tag:blogger.com,1999:blog-82438922072270830182024-03-28T00:54:49.306+01:00Co słychać w WIPuŚ?IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.comBlogger1155125tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-51378076512765143072024-03-25T06:00:00.001+01:002024-03-25T06:00:00.350+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Filmy (nie)zapomniane: „Dwunastu gniewnych ludzi” Sidneya Lumeta; "Dlaczego kłamały" i "Umrzeć z miłości" André Cayatte'a<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">„Akt oskarżenia” Alfreda Hitchcocka, „Anatomia morderstwa” Otto Premingera, „Świadek oskarżenia” Billy’ego Wildera, „Kto sieje wiatr” i „Wyrok w Norymberdze” Stanleya Kramera, „Podejrzany” Petera Yatesa, „Sprawa Kramerów” Roberta Bentona, „Werdykt” Sidneya Lumeta, „Z zimną krwią” Richarda Brooksa. Co łączy te dzieła? Wszystkie reprezentują ten sam gatunek - <b>film sądowy</b>. Dzisiaj przedstawimy trzy.<br /><br /><b>„Dwunastu gniewnych ludzi”</b> (Twelve Angry Men) <b>SIDNEYA LUMETA</b> (1924-2011). Jerzy Płażewski streszcza film lapidarnie: „ława przysięgłych zebrała się na posiedzenie. Ani na chwilę nie wyjdziemy w plener, nie cofniemy w niczyją przeszłość, nie zobaczymy ani jednej kobiety. Nic, tylko dwunastu sędziów, którzy siedzą, gadają, wstaną dla rozprostowania kości, gadają, umyją ręce i znów gadają.” Temat jest poważny. Jedenastu zebranych nie ma wątpliwości co do winy młodzieńca, który - jak dowodzono - zabił ojca. Jeden jest przeciwnego zdania. I stara się przekonać pozostałych. Jak mu się to udaje? Film wybitny. W istocie - sąd nad społeczeństwem ferującym wyroki szybko, pod wpływem opinii większości (czy zawsze mającej rację?), działającym dla „dobra ludzkości”, a tym samym zatracającym z pola widzenia pojedynczego człowieka…<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Dwunastu gniewnych ludzi </b>(Twelve Angry Men). Reż. Sidney Lumet. 1957. USA. 96 min. Obsada: Henry Fonda, Martin Balsam, John Fiedler, Lee J. Cobb, E.G. Marshall, Jack Klugman, Edward Binns, Jack Warden, Joseph Sweeney, Ed Begley, George Voskovec, Robert Webber.</span><br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Można przeczytać</b><br />Robert Birkholc, Reżyseria: Sidney Lumet. Reżyser stylu niewidocznego, “Kino” 2013, nr 9, s. 54-56 (<b>Czytelnia</b>).<br />Krystyna Michalska, Bohdan Michalski, Nowe Hollywood. Rozmowy o sztuce i rzemiośle filmowym, Warszawa 1987, s. 153-158 (<b>sygn. 120075</b>).<br />Zbigniew Pitera, Leksykon reżyserów filmowych. Reżyserzy zagraniczni, wyd. 2 rozsz., Warszawa 1984, s. 207-208 (<b>sygn. 109558</b>).<br />Jerzy Płażewski, 200 filmów tworzy historię najnowszą kina, Warszawa 1973, s. 114 (<b>sygn. 66961</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;">Ps. "Jak ptaki bez gniazd" Lumeta - <a href="https://blogwib.blogspot.com/2022/06/nasz-may-leksykon-filmowy-filmy.html" target="_blank">TUTAJ</a>. </span><br /><br /><b>„Dlaczego kłamały”</b> (Les risques du métier) i <b>„Umrzeć z miłości”</b> (Mourir d'aimer) <b>ANDRÉ CAYATTE’A</b> (1909-1989) - reżysera i prawnika, który upodobał sobie tematy sądowe. Bolesne filmy. <br /><br /><b>„Dlaczego kłamały"</b>. Jean Doucet jest nauczycielem w prowincjonalnym miasteczku na północy Francji. Cieszy się bardzo dobrą opinią. Do czasu. Pewnego dnia uczennica zarzuca mu molestowanie. Wkrótce dołączają do niej kolejne dziewczyny. Rozpoczyna się proces. Żona oskarżonego - również nauczycielka - jest przekonana o niewinności męża, ale "opinia publiczna" już wydała wyrok, zamieniając życie zgodnego małżeństwa w koszmar. A Doucet był niewinny, czego ponad wszelką wątpliwość wreszcie dowiedziono. Czy jednak ci, którzy z łatwością rzucali oskarżenia, zrozumieli swój błąd?<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Dlaczego kłamały </b>(Les risques du métier). Reż. André Cayatte. 1967. Francja. 105 min. Główne role: Jacques Brel, Emmanuelle Riva, René Dary, Jacques Harden, Christine Fabréga.</span><br /><br /><b>„Umrzeć z miłości”</b>. Gabrielle Russier (1937-1969). Trzydziestoletnia nauczycielka języka francuskiego i łacińskiego, zakochana z wzajemnością w niepełnoletnim uczniu, Gérardzie Leguen. Oto bohaterowie jednego z głośnych skandali obyczajowych lat 60. ubiegłego wieku. Ich tragedia posłużyła do realizacji filmu, w którym ją nazwano Daniele Guenot, jego - Christian Rossi. Kobieta - oskarżona przez rodziców siedemnastolatka o jego uwiedzenie - została osadzona w areszcie. Młodzieńca przeniesiono do innej szkoły. I znowu "opinia publiczna" zaczęła ferować wyroki. Okrutne. Ubliżające godności. Poniżające. Oczywiście, winna była tylko nauczycielka, a prywatnie także matka. Nikt nie dostrzegł, że jej psychika nie wytrzymuje kolejnych zarzutów. Wyszydzona, zaszczuta, popełniła samobójstwo... Czy "sprawiedliwości stało się zadość"? (Przy okazji: te ostatnie słowa stanowią tytuł jeszcze jednego filmu Cayatte'a, dlatego zostały ujęte w cudzysłów).<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Umrzeć z miłośc</b>i (Mourir d'aimer). Reż. André Cayatte. 1971. Francja, Włochy. 110 min. Główne role: Annie Girardot, Bruno Pradal, Claude Cerval, François Simon.<br /><b><br />Można przeczytać</b><br />Zbigniew Pitera, Leksykon reżyserów filmowych. Reżyserzy zagraniczni, wyd. 2 rozsz., Warszawa 1984, s. 49-50 (<b>sygn. 109558</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: x-small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgE6X-jZzxP4Sq5z7lA9h2N8h9GtBFlLRxCu0i12GJt3oS_vFAbQNNDcI3rLo1Hdi949nj8aBnt8Q6jtvyogZDc7p2YFNAVhx93p9SL_xa0mN2OJNAMdo6O1znfTB-S8vj07udnfXOztEyb30cWIpBVuHc2PsCs_ITtWUG9bBcCHggU9tauTK_w-EZkiRs/s1108/11.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="588" data-original-width="1108" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgE6X-jZzxP4Sq5z7lA9h2N8h9GtBFlLRxCu0i12GJt3oS_vFAbQNNDcI3rLo1Hdi949nj8aBnt8Q6jtvyogZDc7p2YFNAVhx93p9SL_xa0mN2OJNAMdo6O1znfTB-S8vj07udnfXOztEyb30cWIpBVuHc2PsCs_ITtWUG9bBcCHggU9tauTK_w-EZkiRs/w400-h213/11.png" width="400" /></a></span></div><span style="font-size: x-small;">Fot. Pixabay.com<br /></span><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-28299215403750410312024-03-22T06:30:00.001+01:002024-03-22T06:30:00.150+01:00Książki (nie)zapomniane - Nikt by jej nie dostrzegł w tłumie<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Nie wyróżniała się urodą ani błyskotliwą inteligencją. Nikt by jej nie dostrzegł w tłumie. A jednak stworzono o niej bijące rekordy popularności broadwayowskie widowisko, a dwoje sławnych reżyserów przeniosło smutną historię jej niespełnionej miłości na duży ekran. Bohaterka <b>"Domu na Placu Waszyngtona" HENRY'EGO JAMESA</b> (1843-1916), mistrza w portretowaniu kobiet. Może właśnie ten kunszt stanowi o nieprzemijającej sławie mało atrakcyjnej, niepozornej Catherine Sloper.<br /><br />Połowa XIX stulecia. Nowy Jork. W tytułowym domu mieszkają Austin Sloper (bogaty lekarz), jego krewna (Lawinia) oraz córka - Catherine, której narodziny odebrały życie matce, a tego Austin nie potrafi i nie chce dziewczynie wybaczyć. Podświadomie wini ją o śmierć pięknej i inteligentnej żony. Pomimo otaczającego bohaterów dobrobytu, w posiadłości panuje jakiś niewytłumaczalny smutek. Lawinia jest wdową, która nigdy nie zaznała radości macierzyństwa, a Catherine, chociaż "dobra, potulna i uległa", nie potrafiła sprawić, by żywiej zabiło dla niej serce jakiegokolwiek mężczyzny. Jej młodość nieodwołalnie się kończy...<br /><br />I oto pojawia się uroczy Morris Townsend. Jego zainteresowanie nieśmiałą panną zaskakuje wszystkich. Powoduje konsternację. Budzi podejrzenia... niezupełnie bezpodstawne. Doktor prędko odkrywa, że przystojny mężczyzna jest na utrzymaniu wielodzietnej siostry, bo sam nie posiada żadnej fortuny. Tę niewielką, którą do czasu dysponował, nieodpowiednio wydał. Austin próbuje więc wyperswadować córce małżeństwo. Najpierw grozi jej wydziedziczeniem, a później zabiera w długą podróż po Europie, by - zaznawszy nowych wrażeń - zapomniała o bawidamku szukającym bogatej narzeczonej. Catherine godzi się na wyjazd, bo jest pewna uczuć ukochanego. Sprytny Townsend liczy jednak tylko na siłę perswazji dziewczyny, potrafiącej skłonić ojca do zmiany decyzji w sprawie dyspozycji majątkowej. Życie krzyżuje wszystkie nadzieje. Nikt nie osiąga tego, czego pragnął. <br /><br />Mijają lata. Catherine nieodmiennie kocha łajdaka, którą ją porzucił, odmawiając ręki kolejnym, uczciwszym kandydatom. Pozostaje wierna jedynej miłości. Ojciec umiera, a ona pozostaje dużym domu tylko z ciotką Lawinią. Pewnego dnia niespodziewanie powraca Morris. Wie, że Sloper nie pozostawił dziewczynie w spadku pieniędzy, przeznaczając je na inny cel. Pragnie ją jednak odzyskać. Spóźniona miłość? Głos rozsądku? Obawa przed samotną starością? Wówczas kobieta postępuje tak, jak nikt by się chyba nie podziewał. Irracjonalnie czy roztropnie?<br /><br />Coś jednak było w niepozornej, nieśmiałej pannie Sloper, co przyniosło jej trwałe miejsce wśród literackich bohaterek...<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Ps. "W kleszczach lęku" ("Dokręcanie śruby") Jamesa - <a href="http://blogwib.blogspot.com/2018/01/ksiazki-niezapomniane-groza-czai-sie.html" target="_blank">TUTAJ</a>.<br /><br />Henry James, Dom na Placu Waszyngtona, tłum. Maria Skroczyńska-Miklaszewska, Warszawa 1974 (<b>sygn. 65205</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgml1h_IgKIHfm42yM-_5V7pR8NDui8glYSP8lTMt_3Qrl21L_scWbevNdtWZ9Hinz7yJ1D9AmZ4232D8pGPWwSdU7DuWBr8cVgvS0ZTJdFY695CFHsCg0UhCjqOcrl-GStffVsStan3U0_vqQo9rLRg2yvGSCiOpQ3Y5gjYlERqlJPuzqrfvIGa3c5/s1384/Jam.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1362" data-original-width="1384" height="197" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgml1h_IgKIHfm42yM-_5V7pR8NDui8glYSP8lTMt_3Qrl21L_scWbevNdtWZ9Hinz7yJ1D9AmZ4232D8pGPWwSdU7DuWBr8cVgvS0ZTJdFY695CFHsCg0UhCjqOcrl-GStffVsStan3U0_vqQo9rLRg2yvGSCiOpQ3Y5gjYlERqlJPuzqrfvIGa3c5/w200-h197/Jam.jpg" width="200" /></a></div><span style="font-size: x-small;"><br /></span><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-75274334413303785242024-03-18T06:30:00.001+01:002024-03-18T06:30:00.147+01:00Kolejny Światowy Dzień Poezji, czyli poetycka frazeologia<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>21 marca</b> przypadnie kolejny <b>Światowy Dzień Poezji</b>. Dziś przyjrzymy się niektórym związkom frazeologicznym w polskiej poezji powojennej - ich znaczeniom i sposobom użycia.<br /><br />Twórcy literatury powojennej często sięgają po związki frazeologiczne. Główne przyczyny tego zjawiska, to nasilająca się potoczność języka literatury (poezji), przewaga refleksji intelektualnej nad emocjonalnością, głębsza refleksja metajęzykowa - zainteresowanie samym językiem i jego komunikacyjnymi możliwościami, podejrzliwość wobec samego systemu językowego (np. w poezji „lingwistów”).<br /><br />Sposoby użycia związków frazeologicznych we współczesnej poezji: dosłowne (bez zmiany znaczenia), niedosłowne (np. przekształcanie, dodawanie, odejmowanie, wymiana członów, zmiana kontekstu, w którym występują). A oto główne funkcje związków frazeologicznych w utworach poetyckich (z przykładami):<br /><br />- <b>Wprowadzenie skrótowości dla rozbudowanych ujęć znaczeniowych</b>:<br /><br />"Przeżył przecież taką noc<br />kiedy zniknął dom,<br />w którym były wszystkie jego obrazy.<br />Malowane o głodzie i chłodzie"<br /><span style="font-size: x-small;">(Anna Świrszczyńska, Ojciec w Krakowie)</span><br /><br />- <b>Kondensacja treści</b>: <br /><br />kiw głów<br />kiw butów<br />kiw kolan<br />pociąganie vizaviw<br />tokkółata<br /><span style="font-size: x-small;">(Miron Białoszewski, Pociągola)</span><br /><br />Wiersz przedstawia kolejowy przedział w trakcie jazdy ("kiw") i przywołuje trzy obrazy: 1/ Polski „delegacyjnej”, czyli PRL-u; 2/ popijania alkoholu w trakcie jazdy (nawiązanie do „głowa się kiwa”, "pociąganie" = „golnąć sobie”, „strzelić sobie gola”); 3/ powrotu kibiców – popijających alkohol? - z meczu („gol”, "kiw" = zwód, "kiwać" = dryblować, "pociąganie" – por. np. „pociągnąć środkiem pola w kierunku bramki”). Kontaminacje (połączenie lub zmieszanie dwóch lub więcej wyrazów) są czynnikiem kondensacji treści.<br /><br />- <b>Pytanie o związek między językiem a rzeczywistością; ukazanie arbitralności znaku językowego</b>, np. poezja Nowej Fali - tom "Korekta twarzy" Stanisława Barańczaka, "My", "Egzamin" Ewy Lipskiej, "Mała piosenka o cenzurze" Adama Zagajewskiego. <b>Wzbudzenie nieufności wobec języka jako środka komunikacji</b> (np. „lingwiści”). <b>Deformacja rzeczywistości, wynikła z wieloznaczności samego języka, czego efektem bywa pomniejszenie bogactwa świata</b>, np. "Rozkład jazdy" Tymoteusza Karpowicza – <a href="https://blogwib.blogspot.com/2019/04/kacik-maturzysty-106-interpretacja.html" target="_blank">TUTAJ</a>.<br /><br />- <b>Demaskowanie niektórych odmian języka</b> (np. propagandowo-urzędowego), <b>czyli element mowy narzucającej obcą wizję świata</b>: <br /><br />"Urodzony? (tak, nie; niepotrzebne<br />skreślić); dlaczego „tak”? (uzasadnić); gdzie?<br />kiedy? po co? dla kogo żyje? (...)<br />czy żywi<br />i czym żywi nieufność? (…)"<br /><span style="font-size: x-small;">(Stanisław Barańczak, Wypełnić czytelnym pismem)</span><br /><br />- <b>Metaforyzacja, zwiększanie obrazowości, wzbogacanie języka poezji</b>:<br /><br />"I ten najmłodszy urodzony<br />w czepku odszedł w stalowym<br />hełmie i nie mogła go<br />pogładzić po głowie"<br /><span style="font-size: x-small;">(Tadeusz Różewicz, Kobieta w czerni stąpa po różach)</span><br /><br />W ten sposób – koncentrując wypowiedź wokół głowy („urodzony w czepku”, „hełm”) – ukazuje się ból matki po śmierci („odejściu”) syna – żołnierza. To kolejna odsłona motywu Mater Dolorosa.<br /><br />- <b>Przeciwnie - środek „odpoetyzowania”, prozaizacji języka</b>:<br /><br />"ludzie są straszni<br />po trupach idą<br />wiadomo stado"<br /><span style="font-size: x-small;">(Tadeusz Różewicz, Która to klasa)</span><br /><br />- <b>Konieczność uchwycenia specjalnych odcieni znaczeniowych</b>:<br /><br />"Nie proszę Ciebie o tę samotność najprostszą<br />pierwszą z brzegu<br />kiedy zostaję sam jeden jak palec<br />kiedy nie mam do kogo ust otworzyć"<br /><span style="font-size: x-small;">(Jan Twardowski, Samotność)</span><br /><br />Pierwszy związek frazeologiczny („sam jak palec”) podkreśla samotność związaną z fizyczną nieobecnością innych osób, drugi („nie mam do kogo ust otworzyć”) – z brakiem rozmówców, czyli osób bliskich psychicznie.<br /><br />- <b>Wzmocnienie, podkreślenie znaczenia związku frazeologicznego</b>:<br /><br />"Więc tak długo trzeba było rozsądku się uczyć<br />na pytania logiczne odpowiadać<br />nie mówić bez sensu i od rzeczy<br />żeby nagle zobaczyć<br />że nadzieja może być obok rozpaczy<br />niewiara obok wiary"<br /><span style="font-size: x-small;">(Jan Twardowski, Żeby nagle zobaczyć)</span><br /><br />- <b>Zaskoczenie – wywołane rozszerzeniem lub udosłownieniem znaczenia związku frazeologicznego</b>:<br /><br />"Sumienie miał czyste. Nie używane."<br /><br />"Karłom trzeba się nisko kłaniać."<br /><br />"Miał barwne życie. Zmieniał sztandary."<br /><span style="font-size: x-small;">(Stanisław Jerzy Lec, Myśli nieuczesane)</span><br /><br />"Jestem ci już potrzeba<br />jak umarłemu żywy"<br /><span style="font-size: x-small;">(Ewa Lipska, *** [Na twój pogrzeb])</span><br /><br />W wierszu Lipskiej wyrażono oczywistą myśl, że żywi są umarłym potrzebni, bo bez żyjących nie może trwać pamięć o umarłych. Dotyczy to zarówno światopoglądu laickiego, jak religijnego (w tym drugim przypadku – zmarli potrzebują nie tylko pamięci, ale także modlitwy żywych).<br /><br />"Pośrodku Droga Mleczna.<br />Któż po niej przechodzi?<br />To przechodzi ludzkie pojęcie."<br /><span style="font-size: x-small;">(Leopold Staff, Niebo w nocy)</span><br /> <br />- <b>Budulec "wykrzywionej" - groteskowej, surrealistycznej lub komicznej - wizji świata</b>:<br /><br />"Przyzywam ciebie, Euterpe,<br />przyzywam ciebie. Muzo miła,<br />ciebie, coś w gąszczu moich cierpień<br />do wiatru mnie nie wystawiła" <br /><span style="font-size: x-small;">(Konstanty Ildefons Gałczyński, Na nowy rok pijmy grape-fruitowy sok)</span><br /><br />Patetyczny początek i prozaiczne zakończenie fragmentu wywołują efekt komiczny.<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Wybrana bibliografia</b> (do skorzystania w Czytelni)<br />Anna Pajdzińska, Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Lublin 1993. ISBN 83-85976-00-0.<br />Anna Pajdzińska, Frazeologizmy w poezji współczesnej. 1. Użycia kanoniczne, „Polonistyka” 1990, nr 10, s. 540-549.<br />Anna Pajdzińska, Frazeologizmy w poezji współczesnej. 1. Użycia innowacyjne, „Polonistyka” 1991, nr 4, s. 227-236.<br />Joanna Sojka, Frazeologiczne gry językowe we współczesnych polskich tekstach kabaretowych, „Poradnik Językowy” 2011, nr 10, s. 60-74.</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: x-small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaQejT6rFmn8XNvC6npDteleqvN0895yBWMRdF4Mz5HL-NPevvw9LaZvC2QbwoOT3xfQ1EYRj7gd6oe5j6_oqWnrSHxCdvu4wwL05IDFLpx6zUmMqaFkb3sE0JzoYCYi73ZiTlUyAk6j2EA7ytETWd9A5huaAb1ZaHzfkQYwBTHs51M8njd9LjlMYK/s960/Poezja.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="960" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaQejT6rFmn8XNvC6npDteleqvN0895yBWMRdF4Mz5HL-NPevvw9LaZvC2QbwoOT3xfQ1EYRj7gd6oe5j6_oqWnrSHxCdvu4wwL05IDFLpx6zUmMqaFkb3sE0JzoYCYi73ZiTlUyAk6j2EA7ytETWd9A5huaAb1ZaHzfkQYwBTHs51M8njd9LjlMYK/s320/Poezja.png" width="320" /></a></span></div><span style="font-size: x-small;"><br /></span><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-34154300732727875732024-03-15T06:30:00.001+01:002024-03-15T06:30:00.138+01:00Ważne są tylko chwile?<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">To tylko chwila. Przestawiamy wskazówki zegara. Zaczyna się i n n y (?) czas. „Letni”. Chwile jednak są ważne. Czasem nawet decydujące. Także w literaturze.<br /><br />„Że mija? I cóż, że przemija?<br />Od tego chwila, by minęła,<br />Zalewo moja, już niczyja,<br />Jak chmur znikome arcydzieła.”<br /><span style="font-size: x-small;">(Leopold Staff, Chwila)</span><br /><br /><b>Chwile</b>. Niektóre przez całe życie się pamięta. Chciałoby się zatrzymać, by przypomnieć słynne: „Trwaj, chwilo”, wypowiedziane przez bohatera Johanna Wolfganga Goethego. Są przedmiotem rozważań w <b>filozofii</b> (np. „Chwila” Sörena Kierkegaarda, <b><span style="color: #666666;">sygn. 126475-6</span></b>). Stanowią tytuły <b>tomików poetyckich</b> (np. „Chwila” Wisławy Szymborskiej, <b><span style="color: #666666;">sygn. 156533, 157947</span></b>, „Chwile” Jana Kasprowicza, <b><span style="color: #666666;">sygn. ZS 6996/14</span></b>) lub ich fragmentów (np. „Radość i smutek szczęścia i chwili” Leopolda Staffa - z „Gałęzi kwitnącej”, <span style="color: #666666;"><b>w kilku zbiorach</b></span>). Również <b>miniatur literackich</b> (np. „Chwila postoju” Julii Hartwig, <span style="color: #666666;"><b>sygn. 89821</b></span>), <b>opowiadań i powieści</b> (np. „Kilka chwil” Juliana Kornhausera, <span style="color: #666666;"><b>sygn. 67193</b></span>, „Miejsce i chwila” Kornela Filipowicza, <span style="color: #666666;"><b>sygn. 113091</b></span>), <b>wspomnień </b>(np. „Chwila westchnienia” Anne Philipe, <a href="https://blogwib.blogspot.com/2019/10/ksiazki-niezapomniane-sekundy-jak.html" target="_blank">TUTAJ</a>).<br /><br />Są ważne <b>chwile narodu</b>, które ukazują się na swoistym, metafizycznym zegarze historii:<br /><br />„Godziny wciąż powracają<br />na wielkiej tarczy historii.<br />Oto liturgia dziejów.”<br /><span style="font-size: x-small;">(Karol Wojtyła, Myśląc Ojczyzna…)</span><br /><br />Nierzadko trudne do nazwania:<br /><br />„Oto jest chwila bez imienia:<br />drzwi się wydęły i zgasły."<br /><span style="font-size: x-small;">(Krzysztof Kamil Baczyński, Bez imienia)</span><br /><br />Są też <b>chwile zagrożenia</b>, weryfikujące człowieczeństwo i jednoznacznie ukazujące wartość wspólnotowych więzi:<br /></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">„Idziemy długo, obok siebie, zamknięci każdy w swoim milczeniu, albo wymieniamy słowa puste, pozbawione wszelkiej zawartości. Lecz oto wybiła godzina niebezpieczeństwa. Wówczas wspieramy się nawzajem. Odkrywamy, że należymy do tej samej wspólnoty. (…) Patrzymy na siebie z promiennym uśmiechem. Niczym więźniowie, którzy odzyskali wolność i stają w zachwycie przed ogromem morza.”<br /><span style="font-size: x-small;">(Antoine de Saint-Exupéry, Ziemia, planeta ludzi)</span><br /><br />Bywają gorzkim przypomnieniem o <b>przemijaniu</b>:<br /><br />„Jam jest wieczne wahadło, co wolą sprężyny (…)<br />Kołysze się nad bezdnią otchłannej głębiny,<br />A w jednostajnym chodzie mym przeciąga wieczność.<br />Z niebytu chwilę rodzę, a już w nicość pada... "<br /><span style="font-size: x-small;">(Leopold Staff, Wahadło)</span><br /><br />„Niechaj nie trwa ni chwilę,<br />co być wieczyste nie może.”<br /><span style="font-size: x-small;">(Leopold Staff, Ruiny Palatynu)</span><br /><br /><b>Mistycznym zachwytem</b>, nagłą <b>epifanią</b>: <br /><br />„Dzień taki szczęśliwy,<br />Mgła opadła wcześnie, pracowałem w ogrodzie.<br />Kolibry przystawały nad kwiatem kaprifolium.<br />Nie było na ziemi rzeczy, którą chciałbym mieć.<br />Nie znałem nikogo, komu warto byłoby zazdrościć.<br />Co przydarzyło się złego zapomniałem. (…)”<br /><span style="font-size: x-small;">(Czesław Miłosz, Dar)</span><br /><br />Chwile przypominają o <b>kaprysach pogody</b> (np. cisza przed burzą w „Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza lub „Odchodzącego dnia chwała…” Staffa) i o <b>sprawach najważniejszych</b> – w pamiętnych scenach literackich, w których bohaterowie uświadamiają sobie, że od nich zależy życie i szczęście innych ludzi. Wystarczy przywołać dwa zupełnie różne przykłady: moment decyzji o zabiciu lwa i porywaczy przez Stasia we „W pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza oraz uświadomienie sobie przez Anię, że kocha Gilberta - w zakończeniu „Ani z Avonlea” Lucy Maud Montgomery.<br /><br />Ważne są tylko chwile? Może właśnie tak!</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Ha77VcyD87mMZKp3icr-dICs6sNA-HaEGsoOIi6P-af4eVziQs-urgUV2qK7EYGEmbcyN2ZDEkgsy8UK0eyCFUKuN6ndac3zweyYtPpdL-85xhLB7Aw6mMu5H2f1Gx6xt5UzIfWUqJwooSzkBjfS4VrNJou8qx1lUsRqEgjBpxc3ti2x_TS4CMAh/s960/Chwila.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="960" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi8Ha77VcyD87mMZKp3icr-dICs6sNA-HaEGsoOIi6P-af4eVziQs-urgUV2qK7EYGEmbcyN2ZDEkgsy8UK0eyCFUKuN6ndac3zweyYtPpdL-85xhLB7Aw6mMu5H2f1Gx6xt5UzIfWUqJwooSzkBjfS4VrNJou8qx1lUsRqEgjBpxc3ti2x_TS4CMAh/w400-h266/Chwila.png" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-73177500860100132892024-03-11T06:30:00.001+01:002024-03-11T06:30:00.269+01:00Kobiety<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Wielka galeria kobiet - od Antygony i Ewy - przewija się przez karty światowej i ojczystej literatury. Są...<br />... kobiety - <b>anioły</b>, np. Zosia z "Pana Tadeusza" czy Aniela ze "Ślubów panieńskich",<br />... kobiety - <b>"dzieci"</b>, np. Danuśka z "Krzyżaków",<br />... kobiety - <b>lalki </b>(nie tylko "salonowe") - przypomniane <a href="http://blogwib.blogspot.com/2015/09/zabawki-nieczue-kobiety-parabole-czyli.html" target="_blank">TUTAJ</a>,<br />... kobiety <b>fatalne</b>, np. biblijna Dalila (Sdz 16,4-21), Lilith (Iz 34,14), Cathy z "Na wschód od Edenu" (<a href="http://blogwib.blogspot.com/2016/07/ksiazki-niezapomniane-kain-i-abel-z.html" target="_blank">TUTAJ</a>), <br />... kobiety <b>histeryczne</b>, np. Emilia z "Nad Niemnem", Krzeszowska z "Lalki",<br />... kobiety - <b>rycerze, żołnierze</b>, np. bohaterka starotestamentowej "Księgi Judyty", "Grażyna", Emilia Plater ze "Śmierci pułkownika",<br />... kobiety - <b>szalone</b>, np. mitologiczna Medea, Ofelia, Celina z "Nocy i dni",<br />... kobiety <b>wierne do końca</b>, niemal heroiczne w poświęceniu dla mężczyzny, np. bohaterka "Serca kobiety" Londona (<a href="http://blogwib.blogspot.com/2018/03/ksiazki-niezapomniane-zycie-mimo.html" target="_blank">TUTAJ</a>),<br />... kobiety <b>"wyzwolone", feministki</b>, np. bohaterka "W sieci" Kisielewskiego, "Polka" i "Europejka" Gretkowskiej,<br />... kobiety <b>zalotne, kokietki</b>, np. Wąsowska z "Lalki", Telimena z "Pana Tadeusza", "Zalotnica niebieska" Magdaleny Samozwaniec.<br /><br />Są kobiety <b>ze szczytów życia - władczynie </b>(np. królowa Saby - I Krl, 10, "Królowa Margot" Dumasa) i <b>nizin społecznych </b>(np. Gołąbska z "Granicy"). "Kobiety" <b>niezupełnie </b>jeszcze<b> dorosłe</b> (np. "Małe kobietki" Louisy Mary Alcott) i <b>mające </b>już prawie całe<b> życie za sobą</b> (np. Claire Zachanassian z "Wizyty starszej pani" Dürrenmatta)... <b>Siostry</b> (np. "Trzy siostry" Czechowa) i <b>kuzynki </b>(np. "Kuzynka Bietka" Balzaka)... <b>Żony</b> (nie tylko "Żona modna", ale też np. bohaterka wzruszającego opowiadania "Mirra, kadzidło i złoto" O.Henry'ego - <a href="http://blogwib.blogspot.com/2015/02/ksiazki-niezapomniane-usmiech.html" target="_blank">TUTAJ</a>) i <b>wdowy</b> (np. Andrzejowa z "Nad Niemnem")... Kobiety <b>porzucone</b> przez mężów (np. Amanda Wingfield ze "Szklanej menażerii" Williamsa - <a href="https://blogwib.blogspot.com/2015/06/ksiazki-niezapomniane-zostay-dwie.html" target="_blank">TUTAJ</a>)... <b>Teściowe</b> (np. Noemi z "Księgi Rut", Dominikowa z "Chłopów")... <b>Mieszkanki miasta</b> (np. bohaterki "Ziemi obiecanej") i <b>wsi </b>(np. zamieszkujące Lipce w "Chłopach")... Ciężko <b>pracujące</b> lub szukające pracy (np. "Marta" Orzeszkowej, Lizzie Connolly z "Martina Edena" Londona - <a href="http://blogwib.blogspot.com/2016/09/ksiazki-niezapomniane-gwiezdny-py-i-kary.html" target="_blank">TUTAJ</a>)... <b>Działaczki</b> społeczne i oświatowe (np. "Siłaczka" Żeromskiego)... <b>Zakonnice</b> (np. bohaterki "Dialogów karmelitanek" Bernanosa, "Mała święta Teresa" Maxence Van Der Meerscha)... <b>Artystki</b> (np. Róża z "Cudzoziemki" Kuncewiczowej)... <b>Sportsmenki</b> (np. Atalanta)... <b>Uzależnione od alkoholu</b> (np. bohaterka "Nagrobka opiłej babie" Kochanowskiego) i <b>narkotyków</b> (np. "Pamiętnik narkomanki" Rosiek)... <b>Samobójczynie</b> (np. Jokasta, Ofelia, Lady Makbet)... Kobiety <b>skrzywdzone</b>, poniżone, sponiewierane (np. "Błogosławiona, święta" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego - <a href="https://blogwib.blogspot.com/2018/05/ksiazki-niezapomniane-poranione-ciaa.html" target="_blank">TUTAJ</a>)... Bywa, że "sprzedają" siebie, ale są na swój sposób <b>tragiczne </b>(np. Baryłeczka" de Maupassanta - <a href="http://blogwib.blogspot.com/2015/08/krotka-historia-jednego-czyli-czterech.html" target="_blank">TUTAJ</a>, "Dama kameliowa" Dumasa)...<br /><br />I jeszcze one - <b>matki</b>. <b>Czułe, oddane dzieciom </b>(np. Rollisonowa z "Dziadów" cz. III, bohaterka tomiku "Dobranoc matce" Kamieńskiej - <a href="https://blogwib.blogspot.com/2018/10/ksiazki-niezapomniane-kazdy-poranek.html" target="_blank">TUTAJ</a>), <b>heroiczne</b> (np. Matka Machabeuszów - 2 Mch 7), <b>bolesne </b>(np. ewangeliczna Maryja, matka Balladyny, "Matka Królów" Brandysa)... Wiecznie <b>zatroskane</b> o dom, nieustannie krzątające się wokół niego (np. Kirłowa z "Nad Niemnem", Barbara z "Nocy i dni"). <b>Matki żołnierzy, konspiratorów, działaczy</b> (np. z "Do matki Polki", Pani Soerensen z "Niemców" Kruczkowskiego)... <b>Matki artystów</b> (np. z "Piosenki o Wicie Stwoszu" Gałczyńskiego)... Czasem <b>pozostawiające dzieci </b>dla kochanka lub w celu samorealizacji, także te, które zmuszono do ich pozostawienia (np. tytułowa bohaterka "Nory (Domu lalki)" Ibsena, "Anna Karenina")... I matki występne, <b>dzieciobójczynie </b>(np. Medea, Ewa Pobratyńska z "Dziejów grzechu" Żeromskiego)... Kobiety <b>adoptujące</b> dzieci cudze, szczególnie godne podziwu (np. Grusza Wachnadze z „”Kaukaskiego koła kredowego” Brechta – <a href="http://blogwib.blogspot.com/2017/11/ksiazki-niezapomniane-krolewski-wyrok.html" target="_blank">TUTAJ</a>). Wiele innych... Pięć literackich portretów matek i dwa napisane przez życie - <a href="https://blogwib.blogspot.com/2016/05/nasze-mamy-jak-dobrze-ze-je-mamy-piec.html" target="_blank">TUTAJ</a>. <br /><br />Ps. WSZYSTKIE kobiety bardzo serdecznie pozdrawiamy!</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiksplgQEwm4k9xv1mckAf3OnyVFnvB-p4y8rJjVl7tycnoyL1UpCR2yMtda0Ctvbmco3vP8_0wrtZcYvker42tXLfoIuX8CUymgw246xY0K_84P9WS_eFIGFMkbin5wRk7-zSx1aOHEfVuprVMDC9ydDjhTJdHiYQMW-BQ4XlWO69PFBU3yiPJ7H5a/s1280/Kobieta.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1280" data-original-width="907" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiksplgQEwm4k9xv1mckAf3OnyVFnvB-p4y8rJjVl7tycnoyL1UpCR2yMtda0Ctvbmco3vP8_0wrtZcYvker42tXLfoIuX8CUymgw246xY0K_84P9WS_eFIGFMkbin5wRk7-zSx1aOHEfVuprVMDC9ydDjhTJdHiYQMW-BQ4XlWO69PFBU3yiPJ7H5a/w227-h320/Kobieta.png" width="227" /></a></div><span style="font-size: x-small;"><br />Źródło fot. Pixabay.com <br /></span><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-37505079985018794902024-03-08T07:00:00.001+01:002024-03-08T07:00:00.130+01:00Książki (nie)zapomniane - Trzeba kochać morze, aby tak o nim pisać<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Trzeba kochać morze, aby tak o nim pisać. Ale Joseph Conrad twierdził, że w przypadku <b>FREDERICKA MARRYATA </b>(1792-1848) to nieprawda. Doświadczony wilk morski chyba się pomylił. Marryat pracę w brytyjskiej marynarce wojennej zaczął jako chłopiec okrętowy, a skończył w stopniu komandora. Zasłynął stworzeniem sygnalizacji flagowej. Jako pierwszy wprowadził szalupy ratunkowe. Był też grafikiem i literatem. Na Wyspie Świętej Heleny sportretował umierającego Napoleona. Napisał niemało powieści. <b>"Okręt-widmo"</b> (The Phantom Ship) i <b>"Peter Simple"</b> są najbardziej znane. Druga uchodzi za arcydzieło.<br /><br /><b>"Okręt-widmo"</b> nawiązuje do legendy o Latającym Holendrze. Filip Vanderdecken dowiedział się od konającej matki, że w pokoju, do którego przez lata broniła mu wstępu, znajduje się list przekazany przez ducha jej zmarłego męża. Bo ojciec Filipa był marynarzem. Gdy z powodu burzy nie mógł opłynąć Przylądka Dobrej Nadziei, uciszył bunt załogi wyrzucając za burtę kapitana Schriftena, przywódcę rebelii, i przysiągł na relikwię krzyża (własność żony), iż dokona dzieła nawet za cenę żeglowania "do sądnego dnia". Stało się, jak powiedział. Za bluźnierstwa został ukarany koniecznością nieustannej wędrówki, a wybawić mogło go wyrażenie szczerej skruchy i ucałowanie relikwii przywiezionych z lądu. Ale każdy, kto chciałby mu w tym pomóc, musiał zginąć...<br /><br />Filip postanowił wybawić duszę ojca. Mijały lata naznaczone nieudanymi próbami. Postarzał się, żona zginęła oskarżona o czary, a jemu samemu skutecznie przeszkadzał nieodstępny, odrażający pilot - duch utopionego kiedyś buntownika. Gdy Vanderdecken wreszcie zrozumiał, z kim ma do czynienia, wspaniałomyślnie przebaczył mu krzywdy, a tym samym otrzymał możliwość uratowania duszy ojca. Bo za zło płaci się dobrem. Załoga fantomowego okrętu została zbawiona za cenę najwyższą, uiszczoną przez syna...<br /><br />Ps. Fascynujące losy nie tylko Latającego Holendra, ale i innych niezwykłych okrętów - <a href="http://blogwib.blogspot.com/2018/06/nie-tylko-latajacy-holender.html" target="_blank">TUTAJ</a>.<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Frederick Marryat, Okręt-widmo (online - <a href="https://archive.org/details/phantomship00marruoft/" target="_blank">TUTAJ</a>) i Project Gutenberg - <a href="https://www.gutenberg.org/ebooks/12954" target="_blank">TUTAJ</a>.</span><br /><br /><b>"Peter Simple"</b> - prostolinijny chłopak, uznawany w rodzinie za niezbyt rozgarniętego (zob. jego nazwisko!) – decyzją rodziny został przeznaczony do służby w marynarce. Europą wstrząsała kampania napoleońska, odciskająca piętno także na innych kontynentach. Peter trafiał w wir niesamowitych przygód, z których on i jego stały towarzysz, kapitan O'Brien, nieodmiennie wychodzili zwycięsko. We francuskiej niewoli poznał oficera o irlandzkich korzeniach i nazwisku identycznym z tym, które nosił dowódca. Tamten nie tylko nie uczynił mu krzywdy, ale oddał rannego w ręce czułej opiekunki, własnej siostry. Odtąd losy Simple'a znaczyły nie tylko spiski, ucieczki, pogonie, ale również miłość do ślicznej Celestyny. <br /><br />Przez utwór przewija się barwna galeria osób, które bohater poznał. Przystojny, szarmancki i zabawny bosman Chucks... Blagier Kearney... Gawędziarz Swinburne... Apatyczny i leniwy kapitan Horton... Sprawiedliwy lord Belmore i wiele innych... Jednak najwięcej krzywdy wyrządził mu stryj, choć i z tej przygody ostatecznie wyszedł zwycięsko, otrzymawszy nadto największy życiowy "awans" - na męża i ojca...<br /><br />Dwa utwory. Bardzo różne. Pierwszy to zasadniczo powieść grozy, drugi - klasyka gatunku awanturniczo-przygodowego. Łączy je temat marynistyczny. Czy o człowieku, który tak plastycznie kreślił żeglowanie, huragan, sylwetki marynarzy można powiedzieć, że nie kochał morza? Z pewnością nie.<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Frederick Marryat, Peter Simple, t. 1-2, przeł. i opatrzył posłowiem Marian L., Pisarek, Gdańsk 1973 (<b>sygn. 57214/I-II</b>).</span></span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxgEfSwI2XoPMpx_N8r0YdwFSB0C2tr89g3UKM8uV_taFjs0aXbrLQRlzGcPuX8P105IhkVWmVK9ua35lGELje6Bz9nPwXYHTDNCqXkzXM6u7T57fodnqz2Fo5aMvE2lb-29-0EJ06Jv_9xSlGuPxsewDYUeeELbZ65SZF9jzLIEzhfPvH25mwy0cx/s983/Mar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="770" data-original-width="983" height="251" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxgEfSwI2XoPMpx_N8r0YdwFSB0C2tr89g3UKM8uV_taFjs0aXbrLQRlzGcPuX8P105IhkVWmVK9ua35lGELje6Bz9nPwXYHTDNCqXkzXM6u7T57fodnqz2Fo5aMvE2lb-29-0EJ06Jv_9xSlGuPxsewDYUeeELbZ65SZF9jzLIEzhfPvH25mwy0cx/s320/Mar.jpg" width="320" /></a></div><br />IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-64432494801061365682024-03-04T06:30:00.001+01:002024-03-04T06:30:00.246+01:00Gramatyka (w) poezji<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">„Jak by się tu wyjęzyczyć” - zastanawiał się Miron Białoszewski... <b>4 marca </b>przypada<b> Dzień </b>(niektórzy zmieniają go na Święto) <b>Gramatyki</b>! Tak, zmora (niektórych) uczniów ma swoją chwilę w kalendarzu! Istnieje sporo mnemotechnicznych metod wspomagania jej nauki: akrostychy, rymowanki, mapy myśli. Czasem coś podobnego wykorzystują pisarze, ale bez utylitarnego celu. Słowo szczególnie zwraca na siebie uwagę u pisarzy XX wieku: awangardystów, futurystów, lingwistów. Nie tylko u nich. Przypomnimy sobie niektóre „gramatyczne” wiersze? <br /><br /><b>Fonetyka i fonologia<br /></b><br />Niemało takich „dźwiękowych” wierszy u Mirona Białoszewskiego, np. w naśladującym mowę afatyka utworze ”na jesiennej osobności”. Jednak szczególnie dźwięki brzmią w „Ptasim radiu” Juliana Tuwima. Nie zapominajmy też o fonetycznych środkach stylistycznych - instrumentacji głoskowej i jej odmianach: aliteracji, onomatopei, paronomazji (przykłady <a href="https://blogwib.blogspot.com/2015/12/kacik-maturzysty-8-stylistyka-literacka.html" target="_blank">TUTAJ</a>). <br /><br /><b>Morfologia. Fleksja. Słowotwórstwo</b><br /><br /><b>Części mowy</b>: „O centaurach, Gramatyka” Zuzanny Ginczanki:<br /><br />„Przymiotniki przeciągają się jak koty (…)<br />Oto jest bryła i kształt, oto jest treść nieodzowna,<br />konkretność istoty rzeczy, materia wkuta w rzeczownik (…)<br />Zaś przysłówek to nagły cud<br />niespodzianka potartych krzesiw (…)<br />A zaimki to malutkie pokoiczki,<br />gdzie na oknach rosną małe doniczki.”<br /><br /><b><span style="color: #666666;">Rzeczownik, przymiotnik, czasownik</span></b> - u Kazimierza Wierzyńskiego („Gramatyka na prywatny użytek”):<br /><br />„Różne są hobbies,<br />Ja zbieram rzeczowniki (…)<br />Zbieram też przymiotniki (…)<br />Nie znoszę tylko czasowników<br />Ani tak zwanych czasów,<br />Tego ruchu, który się nie porusza”<br /><br />Przymiotniki i czasowniki są też np. w wierszach Bez przymiotników” Jana Twardowskiego, „Bezokoliczniki” Tadeusza Peipera i „Lipiec” Juliana Przybosia… <b>Liczby</b> – pojedyncza, np. „Nadwołkowyjskiej nocy liczba pojedyncza” Białoszewskiego… <b>Przypadki</b>, np. dwuznaczne wiersze „Wypadek z gramatyki” i „Z kolejowych przypadków” Białoszewskiego… <b>Tryby</b>, np. „W biały dzień” Szymborskiej… <b>Strony</b>, np. „zakon czynny i bierny” tego pisarza. I <b>czasy</b>, np. „Właściwie każdy wiersz” Szymborskiej lub „O czym myśli dziewczyna na lekcji gramatyki języka polskiego” Ewy Lipskiej:<br /><br />„Zejdzie z fotografii pisma ilustrowanego<br />w obcisłych szortach, które poleca na lato.<br />Albo z ekranu. (...)<br />Alarm wyobraźni. Perkusja serca.<br />Stan podgorączkowy nocy. Noc: forma czasu.<br />Forma czasu przyszłego<br />złożona z formy osobowej: będę będziesz<br />będziemy będziecie będą<br />oraz z form bezokolicznika: kochać<br />Będę kochać”<br /><br /><b>Fleksja</b>, czyli np. „*** [I znów jest tak...]” Wierzyńskiego, „Wywód jestem’u” Białoszewskiego. <b>Morfologia i słowotwórstwo</b>, np. kontaminacje słowne Białoszewskiego („Otwockorium”, „Warstwiarstwo”, „Namuzowywanie”, „Zmarwieńsiulpet”).<br /><br /><b>Składnia</b><br /><br /><b>Części zdania</b>, np. filozoficzne, wieloznaczne „Dopełnienie” Tadeusza Różewicza lub "Gramatyka przez sen" Tymoteusza Karpowicza („Rozkład jazdy” <a href="http://blogwib.blogspot.com/2019/04/kacik-maturzysty-106-interpretacja.html" target="_blank">TUTAJ</a>).<br /><br /><b>Leksykologia. Frazeologia</b><br /><br />Tutaj mamy np. „Balladę o słownikarzu” Wierzyńskiego i liczne „frazeologiczne” wiersze Stanisława Barańczaka, a w nich przysłowia i ich udosłownienia, stałe lub łączliwe związki, np. „Co jest grane”, „Gdzie drwa rąbią”, „Spójrzmy prawdzie w oczy”, „Ugryź się w język”, „Wziąłem sobie do serca”, „Wypełnić czytelnym pismem” („Te słowa” <a href="https://blogwib.blogspot.com/2019/03/kacik-maturzysty-104-interpretacja.html" target="_blank">TUTAJ</a>).<br /><br /><b>Praktyka językowa. Ortografia i interpunkcja<br /></b><br />Normy ortograficzne nie stanowią części systemu językowego ani nie są działem gramatyki, ale ustalonymi przepisami. Podmiot w wierszu „Lekcja gramatyki” Jerzego Harasymowicza zaliczył je jednak do zagadnień gramatycznych i lubił „obserwować” w szkole:<br /><br />„jak lecą za oknem<br />swobodne chmur pisownie”<br /><br />W tym miejscu możemy również umieścić Różewiczowe eksperymenty z ortografią, np. „Końbysięuśmiał” i bardzo poważny „Przecinek” oraz wiersze „hapyent” i „Otwockanoc” Białoszewskiego.<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Ps. Związki frazeologiczne w poezji współczesnej szerzej zostaną omówione 18 marca.</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBxSQ3XQIIlTt_cvc5H4PA8FObtGEMvuaen73TeYzUu1Vdq4xdrNUQs77Z185Sp1XIGC-YV0-gYXuzWKLe9_cZXCCxo1VWwhIIWK-7JUDcH_Lr3V3Yb5YmEmymIH2lTs9SziNFMKYzqBKxZYZwBjLS97SBck8W5Qb7z30eR_b3I77Mag-tkufdUtTW/s818/Gramaty.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="692" data-original-width="818" height="271" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBxSQ3XQIIlTt_cvc5H4PA8FObtGEMvuaen73TeYzUu1Vdq4xdrNUQs77Z185Sp1XIGC-YV0-gYXuzWKLe9_cZXCCxo1VWwhIIWK-7JUDcH_Lr3V3Yb5YmEmymIH2lTs9SziNFMKYzqBKxZYZwBjLS97SBck8W5Qb7z30eR_b3I77Mag-tkufdUtTW/s320/Gramaty.jpg" width="320" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-21867182880129680462024-03-01T06:00:00.001+01:002024-03-01T06:00:00.139+01:00Co widzi bibliotekarz?<p style="text-align: justify;"> <span style="font-family: verdana;">Co widzi bibliotekarz? Co widzi Czytelnik? To samo, ale…<br /><br />Czy wiesz, co to jest format MARC 21? Jeśli nie, to się nie martw, bo absolutnie nie musisz go znać, by korzystać z naszej biblioteki. Jeśli już rozbudziliśmy zainteresowanie, podpowiemy, że jest to – z definicji – „struktura służąca do zapisu danych w postaci kodów i informacji słownych”, czyli stanowi rodzaj swoistej „matrycy”, w której te dane są rejestrowane i przechowywane. Dziś zdradzimy nieco tajemnic, by można było poznać coś z tego, w jaki sposób przygotowujemy dla Was informacje o zbiorach. A ponieważ opracowujemy elektroniczną kartotekę zagadnieniową, z niej będą pochodzić przykłady.<br /><br /><b>Przykład 1. Artykuł</b> (z czasopisma)<br /><br /><b><span style="color: #666666;">BAŚNIE jako element poradnictwa dla najmłodszych / Barbara Skałbania.// Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. - 2016, nr 3, s. 27-32.</span></b><br /><br />Opis jest prosty i czytelny. Widzisz go w takiej postaci:</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWQDGmVE2YHP4F0uwglsMNtyMzWbLXh4P_pwOAWuU9wubIpmr_nAX2lKibJbJ05IEKNMPpsyFP_Ss3DV27DGhCuVSDv0xLz01DTfLNT53aoDICjXT52Cz3nIcpvIfWAmkFKsK7ZjTw7uNavtydld47MeixVJyrkRZYdJQEDO1FFSpMVWC-OR02ShH7/s909/Ba%C5%9Bnie.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="126" data-original-width="909" height="55" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWQDGmVE2YHP4F0uwglsMNtyMzWbLXh4P_pwOAWuU9wubIpmr_nAX2lKibJbJ05IEKNMPpsyFP_Ss3DV27DGhCuVSDv0xLz01DTfLNT53aoDICjXT52Cz3nIcpvIfWAmkFKsK7ZjTw7uNavtydld47MeixVJyrkRZYdJQEDO1FFSpMVWC-OR02ShH7/w400-h55/Ba%C5%9Bnie.png" width="400" /></a></div>A jak wygląda z naszej strony? Wydaje się zdecydowanie bardziej skomplikowany. Oto on:<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwhaGN7y21wNioM6lYBvoOQ4WJLfEJPShR2PHxwh8lvZr00XNvarCA5LjQaC_0SmpHRnaJPQk7u_PwLD5OcV3XAuU34SUJca2xqhx3IMaog69GTHTdDgs58jZWP_sinLsE_8PiAA8OC_XNQISlJHjOsn_GRI_b77r8118R2-uot8x1AJSd_fNoYrYg/s739/Bez%C2%A0tytu%C5%82u.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="359" data-original-width="739" height="194" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwhaGN7y21wNioM6lYBvoOQ4WJLfEJPShR2PHxwh8lvZr00XNvarCA5LjQaC_0SmpHRnaJPQk7u_PwLD5OcV3XAuU34SUJca2xqhx3IMaog69GTHTdDgs58jZWP_sinLsE_8PiAA8OC_XNQISlJHjOsn_GRI_b77r8118R2-uot8x1AJSd_fNoYrYg/w400-h194/Bez%C2%A0tytu%C5%82u.png" width="400" /></a></div><span style="font-family: verdana;"><b>Przykład 2. Artykuł</b> (z czasopisma) <b>z linkiem do tekstu publikacji</b><br /><br />Artykuł z linkiem do tekstu publikacji to taki, który już z poziomu elektronicznej kartoteki możesz zobaczyć pełnotekstowo. Pisałyśmy o tym <a href="https://blogwib.blogspot.com/2020/09/co-nowego-w-wydziale.html" target="_blank">TUTAJ</a> (instruując, jak korzystać):<br /><br /><b><span style="color: #666666;">BAR mleczny / Jerzy Kochanowski. // Pamięć.pl. - 2013, nr 5, s. 58-59.</span></b></span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">W kartotece wygląda tak:</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHtfodlr3QgHOTssegcdLBl4gEYoFeZh8vri69qqO5epHfqdkWBy629o8YbwLY0yMIKoN_YuYre2rRvhaS64aPiW0tVkY4iLDqgAGSJmlW9Hz49YKGJLOltcarUKbqrtAcRbl-PENN0A_o8ehq0f33K59DTS04UlylgkJenViDUnNkyRBZmyhpQcgi/s642/Bar%20mle.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="229" data-original-width="642" height="143" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHtfodlr3QgHOTssegcdLBl4gEYoFeZh8vri69qqO5epHfqdkWBy629o8YbwLY0yMIKoN_YuYre2rRvhaS64aPiW0tVkY4iLDqgAGSJmlW9Hz49YKGJLOltcarUKbqrtAcRbl-PENN0A_o8ehq0f33K59DTS04UlylgkJenViDUnNkyRBZmyhpQcgi/w400-h143/Bar%20mle.png" width="400" /></a></div>A u nas? Proszę bardzo! Trudniej coś odczytać, prawda? <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7xVRDG9wsr7c_vHk6LIjRCZGFKBPFvWy6D0rmBdxU8vLl_f5kAE0hTb_1323BB4QBPauh12X2e6-7QcxK7sA4oUKhPeW0CJuzNYjo-C3ax8e1B9H_DceIE_7ZZb0tfoxuqH4Hfh8616pJJqrWVlAfB9Ez0jpvczCvv0ReBO8mxnq4HvLsBdPrxE4D/s956/Bar%20mleczny.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="713" data-original-width="956" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7xVRDG9wsr7c_vHk6LIjRCZGFKBPFvWy6D0rmBdxU8vLl_f5kAE0hTb_1323BB4QBPauh12X2e6-7QcxK7sA4oUKhPeW0CJuzNYjo-C3ax8e1B9H_DceIE_7ZZb0tfoxuqH4Hfh8616pJJqrWVlAfB9Ez0jpvczCvv0ReBO8mxnq4HvLsBdPrxE4D/w400-h299/Bar%20mleczny.jpg" width="400" /></a></div><span style="font-family: verdana;"><b>Przykład 3. Fragment książki </b>(samodzielnej pracy, rozdziału)<br /><br />Opis zazwyczaj najdłuższy:<br /><br /><b><span style="color: #666666;">WALORY dydaktyczno-wychowawcze lektur szkolnych i tekstów literackich oraz ich integrująca rola w edukacji wczesnoszkolnej / Aldona Grądzka-Tys, Barbara Grzegorczyk.// W: LITERATURA i sztuka a wychowanie. - Rzeszów : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2001. - S.145-154.</span></b><br /><br />W kartotece? Nic trudnego:</span><p></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7hR5IPlVEhJ-SIZS_ZrJjnsmtPPGe0I4uxdF-aSJg8Zm3jtE2qM8yeqszdpkTiQfzTKlJAU9ESloD2Kd9YkiWRwEBV9n4auFvo7Dn2fk8m9tiOlg7VFf7mh5hRJ79U1ZFJLPSDNof7ixZn-XYpDAfgbCv20mt6px_OU6bn4YFW6jtThDR1mX6levl/s1259/Walory%20dyd.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="176" data-original-width="1259" height="56" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi7hR5IPlVEhJ-SIZS_ZrJjnsmtPPGe0I4uxdF-aSJg8Zm3jtE2qM8yeqszdpkTiQfzTKlJAU9ESloD2Kd9YkiWRwEBV9n4auFvo7Dn2fk8m9tiOlg7VFf7mh5hRJ79U1ZFJLPSDNof7ixZn-XYpDAfgbCv20mt6px_OU6bn4YFW6jtThDR1mX6levl/w400-h56/Walory%20dyd.png" width="400" /></a></div>A od strony bibliotekarza? Oto opis: <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_Wa9zVXXasGfpDfMb6VLpYseG__PQHP1AY0qJH1VmTzxcOpju7fbZiuccqYEFYAu6N8pUL0ZTnmcpMcs6hRSZF6b-1Oqr4DXlLYh3Y62g9U_0SD-BSmFAOEO9EqGCXhQV_TK-HtsfKsKcFsnBvgH_Dy87Z3s6lzHBcAbGbcdlpbW4b29OImSswUws/s452/WALORY%20dydaktyczno-wychowawcze%20lektur%20szkolnych%20i%20tekst%C3%B3w%20literackich.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="302" data-original-width="452" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_Wa9zVXXasGfpDfMb6VLpYseG__PQHP1AY0qJH1VmTzxcOpju7fbZiuccqYEFYAu6N8pUL0ZTnmcpMcs6hRSZF6b-1Oqr4DXlLYh3Y62g9U_0SD-BSmFAOEO9EqGCXhQV_TK-HtsfKsKcFsnBvgH_Dy87Z3s6lzHBcAbGbcdlpbW4b29OImSswUws/w400-h268/WALORY%20dydaktyczno-wychowawcze%20lektur%20szkolnych%20i%20tekst%C3%B3w%20literackich.png" width="400" /></a></div><span style="font-family: verdana;">Do zobaczenia w bibliotece! Aha! Jeśli coś nadal będzie niejasne lub trudno będzie czegoś poszukać z jakichkolwiek względów (braku czasu, odległości, setki innych powodów), można do nas napisać. Odpowiemy, poradzimy, znajdziemy, zeskanujemy i wyślemy (za darmo😊). Adres mamy łatwy do zapamiętania: <b>informacja@pbw.katowice.pl</b></span><br /><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-3858184815267441112024-02-26T06:30:00.004+01:002024-02-27T08:25:24.986+01:00Fizyka (w) poezji<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">145 lat temu… Gdy Albert Einstein liczył kilka miesięcy, umierał James Clerk Maxwell. W 2024 roku „okrągłe” rocznice urodzin mieliby również Piotr Curie (165 rocznicę), Wilhelm Wien (160), Gustaf Dalén i Charles Thomson Rees Wilson (155), Guglielmo Marconi (150), Owen Willans Richardson (145) i inni. <br /><br /><b>Fizycy</b>. W literaturze pięknej także ich portretowano. Wystarczy przypomnieć dramat <b><span style="color: #666666;">Friedricha Dürrenmatta</span></b> pod takim tytułem i niektórych bohaterów powieści <b><span style="color: #666666;">Julesa Verne’a</span></b>. Dzisiaj jednak zajmiemy się obecnością pojęć fizycznych… w poezji. Kilka przykładów?<br /><br /><b>Akustyka</b><br /><br />Jest (wszech)obecna w poezji awangardystów (np. w „Namopańiku Barwistanu” <b><span style="color: #666666;">Aleksandra Wata</span></b>), ale również w „Ptasim radiu” <b><span style="color: #666666;">Juliana Tuwima</span></b> i kakofonicznych „językołamaczach”. Jednostajność i zobojętnienie „słychać” w wierszu „Piechota maszeruje” <b><span style="color: #666666;">Władysława Sebyły </span></b>(nagromadzenie jednosylabowych wyrazów):<br /><br />„Marsz - marsz - człap - człap -<br />Błoto - błoto - błoto - błoto -<br />Dziurawe buty, śmierdzące onuce,<br />Schlapane portki, schlastane pyski.<br />We krwi się je spierze - krew je przepłucze,<br />Bój niedaleki, postój niebliski<br />Marsz - marsz - człap - człap.”<br /><br /><b>Elektryczność i magnetyzm</b><br /><br />Znowu Awangarda. Wizualne „Elektryczne wizje”, „Tanscendentalne panopticum”, „De profundis” (część III: „Wodospad magnetycznych łez”), „Powrót”, „Płomień i studnia (elektro-kino-aero-dramo)”, „Mediumiczno-magnetyczna fotografia poety Brunona Jasieńskiego (zdjęta przy świetle gilotynowym)” <b><span style="color: #666666;">Tytusa Czyżewskiego</span></b>, „Kuchnia mojej matki” <b><span style="color: #666666;">Lucjana Szenwalda</span></b>, „Radio” <b><span style="color: #666666;">Mieczysława Brauna</span></b>:<br /><br />„Już iskra elektryczna niewidzialną drogą<br />Glob obiegła, w powietrze wsiąkła, jak w bibułę,<br />Już mogą ją pochwycić i słyszeć ją mogą -<br />Aparaty najczulsze i serca nieczułe.”<br /><br /><b>Mechanika ogólna. Statyka i kinetyka </b><br /><br />„Meta” <b><span style="color: #666666;">Juliana Przybosia</span></b>, gdzie wspomniano „lasso zaplecione z pędu”, „Pociąg” <b><span style="color: #666666;">Teodora Bujnickiego</span></b> i kolejny dynamiczny tekst - „Pędzący film” <b><span style="color: #666666;">Jana Brzękowskiego</span></b>:<br /><br />„patrzę w linie wydłużone szyn<br />widzę w nich splot barw mieniących jak morze<br />i czuję świata pędzący film”<br /><br />„Dom”, “Hymn do maszyny mego ciała”, “Ogród mechaniczny według Tytusa Czyżewskiego” i „Mechanika cudu” (z „Elektrycznych wizji”) <b><span style="color: #666666;">Czyżewskiego</span></b>, kakofoniczny „Apolog” <b><span style="color: #666666;">Adama Ważyka</span></b>, „Ulica” i „Rano” <b><span style="color: #666666;">Tadeusza Peipera</span></b>, gdy - o świcie - „miasto się rozśpiewa jak rozmarzona maszyna”.<br /><br />Więcej przykładów? „Na katodzie” - tomik <b><span style="color: #666666;">Brzękowskiego</span></b>, „Cztery strony”, „Gmachy”, „Na kołach” i „Rzut pionowy” (tomik) <b><span style="color: #666666;">Przybosia</span></b>, słynna „Liryka, liryka, tkliwa dynamika" <b><span style="color: #666666;">Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego</span></b>, "Rower" <b><span style="color: #666666;">Lucjana Szenwalda</span></b> i subtelniejsze, bardziej klasyczne „Wahadło” <b><span style="color: #666666;">Leopolda Staffa</span></b>. Jeśli ktoś lubi sięgać do historii literatury z minionych wieków, znajdzie interesującego angielskiego metafizyka z XVII stulecia - <b><span style="color: #666666;">George'a Herberta</span></b> i jego słynny „The Collar” („Dźwig”).<br /><br /><b>Optyka</b><br /><br />Znowu XVII stulecie – czas licznych odkryć w dziedzinie nauki o świetle. Kolejni poeci metafizyczni i ich utwory pełne konceptów: „Wykład o cieniu” <b><span style="color: #666666;">Johna Donne’a</span></b>, „Na kroplę rosy” <b><span style="color: #666666;">Andrew Marvella</span></b>, „Odbicie w wodzie” <b><span style="color: #666666;">Thomasa Traherne</span></b>. W Polsce w tym nurcie – choć nieco wcześniej - pisali <b><span style="color: #666666;">Mikołaj Sęp Szarzyński</span></b> (zauważmy szczególnie antynomie światła i cienia z „Sonetu II. Na one słowa Jopowe…” i „Sonetu III. Do Najświętszej Panny”) oraz <b><span style="color: #666666;">Sebastian Grabowiecki</span></b> (wiersze z tomików „Setnik rymów duchownych”). <br /><br />W tym dziale można umieścić liczne teksty o lustrach i odbiciach (wystarczy wspomnieć lubujących się w tej tematyce romantyków), a z pisarzy XX wieku - np. <b><span style="color: #666666;">Jorge Luisa Borgesa</span></b>, (<a href="https://blogwib.blogspot.com/2021/09/ksiazki-niezapomniane-zbior-sow.html" target="_blank">TUTAJ</a>) „kolory” <b><span style="color: #666666;">Brzękowskiego</span></b> lub przywoływany już „Rower” <b><span style="color: #666666;">Szenwalda</span></b>:<br /><br />„Kiedy się ma dziewiętnaście lat,<br />wrażliwość bywa subtelną kliszą,<br />na której pozostawiają ślad<br />niewidzialne cienie owadzich pięt,<br />nad którą wklęsłe zwierciadła wiszą<br />świetląc gołębia, kota i kwiat”<br /><b><br />Fizyka jądrowa</b><br /><br />I już króciutko. Wystarczą dwa przykłady: „Promienie” <b><span style="color: #666666;">Krzysztofa Kamila Baczyńskiego</span></b> i dramat (ale bardzo poetycki 😊) „Promieniowanie ojcostwa” <b><span style="color: #666666;">Karola Wojtyły</span></b>? </span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuUO9ohk3tus4QZp7LOldwBeQikM-IuACC4xaCk8BUf12dYZlbVShdByT0vxkli1qERq8hVACq78IcCUdzAWWnMQY5VU3TF15zoKMKtEHwpd59whcHf0wpf-DRDT6aymKGlqNyKii9xIXD149cRSiwejw1XbONBEMq2NuuFbFPzrblVBkfW4ZjSwxm/s612/Fizyka-removebg-preview.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="408" data-original-width="612" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuUO9ohk3tus4QZp7LOldwBeQikM-IuACC4xaCk8BUf12dYZlbVShdByT0vxkli1qERq8hVACq78IcCUdzAWWnMQY5VU3TF15zoKMKtEHwpd59whcHf0wpf-DRDT6aymKGlqNyKii9xIXD149cRSiwejw1XbONBEMq2NuuFbFPzrblVBkfW4ZjSwxm/s320/Fizyka-removebg-preview.png" width="320" /></a></div>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-16572129323244454132024-02-23T06:00:00.002+01:002024-02-23T06:00:00.375+01:00Książki (nie)zapomniane - Ostatnia (?) podróż Odyseusza<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">"Nazywam się Nikt" - tymi słowami nazwał siebie Odyseusz zapytany przez Polifema o imię. <b>"Nikt" JERZEGO ANDRZEJEWSKIEGO </b>(1909-1983). Jeszcze jedna reinterpretacja mitu, a może raczej jego "dokończenie". <br /><br />"Odyseusz (...) jest już jak gdyby zapowiedzią Kolumba, w poszukiwaniu wiedzy przekracza groźną granicę i płynie poprzez rozległe, lecz nieznane wody." Za życia stał się legendą. Opiewano jego czyny i wychwalano go jako przemyślnego. Istniał niemal jako posągowa postać, a przecież był śmiertelnikiem. O człowieczeństwie żywego pomnika zapomniano w eposie i peanach...<br /><br />Odys powrócił do Itaki. Zastał podstarzałą Penelopę, ucztujących zalotników (z którymi prędko się rozprawił), wiernego Eumajosa i zbuntowanego syna. Nie zaznał jednego - radości z powrotu. Żona wkrótce zmarła, syn odpłynął na Ajaję, w poszukiwaniu Kirke, a bohater spod Troi wylądował w ramionach oddanej mu, ale także już wiekowej Euryklei. I myślał o morzu... O dalekich krajach... O pozostawionej Kirke i ich synu, Teleogonosie, którego zapewne Telemach popłynął odszukać. Niespokojny duch nie poczuł ukojenia na lądzie, w swoim królestwie.<br /><br />I ponownie - zebrawszy kilkunastu najwierniejszych towarzyszy, a wśród nich błazna, Klausigelosa (co się tłumaczy Śmieszek Płaczek) - opuścił ojczyznę. Pozostał wierny przeznaczeniu żeglarza. Pozostał wierny snom, w których czuł się pewniej niż na jawie. Dopłynął do wyspy czarodziejki Kirke, lecz Telemach zdążył już ją opuścić. A czarodziejka po trochu zaczęła przypominać zgorzkniałą czarownicę. I Teleogonos okazał się wrogiem ojca. Kres złudzeń? Raczej powód, by wymyślić sobie kolejny cel i za nim podążać jak za wiecznie uciekającym cieniem...<br /><br />Pora znowu wyruszyć w drogę. "Nawet jeśli tak, nie będzie to powrót, lecz wędrowanie od poprzedniego całkiem inne, więc jakby nowa podróż." <br /><br />"Muzo, męża wyśpiewaj, co święty gród Troi<br />Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej<br />Siła różnych miast widział, poznał tylu ludów<br />Zwyczaje, a co przygód doświadczył i trudów!"<br /><br />... Wracamy do początku. Do Inwokacji. Czy to na pewno była o s t a t n i a podróż Odyseusza? Przecież po tej - zdawałoby się - finalnej, każdego czeka jeszcze jedna. Najważniejsza...</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Ps. Książki Andrzejewskiego omówione w tym cyklu - "Ład serca" (<a href="https://blogwib.blogspot.com/2016/04/ksiazki-niezapomniane-jak-przedrzec-sie.html" target="_blank">TUTAJ</a>) i "Prometeusz" (<a href="https://blogwib.blogspot.com/2021/12/ksiazki-niezapomniane-prometeusz-nie.html" target="_blank">TUTAJ</a>).<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Jerzy Andrzejewski, Nikt, Warszawa 1983 (<b>sygn. 103883, 104514</b>). </span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: x-small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy45WJg37DzyEyH7LohovREmf5q1bp6r4TRJ8p_6BonKGYRY08McHm8HIN7-z0m2wELxfIGOrzmJOYF6Dm9sjLuMxUWbA_Dz9CRsEUt-EtbWieIuCuP2vOgnRMlYj7IO-WfeMYOmfuSiKRtwnQVWMJqVB1dtEoYyYB4fyIHcHHRr7yRfOmkChRFNgX/s1420/Andrzej.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1068" data-original-width="1420" height="241" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy45WJg37DzyEyH7LohovREmf5q1bp6r4TRJ8p_6BonKGYRY08McHm8HIN7-z0m2wELxfIGOrzmJOYF6Dm9sjLuMxUWbA_Dz9CRsEUt-EtbWieIuCuP2vOgnRMlYj7IO-WfeMYOmfuSiKRtwnQVWMJqVB1dtEoYyYB4fyIHcHHRr7yRfOmkChRFNgX/w320-h241/Andrzej.jpg" width="320" /></a></span></div><br /><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-27881326696600339512024-02-19T06:00:00.002+01:002024-02-19T06:00:00.322+01:00Frazeologiczne smakołyki<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Kochamy język ojczysty? Lubimy zjeść coś smacznego? To da się pogodzić. Z okazji <b>Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego </b>(<b>21 lutego</b>) przypomnijmy niektóre związki frazeologiczne związane z różnymi grupami żywności. A jeśli ktoś przy okazji zgłodnieje, to... bardzo dobrze! A przy okazji: Agatha Christie od kuchni – <a href="https://blogwib.blogspot.com/2022/09/agatha-christie-od-kuchni-1.html" target="_blank">TUTAJ</a> i <a href="https://blogwib.blogspot.com/2022/09/agatha-christie-od-kuchni-2.html" target="_blank">TUTAJ</a>, Kulinarne podróże przez stulecia – <a href="https://blogwib.blogspot.com/2017/06/kulinarne-podroze-przez-stulecia.html" target="_blank">TUTAJ</a>, Uczta biesiada, impreza w literaturze – <a href="https://blogwib.blogspot.com/2017/06/woko-stou-uczta-biesiada-impreza-w.html" target="_blank">TUTAJ</a>.<br /><br /><b>Desery, słodycze, ciasta<br /></b><br /><b><span style="color: #666666;">Ciacho</span></b> (przystojny mężczyzna); <span style="color: #666666;"><b>Co ma piernik do wiatraka</b></span> (brak związku między sprawami); <span style="color: #666666;"><b>Cukierkowy</b></span> (czułostkowy, przesłodzony); <b><span style="color: #666666;">Czekolada</span></b> (przen. osoba bardzo opalona); <b><span style="color: #666666;">Doznać (zakosztować) słodyczy</span></b> (doświadczyć dobrobytu); <span style="color: #666666;"><b>Dziesiąta woda po kisielu </b></span>(daleki krewny); <b><span style="color: #666666;">Jak pączek w maśle</span></b> (wygodnie, dostatnio, bez trosk); <b><span style="color: #666666;">Leżeć plackiem</span></b> (leżeć płasko); <span style="color: #666666;"><b>Masz babo placek</b></span> (wykrzyknienie stanowiące reakcję na kłopotliwą, zaskakującą sytuację); <b><span style="color: #666666;">Miodowy miesiąc</span></b> (pierwszy miesiąc po ślubie); <b><span style="color: #666666;">Nie jesteś z cukru </span></b>(nie zaszkodzi ci przebywanie na dworze podczas deszczu); <span style="color: #666666;"><b>Robić do kogoś słodkie oczy</b></span> (wdzięczyć się, kokietować); <b><span style="color: #666666;">Rosnąć jak na drożdżach </span></b>(rosnąć bardzo szybko); <b><span style="color: #666666;">Słodka idiotka </span></b>(kobieta atrakcyjna fizycznie, ale niezbyt inteligentna); <b><span style="color: #666666;">Słodka tajemnica</span></b> (coś, co jest sprawą starannie ukrywaną przez kogoś, kto nie chce tego ujawnić innym, mimo że nie jest to nic wstydliwego); <span style="color: #666666;"><b>Słodki ciężar</b></span> (1/ ciąża; 2/ Chrystusowe jarzmo, brzemię - pochodzenie biblijne - Mt 11, 28-30); <b><span style="color: #666666;">Słodkie lenistwo</span></b> (miłe próżnowanie; odpoczywanie bez żadnych wyrzutów, że powinno się w tym czasie coś robić); <b><span style="color: #666666;">Słodkie życie</span></b> (życie bez materialnych trosk); <b><span style="color: #666666;">Spijać miód</span></b> (zbierać to, co najlepsze; osiągać korzyść); <span style="color: #666666;"><b>Stary piernik</b></span> (bardzo stary mężczyzna).<br /><br /><b>Kasze, produkty mączne </b>(poza ciastami)<br /><br /><b><span style="color: #666666;">Bułka z masłem</span></b> (łatwizna); <b><span style="color: #666666;">Być z jednej mąki </span></b>(być takim samym jak ktoś inny); <b><span style="color: #666666;">Chleb powszedni</span></b> (rzecz zwyczajna); <b><span style="color: #666666;">Ciepłe kluchy</span></b> (człowiek niezaradny, piecuch); <b><span style="color: #666666;">Głupi jak czwarta mąka</span></b> (bardzo głupi); <b><span style="color: #666666;">Kaszka z mlekiem</span></b> (łatwizna); <b><span style="color: #666666;">Manna z nieba </span></b>(coś przychodzącego bez trudu - pochodzenie biblijne - Wj 16, 1-6, 12-18); <b><span style="color: #666666;">Mieć pewny kawałek chleba</span></b> (mieć zapewnione utrzymanie); <b><span style="color: #666666;">Nawijać makaron na uszy </span></b>(opowiadać bzdury); <span style="color: #666666;"><b>Nie dać się zjeść w kaszy </b></span>(dać sobie radę); <b><span style="color: #666666;">Nie dać sobie w kaszę dmuchać </span></b>(być zaradnym, pewnym siebie); <b><span style="color: #666666;">Odjąć komuś chleb od ust</span></b> (pozbawić środków utrzymania); <b><span style="color: #666666;">Płakać nad rozlanym mlekiem </span></b>(żałować czegoś daremnie); <span style="color: #666666;"><b>Sprzedaje się jak ciepłe bułeczki</b></span> (bardzo dobrze się sprzedaje); <b><span style="color: #666666;">Witać chlebem i solą</span></b> (witać gościnnie, szczerze); <b><span style="color: #666666;">Z niejednego pieca chleb jadł </span></b>(obyty, doświadczony); <b><span style="color: #666666;">Z tej mąki chleba nie będzie</span></b> (ta osoba nie spełni pokładanych w niej nadziei); <b><span style="color: #666666;">Żyć o chlebie i wodzie </span></b>(1/ marnie się odżywiać; 2/ pościć).<br /><span style="font-size: x-small;">Chleb w tekstach kultury - <a href="http://blogwib.blogspot.com/2017/08/smak-chleba-ktorym-sie-wspolnie.html" target="_blank">TUTAJ</a> i <a href="http://blogwib.blogspot.com/2017/08/smak-chleba-ktorym-sie-wspolnie_21.html" target="_blank">TUTAJ</a>.</span><br /><br /><b>Mięso<br /></b><br /><b><span style="color: #666666;">Flaki z olejem</span></b> (coś bardzo nudnego); <span style="color: #666666;"><b>Narobić bigosu </b></span>(wywołać zamieszanie); <b><span style="color: #666666;">Nie dla psa kiełbasa </span></b>(coś nieosiągalnego dla kogoś; ktoś na coś nie zasługuje); <b><span style="color: #666666;">Odgrzewany kotlet</span></b> (coś dawnego, co jest przedstawiane jako nowe); R<b><span style="color: #666666;">zucać mięsem </span></b>(kląć); <b><span style="color: #666666;">Trząść się jak galareta</span></b> (drżeć ze strachu, zimna); <b><span style="color: #666666;">Upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu </span></b>(załatwić dwie sprawy przy jednej okazji); <b><span style="color: #666666;">Zalać sadła za skórę</span></b> (dokuczyć).<br /><span style="font-size: x-small;">Ryby „przedstawimy” w grudniu.</span><br /><br /><b>Nabiał</b><br /><br /><span style="color: #666666;"><b>Jajko Kolumba </b></span>(łatwe rozwiązanie problemu z pozoru trudnego); <b><span style="color: #666666;">Kraina mlekiem i miodem płynąca</span></b> (kraina dostatku, dobrobytu); <b><span style="color: #666666;">Kura znosząca złote jajka</span></b> (źródło łatwych korzyści); <span style="color: #666666;"><b>Mieć mleko pod nosem</b></span> (być bardzo młodym, niedojrzałym); <span style="color: #666666;"><b>Obchodzić się jak z malowanym jajkiem</b></span> (obchodzić się delikatnie); <span style="color: #666666;"><b>Płacz nad rozlanym mlekiem</b></span> (co się stało, to się nie odstanie); <b><span style="color: #666666;">Ptasie mle(cz)ko </span></b>(coś wykwintnego, wyszukanego); <b><span style="color: #666666;">Śmiać się jak głupi do sera</span></b> (śmiać się bez powodu, bezmyślnie); <span style="color: #666666;"><b>Wyssać z mlekiem matki</b></span> (posiadać jakąś cechę od urodzenia).<br /><br /><b>Napoje, trunki, używki</b><br /><br /><b><span style="color: #666666;">Mała czarna </span></b>(mała filiżanka kawy bez mleka, śmietanki); <b><span style="color: #666666;">Małe piwo</span></b> (coś łatwego); <span style="color: #666666;"><b>Nawarzyć sobie piwa</b></span> (wpaść w kłopoty); <span style="color: #666666;"><b>Nie wylewać za kołnierz</b></span> (upijać się); <span style="color: #666666;"><b>Wróżyć z fusów</b></span> (przewidywać coś na podstawie niepewnych przesłanek); <span style="color: #666666;"><b>Wyłożyć kawę na ławę</b></span> (powiedzieć wprost); <span style="color: #666666;"><b>Wysuszyć butelkę</b></span> (wypić butelkę alkoholu).<br /><span style="font-size: x-small;">Woda – zob. <a href="https://blogwib.blogspot.com/2016/03/porozmawiajmy-o-wodolejstwie.html" target="_blank">TUTAJ</a>.</span><br /><br /><b>Przyprawy</b><br /><br /><b><span style="color: #666666;">Być solą w oku</span></b> (przeszkadzać, drażnić); <span style="color: #666666;"><b>Gdzie pieprz rośnie</b></span> (bardzo daleko); <span style="color: #666666;"><b>Na słoną wodę nie zarobić </b></span>(bardzo mało zarobić); <span style="color: #666666;"><b>Musztarda po obiedzie</b></span> (rzecz wykonana za późno); <span style="color: #666666;"><b>Pieprzny </b></span>(nieprzyzwoity); <span style="color: #666666;"><b>Sól ziemi</b></span> (najwartościowsi ludzie); <span style="color: #666666;"><b>Zamienić się w słup soli</b></span> (oniemieć - pochodzenie biblijne – Rdz 19, 26); <span style="color: #666666;"><b>Zjeść z kimś beczkę soli </b></span>(długo się znać).<br /><br /><b>Tłuszcze</b><br /><br /><b><span style="color: #666666;">Dolać oliwy do ognia</span></b> (podsycić niechęć, spór); <span style="color: #666666;"><b>Jak po maśle</b></span> (bez trudu); <span style="color: #666666;"><b>Kto smaruje, ten jedzie</b></span> (kto daje łapówki, wszystko załatwi); <span style="color: #666666;"><b>Masło maślane</b></span> (zbędne powtórzenie - pleonazm); <span style="color: #666666;"><b>Mieć olej w głowie</b></span> (być roztropnym, rozsądnym); <span style="color: #666666;"><b>Oliwa na wierzch wypływa, oliwa sprawiedliwa</b></span> (prawda zawsze wychodzi na jaw); <span style="color: #666666;"><b>Robić maślane oczy </b></span>(patrzeć zakochanym, zamglonym wzrokiem); <span style="color: #666666;"><b>Śmietanka towarzyska</b></span> (elita); <span style="color: #666666;"><b>Wlać oleju do głowy</b></span> (pouczyć).<br /><br /><b>Warzywa, owoce, bakalie</b><br /><br /><span style="color: #666666;"><b>Amator kwaśnych jabłek</b></span> (osoba mająca wyszukane zachcianki); <span style="color: #666666;"><b>Ananas</b></span> (gagatek, ladaco); <span style="color: #666666;"><b>Bananowa młodzież</b></span> (bogata młodzież prowadząca „imprezowy” tryb życia); <span style="color: #666666;"><b>Cicho jak makiem zasiał</b></span> (bardzo cicho); <span style="color: #666666;"><b>Czerwony jak burak</b></span> (zarumieniony); <span style="color: #666666;"><b>Dziewczyna jak malina</b></span> (rumiana, dorodna dziewczyna); <span style="color: #666666;"><b>Figa z makiem</b></span> (nic z tego!); <span style="color: #666666;"><b>Groch z kapustą</b></span> (galimatias, pomieszanie); <span style="color: #666666;"><b>Grochem o ścianę</b></span> (mówić, nie będąc słuchanym; daremnie przekonywać, upominać); <span style="color: #666666;"><b>Gruszki na wierzbie</b></span> (coś nierealnego); <span style="color: #666666;"><b>Jabłko niezgody</b></span> (przyczyna sporu - pochodzenie mitologiczne); <span style="color: #666666;"><b>Jak grzyby po deszczu</b></span> (bardzo szybko); <span style="color: #666666;"><b>Kapuściana głowa</b></span> (ktoś niezbyt mądry); <span style="color: #666666;"><b>Każdy sobie rzepkę skrobie </b></span>(brak współpracy); <span style="color: #666666;"><b>Kokosy</b></span> (intratny interes); <span style="color: #666666;"><b>Metoda kija i marchewki</b></span> (naprzemienne nagradzanie i karani); <span style="color: #666666;"><b>Ni z gruszki ni z pietruszki </b></span>(niespodziewanie; bez logicznego związku); <span style="color: #666666;"><b>Niebieskie migdały</b></span> (mrzonka); <span style="color: #666666;"><b>Pokazać figę</b></span> (zlekceważyć); <span style="color: #666666;"><b>Radosny jak szczypiorek na wiosnę</b></span> (zadowolony); <span style="color: #666666;"><b>Sezon ogórkowy </b></span>(letni zastój, czas bez znaczących wydarzeń); <span style="color: #666666;"><b>Sprać na kwaśne jabłko</b></span> (dotkliwie pobić); <span style="color: #666666;"><b>Stary grzyb </b></span>(bardzo stary mężczyzna); <span style="color: #666666;"><b>Śliwka pod okiem, na czole </b></span>(podbite oko, guz); <span style="color: #666666;"><b>Trele morele </b></span>(bzdury); <span style="color: #666666;"><b>Twardy orzech do zgryzienia</b></span> (duży problem); <span style="color: #666666;"><b>Ubrać się na cebulkę</b></span> (włożyć kilka warstw odzieży); <span style="color: #666666;"><b>Wpaść jak śliwka w kompot</b></span> (zostać przyłapanym na niezręcznej sytuacji); <span style="color: #666666;"><b>Wpuszczać w maliny </b></span>(oszukać); <span style="color: #666666;"><b>Wycisnąć jak cytrynę</b></span> (bezwzględnie, cynicznie wykorzystać); <span style="color: #666666;"><b>Zadać bobu</b></span> (dokuczyć); <span style="color: #666666;"><b>Zakazany owoc</b></span> (coś niedozwolonego, ale kuszącego); <span style="color: #666666;"><b>Zdrów jak rzepa</b></span> (bardzo zdrowy).<br /><br /><b>Zupy, sosy</b><br /><br /><b><span style="color: #666666;">Być nie w sosie</span></b> (mieć zły humor); <span style="color: #666666;"><b>Czarna polewka</b></span> (odmowa ręki córki); <b><span style="color: #666666;">Dwa grzyby w barszcz</span></b> (dwie rzeczy, gdy potrzeba jednej); <b><span style="color: #666666;">Lać się żurem</span></b> (ośmieszać się); <span style="color: #666666;"><b>Kisić się we własnym sosie</b></span> (przebywać stale w tym samym kręgu ludzi, spraw); <b><span style="color: #666666;">Rozebrać się do rosołu</span></b> (rozebrać się do naga); <b><span style="color: #666666;">Tani jak barszcz</span></b> (bardzo tani).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNt1QtMBydvl1uHDtZMKTtQLegBdjvRoqk-Nvkqw6OrKBPpxKNAUe_BMvmKVERIM93-dHxJ0IWUMvyPcd_wJjHY7e9bAItcIHRdiZDs_kAAeKnEdj4wwk1TbpdkGwh8zYOC48Cx0bYQwJt5OXtfxL-3Nn46zpgCx9YB-JXgNTCZ55GWR0SZyfxnkrgqz8/s1247/Frazeol.%20smako%C5%82yki.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="703" data-original-width="1247" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNt1QtMBydvl1uHDtZMKTtQLegBdjvRoqk-Nvkqw6OrKBPpxKNAUe_BMvmKVERIM93-dHxJ0IWUMvyPcd_wJjHY7e9bAItcIHRdiZDs_kAAeKnEdj4wwk1TbpdkGwh8zYOC48Cx0bYQwJt5OXtfxL-3Nn46zpgCx9YB-JXgNTCZ55GWR0SZyfxnkrgqz8/w400-h225/Frazeol.%20smako%C5%82yki.jpg" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-72135275103478179412024-02-16T06:00:00.009+01:002024-02-16T06:00:00.156+01:00Gdzie mieszkają pisarze?<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Gdzie mieszkają pisarze? Jak? Z kim? Przyjrzyjmy się niektórym ich utworom, a się dowiemy.<br /><br /><b>Dom</b>. Pięknie opisał go Jan Kochanowski we fraszce „Na dom w Czarnolesie”, dodając jeszcze filozoficzny akcent (po wiekach nawiąże do niej Jarosław Iwaszkiewicz w „Gospodarstwie”). Wspomnienia z dzieciństwa snują - już współcześniej - na przykład Zofia Nałkowska w "Domu nad łąkami" oraz (poetycko) Zbigniew Herbert w "Domu". Smutna jest "Pieśń o domu" Kazimierza Wierzyńskiego. Nie sposób pominąć też "Opisu domu poety", "O naszym gospodarstwie" i "Pieśni" Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Trzeba wreszcie wspomnieć <b>wieżowce, drapacze chmur</b> - w "Ja stróż latarnik" i kilku innych wierszach Mirona Białoszewskiego. Jednak najpiękniejszy jego obraz wyczarował ze słów Krzysztof Kamil Baczyński („Wesele poety”, fragment „Dom poety”), a w nim m.in.:<br /><br />„Dom jest jasny, zbudowany z blasku,<br />Jak powietrza bańka (…)<br />I ma ściany jakby z roślin i światła”<br /><br /><b>Wnętrze, </b>czyli<b> pokoje</b>. Na przykład "Wspólny pokój" Zbigniewa Uniłowskiego, w którym czasowo przebywała cała plejada literatów. U Wierzyńskiego znajdziemy nawet wiersz <b>"Łazienka"</b>. Jest<b> wyposażenie</b>, są <b>meble </b>oraz<b> drobne przedmioty</b>, np. "Elegia na odejście pióra atramentu lampy" Herberta i "Okno na ogród" Wierzyńskiego:<br /><br />"Kup mi tak jak dawniej przed wiosną<br />Kilka anemonów i frezji,<br />Chciałbym mieć kwiaciarnię na biurku,<br />Okno zachodzące parą poezji."<br /><br />Właśnie! Sporo uwagi pisarze poświęcają <b>otoczeniu domu, ogrodowi</b>: <br /><br />"A za oknem migotliwie<br />Venus gałąź opromienia.<br />Chciałbym i ten błysk na oknie<br />ocalić od zapomnienia."<br />(Konstanty Ildefons Gałczyński, Pieśni, VII)<br /><br />"Pracownia poety" Wierzyńskiego mieści się pod drzewem, a wokół - wiele <b>roślinności </b>("O naszych kwiatach"). Przyroda jest bliska Romanowi Brandstaetterowi i jego żonie ("Kwiaty mojej żony", zob. <a href="https://blogwib.blogspot.com/2022/10/po-co-zona-poecie.html" target="_blank">TUTAJ</a>). Także <b>zwierzęta</b> ("Nasze zwierzęta" Anny Iwaszkiewicz). Rozległą, uogólniającą perspektywę zawiera kilka wierszy jej męża. Przykłady?<br /><br />"Nad domem błękit jak baldachim<br />Taki jaskrawy i głęboki,<br />Pod białych brzózek arkadami<br />Fruwają wyfraczone sroki."<br />(*** [Nad domem błękit jak baldachim])<br /><br />"I wkoło domu<br />I wokoło lasu<br />Pustka niezmienna<br /><br />Nie pukaj do drzwi<br />Ani do okien<br />Noc jest jesienna"<br />(*** [I wkoło domu])<br /><br />"Pełny" opis <b>mieszkania</b> pisarza (chociaż niekoniecznie autora) znajdujemy w „Moim mieszkaniu”, także Iwaszkiewicza:<br /><br />"Moje mieszkanie<br />pokój niewielki<br />ślepa kuchenka<br />łazienka bez światła<br /><br />W pokoju<br />cała ściana <br />szkło<br /><br />Przez okno patrzę<br />życie moje widzę"<br /><br />To kolejne egzystencjalne uogólnienie. Bo u pisarzy często bywa, że dom postrzegają przez pryzmat własnego (mikro)świata, ale też się zdarza, że widzą go w rozmiarach (Wszech)świata. </span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikSIf_Ck2vYdgP36vCCZqGJAzymCgU86V6VQJV0plSI0gh_kBsXGgTZYp4QWby9ZoRFSLdyQT0vBDWnAH0qlJE1fI7GeYD-cwMifXYqhH0jeg6gDMfmK7HTEFaLK-585lqHE9AzHkto-8Q0K9yJ6pKftzGej2xs68TdF-FBYRYdeqs5ou8ecrJqygq/s1296/Mieszkania.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="663" data-original-width="1296" height="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikSIf_Ck2vYdgP36vCCZqGJAzymCgU86V6VQJV0plSI0gh_kBsXGgTZYp4QWby9ZoRFSLdyQT0vBDWnAH0qlJE1fI7GeYD-cwMifXYqhH0jeg6gDMfmK7HTEFaLK-585lqHE9AzHkto-8Q0K9yJ6pKftzGej2xs68TdF-FBYRYdeqs5ou8ecrJqygq/w400-h205/Mieszkania.png" width="400" /></a></div><span style="font-size: x-small;">Fot. mieszkań z Pixabay.com</span><br />IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-27149400140990665562024-02-12T08:30:00.001+01:002024-02-12T08:46:16.454+01:00„Dzień dobry, dziś święty Walenty..."<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Co roku wydawnictwa polecają - zrymujemy - "upominki na Walentynki", czyli książki, w których "miłość" odmienia się przez wszystkie przypadki. A jak sam <b>Dzień Św. Walentego</b> prezentuje się w literaturze? Oto kilka przykładów. <br /><br />Zapewne najstarszy tekst pochodzi z XIV stulecia. To poemat <b>“Sejm ptasi”</b> ("The Parlement of Foules", "The Parliament of Fowls") <b>Geoffrey'a Chaucera</b>, którego tematem jest "zlot" ptaków, mający na celu ich dobór w pary:<br /><br />“For this was on Saint Valentine’s day<br />When every fowl comes there his mate to take."<br /><br />Kilka nawiązań możemy znaleźć u <b>Williama Shakespeare'a</b>. Najbardziej jednoznaczne - w <b>„Hamlecie"</b> (w słowach obłąkanej Ofelii, wypowiedzianych przed samobójstwem):<br /><br />„Dzień dobry, dziś święty Walenty.<br />Dopiero co świtać poczyna;<br />Młodzieniec snem leży ujęty,<br />A hoża doń puka dziewczyna.<br />Podskoczył kochanek, wdział szaty,<br />Drzwi rozwarł przed swoją jedyną<br />I weszła dziewczyna do chaty,<br />Lecz z chaty nie wyszła dziewczyną.”<br /><span style="font-size: x-small;">(Tłum. tłum. Józef Paszkowski)</span><br /><br />Badacze dopatrują się go również w <b>"Wieczorze Trzech Króli"</b> (Twelfth Night, or What You Will), gdzie Valentino (dworzanin Orsina - księcia Ilirii) przybywa do Oliwii, przynosząc jej list od ukochanego. Bardziej niejasno jawi się w <b>"Dwóch panach z Werony"</b> (The Two Gentlemen of Verona). Tematem komedii, owszem, jest miłość, a jeden z tytułowych bohaterów nosi imię Valentine, ale... to wszystko. Interesującym utworem (wierszem), wartym chwili uwagi, jest zaś na pewno <b>"A Valentine" Edgara Allana Poe'a</b>. Zawiera wyznanie miłosne z zaszyfrowanym imieniem i nazwiskiem ukochanej autora "Kruka", czyli Frances Sargent Osgood, poetki żyjącej niespełna czterdzieści lat. Każdy wers ukrywa jedną literę, przy czym kolejne litery następują o jedną dalej niż w wersie poprzednim. W całości wszystkie "biegną" po przekątnej. Oto początek, czyli imię:<br /><br />“<b><span style="color: #990000;">F</span></b>orher this rhyme is penned, whose luminous eyes,<br />B<b><span style="color: #990000;">r</span></b>ightly expressive as the twins of Loeda,<br />Sh<b><span style="color: #990000;">a</span></b>ll find her own sweet name, that, nestling lies<br />Upo<b><span style="color: #990000;">n</span></b> the page, enwrapped from every reader.<br />Sear<b><span style="color: #990000;">c</span></b>h narrowly the lines! - they hold a treasure<br />Divin<b><span style="color: #990000;">e</span></b> - a talisman - an amulet<br />That mu<b><span style="color: #990000;">s</span></b>t be worn at heart.“ <br /><br />I powieści. <b>"Piknik pod Wiszącą Skałą"</b> (Picnic at Hanging Rock) <b>Joan Lindsay</b>, sfilmowany przez Petera Weira. Australia. Rok 1900. Dzień św. Walentego. Ciepły i bezchmurny. Niepokojąca, tajemnicza atmosfera. Niejasne przeczucia. Niesprecyzowane pragnienia dziewcząt z pensji Pani Appleyard, udających się wraz z nauczycielkami na wycieczkę. Malownicza skała, w której milczącym cieniu "znikają" trzy uczennice wraz z nauczycielką. Tylko jedna powraca. Przerażona, nie potrafi wyjaśnić, co się wydarzyło. <br /><br />Wreszcie <b>"Czekolada" </b>(Chocolat) <b>Joanne Harris</b>. Vianne otwiera cukiernię w małej francuskiej miejscowości. W ten szczególny Dzień częstuje mieszkańców tym, co każdy z nich najbardziej lubi. Jakby znała ich gusty. A przecież nie może znać. Okno wystawowe jej lokaliku, z pomarańczową zasłoną, "wygląda jak ogromny cukierek, który czeka, by rozwinąć go z papierka". I ludzie przychodzą zakosztować słodyczy. Jednak nie wszystkim się to podoba...<br /><br />Post scriptum. Kto chce poznać życiorys św. Walentego (lub Walentych, bo było ich więcej), może zajrzeć m.in. do "Świętych na każdy dzień" Wincentego Zaleskiego, a z naszych zbiorów do „Encyklopedii Katolickiej” (t. 20) oraz „Dykcjonarza świętych” Donalda Attwatera i Catherine R John.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBL8O0Xgp__zZkg0eQAqtGWx03dHnErTrRdjQzRV6iYNpDRIpmqb1AZIObNUl9FVhBxWBrw03WDUNnZDeQcq-LRZM1PgOnYzOKBARr0s8OS6Ol-vOCaeZNg1iqOK-2LiP-7rA_98eVCCoPUADSF7jvlS8jP1mWnvnPriO9JzH1UOWNTMmBCq3oOmn2/s956/Walentynki.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="686" data-original-width="956" height="288" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBL8O0Xgp__zZkg0eQAqtGWx03dHnErTrRdjQzRV6iYNpDRIpmqb1AZIObNUl9FVhBxWBrw03WDUNnZDeQcq-LRZM1PgOnYzOKBARr0s8OS6Ol-vOCaeZNg1iqOK-2LiP-7rA_98eVCCoPUADSF7jvlS8jP1mWnvnPriO9JzH1UOWNTMmBCq3oOmn2/w400-h288/Walentynki.jpg" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-74593102446708128132024-02-09T06:00:00.001+01:002024-02-09T06:00:00.149+01:00Książki (nie)zapomniane - W zaułkach Amsterdamu, czyli współczesny Dante i jego Inferno<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">„Każdy dzień jest dniem sądu bez kary<br />jak w niepamięć idące pożary<br />niewidzialny - na ziemi - nisko,<br />niechwytany przepala wszystko.”<br />(Krzysztof Kamil Baczyński, Dzień sądu)<br /><br />Gdyby <b>ALBERT CAMUS </b>(1913-1960) czytał Baczyńskiego, mógłby ten cytat z „Dnia sądu” uczynić mottem do <b>„Upadku”</b> (La Chute).<br /><br />Jean-Baptiste Clemence był szanowanym paryskim adwokatem. Pomagał słabym, skrzywdzonym, ubogim, wdowom i sierotom. Z tego powodu miał o sobie wysokie mniemanie i bardzo się starał, by inni go podziwiali. Ale oto nastąpiła chwila próby. Wracając od kochanki, w mrokach jesiennego wieczoru dostrzegł na moście sylwetkę kobiety. Minął ją. A po chwili usłyszał plusk wody. Domyślił się przyczyny, ale nie zawrócił, by pomóc samobójczyni. Nie chciał narażać własnego zdrowia czy życia. Po jakimś czasie – również na moście – usłyszał śmiech. Odtąd nie potrafił już go w sobie stłumić. Teraz siedzi w amsterdamskim barze „Mexico City” i opowiada tę historię nieznajomemu (sobie samemu?!). Tak, to najwybitniejszy literacki przykład monologu wypowiedzianego. Noc. Bliskość portu. Co chwila rozlegają się dźwięki okrętowych syren - jak wezwanie do bolesnego rachunku sumienia. Jean-Baptiste wspomina, że podał nieprawdziwe nazwisko. A Clemence (fonetycznie!) kojarzy się z łacińskim „clamans” - „wołając, krzycząc”. Opowieść o moralnym upadku człowieka przypomina strukturę moralitetu: nieustanne napięcie pomiędzy autooskarżeniem i próbami samousprawiedliwienia czynu. <br /><br />Paryż i Amsterdam. Dwa miasta. Paryż – pełen strzelistych wież i cudownych budowli - „jest prawdziwym złudzeniem optycznym, wspaniałą dekoracją”, zaś Amsterdam, położony poniżej poziomu morza, to „jeden z najpiękniejszych negatywnych pejzaży! (…) Same linie poziome, żadnego blasku, przestrzeń bez koloru, martwe życie”. Więcej, „koncentryczne kanały Amsterdamu przypominają kręgi piekła”, a dzielnica z barem znajduje się w ostatnim. I jeszcze jedna ważna uwaga. Narrator mieszka tu „na miejscu jednej z największych zbrodni w historii” – w dzielnicy, w której w czasie wojny było żydowskie getto.<br /><br />Nawiązania do Dantego są oczywiste. Tu jednak mamy ruch niejako w odwrotnym kierunku. Bohater „Boskiej Komedii” idzie z Piekła do Raju. Clamence zaczął od „rajskiego” życia w Paryżu, a teraz – w retrospekcjach analizując swój tchórzowski czyn - ukazuje poprzednie kręgi, po których zstępował. Na końcu - spada już nieodwołalnie. Na dno. Śmiech nie do zagłuszenia pochodzi z jego wnętrza. Inferno jest w nim. Rozrasta się. Chce je zagłuszyć… ulegając mu. „Ludzie zaczynają sądzić, żeby sami nie byli sądzeni”. A że jest w nim coś, co można sądzić, więc atakuje. Walczy z wyrzutami, pokazując, że wina jest WSPÓLNA. Pojawia się u niego pogarda dla ludzi. Rośnie nienawiść do nieszczęśliwych i przegranych, którym kiedyś ostentacyjnie pomagał. „Każdy żąda dla siebie niewinności za wszelką cenę, nawet jeśli dla tego miałby oskarżyć rodzaj ludzki i niebo (…) chcemy jednocześnie nie być winni i nie czynić wysiłku, żeby się oczyścić”. Jednak teraz już wie, że był pełnym pychy hipokrytą. A wyrzuty sumienia nie milkną.<br /><br />Jean-Baptiste to człowiek, którego przeżyciem pokoleniowym była II wojna światowa. Poznał gorzką prawdę, że właśnie ludzie są najbardziej pomysłowi w sądzeniu, więc może powiedzieć: „Niech pan nie czeka na sąd ostateczny. Sąd ostateczny jest co dzień”. I dodać: „Tak, straciliśmy światło, poranki, świętą niewinność człowieka, który wybacza samemu sobie”. Niewinnych na świecie już nie ma. Edenu nie Ziemi nie będzie. Tak kończy się jeszcze jedna spowiedź dziecięcia - tym razem dwudziestego, okrutnego i krwawego - wieku.<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Albert Camus, Upadek, w: tegoż, Dżuma; Upadek, przeł. Joanna Guze, wyd. 6, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 201-272 (<b>sygn. 137723</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: x-small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyKhd-rqdDfbx5gKsxL1DOwuiPL-a6YmdA_BbPX8zAqUr_TmFJQX801qz6YiVWxsaZx8IzBJEaHVdljahfJYYPjiYym3EG7D73oTuBGW27Ldk7i8NRGe2CyscAi58KvIZV1rDug6kiEMI1DTrW6vTzJ2CYlx-nJEqGWh8HDPqHqKn0k06vZFfdzkf7HrQ/s834/Camus%20ca%C5%82o%C5%9B%C4%87.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="693" data-original-width="834" height="333" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyKhd-rqdDfbx5gKsxL1DOwuiPL-a6YmdA_BbPX8zAqUr_TmFJQX801qz6YiVWxsaZx8IzBJEaHVdljahfJYYPjiYym3EG7D73oTuBGW27Ldk7i8NRGe2CyscAi58KvIZV1rDug6kiEMI1DTrW6vTzJ2CYlx-nJEqGWh8HDPqHqKn0k06vZFfdzkf7HrQ/w400-h333/Camus%20ca%C5%82o%C5%9B%C4%87.png" width="400" /></a></span></div><span style="font-size: x-small;">Fot. Amsterdamu - z Pixabay.com<br /></span><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-79530698211429863792024-02-05T06:00:00.001+01:002024-02-05T06:00:00.150+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Filmy (nie)zapomniane: „Ludzie za mgłą” Marcela Carné (1938), „Mała, urocza plaża” Yvesa Allégreta (1949)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Dwa filmy. Wszędzie mgła lub deszcz. Ciemność. Chłód. A jednak jest w tych obrazach jakieś nieuchwytne piękno. W pierwszym jest też dobra twarz Jeana Gabina, w drugim – smutne oblicze Gérarda Philipe'a. W pierwszym – wszechobecny bezpański pies. W drugim - bohater j a k bezpański pies. Oba są utrzymane w konwencji czarnego realizmu poetyckiego.<br /><br /><b>"Ludzie za mgłą"</b> (Le quai des brumes). Jean zdezerterował z kolonialnej armii i zamierza – przez port w Hawrze – uciec jak najdalej. Może do Ameryki Południowej. Jest na to szansa, bo – trafiając do podrzędnej knajpki mężczyzny nazywającego siebie Panama – spotyka się z życzliwością jej właściciela i markotnego malarza. Artysta filozoficznie oświadcza: "Mimowolnie maluję rzeczy, za którymi kryją się inne. Na przykład pływak niemal od razu jest dla mnie topielcem". Następnego dnia Jean dosłownie powtórzy te słowa do kapitana okrętu mogącego odtransportować go do Nowego Świata, gdy – po samobójczej śmierci artysty - przejmie jego odzież i tożsamość. Jednak w lokaliku była też Nelly, uciekająca przed swym opiekunem i (słusznie) podejrzewająca go o zamordowanie mężczyzny, którego kochała. Ona i Lucien (jej kolejny kandydat na narzeczonego) koszmarnie pokrzyżują plany Jeana. <br /><br />Oto oszczędny dialog dezertera i dziewczyny:<br />„ - Dokąd idziesz?<br />- Nie wiem.<br />- Więc idziemy w tę samą stronę."<br /><br />I wchodzą w pełną uroku noc, rozświetloną lampkami lunaparku. Ale nastaje dzień. Nelly musi wrócić do Zabela - krewnego i protektora. Ten wreszcie wykrzykuje swój ból: "To straszne - kochać jak Romeo, gdy ma się gębę Sinobrodego." A na ulicy czai się Lucien, poprzednio dwukrotnie upokorzony przez Jeana. Ponury i zły. Trzyma pistolet w ręku… Tak, ucieczka okazuje się niemożliwa... Okręt odpłynął…<br /><span style="font-size: x-small;"><br /><b>"Ludzie za mgłą"</b> (Le quai des brumes). Francja. 1938. Reż. Marcel Carné. 91 min. Główne role: Jean Gabin (Jean), Michèle Morgan (Nelly), Michel Simon (Zabel), Pierre Brasseur (Lucien Le Gardier), Édouard Delmont (Panama).</span><br /><br /><b>“Mała, urocza plaża”</b> (Une si jolie petite plage). Północna Francja. Nadmorski kurort, opuszczony o tej porze roku przez turystów. Listopadowy wieczór. Do jedynego otwartego hoteliku „Mahieu” przybywa z Paryża mężczyzna o imieniu Pierre. Tyle o sobie zdradza. Ale nieliczni mieszkańcy prędko zauważają, że nie jest tu całkiem obcy. Na pewno zna to miejsce. Jednak nikomu się nie zwierza. Woli samotne spacery. Niemy ojciec właściciela budynku chyba go rozpoznaje, ale – siłą rzeczy – nie może podzielić się swoją wiedzą.<br /><br />Pierre nawiązuje znajomość tylko z zatrudnioną w hoteliku Marthe i z równie jak ona źle traktowanym chłopakiem – popychadłem, umieszczonym tu przez władze lokalnego sierocińca. <br /><br />Ale oto pojawia się Fred - człowiek z przeszłości. Zna Pierre’a. Jego smutne dzieciństwo… identyczne z tym, jakie przeżywa sierota z hotelu. I mroczną tajemnicę: związek z podstarzałą artystką, mamiącą młodzieńca ułudą Paryża, a kończący się tragedią. Tak, Pierre zabił kochankę i teraz szuka ukojenia. Sprzyjają mu Marthe i mechanik George. Próbują udzielić pomocy. Organizują ucieczkę, która nie jest możliwa, bo największe zagrożenie dla Pierre’a znajduje się w nim samym. Musi rozliczyć się z minionym, by uczynić miejsce dla nowego. Ścigany przez Freda i policję wybrał samobójstwo? Chociaż… Gdyby potraktować chłopca z hotelu jako alter ego Pierre’a (a ich biografie i przyzwyczajenia są takie same), to może jednak umarł, ale… tylko młodzieniec z przeszłości. Skąd takie przypuszczenie? Stąd, że ciała nie ma, a ślady na piasku oddalają się w przeciwną stronę niż ta, w którą uciekał… Co to oznacza? Definitywne zamknięcie pewnego rozdziału, czyli jednak nadzieję? Ale czy byłby to jeszcze "realizm"...<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>„Mała, urocza plaża” </b>(Une si jolie petite plage). Francja, Holandia. 1949. Reż. Yves Allégret. 91 min. Główne role: Gerard Philipe (Pierre Monet), Jean Servais (Fred), André Valmy (Georges), Madeleine Robinson (Marthe), Jane Marken (Pani Mahieu).</span><br /><b><br /><span style="font-size: x-small;">Można przeczytać</span></b><span style="font-size: x-small;"><br />Tadeusz Lubelski, Marcel Carné i duch czasu, „Kino” 1997, nr 2, s. 19-21 (<b>Czytelnia</b>).<br />Zbigniew Pitera, Leksykon reżyserów filmowych. Reżyserzy zagraniczni, wyd. 2 rozszerz., Warszawa 1984, s. 13, 46-47 (<b>sygn. 109353, 109558</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-size: x-small;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXvNkbbHoRqDcjYS5AwD6h0EjWeltfZRtvs-j6nRukN5ZapS7JciZ-lpZEg8CMb0rJ5lA_b2pQzfMJ0OW7PMVf13OdxRM53UfGMrKtVAptjlrT7Je5ZjEpYYkoxmxSFGMXdktsZDHPz6D5VjF5aXqY7B5w7ygLYPc38THkeEXXq8j90pJSvnaBeGw9bq4/s893/Carne,%20Allegret%20-%20c.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="615" data-original-width="893" height="275" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhXvNkbbHoRqDcjYS5AwD6h0EjWeltfZRtvs-j6nRukN5ZapS7JciZ-lpZEg8CMb0rJ5lA_b2pQzfMJ0OW7PMVf13OdxRM53UfGMrKtVAptjlrT7Je5ZjEpYYkoxmxSFGMXdktsZDHPz6D5VjF5aXqY7B5w7ygLYPc38THkeEXXq8j90pJSvnaBeGw9bq4/w400-h275/Carne,%20Allegret%20-%20c.png" width="400" /></a></span></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-71996566840011655582024-02-02T06:00:00.001+01:002024-02-02T06:00:00.244+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy – Filmy (nie)zapomniane: Przygoda (1960), Noc (1961), Zaćmienie (1962), Czerwona Pustynia (1964) Michelangelo Antonioniego<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">„Moje filmy ogląda się jak rzeźby” mówił <b>MICHELANGELO ANTONIONI</b> (1912-2007). Tak, jego postaci są małomówne, posągowe. Akcja niespieszna, jeśli w ogólne można o niej mówić. Wydarzenia bardziej ważne i zupełnie nieistotne sąsiadują ze sobą. Jak w życiu.<br /><br /><b>„Przygoda” </b>(L'avventura) <b>„Noc”</b> (La notte) i <b>„Zaćmienie”</b> (L'eclisse) uważa się za trylogię. Poruszają temat nietrwałości ludzkich związków, braku prawdziwej miłości (z jednoczesną tęsknotą za nią), samotności (wśród ludzi), bolesnego wyobcowania. Uzupełnia je pod tym względem <b>„Czerwona Pustynia”</b> (Il deserto rosso). Czyli jednak tetralogia? <br /><br /><b>„Przygoda”</b>. Claudia, Sandro, Giulia i Anna - młodzi, majętni Rzymianie - postanawiają urządzić morską przejażdżkę po Morzu Śródziemnym. Zatrzymują swą łódkę na bezludnej wysepce. Wkrótce Anna oddala się. Ucieka? Gdy przeszukanie terenu kończy się fiaskiem, Sandro (kochanek dziewczyny) i Claudia (jej przyjaciółka) kontynuują poszukiwania na stałym lądzie. Także bez rezultatu. Bo czy tym dwojgu naprawdę zależy na jej znalezieniu w sytuacji, gdy coraz bardziej… zajmują się sobą, zafascynowani nieoczekiwaną sytuacją zgotowaną przez wydarzenie już teraz odległe, nieważne…<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Przygoda</b> (L'avventura). 1960. Francja, Włochy. 145 min. Reż. Michelangelo Antonioni. Główne role: Monica Vitti, Gabriele Ferzetti, Lea Massari, Dominique Blanchar.</span><br /><br /><b>„Noc”</b>. Giovanni (znany literat) i Lidia (jego żona) odwiedzają w mediolańskim szpitalu przyjaciela. Zaraz potem idą na spotkanie promujące nową książkę pisarza. Gdy mąż jest zajęty konwersacjami, kobieta – smutna, jakby nieobecna - spaceruje po mieście. Ożywia się tylko na widok przypadkowego mężczyzny. Małżonkowie spotykają się po kilku godzinach w domu, który już nie jest dla nich schronieniem, więc znowu go prędko opuszczają. Po wspólnej wizycie w klubie odwiedzają jeszcze lokalnego bogacza. Giovanni ma napisać książkę o jego firmie. Tutaj znowu ich drogi się rozchodzą. Każde podejmuje niezobowiązujący flirt. A nad ranem dowiadują się, że Tommasi – przyjaciel – zmarł. W swych ostatnich godzinach był w szpitalu równie osamotniony, jak tamci we dwoje. Ale w ich sytuacji jednak coś się zmieniło. Lidia zrozumiała, że nie kocha męża. Odchodzi. Jak Anna z „Przygody”? <br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Noc</b> (La notte). 1961. Włochy, Francja. 122 min. Reż. Michelangelo Antonioni. Główne role: Marcello Mastroianni, Jeanne Moreau, Monica Vitti, Bernhard Wicki, Rosy Mazzacurati, Maria Pia Luzi.</span><br /><br /><b>„Zaćmienie”</b>. Rzymskie przedmieście. Jeden dzień. Od świtu do zmierzchu. Vittoria, młoda tłumaczka, rankiem oznajmia kochankowi, Riccardo, że się z nim rozstaje. Bez powodu, bez zbędnych słów. Po prostu nie wie, dlaczego. Zaraz potem udaje się na giełdę, gdzie jej matka pomnaża majątek (lub tak się jej wydaje). Ale odszukanie jednej osoby w tłumie nie jest łatwe. Z pomocą spieszy makler Piero - przystojny, męski, pewny siebie profesjonalista. Ich krótki związek nie będzie miał dalszego ciągu. Ot, kilka spotkań. Pewnego dnia znowu się umówią, ale żadne nie przyjdzie w ustalone miejsce. Nastaje zmierzch, czyli „zaćmienie”. Nieznośnie długa, męcząca sekwencja. Czy tylko realistyczna?<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Zaćmienie</b> (L'eclisse). 1962. Francja, Włochy. 126 min. Reż. Michelangelo Antonioni. Główne role: Alain Delon, Monica Vitti, Francisco Rabal, Louis Seigner, Lilla Brignone, Rossana Rory, Mirella Ricciardi.</span><br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Można przeczytać</b><br />Ireneusz Siwiński, Odnaleziony język. Analiza ostatniej sekwencji Zaćmienia Michelangelo Antonioniego, w: Alicja Helman (red.), Analizy i interpretacje. Film zagraniczny, Katowice 1986, s. 101-114 (<b>sygn. cz K II-2/733</b>).</span><br /><br /><b>„Czerwona pustynia”</b>. Giuliana i Ugo mieszkają w Rawennie, w pobliżu zakładów przemysłowych, w których mężczyzna jest zatrudniony na kierowniczym stanowisku. On przez cały dzień ma zajęcie, ona samotnie spędza dłużące się dnie w dużym i pustym domu. Noce też nie przynoszą jej ukojenia, bo cierpi na bezsenność. Ale jeden dzień wyróżnia się spośród innych. Ten, w którym – strapiona i smutna - spotyka inżyniera Corrado Zellera. Szuka u niego czułości i zrozumienia, ale jedyne, co on jej potrafi ofiarować, to kilka chwil fizycznej bliskości. I przystojniak wkrótce wyjeżdża bardzo daleko, by realizować zawodowe i życiowe plany, a ona pozostaje na swojej pustyni…<br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Czerwona pustynia</b> (Il deserto rosso). 1964. Francja, Włochy.112 min. Reż. Michelangelo Antonioni. Główne role: Monica Vitti, Richard Harris, Carlo Chionetti, Xenia Valderi, Rita Renoir, Lili Rheims.</span><br /><br /><span style="font-size: x-small;"><b>Można przeczytać</b><br />Michelangelo Antonioni, Scenariusze, przeł. z wł. Wanda Gall, wyd. 2, 1989. ISBN 8322103468 (<b>sygn. 126240</b>). Przygoda, s. s. 21-95; Noc, s. 97-150; Zaćmienie, s. 151-209; Czerwona pustynia, s. 211-264.<br />Jacek Fuksiewicz, Humaniści w fotoplastykonie, Warszawa 1970, s. 112-115, 188-191 (<b>sygn. 130274</b>).<br />Aleksander Jackiewicz, Mistrzowie kina współczesnego, Warszawa 1977, s. 7-10 (sygn. cz XXVI-8/44).<br />Hanna Książek-Konicka, Michelangelo Antonioni, Warszawa 1970 (<b>sygn. 48438</b>).<br />Zbigniew Pitera, Leksykon reżyserów filmowych. Reżyserzy zagraniczni, wyd. 2 rozszerz., Warszawa 1984, s. 16-17 (<b>sygn. 109558</b>).<br />Barbara Szczekała, Ostatnie spojrzenie Michelangela Antonioniego, „Kino” 2012, nr 10, s. 32-34 (<b>Czytelnia</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0tnxV3JTnNs3X-grBHBWf-WCiHmJiQwcjNBel3PoVdHMFB56-Fy81sxlf_AyajYjregI2ocR9lVyzIzIVu_j7eRyakMMO5ENvfQO5J8UG2plAY7idGQC2tmcDc8ySrIHqLGWfMcNPO9lY1KcBscRA147R5WHIIUm4pbGoQzHzh5kqfluloIhvPwkeV_w/s995/Anto-c.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="636" data-original-width="995" height="256" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0tnxV3JTnNs3X-grBHBWf-WCiHmJiQwcjNBel3PoVdHMFB56-Fy81sxlf_AyajYjregI2ocR9lVyzIzIVu_j7eRyakMMO5ENvfQO5J8UG2plAY7idGQC2tmcDc8ySrIHqLGWfMcNPO9lY1KcBscRA147R5WHIIUm4pbGoQzHzh5kqfluloIhvPwkeV_w/w400-h256/Anto-c.png" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-57304507335234717372024-01-29T07:00:00.005+01:002024-01-29T12:32:28.515+01:00Nasze Skarby - Paweł Kalina, Mnemonika… (1929); William W. Atkinson, Kształcenie pamięci (1921)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">W zbiorach mamy sporo pozycji o kształceniu pamięci i mnemotechnice, ale dzisiaj przedstawimy dwie szacowne ciekawostki. To (były) bardzo pożyteczne książki.<br /><br /><b>„Mnemonika czyli Sztuka kształcenia i wzmocnienia pamięci. Tudzież sposoby, ułatwiające naukę języków obcych, spamiętanie imion własnych, chronologii, statystyki, chemii etc.” Pawła Kaliny</b> składa się z kilku rozdziałów. Już w pierwszym - „O przyczynach łatwego zapominania” – znajdujemy tezy nie w pełni aprobowane przez współczesnych psychologów:<br /><br />„Brak pamięci może mieć wielorakie przyczyny: wiek, choroby, wybryki młodości, silne wstrząśnienia moralne, nieustanne zmartwienie, namiętności, roztargnienie, złe odżywianie, niedbalstwo i brak wprawy. (…) Osłabienie pamięci nie jest koniecznym następstwem podeszłego wieku, a jeżeli to się zdarza, musiały tu jeszcze wpłynąć i inne czynniki; można wszelako przez ciągłą wprawę, w najpóźniejszym nawet wieku pamięć wzmocnić. Powszechną przyczyną osłabienia pamięci jest powierzchowne czytywanie dzienników, pism ulotnych i romansów, bez zamiaru zatrzymania czegoś w pamięci, powodując tem sposobem jej utratę; ponieważ myśli swoich nie skupiamy, lecz pozwalamy im rozpraszać się. Wielka ilość książek lub dzienników, które czytelnicy przebiegają, prędzej wprowadza w zamęt, niż kształci, pospieszne bowiem czytanie nie zostawia w duszy głębokiego i trwałego wrażenia, przez co umysł nasz nabiera złych przyzwyczajeń: nie utrwala treści przeczytanej w mózgu, uwaga i pamięć słabną i ostatecznie lektura taka jest szkodliwą dla pamięci. (…) Najszkodliwiej jednak na władzę pamięci oddziaływa rozpusta pod rozmaitą postacią i różnego rodzaju. (…) Również ujemnie działa na pamięć nadmierne użycie trunków.”<br /><br />W kolejnym rozdziale - „O warunkach niezbędnych dla osiągnięcia dobrej pamięci” - autor wymienia: zdrowy rozsądek, „rozumne kierownictwo w ćwiczeniu pamięci”, dobrą wolę i wytrwałość. Nas jednak najbardziej interesuje zagadnienie „Jak należy się uczyć”. Tu znajdujemy m.in. takie zalecenia: „ćwiczenie i natężenie”, codzienne rozmyślanie nad przedmiotem nauki, uczenie się w milczeniu, skupienie na głównej treści (nie na szczegółach), zrozumienie treści. Wielką wagę autor przykłada do pisania i przepisywania, systematyczności i powtarzania. Z tymi ostatnimi tezami trudno się nie zgodzić. Ale czy są powszechne (szczególnie przepisywanie) w epoce cyfrowej?<br /><br />W dalszych rozdziałach – bardziej praktycznych - omówiono: zastosowania mnemotechniki, uczenie się języków (np. przez skojarzenia, tworzenie fraz), wierszy, chronologii i chemii. Niektóre porady są rzeczywiście inspirujące…<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Paweł Kalina (ułożył), Mnemonika czyli Sztuka kształcenia i wzmocnienia pamięci. Tudzież sposoby, ułatwiające naukę języków obcych, spamiętanie imion własnych, chronologii, statystyki, chemii etc., wyd. 3, Warszawa 1939 (<b>sygn. ZS 32250</b>).</span><br /><br /><b>„Kształcenie pamięci. Nauka o obserwacji, pamięci i wywoływaniu wspomnień” Williama Walkera Atkinsona</b> jest podobna (niekiedy bardzo!) do opracowania Kaliny. W obu przywołane są identyczne przykłady ze starożytności, czyli początków mnemotechniki. A oto niektóre rozdziały: „Skarbiec podświadomości”, „Uwaga i skupienie”, „Odbieranie wrażeń”, „System zbiorowy kształcenia pamięci”. Następnie autor charakteryzuje pamięć liczb, dat, cen, miejsc, twarzy („fizyognomii”), osób, imion. Dużo tu psychologii (np. przy omawianiu wrażeń wzrokowych i słuchowych, asocjacji, rekolekcji i rekognicji) i zaleceń „praktycznych”, wśród których mamy np. kształcenie… złodziei brytyjskich! Jeśli kogoś zainteresuje nie tylko ostatnie zagadnienie:) - zapraszamy do skorzystania!<br /> <br /><span style="font-size: x-small;">William Walker Atkinson, Kształcenie pamięci. Nauka o obserwacji, pamięci i wywoływaniu wspomnień, przekł. z oryg. Stanisława Zawadzkiego, wyd. 2 przejrz. i uzup, Lwów 1921 (<b>sygn. 14710</b>).</span></span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj70yiLaDueKsKnnHuiPtGhjP3oxqhLCA_2ngnh5XGp3Xwh6Ojdj10hqAEDeV-r6VJ5FqgZe14N7wYwdYK520nSDRgF1FZJUlK4vBOlBf2dl-SkPe8cCLsHRux2nXQlWGFgIOGUFWck4RsHljcervYQpVuCQNl06Kgq2IJ_e9unBB7Qfvzip5GKhHlQ/s640/Mnemo.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="459" data-original-width="640" height="288" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj70yiLaDueKsKnnHuiPtGhjP3oxqhLCA_2ngnh5XGp3Xwh6Ojdj10hqAEDeV-r6VJ5FqgZe14N7wYwdYK520nSDRgF1FZJUlK4vBOlBf2dl-SkPe8cCLsHRux2nXQlWGFgIOGUFWck4RsHljcervYQpVuCQNl06Kgq2IJ_e9unBB7Qfvzip5GKhHlQ/w400-h288/Mnemo.png" width="400" /></a></div><br />IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-17550960485949249462024-01-26T06:00:00.001+01:002024-01-26T06:00:00.134+01:00Książki (nie)zapomniane – Co pozostało czyste po tej brudnej wojnie?<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Drzewo. Pod nim leży jabłko. Obok widać ogród ze studnią. Ale to nie jest drzewo wiadomości, ale okaleczone drzewo historii. Nikogo nie interesuje, jaką wiedzę skrywa, bo wszystko jest już jasne. To obrazek z pierwszego rozdziału - epizodu, których w sumie jest dziewięć. Początek niedługiej powieści <b>„Gdzie byłeś, Adamie?”</b> (Wo warst du Adam?) <b>HEINRICHA BÖLLA</b> (1917-1985).<br /> <br />Całość poprzedzają dwa motta. Oto pierwsze:<br /><br /><span style="color: #666666;">"Katastrofa światowa może służyć do niejednego - także do tego, aby znaleźć alibi przed Bogiem. Gdzie byłeś, Adamie? - Byłem na wojnie światowej"</span> (Theodor Haecker, "Tag und Nachtbücher").<br /><br />Drugie pochodzi z "Lotu do Arras" Antoine’a de Saint-Exupéry’ego. A potem następują migawki z wojennej codzienności…<br /><br />… Rumuńskie przedmieście. Porucznik rozmawia z żołnierzem, Feinhalsem, architektem i utalentowanym rysownikiem. A w tle rysuje się krajobraz po kolejnej przegranej bitwie… <br />…Pułkownik Bressen – w cywilu pracownik restauracji hotelowej – zastanawia się nad (bez)sensem sytuacji, w jakiej się znalazł…<br />…Węgry. Lato. Trwa pospieszna ewakuacja. Żołnierze strzelają na oślep. Trafiają w budynek mieszkalny. <span style="color: #666666;">"Dopiero później spostrzegli, że z tamtej strony nie padł ani jeden strzał"</span>… <br />…Greck - chorowity prawnik, doktor nauk – siedzi na huśtawce i wspomina matkę, która nie jest z niego dumna, bo <span style="color: #666666;">"gdy przyjeżdżał do domu, wszyscy patrzyli na jego pierś, a na jego piersi widniały tylko nędzne odznaczenia"</span>. Inni mieli wyższe, więc kobieta bardziej ich ceni i niejednokrotnie (niby niechcący, ale z pełną premedytacją) o tym wspomina…<br />…Feinhals spotyka Ilonę, węgierską Żydówkę. Serce bije mu szybciej, gdy mówi, a później prosi: <span style="color: #666666;">"czy jesteśmy zwierzętami, że tak się nas boicie? (...) Nie odchodź (...). Nie trzeba odchodzić, gdy jest wojna"</span>. A jednak gubi ją z pola widzenia…<br />…Podoficer Finck. Ginie, taszcząc kuferek wina, które później inni wypiją…<br />…Schröder rozmawia z kolegą o córeczce. Obaj wiedzą, że wojna jest anomalią. Ale nie Filskeit - posłuszny wykonawca rozkazów. Chociaż sytuacja jest niemal beznadziejna, trwa bezładna ucieczka, on czeka na kolejne zadanie…<br />…Słowacja. Budowa, a zaraz potem - wysadzenie mostu…<br />…Niemcy. Gospoda Fincka. Feinhals - w cywilnym ubraniu - wraca do domu. To już naprawdę blisko. Nie mówi rodzinie zabitego Fincka, jak zginął. Jest tu też żołnierz Berchem, który długo unikał mobilizacji, i poszedł na wojnę, gdy się kończyła. Wszyscy czekają, by Amerykanie zajęli wieś. Ale nie zajmują. Miejsce nie ma strategicznego znaczenia… <br />…Zakończenie opowieści? Tragiczne. Ogłuszające. Przerażające. Absurdalne.<br /><br />Co pozostało czyste po tej brudnej wojnie? Ilona - pobożna węgierska Żydówka. I biała flaga (prześcieradło), na dachu domu rodziców Feinhalsa, wywieszona za późno... Za późno...<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Heinrich Böll, Gdzie byłeś Adamie?, przeł. Wanda Kragen, wyd. 2, Warszawa 1973 (<b>sygn. 59243</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh0tKDI-gAQTUvPB_cOtb82w2Ql0TDPqlFdIDIXullBC5Tj_WKJl7hNUYWiO4q29DRVx7mIJ-G0GUiSKHpP1Y2wwevpnzCg4sZz8tisJy9MNP4pLsuVzMeOlbN3ESp1kLDcZrDTdqpXKFJMPxJjRfmcRPpIn1zgHd4zUqF4gJCVi6C5C0kJA6XEiAimmKg/s567/Boll.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="567" data-original-width="378" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh0tKDI-gAQTUvPB_cOtb82w2Ql0TDPqlFdIDIXullBC5Tj_WKJl7hNUYWiO4q29DRVx7mIJ-G0GUiSKHpP1Y2wwevpnzCg4sZz8tisJy9MNP4pLsuVzMeOlbN3ESp1kLDcZrDTdqpXKFJMPxJjRfmcRPpIn1zgHd4zUqF4gJCVi6C5C0kJA6XEiAimmKg/w266-h400/Boll.png" width="266" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-82928352527649303962024-01-22T06:00:00.001+01:002024-01-22T06:00:00.305+01:00Co nowego w Wydziale?<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Co działo się u nas w minionym semestrze roku szkolnego? Dużo. I jeszcze więcej. <br /><b><br /><span style="color: #666666;">Najmłodsi</span></b><br />Bywałyśmy w przedszkolach, organizując sesje czytania dzieciom w ramach cyklu „Bajeczki z półeczki” (p. Kasia).<br /><br /><b><span style="color: #666666;">Uczniowie klas początkowych</span></b><br />Dla nich także przygotowałyśmy sesje czytelnicze (w ramach akcji „Czytamy z Sercem”) i nieustannie cieszące się zainteresowaniem lekcje o wierszach Juliana Tuwima i prozie Roalda Dahla („Charlie i fabryka czekolady”). To wszystko przeprowadziła p. Kasia, która ponadto była opiekunką pierwszaków podczas wycieczki do Planetarium - Śląskiego Parku Nauki w Chorzowie.<br /><b><br /><span style="color: #666666;">Uczniowie (naj)starszych klas szkół podstawowych</span></b><br />Przybyli do nas licznie na spotkanie „Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. Konteksty (nie tylko) geograficzne”. P. Basia omówiła kulturotwórcze znaczenie Niemna, czyli jego wpływ na rozwój regionów i miast, przez które płynie, oraz obraz rzeki w tekstach kultury. Przez cały semestr trwały też prace przygotowawcze do konkursu Wielka Liga Czytelników – Edycji 2023/2024 (p. Ania, p. Kasia).<br /><br /><b><span style="color: #666666;">Uczniowie szkół ponadpodstawowych</span></b><br />Poznali ofertę naszej biblioteki i również licznie uczestniczyli w Narodowym Czytaniu (p. Basia), a także uczyli się filmować i edytować na smartfonie (p. Ania). Ponadto p. Basia otrzymała miłą informację mailową od nauczycielki bibliotekarki z krakowskiego Zespołu Szkół Rzemiosła i Przedsiębiorczości – z zapytaniem o merytoryczną pomoc. Uczniowie tamtejszej placówki uczestniczyli w konkursie „Rzemieślnicy w literaturze i historii”, a materiały przedstawione podczas "naszej" ubiegłorocznej konferencji na temat literackich ujęć rzemieślników – powiedzmy górnolotnie – otrzymały nowe życie. Bardzo się cieszymy!<br /><br /><b><span style="color: #666666;">Uczniowie (naj)starszych klas szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych</span></b><br />Wielkie grudniowe wydarzenie! Wojewódzki Konkurs Recytatorski „Wisława Szymborska - patronka roku 2023”, zorganizowany przez PBW, Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich - Oddział w Katowicach oraz Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. J. Pankiewicza w Katowicach. Konferansjerką była p. Kasia, a w trzyosobowym jury zasiadła p. Basia (wraz z Markiem Chudzińskim - aktorem chorzowskiego Teatru Rozrywki, absolwentem Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie oraz Beatą Skwarą – nauczycielem bibliotekarzem, polonistką i historykiem sztuki z II Liceum Ogólnokształcącego im. M. Konopnickiej w Katowicach). <br /><br /><b><span style="color: #666666;">Studenci</span></b><br />Studentom pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej Uniwersytetu Śląskiego zaproponowałyśmy dwa spotkania z cyklu „Biblioteka pedagogiczna we wsparciu pracy nauczycieli. Zajęcia terenowe”.<br /><br /><b><span style="color: #666666;">Nauczyciele</span></b><br />Dla nich przygotowałyśmy szkolenia stacjonarne ("Regionalizm w zbiorach PBW". W ramach II Konferencji nauczycieli regionalistów miasta Katowice, zorganizowanej przez RODN „WOM” w Katowicach, Instytut Górnośląski, Regionalny Instytut Kultury w Katowicach - p. Basia) i online: kilka spotkań z cyklu „Tajniki grafiki” (p. Ania). Były też dwa szkolenia w ramach konferencji: „Tradycyjnie i nowocześnie. O nauce, edukacji i wspomaganiu procesu nauczania”, zorganizowanej przez PBW w Katowicach i PBW w Bielsku-Białej, czyli „Dla każdego coś miłego. Oferta Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Józefa Lompy w Katowicach” (p. Kasia) i „Literacki wizerunek ludzi nauki” (p. Basia).<br /><br />Wreszcie, co jest już pewną tradycją, kilka <span style="color: #666666;"><b>tematów, o które pytali użytkownicy</b></span>. Poza – jak zwykle! - pedagogiką przedszkolną i wczesnoszkolną, były to m.in.:<br /><br />- Dziecko jako bohater literacki,<br />- Filozofia medycyny,<br />- Historia filmu,<br />- Historia starożytna w podręcznikach XX wieku,<br />- Horror komediowy,<br />- Idole, influencerzy, celebryci w życiu dzieci,<br />- Jadwiga Zamoyska (Patronka Roku),<br />- Kaligrafia,<br />- Literatura francuska XX wieku,<br />- Profilowanie kryminalne,<br />- Redagowanie biogramów,<br />- Roślinność leśna,<br />- Strukturalizm w językoznawstwie i literaturoznawstwie,<br />- Wolność i przymus w wychowaniu. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYHoJQrk1AKqjo40QidIDtWv1T-IcrpLeigML3AM8FGbzi3Ua0m7f3MV4JrWPT9KPPodidTrLfyphU-HaS_Gv0md_Rdf1744UyYJWjBXvRRVmUPTo2HnoeJEnt-8hN-Lx-_WVa55VOiiJVw_IXM_CgYvSKyMxrVubTNaG6TPKT1eM6-FJb4CMEscuseOs/s1064/WIPU%C5%9A.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="678" data-original-width="1064" height="255" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYHoJQrk1AKqjo40QidIDtWv1T-IcrpLeigML3AM8FGbzi3Ua0m7f3MV4JrWPT9KPPodidTrLfyphU-HaS_Gv0md_Rdf1744UyYJWjBXvRRVmUPTo2HnoeJEnt-8hN-Lx-_WVa55VOiiJVw_IXM_CgYvSKyMxrVubTNaG6TPKT1eM6-FJb4CMEscuseOs/w400-h255/WIPU%C5%9A.png" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-83200819636975206162024-01-19T06:00:00.019+01:002024-01-19T06:00:00.133+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Aktorzy i ludzie filmu zmarli w 2023 r. (cz. 5: Ś-Ź)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Wanda Ślęzak</b> (ur. ?). Aktorka. Karierę na scenach teatralnych rozpoczęła w 1957 r. Występowała w Grudziądzu, scenie Teatrów Dolnośląskich (Jelenia Góra) oraz - przez wiele lat - w Toruniu. Wystąpiła też w jednym spektaklu telewizyjnym oraz w jednym filmie fabularnym, tzn. w „Syzyfowych pracach” (reż. Paweł Komorowski).<br /><br /><b>Jacek Śliwa </b>(ur. 1952). Operator, twórca zdjęć (także podwodnych i specjalnych), głównie w filmach dokumentalnych i etiudach szkolnych.<br /><br /><b>Sławomira Śliwińska-Kordonowska</b> (ur. 1953). Wieloletnia pracowniczka TVP, współtwórczyni m.in. "Dziennika Telewizyjnego" i "Wiadomości". W telewizji zajmowała się materiałami zagranicznymi.<br /><br /><b>Miiko Taka </b>(właśc. Miiko Shikata, ur. 1925). Amerykańska aktorka pochodzenia japońskiego. Wybrane filmy: Sayonara (reż. Miiko Shikata), Władza (reż. Byron Haskin), Bitwa o Midway (reż. Jack Smight), Szogun (reż. Jerry London).<br /><br /><b>Ignacio López Tarso</b> (ur. 1925). Meksykański aktor. Znany głównie z ról w telenowelach, m.in. w: Esmeraldzie (reż. Beatriz Sheridan i in.), Angeli (reż. Roberto Gómez), Miłości i przeznaczeniu (reż. Benjamin Cann), Dzikim sercu (twórca: Nathalie Lartilleux).<br /><br /><b>Nadja Tiller</b> (ur. 1929). Austriacka aktorka o międzynarodowej sławie. Wybrane filmy: Ona; Tonio Kröger; Lulu (reż. Rolf Thiele), Świat w mojej kieszeni (reż. Alvin Rakoff), Emma Hamilton (reż. Christian-Jaque), Śmierć puka dwa razy (reż. Harald Philipp), Gripsholm Castle (reż. Kurt Hoffmann).<br /><b><br />Marcin Tomaszewski</b> (ur. 1976). Dziennikarz, reżyser i scenarzysta kilku filmów dokumentalnych, związany z bydgoskim oddziałem Telewizji Polskiej.<br /><br /><b>Chaim Topol </b>(ur. 1935). Izraelski aktor. Niektóre filmy: Skrzypek na dachu (reż. Norman Jewison), Tylko dla twoich oczu (reż. John Glen), Flash Gordon (reż. Mike Hodges).<br /><br /><b>Dorothy Tristan</b> (ur. 1934). Amerykańska aktorka i scenarzystka. Wystąpiła m.in. w: Strachu na wróble (reż. Jerry Schatzberg), Klute (reż. Alan J. Pakula), Rollercoasterze (reż. James Goldstone).<br /><br /><b>Maciej Trojanowski</b> (ur. 1951). Prezenter telewizyjny. Znany z programów o zjawiskach paranormalnych: „Nie do wiary” i „Strefa tajemnic”. Wystąpił też jako aktor w filmie fabularnym „Skorumpowani” (reż. Jarosław Zamojda).<br /><b><br />Brian Tufano</b> (ur. 1939). Angielski operator. Znany głównie ze współpracy z reżyserami Dannym Boyle i Menhajem Huda.<br /><br /><b>Lawrence Turman </b>(ur. 1926). Amerykański producent. Niektóre filmy: Absolwent (reż. Mike Nichols), Więzień nienawiści (reż. Tony Kaye), Coś (reż. John Carpenter), Coś (reż. Matthijs van Heijningen Jr.), Królestwo niebieskie (reż. Doug McHenry), Ucieczka gangstera (reż. Roger Donaldson), Jaskiniowiec (reż. Carl Gottlieb).<br /><br /><b>Tina Turner</b> (właśc. Anna Mae Bullock, ur. 1939). Amerykańska piosenkarka, autorka tekstów, tancerka, aktorka, producentka, pisarka. Występowała z Bryanem Adamsem, Dawidem Bowie, Philem Collinsem, Mickiem Jaggerem, Lionelem Richie, Rodem Stewardem i innymi artystami. Śpiewała piosenkę do „Golden Eye” (reż. Martin Campbell). Wystąpiła m.in. w filmach: „Tommy” (reż. Ken Russell) i „Mad Max pod Kopułą Gromu” (reż. George Miller). Stworzono o niej film biograficzny „Tina” (reż. Brian Gibson).<br /><br /><b>Jakub Ulewicz </b>(ur. 1967). Aktor. Niektóre filmy: Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), 13 Posterunek 2 (reż. Maciej Ślesicki), Na dobre i na złe; Kryminalni (reż. Ryszard Zatorski i in.), Mój Nikifor (reż. Krzysztof Krauze), Pierwsza miłość (reż. Okił Khamidow i in.), Skorumpowani (reż. Jarosław Żamojda), Generał Nil (reż. Ryszard Bugajski), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.), Plebania (reż. Wojciech Solarz i in.), Ojciec Mateusz (reż. Maciej Dejczer i in.), Prawo Agaty (reż. Maciej Migas i in.), Barwy szczęścia (reż. Natalia Koryncka-Gruz i in.), W rytmie serca (reż. Piotr Wereśniak i in.), Korona królów. Jagiellonowie (reż. Krzysztof Łukaszewicz i in.).<br /><br /><b>Nadia Urbánková </b>(ur. 1939). Czeska aktorka i wokalistka. Niektóre filmy: Gdyby tysiąc klarnetów (reż. Ján Roháč), Pociągi pod specjalnym nadzorem; Skowronki na uwięzi; Zbrodnia w żeńskiej szkole (reż. Jiři Menzel).<br /><br /><b>Bohdan Urbankowski</b> (ur. 1943). Pisarz, publicysta, scenarzysta dwóch spektakli telewizyjnych, konsultant filmowy.<br /><br /><b>Paul Vecchiali</b> (ur. 1930). Francuski producent. Niektóre filmy: Jeanne Dielman; Bulwar Handlowy (reż. Chantal Akerman), Dobre maniery (reż. Jean-Claude Guiguet).<br /><br /><b>Louis Velle</b> (ur. 1926). Francuski aktor. Wybrane filmy: Trzej Muszkieterowie; Paryski listonosz (reż. André Hunebelle), Winnetou w Dolinie Sępów (reż. Alfred Vohrer), Królowie życia (reż. François Velle).<br /><br /><b>August Villaronga</b> (ur. 1953). Hiszpański reżyser, scenarzysta i aktor. Najbardziej znane dzieła, które reżyserował, to "Księżycowe dziecko" i "Czarny chleb".<br /><br /><b>Ivan Vyskočil</b> (ur. 1929). Czechosłowacki, później czeski aktor. Niektóre filmy: O uroczystości i gościach (reż. Jan Němec), Zbyt późne popołudnie fauna (reż. Věra Chytlilova), Czuły babrbarzyńca (reż. Petr Koliha).<br /><br /><b>Wojciech Walasik</b> (ur. 1963). Aktor. Niektóre filmy: Pożegnanie jesieni (reż. Mariusz Treliński), Kroll (reż. Władysław Pasikowski), Plebania (reż. Jerzy Łukaszewicz i in.), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Ojciec Mateusz (reż. Maciej Dejczer i in.).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Ewa Wanat</b> (ur. 1962). Dziennikarka radiowa i telewizyjna.<br /><br /><b>Samantha Weinstein</b> (ur. 1995!). Kanadyjska aktorka. Wystąpiła w kilku filmach, m.in. w „Kamiennym aniele” (reż. Kari Skogland) i „Toronto Stories” (reż. Sook-Yin Lee i in.).<br /><br /><b>Janusz Weiss</b> (ur. 1948). Dziennikarz, artysta kabaretowy, prezenter radiowy i telewizyjny, związany z Radiem Zet, później z Programem I Polskiego Radia. W telewizji prowadził m.in. programy: Telewizyjny Ekran Młodych, Miliard w rozumie, Złoty interes.<br /><br /><b>Raquel Welch</b> (właśc. Jo Raquel Tejada, ur. 1940). Amerykańska aktorka. Wybrane filmy: Fantastyczna podróż; Książę i żebrak (reż. Richard Fleischer), Milion lat przed naszą erą (reż. Don Chaffey), Bandolero! (reż. Andrew V. McLaglen), Myra Breckinridge (reż. Michael Sarne), Trzej muszkieterowie; Czterej muszkieterowie (reż. Richard Lester), Legalna blondynka (reż. Robert Luketic), CSI: Kryminalne zagadki Miami (twórca: Anthony E. Zuiker i in.).<br /><br /><b>Elmar Wepper</b> (ur. 1944). Niemiecki aktor. Niektóre filmy: Lammbock (reż. Christian Zübert), Hamami - kwiat wiśni (reż. Doris Dorrie), Zieleńsza nie będzie (reż. Florian Gallenberger).<br /><br /><b>Annie Wersching</b> (ur. 1977). Amerykańska aktorka. Wybrane filmy: Bruce Wszechmogący (reż. Tom Shadyac), 24 godziny (reż. Davis Guggenheim i in.), Bosch (reż. Alex Zakrzewski i in.), Star Trek: Picard (twórcy: Akiva Goldsman i in.).<br /><b><br />Jay Weston </b>(ur. 1929). Amerykański producent. Niektóre filmy: Najlepszy kumpel (reż. Billy Wilder), Lady śpiewa bluesa (reż. Sidney J. Furie), W. C. Fields i ja (reż. Arthur Hiller).<br /><b><br />Tom Whitlock</b> (ur. 1954). Amerykański muzyk i autor tekstów. Znany głównie z piosenki „Take My Breath Away” (napisanej wspólnie z Giorgio Moroderem) z „Top Gun” (reż. Tony Scott). Inne filmy, przy których pracował, to m.in.: Over the Top (reż. Menahem Golan), Boris i Natasza (reż. Charles Martin Smith), Fatal Beauty (reż. Tom Holland).<br /><br /><b>George P. Wilbur </b>(ur. 1941). Amerykański kaskader i aktor. Współpracował z Johnem Wayne’em. Wystąpił też m.in. w „Gniewie oceanu” (reż. Wolfgang Petersen) i „Pogromcach duchów II” (reż. Ivan Reitman).<br /><b><br />Jadwiga Wileńska</b> (Jadwiga Jolanta Wileńska-Jaworska, ur. ?). Reportażystka, reżyserka, dziennikarka Ośrodka Telewizji Polskiej w Łodzi.<br /><br /><b>Waldemar Wilhelm </b>(ur. 1935). Pedagog, reżyser, dyrektor teatrów. Zdobył sławę jako specjalista od układania scen pojedynków, m.in. w „Potopie” (reż. Jerzy Hoffman) - scena pojedynku Wołodyjowskiego z Kmicicem, „Rękopisie znalezionym w Saragossie” (reż. Wojciech Jerzy Has) oraz walk wręcz w „Czterech pancernych i psie” (reż. Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski). Jako aktor wystąpił m.in. w „Czterech pancernych i psie” oraz „Panience z okienka” (reż. Maria Kaniewska).<br /><br /><b>Andrzej Wilk</b> (ur. 1943). Aktor. Występował na scenach teatrów wrocławskich, poznańskiego i Teatru Telewizji. Wybrane filmy: Ubranie prawie nowe (reż. Włodzimierz Haupe), Sól ziemi czarnej (reż. Kazimierz Kutz), Uciec jak najbliżej (reż. Janusz Zaorski), Odejścia, powroty (reż. Wojciech Marczewski), Zasieki (reż. Andrzej Jerzy Piotrowski), Wielki Szu (reż. Sylwester Chęciński), Przyłbice i kaptury (reż. Marek Piestrak), Gorący temat (reż. Zbigniew Trzciński, Krzysztof Lang), Erratum (reż. Marek Lechki).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Tom Wilkinson</b> (ur. 1948). Brytyjski aktor. Wybrane filmy: Smuga cienia (reż. Andrzej Wajda), W imię ojca (reż. Jim Sheridan), Rozważna i romantyczna (reż. Ang Lee), Zakochany Szekspir (reż. John Madden), Walkiria (reż. Bryan Singer), Selma (reż. Ava DuVernay).<br /><br /><b>Cindy Williams</b> (ur. 1947). Amerykańska aktorka. Wystąpiła m.in. w: Amerykańskim graffiti (reż. George Lucas), Rozmowie (reż. Francis Ford Coppola), Podróżach z moją ciotką (reż. George Cukor).<br /><br /><b>Treat Williams</b> (ur. 1951). Amerykański aktor. Międzynarodową sławę przyniosła mu rola w „Hair” (reż. Miloš Forman). Wystąpił też m.in. w filmach: Orzeł wylądował (reż. John Sturges), Maratończyk (reż. John Schlesinger), 1941 (reż. Steven Spielberg), Gwiezdne wojny, część V: Imperium kontratakuje (reż. Irvin Kershner), Książę wielkiego miasta (reż. Sidney Lumet), Dawno temu w Ameryce (reż. Sergio Leone), Fantom (reż. Simon Wincer), Głębia oceanu (reż. Ulu Grosbard), Podróż do wnętrza Ziemi (reż. George Trumbull Miller), Co się zdarzyło w Las Vegas (reż. Tom Vaughan), 127 godzin (reż. Danny Boyle), Barefoot (reż. Andrew Fleming), Droga do Avonlea (reż. Harvey Frost, Allan King), Chicago Fire (reż. Michael Brandt, Derek Haas), CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas (reż. Kenneth Fink i in.).<br /><b><br />Cal Wilson </b>(ur. 1970). Nowozelandzka stand-uperka, pisarka, prezenterka radiowa i telwizyjna. Najbardziej znana z prowadzenia australijskiej wersji programu "Bake Off".<br /><br /><b>Włodzimierz Wojtyś</b> (ur. 1932). Operator dźwięku, twórca dźwięku do kilkudziesięciu filmów dokumentalnych, obsługujący także pod tym względem niemal wszystkie festiwale muzyczne i zawody sportowe w Polsce.<br /><br /><b>Oliver Wood </b>(ur. 1950). Brytyjski operator. Znany głównie z: Ultimatum Bourne'a; Krucjaty Bourne'a (reż. Paul Greengrass), Tożsamości Bourne'a (reż. Doug Liman).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Jacek Wosiewicz</b> (ur. 1952). Kierownik produkcji licznych etiud szkolnych, producent, także aktor. <br /><br /><b>Zbigniew Woźnicki</b> (ur. ?). Oświetleniowiec filmów dokumentalnych i spektakli telewizyjnych.<br /><br /><b>Gary Wright </b>(ur. 1943). Amerykański kompozytor. Znany z filmu „Zagrożony gatunek” (reż. Alan Rudolph).<br /><br /><b>John Wright </b>(ur. 1943 lub 1944). Amerykański montażysta. Najbardziej znany z pracy przy: Speed: Niebezpieczna prędkość (reż. Jan De Bont), Frances (reż. Graeme Clifford), Polowaniu na Czerwony Październik (reż. John McTiernan), Pasji; Apocalypto (reż. Mel Gibson).<br /><br /><b>Anna Wunderlich</b> (ur. 1954). Scenograf i dekoratorka wnętrz. Pracowała przy wielu spektaklach Teatru Telewizji, filmach dokumentalnych, a także min. przy: Przedwiośniu (reż. Filip Bajon), Glinie (reż. Władysław Pasikowski), Papuszy (reż. Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze), Baczyńskim (reż. Kordian Piwowarski), Wojennych dziewczynach (reż. Michał Rogalski i in.).<br /><br /><b>Piotr Wysocki </b>(ur. 1936). Aktor filmowy i teatralny, związany z Teatrem Juliusza Osterwy w Lublinie. Wybrana filmografia: Popioły; Przekładaniec (reż. Andrzej Wajda), Czterej pancerni i pies (reż. Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski), Granica; Wniebowstąpienie (reż. Jan Rybkowski), Kariera Nikodema Dyzmy (reż. Jan Rybkowski, Marek Nowicki), Katastrofa w Gibraltarze (reż. Bohdan Poręba), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Chopin. Pragnienie miłości (reż. Jerzy Antczak).<br /><br /><b>Ewa Wyszomirska</b> (ur. 1943). Aktorka, lalkarka. Występowała w teatrach lalek Opola, Torunia oraz w Teatrze Miejskim w Gliwicach. Córka Bronisława Kassowskiego - aktora i reżysera teatralnego. Niektóre filmy: Życie jak poker (reż. Waldemar Krzystek i in.), 13 Posterunek 2 (reż. Maciej Ślesicki), Pierwsza miłość (reż. Okił Khamidow i in.), Komisja morderstw (reż. Jarosław Marszewski, Adrian Panek).<br /><b><br />Krzysztof Wyszyński </b>(ur. 1950). Operator etiud szkolnych, filmów dokumentalnych i kilku filmów fabularnych.<br /><br /><b>Mike Yarwood</b> (ur. 1941). Angielski aktor, komik. Znany m.in. z "Pastora na obcasach” (twórca: Richard Curtis).<br /><br /><b>Burt Young</b> (ur. 1940). Amerykański aktor. Znany głównie z filmów o Rockym. Inne filmy w wyborze: Chinatown (reż. Roman Polański), Konwój (reż. Sam Peckinpah), Papież z Greenwich Village (reż. Stuart Rosenberg), Dawno temu w Ameryce (reż. Sergio Leone), Transamerica (reż. Duncan Tucker).<br /><br /><b>Andrzej Zajączkowski </b>(ur. 1936). Reżyser filmów dokumentalnych, scenarzysta.<br /><b><br />Jadwiga Zajiček </b>(ur. 1925). Montażystka, reżyserka filmów dokumentalnych, scenarzystka. Pracowała przy montażu wielu dokumentów i filmów fabularnych, m.in.: Błękitnego Krzyża; Eroiki; Człowieka na torze (reż. Andrzej Munk), Skąpanych w ogniu; Barw walki; Zwycięstwa; Janosika (reż. Jerzy Passendorfer), Dziewczyny i chłopaka (reż. Stanisław Loth), Zapachu psiej sierści (reż. Jan Batory), Haraczu szarego dnia (reż. Roman Wionczek); Kilera; Kilerów 2-óch; Superprodukcji (reż. Juliusz Machulski).<br /><br /><b>Jacklyn Zeman</b> (ur. 1953). Amerykańska aktorka. Znana przede wszystkim z udziału w operze mydlanej "Szpital miejski" (reż. Scott McKinsey i in.).<br /><br /><b>Hanna Zembrzuska</b> (ur. 1934). Aktorka. Żona Jana Kobuszewskiego. Grała w teatrach warszawskich i łódzkim. Występowała w wielu spektaklach telewizyjnych oraz w kilku filmach fabularnych, min. w: Godzinach nadziei; Wniebowstąpieniu (reż. Jan Rybkowski), Wolnym Mieście (reż. Stanisław Różewicz).<br /><br /><b>Hanna Zientara-Mokrowiecka</b> (ur. 1959). Aktorka. Występowała w teatrach Grudziądza i Płocka. Pojawiła się też w kilku filmach fabularnych i dokumentach fabularyzowanych.<br /><br /><b>Angela Zilia </b>(ur. 1935). Grecka piosenkarka i aktorka. Jej piosenki śpiewały m.in. Anna German, Irena Santor i Kayah.<br /><br /><b>Christo Żiwkow</b> (ur. 1975). Bułgarski aktor i reżyser, znany głównie z roli św. Jana w „Pasji” (reż. Mel Gibson).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/s834/Aktorzy-removebg-preview.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="834" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/w400-h144/Aktorzy-removebg-preview.png" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-70687231245391446742024-01-15T06:00:00.089+01:002024-01-15T06:00:00.161+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Aktorzy i ludzie filmu zmarli w 2023 r. (cz. 4: N-Sz)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Piotr Nagłowski </b>(ur. 1958). Dziennikarz, menedżer muzyczny. Sprawował nadzór produkcyjny, obsługę prawną i organizację nagrań m.in.: Pod Mocnym Aniołem (reż. Wojciech Smarzowski), Konwoju (reż. Maciej Żak), Pikseli; Carte blanche (reż. Jacek Lusiński), W ukryciu (reż. Jan Kidawa-Błoński), Clair obscur (reż. Yesim Ustaoglu).<br /><br /><b>Noreen Nash</b> (właść. Norabelle Jean Roth, ur. 1924). Amerykańska aktorka. Wystąpiła m.in. w "Południowcu" (reż. Jean Renoir) i "Olbrzymie" (reż. George Stevens), ale zawsze na drugim planie, często niewymieniana w czołówce. <br /><br /><b>Barry Newman </b>(ur. 1938). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Znikający punkt (reż. Richard Sarafian), Miasto w ogniu (reż. Alvin Rakoff), Napisała: Morderstwo (reż. Anthony Pullen Shaw, Walter Grauman), Prawnicy z Miasta Aniołów (twórcy: Steven Bochco, Terry Louise Fisher), Nowojorscy gliniarze (reż. Steven Bochco, David Milch), Tunel (reż. Rob Cohen), JAG (twórca: Donald P. Bellisario), 40 dni i 40 nocy (reż. Michael Lehmann), Angol (reż. Steven Soderbergh), Petrocelli (reż. Irving J. Moore).<br /><br /><b>Adama Niane </b>(ur. 1966). Francuski aktor. Znany m.in. z „Lupina” (reż. George Kay) i „Modliszki” (twórcy: Alice Chegaray-Breugnot, Grégoire Demaison).<br /><br /><b>Jarosław Nizel </b>(ur. 1961). Informatyk. Wykładowca Wydziału Operatorskiego i Realizacji Telewizyjnej PWSFTviT w Łodzi. Opracowywał graficznie etiudy szkolne, był też twórcą efektów pirotechnicznych i montażu. <br /><br /><b>Marcel Novek</b> (Marceli Nowek, Marceli Nowak, ur. 1932). Piosenkarz, aktor. Znany z zespołów estradowych Lublina, Katowic, Warszawy. Współpracownik Teatru Żydowskiego w Warszawie. Wybrane filmy: Do przerwy 0 : 1 (reż. Stanisław Jędryka), Czterej pancerni i pies (reż. Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski), Odejścia, powroty (reż. Wojciech Marczewski), Jarosław Dąbrowski (reż. Bohdan Poręba), Polskie drogi (reż. Janusz Morgenstern), Układ krążenia (reż. Andrzej Titkow), Sto koni do stu brzegów (reż. Zbigniew Kuźmiński), Tajemnica Enigmy; Sekret Enigmy (reż. Roman Wionczek), Czwartki ubogich (reż. Sylwester Szyszko), Stara baśń (reż. Jerzy Hoffman), Kto nigdy nie żył… (reż. Andrzej Seweryn).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Mike Nussbaum</b> (ur. 1923). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Harry i Tonto (reż. Paul Mazursky), Gladiator (reż. Roudy Herrington), Faceci w czerni (reż. Barry Sonnenfeld).<br /><br /><b>Pietro Nuti </b>(ur. 1928). Włoski aktor. Wystąpił m.in. w: Todo Modo (reż. Elio Petri), Śledztwo skończone - proszę zapomnieć (reż. Damiano Damiani), Anna Karenina (reż. Sandro Bolchi).<br /><br /><b>Sinéad O’Connor</b> (Magda Davitt, Shuhada Sadaqat, ur. 1966). Irlandzka piosenkarka, kompozytorka, autorka tekstów. Jej piosenka była muzycznym motywem serialu „Outlander” (twórca: Ronald D. Moore).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Ryan O'Neal</b> (właśc. Charles Samuel Eldridge Patrick Ryan O'Neal III, ur. 1941). Amerykański aktor i producent. Niektóre filmy: Love Story (reż. Arthur Miller), Zawadiaki (reż. Blake Edwards), No i co, doktorku?; Nickelodeon; Papierowy księżyc (reż. Peter Bogdanovich), Barry Lyndon (reż. Stanley Kubrick), O jeden most za daleko (reż. Richard Attenborough), Różnice nie do pogodzenia (reż. Charles Shyer), Nietykalni (reż. Abner Biberman i in.), Chirurdzy (twórca: Shonda Rhimes).<br /><br /><b>Mirosław Obłoński </b>(„Miki”, ur. 1938). Autor tekstów, piosenkarz. Związany z Piwnicą pod Baranami, o której powstał program z cyklu „Rozmowy z Piotrem” (reż. Wojciech Morek) i film „Chłopaki z Piwnicy” (reż. Maria Guzy). Pracował też w teatrach Opola i Krakowa. Jako aktor pojawił się w „Popiołach” (reż. Andrzej Wajda).<br /><br /><b>Stanisław Ochmański </b>(ur. 1929). Reżyser teatrów lalkowych.<br /><br /><b>Erwin Olaf</b> (Springveld, ur. 1959). Szwedzki fotografik i reżyser. W swoich fotografiach często nawiązywał do filmów Wernera Herzoga i Federica Felliniego. W tym zakresie współpracował m.in. z firmami: Audi, Diesel, Elle, Heineken, JWT, Lavazza, Levi's, Marriott, Microsoft, New York Times Magazine, Nokia, PlayStation.<br /><br /><b>Krzysztof Olesiński</b> (ur. 1953). Basista rockowy, członek zespołu Maanam. W ostatnich kilkunastu latach życia, gdy zamieszkał w Londynie - Dyrektor Artystyczny Telewizji Polskiej TVPL.<br /><br /><b>Ramiro Oliveros</b> (ur. 1941). Hiszpański aktor. Znany m.in. z filmów: Złotowłosa i złota świątynia (reż. Matt Cimber), Mroczna Wieża (reż. Nikolaj Arcel), Apokalipsa kanibali (reż. Antonio Margheriti).<br /><br /><b>Tadeusz Olszański</b> (ur. 1929). Dziennikarz, publicysta, tłumacz (przełożył m.in. "Chłopców z Placu Broni" Ferenca Molnara i "Byłem asystentem doktora Mengele" Miklosa Nyiszli). Pracował w redakcjach kilku gazet i dla Telewizji Polskiej. Jako komentator sportowy relacjonował sześć igrzysk olimpijskich.<br /><br /><b>Cezary Olszewski </b>(ur. 1981). Tancerz. Wystąpił gościnnie w filmach: Twarzą w twarz (reż. Patryk Vega), Pitbull (reż. Patryk Vega, Władysław Pasikowski), M jak miłość (reż. Ryszard Zatorski i in.).<br /><br /><b>María Onetto </b>(ur. 1966). Argentyńska aktorka. Wybrane filmy: Montecristo (telenowela), Inny (reż. Ariel Rotter), Dzikie opowieści (reż. Damián Szifron).<br /><br /><b>David Ostrosky (</b>Winograd, ur. 1956). Meksykański aktor. Wybrane filmy: Przepiórki w płatkach róży (reż. Alfonso Arau), Dzika róża (produkcja: Valentin Pimstein), Maria z przedmieścia (reż. Beatriz Sheridan, Marta Luna), Płonąca pochodnia (reż. Gonzalo Marinez Ortega, Claudio Reyes).<br /><br /><b>Janusz Ostrowski</b> (ur. 1938). Aktor, reżyser teatralny. Występował w teatrach Częstochowy, Wrocławia, Torunia, Katowic, Krakowa. Reżyserował w teatrach Lublina i Sosnowca. Zagrał też w kilkunastu spektaklach telewizyjnych.<br /><br /><b>Rafał Paczkowski </b>(ur. 1962). Realizator dźwięku, muzyk, kompozytor. Jego dorobek jest imponujący. Współpracował m.in. z Grzegorzem Ciechowskim, Edytą Górniak, Edytą Bartosiewicz, Korą, Urszulą Ryszardem Rynkowskim, Piaskiem i zespołami muzycznymi (np. Bajm, Chłopcy z Placu Broni, Kombi). Wybrane filmy, w których był wykonawcą dźwięku: Kingsajz; Déjà vu (reż. Juliusz Machulski), Mów mi Rockefeller (reż. Waldemar Szarek), Wszystko co najważniejsze; Zieja (reż. Robert Gliński), Trzy kolory. Biały; Trzy kolory. Czerwony; Trzy kolory. Niebieski (reż. Krzysztof Kieślowski), Tajemniczy ogród; Washington Square (reż. Agnieszka Holland), Awantura o Basię (reż. Kazimierz Tarnas), Sposób na Alcybiadesa; Spona (reż. Waldemar Szarek), Wszystkie pieniądze świata; Miasto z morza (reż. Andrzej Kotkowski), Prawo ojca (reż. Marek Kondrat), Ogniem i mieczem (reż. Jerzy Hoffman), Prymas. Trzy lata z tysiąca (reż. Teresa Kotlarczyk), Tryumf Pana Kleksa (reż. Kazimierz Gradowski, Joanna Zacharzewska), Quo vadis (reż. Jerzy Kawalerowicz), Poranek Kojota (reż. Olaf Lubaszenko), Pornografia (reż. Jan Jakub Kolski), Pręgi (reż. Magdalena Piekorz), Mój Nikifor (reż. Krzysztof Krauze), Oficerowie; Bandyta (reż. Maciej Dejczer), Kto nigdy nie żył... (reż. Andrzej Seweryn), Wszystko będzie dobrze (reż. Tomasz Wiszniewski), Tajemnica twierdzy szyfrów (reż. Adek Drabiński), Drzagi (reż. Maciej Pieprzyca), Ojciec Mateusz (reż. Maciej Dejczer i in.), Jan Paweł II. Szukałem was... (reż. Jarosław Szmidt), Smoleńsk (reż. Antoni Krauze), Raport Pileckiego (reż. Krzysztof Łukaszewicz).<br /><br /><b>Lew </b>(Leon Louis) <b>Palter</b> (ur. 1928). Amerykański aktor. Głównie występował w programach telewizyjnych. Niektóre filmy z jego gościnnym udziałem: Columbo (twórcy: Richard Levinson, William Link), Dzień po dniu (twórcy: Andy Borowitz, Gary David Goldberg), Aniołki Charliego (twórcy: Ivan Goff, Ben Roberts), Wirgińczycy (reż. David Friedkin i in.), Mission: Impossible (twórca: Bruce Geller), Kojak (twórcy: Abby Mann i in.), Pierwszy poniedziałek października (reż. Ronald Neame), Titanic (reż. James Cameron).<br /><br /><b>Gleb Panfiłow </b>(ur. 1934). Radziecki i rosyjski reżyser. Mąż Inny Czurikowej. Niektóre filmy: Trzeba przejść i przez ogień; Proszę o głos; Matka; Hamlet; Carska rodzina Romanowów.<br /><b><br />Sandro Panseri </b>(ur. 1945). Włoski aktor. Znany m.in. z „Posady” (reż. Ermanno Olmi) i ”Made in Italy” (reż. Nanni Loy).<br /><br /><b>Hersha Parady</b> (ur. 1945). Amerykańska aktorka. Niektóre filmy: Domek na prerii (reż. Lewis Allen i in.), Romans z opiekunką (reż. David Burton Morris), Punkt zwrotny (reż. Lee H. Katzin), Waltonowie (produkcja: Robert L. Jacks i in.).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Marisa Pavan</b> (właśc. Pierangeli, ur. 1932). Włoska aktorka. Występowała głównie w latach 50. minionego wieku. Znana m.in. z "Tatuowanej róży" (reż. daniel Mann).<br /><br /><b>Katarzyna Pawlak </b>(ur. 1961). Aktorka dziecięca, później dziennikarka Radia Łódź. W latach 90. wycofała się z życia zawodowego ze względu na postępujące stwardnienie rozsiane. Wybrane filmy: Siedem stron świata (reż. Wojciech Fiwek, Tadeusz Junak), Ptaki, ptakom… (reż. Paweł Komorowski), Inna (reż. Anna Sokołowska), Szklana kula (reż. Stanisław Różewicz), Romans z intruzem (reż. Waldemar Podgórski), Ucieczka z miejsc ukochanych (reż. Julian Dziedzina), Pantarej (reż. Krzysztof Sowiński), 300 mil do nieba (reż. Maciej Dejczer).<br /><br /><b>Sylwester Pawłowski</b> (ur. 1940). Aktor kilku teatrów i Teatru Telewizji. W fabule wystąpił w „Lalce” (reż. Ryszard Ber).<br /><br /><b>Chris Peluso </b>(ur. 1983). Amerykański aktor. Występował na Broadwayu w słynnych musialach, m.in.: Mamma Mia!; Assasins; Wicked; The Woman in White.<br /><br /><b>Jansen Penettiere </b>(ur. 1994). Amerykański aktor. Wybrane filmy: Epoka lodowcowa (reż. Carlos Saldanha), How High 2 (reż. Bruce Leddy), Sekrety Jonathana Sperry (reż. Rich Christiano).<br /><br /><b>Dario Penne </b>(ur. 1938). Włoski aktor, także dubbingowy. Użyczał głosu przede wszystkim w filmach z Michaelem Caine i Anthonym Hopkinsem.<br /><br /><b>Matthew Perry</b> (ur. 1969). Amerykańsko-kanadyjski aktor. Wybrana filmografia: Przyjaciele (reż. Pamela Fryman), Bohaterowie z przypadku (reż. Christopher Guest), Troje do tanga (reż. Danon Santostefano), Dzieciak (reż. Jon Turteltaub), Kto pierwszy, ten lepszy (reż. Reginald Hudlin), Autostrada do nieba (reż. Michael Landon, Victor French), Simpsonowie (twórca: Matt Groening), Mr. Sunshine (twórcy: Matthew Perry, Marc Firek, Alex Barnow).<br /><br /><b>Maria Peschek </b>(ur. 1953). Niemiecka aktorka kabaretowa i filmowa. Znana głównie z: Sedwitz; Im Schleudergang (reż. Paul Harather), Okropnej dziewczyny (reż. Michael Verhoeven), Miejsca zbrodni (reż. Hans Christian Müller), Franzi (reż. Matthias Kiefersauer).<br /><br /><b>Leonard Pietraszak</b> (ur. 1936). Aktor. Niektóre filmy: Dziewczęta z Nowolipek (reż. Stanisław Wohl), Czarne chmury; W te dni przedwiosenne (reż. Andrzej Konic), Czterdziestolatek (reż. Jerzy Gruza), Daleko od szosy (reż. Zbigniew Chmielewski), Rodzina Połanieckich (reż. Jan Rybkowski), Do krwi ostatniej (reż. Jerzy Hoffman), Królowa Bona; Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny; Złoto dezerterów (reż. Janusz Majewski), Kariera Nikodema Dyzmy (reż. Jan Rybkowski, Marek Nowicki), Danton; Kronika wypadków miłosnych (reż. Andrzej Wajda), Vabank; Vabank II; Kingsajz (reż. Juliusz Machulski).<br /><b><br />Gordon Pinsent </b>(ur. 1930). Kanadyjski aktor, pisarz, reżyser i piosenkarz. Niektóre filmy, w których wystąpił: Chandler (reż. Paul Magwood), Tylko Bóg wie (reż. Carlos Bolado), Milczenie północy (reż. Allan King), Pippi Langstrumpf (reż. Michael Schaack, Clive A. Smith).<br /><b><br />Mitică Popescu </b>(ur. 1936). Rumuński aktor. Wystąpił m.in. w polskim filmie „Złoty pociąg” (reż. Bohdan Poręba).<br /><br /><b>Mariusz Prasał </b>(ur. 1960). Lektor w filmach dokumentalnych i aktor. Wybrane filmy: Biuro kryminalne; Pierwsza miłość (reż. Okił Khamidow i in.).<br /><br /><b>Andrzej Precigs </b>(ur. 1949). Aktor. Wybrane filmy: Pogranicze w ogniu (reż. Andrzej Konic), Dom (reż. Jan i Marcin Łomniccy), M jak miłość; Kryminalni; Na dobre i na złe (reż. Ryszard Zatorski i in.), Marszałek Piłsudski (reż. Andrzej Trzos-Rastawiecki), Sfora (reż. Włodzimierz Wójcik), Tygrysy Europy (reż. Jerzy Gruza), Pensjonat Pod Różą (reż. Mirosław Bork i in.), Legenda (reż. Mariusz Pujszo), Sprawiedliwi (reż. Waldemar Krzystek), Czas honoru (reż. Michał Kwieciński i in.), Hans Kloss. Stawka większa niż życie (reż. Patryk Vega), Prawo Agaty (reż. Maciej Migas i in.), Przyjaciółki (reż. Grzegorz Kuczeriszka i in.), Wojenne dziewczyny (reż. Michał Rogalski i in.).<br /><br /><b>Lisa Marie Presley</b> (ur. 1968). Amerykańska aktorka, piosenkarka, autorka tekstów. Zagrała w kilku filmach, m.in. samą siebie w dokumencie „Nieznany Elvis” (prod. Elisabeth Harris i in.).<br /><br /><b>Edward R. Pressman</b> (ur. 1943). Amerykański producent. Wybrane filmy: Siostry (reż. Brian De Palma), Wall Street (reż. Oliver Stone), Victoria (reż. Bo Viderberg), cykl filmów o Conanie (reż. John Milius).<br /><br /><b>Vladimir Prifiti </b>(ur. 1942). Albański reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych, aktor i scenarzysta. Jego filmy nie były pokazywane w Polsce.<br /><br /><b>Maciej Prus </b>(ur. 1937). Reżyser i aktor teatralny. Reżyserował sporo przedstawień Teatru Telewizji, także w nich występując. Sporadycznie pojawiał się w fabule (jednym z nielicznych przykładów jest "Pożegnanie jesieni", reż. Mariusz Treliński).<br /><b><br />Mario Pupella </b>(ur. 1945). Włoski aktor i reżyser teatralny. Wybrane filmy: Angela (reż. Roberta Torre), Sycylijska dziewczyna (reż. Marco Amenta), Nasz ojciec (reż. Claudio Noce).<br /><b><br />Barbara Radecka </b>(ur. 1938). Aktorka i reżyserka teatralna. Wybrana filmografia: W rytmie serca (reż. Piotr Wereśniak i in.), Przyjaciółki (reż. Grzegorz Kuczeriszka i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.).<br /><br /><b>Giovanni Lombardo Radice </b>(John Morghen, ur. 1954). Włoski aktor. Niektóre filmy: 11 dni, 11 nocy (reż. Joe D'Amato), Body Puzzle (reż. Lamberto Bava), Gangi Nowego Jorku (reż. Martin Scorsese), Omen (reż. John Moore).<br /><br /><b>Stanisław Radwan </b>(ur. 1939). Kompozytor, reżyser, scenarzysta. Wieloletni współpracownik krakowskiej "Piwnicy pod Baranami". Kierownik muzyczny teatrów Krakowa i Warszawy. Twórca opracowania muzycznego wielu filmów dokumentalnych i spektakli telewizyjnych, także filmów fabularnych, m.in.: Z biegiem lat, z biegiem dni (reż. Andrzej Wajda, Edward Kłosiński), Szyfrów (reż. Wojciech Jerzy Has), Katynia (reż. Andrzej Wajda).<br /><br /><b>Allu Ramesh</b> (ur. 1974). Indyjski aktor, znany głównie z ról komediowych. <br /><br /><b>Tanaka Ratna</b> (ur. 1983). Indyjski aktor. Wnuk N.T. Ramy Rao - aktora, producenta i polityka.<br /><br /><b>Lance Reddick</b> (ur. 1962). Amerykański aktor. Wybrane filmy: Ulice Nowego Jorku (reż. Frederick King Keller, Don Kurt), Prawo ulicy (twórca: David Simon), Zagubieni (reż. J.J. Abrams i in.).<br /><br /><b>Jerzy Redlich</b> (ur. 1931). Dziennikarz, tłumacz z języka rosyjskiego, wieloletni korespondent Telewizji Polskiej w Moskwie, reżyser filmów dokumentalnych.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Krzysztof Respondek </b>(ur. 1969). Aktor, artysta kabaretowy, wokalista. Pracownik Teatru Rozrywki w Chorzowie. Wybrane filmy: Święta wojna (reż. Marek Bielecki, Dariusz Goczoł), Kryminalni (reż. Ryszard Zatorski, Piotr Wereśniak), Barwy szczęścia (reż. Natalia Koryncka-Gruz i in.), Komisarz Alex (reż. Krzysztof Lang i in.).<br /><br /><b>Paul Reubens </b>(właśc. Rubenfeld, ur. 1952). Amerykański aktor, komik, scenarzysta, producent, animator dla dzieci. Znany m.in. z programu „The Pee-wee Herman Show”.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Kamar de los Reyes</b> (ur. 1967). Kubańsko-portorykański aktor i tancerz. Wystąpił m.in. w operze mydlanej "Tylko jedno życie" (twórca: Agnes Nixon).<br /><br /><b>Norman Reynolds</b> (ur. 1934). Amerykański scenograf. Zdobywca Oscarów za "Gwiezdne wojny. Część IV - Nowa nadzieja" (reż. George Lucas) i "Poszukiwaczy zaginionej Arki" (reż. Steven Spielberg). Inne filmy w wyborze: Imperium Słońca (reż. Steven Spielberg), Niezwykła Sara (reż. Richard Fleischer).<br /><br /><b>Adam Rich</b> (ur. 1968). Amerykański aktor. Grał m.in. w „Słonecznym patrolu” (reż. Michael Berk, Reza Badiyi) i innych serialach. <br /><br /><b>George Riddle</b> (ur. 1937). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Artur (reż. Steve Gordon), Zajazd pod duchem (reż. Ti West), Królowe zbrodni (reż. Andrea Berloff).<br /><b><br />George Ross Robertson </b>(ur. 1933). Kanadyjski aktor. Wystąpił m.in. w “Akademii Policyjnej” (reż. Hugh Wilson) i „JFK” (reż. Oliver Stone).<br /><br /><b>Robbie Robertson</b> (ur. 1943). Kanadyjski muzyk, poeta, aktor, twórca piosenek i muzyki filmowej, lider zespołu The Band. Zaznaczył swój udział przy realizacji m.in.: Wściekłego Byka; Króla komedii; Koloru pieniędzy; Infiltracji; Wyspy tajemnic (reż. Marin Scorsese), Poza prawem (reż. Larry Ferguson), Podróży przedślubnej (reż. Bronwen Hughes), Płonącej pułapki (reż. Jay Russell).<br /><br /><b>Charlie Robison</b> (ur. 1964). Amerykański piosenkarz country, znany także jako juror w telewizyjnym programie „Nashville Star”.<br /><br /><b>Sixto Rodriguez </b>(ur. 1942). Amerykański wokalista i gitarzysta. Bohater filmu dokumentalnego „Searching for Sugar Man” (reż. Malik Bendjelloul).<br /><b><br />Owen Roizman</b> (ur. 1936). Amerykański operator filmowy. Pracował m.in. przy: Francuskim łączniku, Egzorcyście (reż. William Friedkin), Trzech dniach Kondora, Elektrycznym jeźdźcu; Tootsie (reż. Sydney Pollack), Rodzinie Addamsów (reż. Barry Sonnenfeld).<br /><br /><b>Richard Roundtree </b>(ur. 1942). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Shaft; Wielka wygrana Shafta: Shaft w Afryce (reż. Gordon Parks), Korzenie (reż. Marvin J. Chomsky i in.), Trzęsienie ziemi (reż. Mark Robson), Ucieczka na Atenę (reż. George Pan Cosmatos), Siedem (reż. David Fincher), Speed Racer (reż. Larry Wachowski, Andy Wachowski), Dotyk anioła (produkcja: John Masius, Martha Williamson), Gotowe na wszystko (twórca: Marc Cherry), Chicago Fire (twórcy: Michael Brandt, Derek Haas).<br /><br /><b>Jacques Rozier </b>(ur. 1926). Francuski reżyser i scenarzysta. Wybrane filmy: Powrót do szkoły, Niebieskie dżinsy, Żegnaj Filipino, Paparazzi, Rozbitkowie z Wyspy Żółwi, Ocean Maine, Józefina w trasie.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Ryuichi Sakamoto </b>(ur. 1952). Japoński muzyk, ceniony kompozytor filmowy. Stworzył muzykę m.in. do: Wesołych świąt, pułkowniku Lawrence (reż. Nagisa Ōshima), Ostatniego cesarza; Pod osłoną nieba (reż. Bernardo Bertolucci), Zjawy (reż. Alejandro González Iñárritu).<br /><br /><b>Rein Saluri</b> (ur. 1939). Estoński pisarz, scenarzysta, tłumacz. Znany m.in. ze scenariusza do "Przebudzenia" (reż. Jüri Sillart).<br /><br /><b>Paweł Sanakiewicz</b> (ur. 1954). Aktor teatrów krakowskich, lubelskiego, kieleckiego. Wybrane filmy: Rycerz (reż. Lech Majewski), Nie było słońca tej wiosny (reż. Juliusz Janicki), Kornblumenblau (reż. Leszek Wosiewicz), Złotopolscy (reż. Radosław Piwowarski i in.), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Pierwsza miłość (reż. Okił Khamidow i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.), Miasto skarbów (reż. Marcin Ziębiński, Piotr Jaworski). <br /><b><br />Julian Sands</b> (ur. 1958). Brytyjski aktor, scenarzysta, reżyser. Wystąpił m.in. w: Pokoju z widokiem (reż. James Ivory), Romansie w Orient Expressie 125 (reż. Lawrence Gordon Clark), Polach śmierci (reż. Roland Joffé), Gotyku (reż. Ken Russell), Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest... (reż. Krzysztof Zanussi), Zostawić Las Vegas (reż. Mike Figgis), Dziewczynie z tatuażem (reż. David Fincher), Malowanym ptaku (reż. Václav Marhoul), Pierścieniu Nibelungów (reż. Uli Edel), Gwiezdnych wrotach (twórcy: Brad Wright, Jonathan Glassner), Gotham (twórca: Bruno Heller), Warlock (reż. Steve Miner).<br /><br /><b>Pradeep Sarkar </b>(ur. 1955). Indyjski reżyser i scenarzysta, znany m.in. z filmów "Parineeta" oraz "Misja w Kaszmirze".<br /><br /><b>Václav Šašek</b> (ur. 1933). Czechosłowacki i czeski scenarzysta. Niektóre filmy: Niewinny człowiek (reż. Viktor Polesný), Wychowanie panien w Czechach (reż. Petr Koliha), Zemsta należy do mnie (reż. Lordan Zafranović), Udręki wyobraźni (reż. Vladimír Drha).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Kenpachirō Satsuma </b>(właśc. Yasuaki Maeda, ur. 1947). Japoński aktor. Najbardziej znany z roli Godzilli (twórcy: Tomoyuki Tanaka i in.).<br /><br /><b>Carlos Saura</b> (ur. 1932). Hiszpański reżyser, scenarzysta, producent i pisarz. Niektóre filmy: Goya, Tango, Carmen, Czarodziejska miłość, Nakarmić kruki, Krwawe gody, Elizo, moje życie, Mrożony peppermint, Potok Manzanares.<br /><br /><b>Maurizio Scaparro </b>(ur. 1932). Włoski reżyser teatralny i filmowy, dramaturg, dziennikarz, krytyk teatralny.<br /><br /><b>Arthur Schmidt</b> (ur. 1937). Amerykański montażysta. Wybrane filmy: Córka górnika (reż. Michael Apted), Powrót do przyszłości (reż. Robert Zemeckis); Powrót do przyszłości II (reż. Robert Zemeckis); Powrót do przyszłości III; Kto wrobił królika Rogera?; Forrest Gump; Cast Away: Poza światem; Beowulf (reż. Robert Zemeckis), Piraci z Karaibów: Klątwa Czarnej Perły (reż. Gore Verbinski).<br /><br /><b>Magdalena Scholl </b>(właśc. Magdalena Kalinowska, ur. 1969). Aktorka dziecięca. Wybrane filmy: Rodzina Leśniewskich (reż. Janusz Łęski), Królowa Bona; Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny (reż. Janusz Majewski), Jeśli serce masz bijące (reż. Wojciech Fiwek), Grzeszny żywot Franciszka Buły (reż. Janusz Kidawa), Jan Serce (reż. Radosław Piwowarski), Seksmisja (reż. Juliusz Machulski), W starym dworku, czyli niepodległość trójkątów (reż. Janusz Kotkowski), Nad Niemnem (reż. Zbigniew Kuźmiński), Co lubią tygrysy (reż. Krzysztof Nowak), Maria Curie (reż. Françoise Giroud).<br /><br /><b>Renata Scotto </b>(ur. 1934). Włoska śpiewaczka i reżyserka operowa. Współpracowała z teatrami operowymi we Włoszech i Stanach Zjednoczonych. Reżyserowała m.in.: Cyganerię; Madame Butterfly (Giacoma Pucciniego), Lunatyczkę; Normę (Vincenzo Belliniego). <br /><br /><b>Jacques Sereys</b> (ur. 1928). Francuski aktor. Niektóre filmy: Na ostrzu szpady (reż. Philippe de Broca), Królowie życia (reż. François Velle), Godzina zero (reż. Pascal Thomas).<br /><br /><b>Raoul Servais </b>(ur. 1928). Belgijski twórca filmów animowanych i pedagog.<br /><br /><b>Carmen Sevilla</b> (ur. 1930). Hiszpańska aktorka, piosenkarka i tancerka, występująca też w filmach zagranicznych. Niektóre produkcje: Król królów (reż. Nicholas Ray), Antoniusz i Kleopatra (reż. Charlton Heston), Europa nocą (reż. Alessandro Biasetti), Miłość Don Juana (reż. John Berry), Pustynni kochankowie (reż. Goffredo Alessandrini), Chleb, miłość i... Andaluzja (reż. Javier Setó).<br /><br /><b>Gabriel Seweryn</b> (ur. 1967). Projektant mody. Twórca kostiumów do „Pętli” i „Miłości, seksu & pandemii” (reż. Gabriel Seweryn). Wystąpił też w filmie „365 dni” (reż. Barbara Białowąs, Tomasz Mandes).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Suzanne Shepherd</b> (ur. 1934). Amerykańska aktorka. Znana m.in. z: Rodziny Soprano (serial), Requiem dla snu (reż. Darren Aronofsky), Chłopców z ferajny (reż. Martin Scorsese), Lolity (reż. Adrian Lyne), Pracującej dziewczyny (reż. Mike Nichols).<br /><br /><b>Jerzy Siech </b>(ur. 1928). Aktor. Występował w teatrach w Gnieźnie, Wałbrzychu, Białymstoku, Rzeszowie i Kaliszu. Pojawił się w kilku spektaklach Teatru Telewizji i filmach, min. W „Zmartwychwstaniu Jana Wióro” (reż. Roman Nikolski) i „Śpiewach po rosie” (reż. Władysław Ślesicki).<br /><br /><b>Elliot Silverstein </b>(ur. 1927). Amerykański reżyser. Filmografia w wyborze: Kasia Ballou, Człowiek zwany Koniem, Strefa mroku, Doktor Kildare, Opowieści z krypty.<br /><br /><b>Peter Simonischek </b>(ur. 1946). Austriacki aktor. Najbardziej znany z roli w filmie „Toni Erdmann” (reż. Maren Ade). Zagrał również Wernyhorę w inscenizacji „Wesela” (reż. Andrzej Wajda) na Festiwalu w Salzburgu.<br /><b><br />Tom Sizemore </b>(ur. 1961). Amerykański aktor. Wybrane filmy: Na fali (reż. Kathryn Bigelow), Szeregowiec Ryan (reż. Steven Spielberg), Urodzeni mordercy (reż. Oliver Stone), Pearl Harbor (reż. Michael Bay), Helikopter w ogniu (reż. Ridley Scott), CSI: Kryminalne zagadki Miami (twórca: Anthony E. Zuiker i in.), Twin Peaks (reż. David Lynch).<br /><br /><b>Grzegorz Skrzecz</b> (ur. 1957). Pięściarz i aktor. Niektóre filmy: Sztos; Sztos 2; Chłopaki nie płaczą; Poranek kojota (reż. Olaf Lubaszenko), Miodowe lata (reż. Maciej Wojtyszko i in.), Policjantki i policjanci (reż. Jakub Miszczak i in.).<br /><br /><b>Shelley Smith</b> (ur. 1952). Amerykańska modelka i aktorka. Niektóre filmy: W krzywym zwierciadle (reż. Michael Miller), Urok mordercy (reż. Fritz Kiersch), The Associates (reż. Tony Mordente i in.), For Love and Honor (produkcja: Gary Nelson), Wyspa fantazji (reż. Jeff Wadlow). Pojawiała się też często w teleturniejach, np. Super Password, Body Language.<br /><br /><b>Paweł Smoleński</b> (ur. 1959). Dziennikarz, reporter. Autor kilku scenariuszy filmów dokumentalnych, współpracownik reżysera.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Tom Smothers</b> (ur. 1937). Amerykański komik, aktorem, kompozytor, muzyk. Członek duetu komediowego „Smothers Brothers” (wraz z bratem, Dickiem).<br /><br /><b>Halina Sobolewska</b> (ur. 1928). Aktorka. Występowała w teatrach Łodzi, Kielc, Torunia i Gniezna. Pojawiła się w kilku etiudach szkolnych, spektaklach telewizyjnych i filmach fabularnych, m.in. w: Pomiędzy wilki (reż. Juliusz Janicki), Księdze wielkich życzeń (reż. Sławomir Kryński), Syzyfowych pracach (reż. Paweł Komorowski), Sprawie na dziś (reż. Mikołaj Haremski).<br /><b><br />Suzanne Somers </b>(ur. 1946). Amerykańska aktorka, producentka, scenarzystka, modelka, pisarka. Wybrane filmy: Starsky i Hutch (twórca: William Blinn), Statek miłości (twórca: Jeraldine Saunders), Krok za krokiem (prod. Thomas L. Miller, Robert L. Boyett i in.), Pełna chata (prod. Jeff Franklin), Bullitt (reż. Peter Yates), Amerykańskie graffiti (reż. George Lucas), Siła magnum (reż. Ted Post), W czym mamy problem? (reż. John Waters).<br /></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Elżbieta Sommer</b> ("Chmurka", ur. 1936). Dziennikarka telewizyjna, wieloletnia prezenterka pogody.<b> <br /></b></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Arleen Sorkin</b> (ur. 1955). Amerykańska aktorka, scenarzystka, prezenterka telewizyjna. Niektóre filmy: Dni naszego życia (reż. Herb Stein i in.), Batman: The Animated Series (twórcy: Eric Radomski, Bruce W. Timm), Batman: Mask of the Phantasm (reż. Eric Radomski, Bruce Timm), Batman Beyond: Return of the Joker (reż. Curt Geda), Frasier (twórcy: David Angell, Peter Casey, David Lee), Oscar (reż. John Landis), America's Funniest People (reality show – twórca: Vin Di Bona).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Peter Spellos</b> (ur. 1954). Amerykański aktor głosowy.<br /><br /><b>Jerry Springer</b> (właśc. Gerald Norman Springer, ur. 1944). Amerykański aktor, polityk i dziennikarz. Niektóre filmy: Świat według Bundych (twórcy: Michael G. Moye, Ron Leavitt), Sabrina, nastoletnia czarownica (twórca: Nell Scovell), Zdarzyło się jutro (twórcy: Ian Abrams, Patrick Q. Page, Vik Rubenfeld).<br /><br /><b>Betta St. John </b>(ur. 1929). Amerykańska aktorka i tancerka. Wybrane filmy: Szata (reż. Henry Koster), Dziwne losy Jane Eyre (reż. Robert Stevenson), Destry znowu w siodle (reż. George Marshall), Miasto umarłych (reż. John Llewellyn Moxey), Wspaniały Tarzan (reż. Robert Day), Żona moich marzeń (reż. Sidney Sheldon).<br /><br /><b>Andrzej Stalony-Dobrzański </b>(ur. 1939). Aktor - lalkarz. Występował w teatrach krakowskich (Teatr Lalek "Groteska", Teatr "Maszkaron") i kilku spektaklach telewizyjnych.<br /><b><br />Norman Steinberg</b> (ur. 1939). Amerykański scenarzysta, reżyser telewizyjny. Napisał scenariusz m.in. do „Płonących siodeł” (reż. Mel Brooks) i współpracował przy napisaniu scenariusza do filmu „Johnny Dangerously” (reż. Amy Heckerling).<br /><br /><b>Frances Sternhagen</b> (ur. 1930). Amerykańska aktorka. Wybrane filmy: Odległy ląd (reż. Peter Hyams), Misery (reż. Rob Reiner), Autostrada (reż. James Cox), Mgła (reż. Frank Darabont).<br /><br /><b>Barbara Stesłowicz</b> (-Biały, ur. 1936). Aktorka. Występowała w teatrach Dolnośląskich (Jelenia Góra-Wałbrzych), Gorzowa Wielkopolskiego, Wrocławia, Krakowa, spektaklach teatru telewizji i w kilku filmach, m.in. w „Dulskich” (reż. Jan Rybkowski) i „Pobojowisku” (reż. Jan Budkiewicz).<br /><br /><b>Stella Stevens </b>(właśc. Estelle Eggleston). Amerykańska aktorka. Wybrane filmy: Ballada o Cable’u Hogue’u (reż. Sam Peckinpah), Tragedia „Posejdona” (reż. Ronald Neame, Irwin Allen), Autostrada do nieba (twórca: Michael Landon), Nash Bridges (reż. Merritt Yohnka), Magnum (reż. Michael Vejar), Nickelodeon (reż. Peter Bogdanovich).<br /><b><br />Ray Stevenson </b>(ur. 1964). Brytyjski aktor. Niektóre filmy: Sztuka latania (reż. Paul Greengrass), Król Artur (reż. Antoine Fuqua), Rzym (produkcja: Robert Papazian, Marco Valerio Pugini), Thor (reż. Kenneth Branagh), Trzej Muszkieterowie (reż. Paul W.S. Anderson), Dexter (reż. Michael Cuesta i in.), Niezgodna (reż. Neil Burger), Thor: Mroczny świat (reż. Alan Taylor), Piraci (twórcy: Jonathan E. Steinberg, Robert Levine), Thor: Ragnarok (reż. Taika Waititi), Wikingowie (reż. Ken Girotti i in.).<br /></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Włodzimierz Straszkiewicz </b>(ur. 1949). Operator kamery spektakli telewizyjnych.<br /><br /><b>Jana Šulcová</b> (ur. 1947). Czeska aktorka. Niektóre filmy: Kobry i żmije (reż. Jan Prušinovsky), Palacz zwłok (reż. Juraj Herz), Dowód osobisty (reż. Ondřej Trojan).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Lee Sun-kyun</b> (ur. 1975). Południowokoreański aktor. Najbardziej znany z roli w „Parasite” (reż. Bong Joon-ho).<br /><b><br />Bronisław Surmiak</b> (ur. 1933). Aktor (głównie teatralny). Wybrane filmy: Dyrektorzy (reż. Zbigniew Chmielewski), Polskie drogi (reż. Janusz Morgenstern), Kuchnia polska (reż. Jacek Bromski), Graczykowie (reż. Ryszard Zatorski, Krzysztof Jaroszyński).<br /><br /><b>Sylvia Syms </b>(ur. 1934). Brytyjska aktorka. Najbardziej znana z filmów „Kobieta w szlafroku” oraz „Zimne piwo w Aleksandrii” (reż. J. Lee Thompson).<br /><br /><b>Cezary Szczygielski </b>(ur. 1941). Aktorem, satyryk, konferansjer. Wybrane filmy: Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Ubu Król (reż. Piotr Szulkin), Na dobre i na złe (reż. Ryszard Zatorski i in.), Hiszpanka (reż. Łukasz Barczyk), Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy (reż. Janusz Majewski), Gabinet numer 5 (reż. Wojciech Todorow, Katarzyna Buda).<br /><br /><b>Grzegorz Szczygielski </b>(ur. 1957). Twórca zdjęć do filmów dokumentalnych.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/s834/Aktorzy-removebg-preview.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="834" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/w400-h144/Aktorzy-removebg-preview.png" width="400" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-3533056254331196922024-01-12T06:30:00.003+01:002024-01-12T09:10:28.953+01:00Książki (nie)zapomniane - Przyjmowanie i kontemplowanie życia, jakim jest<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">„Najlepiej jest umrzeć, gdy jest się przez wszystkich kochanym”. Marzenie seniora rodziny…<br /><br /><b>YASUNARI KAWABATA</b> (1899-1972) był jednym z najwybitniejszych japońskich pisarzy, a <b>„Głos góry”</b> to jedna z jego stonowanych, ściszonych opowieści.<br /><br />Lata 40. XX wieku. Ogata Shingo ukończył 60 lat, wybiera się na emeryturę i zaczyna myśleć… o śmierci. Mieszka z żoną, synem Suichi, synową Kikuko i córką Fusako. W rodzinach dzieci nie dzieje się dobrze. Syn zdradza żonę i często wchodzi w niejasne kontakty z różnymi kobietami, a córka rozwodzi się z mężem. Niełatwo byłoby odejść ze świadomością przegranej. Ale życie – mimo wszystko – nadal przyciąga barwami. Uczucia Shingo do synowej - niełatwe do zdefiniowania - bezpośrednio rzutują na stosunki z synem. Miłość ojcowska zyskuje dwuznaczny podtekst swoistej rywalizacji czy nawet utajonej walki, a bliska obecność Kikuko stale przywołuje w pamięci mężczyzny inną kobietę, którą niegdyś kochał, czyli siostrę niekochanej żony. <br /><br />Akcja jest tu wyjątkowo wątła, jeśli w ogóle można o niej mówić. Jej nikłość rekompensują subtelne opisy przeżyć wewnętrznych i szczególna wrażliwość na piękno otaczającego świata. Efemeryczność chwil mieni się wieloma kolorami, a niektóre obrazy przyrody naprawdę mogą zachwycić. Co jest głównym tematem książki? Starzenie się? Granice odpowiedzialności rodziców za moralne wybory dzieci? Wpływy czy samodzielność w ich dokonywaniu? Pamięć o przeszłości i jej konstruktywny bądź destrukcyjny wpływ na teraźniejszość? A może jest to opowieść o bezpowrotnie utraconych nadziejach (tu symbolizowanych przez ukochaną, a zmarłą już szwagierkę Shingo)? O spełnieniach i niespełnieniach, egzystencjalnym braku i samotności wśród swoich? Pewnie o tym wszystkim po trochu. Nadto przenikają tę historię trudne do skonkretyzowania akcenty specyficznej japońskiej kultury i filozofii. Kontemplowanie i przyjmowanie życia, jakim jest. Przejrzystość świadomości. Swoista rezygnacja – pomimo nieoczekiwanie atakujących, a skrywanych pragnień.<br /><br /><span style="font-size: x-small;">Yasunari Kawabata, Głos góry, przeł. Ewa Szulc, Warszawa 1982 (<b>sygn. 100278</b>).</span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKX9Ixb1FQgFyaMqufBPNkg9Qa7mLRQLKTS64-hWhfcGBlyxE97UIwUxm7351JlIejXaBZEKuUR518_JIU7Hi4UjUWmuskG76UGm11wXeuYQn0XDNa9jSsuRaUOtEHDB-b5gUtdgDrqrMuiw-RsmS_15Tj-O-SP6BEeXkXpTRl3ZWa6dmnKBF9pGZt/s2095/Kawabata.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2095" data-original-width="1303" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKX9Ixb1FQgFyaMqufBPNkg9Qa7mLRQLKTS64-hWhfcGBlyxE97UIwUxm7351JlIejXaBZEKuUR518_JIU7Hi4UjUWmuskG76UGm11wXeuYQn0XDNa9jSsuRaUOtEHDB-b5gUtdgDrqrMuiw-RsmS_15Tj-O-SP6BEeXkXpTRl3ZWa6dmnKBF9pGZt/w249-h400/Kawabata.jpg" width="249" /></a></div><p></p>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-28257555066663763952024-01-08T06:00:00.038+01:002024-01-08T06:00:00.146+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Aktorzy i ludzie filmu zmarli w 2023 r. (cz. 3: K-M)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Stanisław Kalisz </b>(ur. 1957). Reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych.<br /><br /><b>Krzysztof Kamiński</b> (ur. 1951). Aktor. W okresie stanu wojennego wyemigrował do Niemiec; wrócił do Polski po 25 latach. Niektóre filmy: Sztos 2 (reż. Olaf Lubaszenko), Nad Rozlewiskiem…; Cisza nad Rozlewiskiem; Pensjonat nad Rozlewiskiem; Baron24 (reż. Adek Drabiński), Świat według Kiepskich (reż. Okił Khamidow i in.).<br /><br /><b>Anna Kanakis</b> (ur. 1962). Włoska aktorka i modelka. Niektóre filmy: Nowe imperium (reż. Giulio Base), Młodość Katarzyny (reż. Michael Anderson), 2019: Po upadku Nowego Jorku (reż. Sergio Martino).<br /><br /><b>Józef Kański</b> (ur. 1928). Muzykolog, krytyk muzyczny, pisarz, pianista, znawca historii opery. Wieloletni ekspert z dziedziny muzyki klasycznej w programie telewizyjnym „Wielka Gra”. <br /><br /><b>Dušan Kaprálik</b> (ur. 1948). Słowacki aktor. Występował głównie w teatrze, ale miał w karierze również kilka ról filmowych.<br /><br /><b>Edmund Karwański</b> (ur. 1929). Aktor teatrów warszawskich, wieloletni dyrektor Teatru Kwadrat). Wystąpił w licznych spektaklach Teatru Telewizji oraz m.in. w: Romansie Teresy Hennert (reż. Ignacy Gogolewski), Do krwi ostatniej... (reż. Jerzy Hoffman), Przyjaciołach (reż. Andrzej Kostenko), Barwach szczęścia (reż. Natalia Koryncka-Gruz i in.), Złotopolskich (reż. Janusz Zaorski i in.).<br /><br /><b>Victor J. Kemper</b> (ur. 1927). Amerykański operator filmowy. Niektóre filmy: Restauracja Alicji (reż. Arthur Penn), Mężowie (reż. John Cassavetes), Szpital (reż. Arthur Hiller), Kandydat (reż. Mchael Ritchie), Ostatni z wielkich (reż. Elia Kazan), Coma (reż. Michael Crichton), Xanadu (reż. Robert Greenwald), Świąteczna gorączka (reż. Brian Levant). <br /> <br /><b>Darren Kent</b> (ur. 1987). Brytyjski aktor. Znany głównie z ról w: Lustrach (reż. Alexandre Aja), Królewnie Śnieżce i Łowcy (reż. Rupert Sanders), Dungeons & Dragons: Złodziejskim honorze (reż. Jonathan Goldstein, John Francis Daley), Blood Drive (reż. James Roland), The Frankenstein Chronicles (reż. Benjamin Ross), Nędznikach (reż. Andrew Davies), EastEnders (reż. Nick Jones i in.), Grze o tron (twórcy: David Benioff, D.B. Weiss).<br /><br /><b>Gary Kent</b> (ur. 1933). Amerykański kaskader, reżyser i aktor, znany z filmów niezależnych i w gatunku exploitation.<br /><br /><b>Jacek Kęcik</b> (ur. 1958). Reżyser festiwali, koncertów, widowisk, programów telewizyjnych i teledysków. Jako aktor wystąpił w „Przystani” (reż. Jan Hryniak) i „Wakacjach” (reż. Annette Olsen).<br /><br /><b>Krzysztof Kęczkowsk</b>i (ur. 1972). Aktor (występujący zazwyczaj w niewielkich rolach), kompozytor i pianista. Wystąpił m.in. w: M jak miłość (reż. Ryszard Zatorski i in.), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Samo życie (reż. Wojciech Pacyna i in.), Ojciec Mateusz (reż. Maciej Dejczer i in.), Pitbull. Nowe porządki (reż. Patryk Vega).<br /><br /><b>Sameer Khakhar</b> (ur. 1952). Indyjski aktor. Wybrane filmy: Mera Shikaar (reż. Keshu Ramsay), Vardi; Guru (reż. Umesh Mehra), Takkar (produkcja: Mahendra R. Bohra).<br /><br /><b>Robert Klane </b>(ur. 1941). Amerykańskim scenarzysta, pisarz. Najbardziej znane filmy: Weekend u Berniego (reż. Ted Kotcheff), W krzywym zwierciadle: Europejskie wakacje (reż. Amy Heckerling), Gdzie jest tatuś? (reż. Carl Reiner).<br /><br /><b>Zbigniew Kłopocki </b>(ur. 1927). Aktor teatrów w Jeleniej Górze, Gnieźnie, Opolu, Wrocławiu, Częstochowie, Bielsku-Białej, Tarnowie, Krakowie (Nowej Hucie), Gorzowie Wielkopolskim. Wystąpił w kilku spektaklach telewizyjnych i filmach, m.in. w: Oku proroka; przeklętym oku proroka; Oku proroka czyli Hanuszu Bystrym i jego przygodach (reż. Paweł Komorowski); Moim Nikiforze (reż. Krzysztof Krauze).<br /><br /><b>Warszosław Kmita</b> (ur. 1943). Aktor, głównie teatralny. Występował w teatrach Łodzi, Olsztyna, Bydgoszczy, Szczecina, Radomia, Warszawy, Kalisza. Pojawił się też w kilku filmach, m.in. w: Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Bajland (reż. Henryk Dederko), Gorący temat (reż. Zbigniew Trzciński, Krzysztof Lang).<br /><br /><b>Laird Koenig </b>(ur. 1927). Amerykański pisarz i scenarzysta. Najbardziej znany jako autor sfilmowanej powieści „The Little Girl Who Lives Down the Lane” (reż. Nicolas Gessner).<br /><br /><b>Srotan Kolijević </b>(ur. 1966). Serbski scenarzysta i reżyser. Niektóre filmy: Kobieta ze złamanym nosem; Ivan; Szara ciężarówka w kolorze czerwonym; Pułapka; Kręgi; Miłość i inne zbrodnie.<br /><br /><b>Dawid Konefał </b>(ur. 1991). Aktor. Związany z Teatrem Bezpańskim w Rudzie Śląskiej oraz Impro Silesia.<br /><br /><b>Wojciech Korda </b>(właśc. Kędziora, ur. 1944). Wokalista, gitarzysta, kompozytor. Jego filmografia obejmuje: Mocne uderzenie (reż. Jerzy Passendorfer), Przekładaniec (reż. Andrzej Wajda), Kulig (reż. Stanisław Kokesz).<br /><br /><b>Jerzy Korsztyn</b> (ur. 1942). Aktor. Zabrał m.in. w: Hubalu (reż. Bohdan Poręba), Pograniczu w ogniu (reż. Andrzej Konic), Na sygnale (reż. Grzegorz Waller i in.).<br /><br /><b>Emil Kostecki </b>(ur. ?). Scenograf, dekorator, rekwizytor, współpracownik scenografa i dekoratora w licznych spektaklach telewizyjnych oraz filmach fabularnych, m.in.: Danton (reż. Andrzej Wajda), Europa, Europa (reż. Agnieszka Holland), Ogniem i mieczem (reż. Jerzy Hoffman), Ubu Król (reż. Piotr Szulkin), Szatan z siódmej klasy (reż. Kazimierz Tarnas), Miasto z morza (reż. Andrzej Kotkowski), Wołyń (reż. Wojciech Smarzowski), Osiecka (reż. Robert Gliński, Michał Rosa), Syberiada polska (reż. Janusz Zaorski), Uprowadzenie Agaty (reż. Marek Piwowski), Oni szli Szarymi Szeregami (reż. Mariusz Malec).<br /><br /><b>Mirosław Kowalczyk</b> (ur. 1957). Aktor. Wybrana filmografia: Pogranicze w ogniu (reż. Andrzej Konic), Ekstradycja, Ekstradycja II (reż. Wojciech Wójcik), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Na Wspólnej; Barwy szczęścia (reż. Jacek Gąsiorowski i in.), Plebania (reż. Jerzy Łukaszewicz), Na sygnale (reż. Grzegorz Waller i in.).<br /><br /><b>Andrzej Kozak</b> (ur. 1940). Aktor warszawskich teatrów. Występował też w spektaklach Teatru Telewizji i w dwóch filmach fabularnych: „Miś” (reż. Stanisław Bareja) i „Klan” (reż. Paweł Karpiński i in.).<br /><b><br />Jan Kozikowski </b>(ur. 1971). Scenograf, kostiumograf i współpracownik kostiumografa, aktor. Współpracował m.in. przy: Buntowniczce nie z wyboru (reż. Maciej Janiszewski), Rodziców nie ma w domu (reż. Wojciech Adamczyk i in.), Bożej podszewce (reż. Izabella Cywińska).<br /><br /><b>Małgorzata Kozłowska </b>(ur. 1942). Aktorka teatrów Kielc, Łodzi, Bielska-Białej. Wybrane filmy: Modrzejewska (reż. Jan Łomnicki), Święta wojna (reż. Marek Bielecki, Dariusz Goczał), Majka (reż. Arkadiusz Luboń i in.), Botoks (reż. Patryk Vega).<br /><b><br />Cezary Kozłowski </b>(ur. 1958). Pracownik pionku operatorskiego – współpracownik operatora i wózkarz (obsługujący dodatkowy sprzęt zdjęciowy, tj. wózki, krany, układający tory do ruchu kamery). W tym charakterze pracował m.in. przy wielu spektaklach Teatru Telewizji oraz m.in. przy filmach (w wyborze): Mów mi Rockefeller (reż. Waldemar Szarek), Wszyscy jesteśmy Chrystusami (reż. Marek Koterski), Sztos 2 (reż. Olaf Lubaszenko), Kilerów 2-óch (reż. Juliusz Machulski), Edi (reż. Piotr Trzaskalski), Chopin. Pragnienie miłości (reż. Jerzy Antczak).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Mirosława Krajewska </b>(ur. 1940). Aktorka w spektaklach telewizyjnych, kilku filmach fabularnych i głosowa w filmach animowanych. Występowała w Teatrze Śląskim w Katowicach oraz Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Wybrane filmy fabularne: Brunet wieczorową porą (reż. Stanisław Bareja), Królowa Bona (reż. Janusz Majewski), Kryminalni (reż. Ryszard Zatorski i in.), Popiełuszko. Wolność jest w nas (reż. Rafał Wieczyński), Barwy szczęścia (reż. Natalia Koryncka-Gruz i in.).<br /><br /><b>Maciej Krzysztyniak</b> (ur. 1923). Śpiewak (baryton), wieloletni solista Opery Wrocławskiej. Wystąpił także w spektaklu telewizyjnym „Krakowiacy i górale” (reż. Barbara Wiśniewska).<br /><br /><b>Jerzy Kuczera </b>(ur. 1951). Aktor. Wybrane filmy: Ślad na ziemi; Blisko, coraz bliżej (reż. Zbigniew Chmielewski), Na straży swej stać będę; Śmierć jak kromka chleba; Paciorki jednego różańca (reż. Kazimierz Kutz), Grzeszny żywot Franciszka Buły (reż. Janusz Kidawa), Pierwsza miłość (reż. Okił Khamidow i in.), Kryminalni (reż. Piotr Wereśniak i in.). <br /><br /><b>Maciej Kujawski </b>(ur. 1953). Aktor. Wybrana filmografia: Twarze i maski (reż. Feliks Falk), Lokatorzy (reż. Marcin Sławiński i in.), Buła i spóła (reż. Krzysztof Jaroszyński), Ale się kręci! (reż. Maciej Wojtyszko), Dwie strony medalu (reż. Grzegorz Warchoł), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Czas honoru (reż. Michał Kwieciński i in.), Tonia (reż. Marcin Bortkiewicz).<br /><br /><b>Ryszard Kujawski</b> (ur. 1936). Operator (głównie filmów dokumentalnych).<br /><br /><b>Milan Kundera </b>(ur. 1929). Czeski i francuski pisarz i eseista. Sfilmowano jego "Nieznośną lekkość bytu" (reż. Philip Kaufman) i "Żart" (reż. Jaromil Jireš).<br /><br /><b>Cezary Kussyk</b> (ur. 1936). Aktor. Związany z teatrami Poznania, Szczecina, Opola i Wrocławia. Występował też w Teatrze Telewizji i filmach fabularnych, m.in.: Droga (reż. Sylwester Chęciński), Wśród nocnej ciszy (reż. Tadeusz Chmielewski), Trzy stopy nad ziemią (reż. Jan Kidawa-Błoński), Świat według Kiepskich (reż. Okił Khamidow i in.), Sąsiedzi (reż. Feridun Erol), Rojst (reż. Jan Holoubek).<br /><br /><b>Inga Landgré </b>(ur. 1927). Szwedzka aktorka. Wybrana filmografia: Kryzys; Siódma pieczęć; U progu życia; Marzenia kobiet (reż. Ingmar Bergman), Dziewczyna z tatuażem (reż. David Fincher), Dobre chęci (reż. Bille August).<br /><br /><b>Piper Laurie</b> (właśc. Rosetta Jacobs, ur. 1932). Amerykańska aktorka. Filmografia w wyborze: Bilardzista (reż. Robert Rossen), Carrie (reż. Brian De Palma), Tim (reż. Michel Pate), Dzieci gorszego boga (reż. Randa Haines),Podążaj w stronę światła (reż. Mike Robe), Miasteczko Twin Peaks (reż. David Lynch i in.), Hesher (reż. Spencer Susser).<br /><br /><b>Jorge Lavelli </b>(ur. 1932). Argentyński reżyser teatralny i operowy. W Europie wyreżyserował m.in. „Ślub” i „Operetkę” Gombrowicza, a także sztuki Mrożka.<br /><br /><b>Bill Lee </b>(ur. 1928). Amerykański kompozytor i aktor. Ojciec Spike’a Lee i Joie Lee. Komponował sporo do filmów swego syna, m.in. do: She’s Gotta Have It; Zrób to, co należy; School Daze. <br /><br /><b>Coco Lee</b> (ur. 1975). Hongkońska aktorka, tancerka i piosenkarka. Popularność przyniosły jej m.in.: Przyczajony tygrys, ukryty smok (reż. Ang Lee), Forever Young (Jiong He), Bambo Shoot (reż. Xin Lee).<br /><br /><b>Stanisław Lenartowicz</b> (ur. 1939). Reżyser filmów animowanych, fabularnych krótkometrażowych, widowisk telewizyjnych i programów poetyckich. Pod jego kierunkiem powstała animacja do polskiej wersji "Ulicy Sezamkowej". <br /><br /><b>Michael C. Lerner </b>(ur. 1941). Amerykański aktor. Wybrana filmografia: Kandydat (reż. Michael Ritchie), Ulice San Francisco (twórca: Edward Hurne), Sierżant Anderson (twórca: Robert E. Collins), Posterunek przy Hill Street (twórcy: Steven Bochco, Michael Kozoll), MacGyver (prod. Henry Winkler), Listonosz zawsze dzwoni dwa razy (reż. Bob Rafelson), Noce Harlemu (reż. Eddie Murphy), Droga do Welville (reż. Alan Parker), Kolonia karna (reż. Martin Campbell), Celebrity (reż. Woody Allen), Elf (reż. John Favreau).<br /><br /><b>Alfred Leslie </b>(ur. 1927). Amerykański malarz i reżyser. Stworzył dwa filmy: The Cedar Bar; Pull My Daisy.<br /><br /><b>Linda Lewis</b> (właśc. Fredericks, ur. 1950). Brytyjska piosenkarka. Występowała m.in. z Rodem Stewardem i Davidem Bowie. Wystąpiła w filmie The Beatles "A Hard Day's Night".<br /><br /><b>Johan Leysen </b>(ur. 1950). Belgijski aktor. Niektóre filmy: Rubens (reż. Roland Verhavert), Dziewczyna o rudych włosach (reż. Ben Verbong), Makbet (reż. Claude d'Anna), Król tańczy (reż. Gèrard Corbiau), Braterstwo wilków (reż. Christophe Gans), Młoda i piękna (reż. François Ozon), Zbuntowana załoga (True Blue, reż. Ferdinand Fairfax), Dzieci swinga (reż. Thomas Carter), Amerykanin (reż. Anton Corbijn).<br /><br /><b>Robert Lieberman</b> (ur. 1947). Reżyser. Stworzył m.in.: Potężne kaczory 3; Uprowadzenie; Z Archiwum X (współpraca).<br /><br /><b>Peter Lilienthal</b> (ur. 1927). Niemiecki reżyser, scenarzysta i producent. Największy sukces odniósł jego film "David", oparty na wątkach autobiograficznych.<br /><br /><b>Ray Liotta </b>(ur. 1954). Amerykański aktor i producent. Niektóre filmy: Dzika namiętność (reż. Jonathan Demme), Pole marzeń (reż. Phil Alden Robinson), Chłopcy z ferajny (reż. Martin Scorsese), Artykuł 99 (reż. Howard Deutch), Corrina, Corrina (reż. Jessie Nelson), Kolonia karna (reż. Martin Campbell), Turbulencja (reż. Robert Butler), Phoenix (reż. Danny Cannon), Muppety z kosmosu (reż. Tim Hill), Hannibal (reż. Ridley Scott), Wielki podryw (reż. David Mirkin), Blow (reż. Ted Demme), Tożsamość (reż. James Mangold), Revolver (reż. Guy Ritchie), Gang dzikich wieprzy (reż. Walt Becker), Bitwa w Seattle (reż. Stuart Townsend).<br /><br /><b>Barbara Lityńska </b>(ur. 1973). Aktorka, poetka. Występowała w warszawskim Teatrze 21, którego aktorami są przeważnie osoby z zespołem Downa. Córka działacza opozycyjnego i polityka Jana Lityńskiego. Zagra la w filmie „Głęboka woda” (reż. Magdalena Łazarkiewicz i in.).<br /><br /><b>Nick Lloyd Webber </b>(ur. 1979). Brytyjski kompozytor, syn Adrew Lloyda Webbera. Znany m.in. z muzyki do filmu "Ostatni autobus" (reż. Gilles MacKinnon).<br /><br /><b>Carol Locatell</b> (ur. 1940). Amerykańska aktorka. Niektóre filmy: Bonanza (Produkcja: NBC), M*A*S*H (twórca: H. Richard Hornberger), Dynastia (reż. Irving J. Moore), Ally McBeal (twórca: David E. Kelley), Wzór (produkcja: Ridley i Tony Scott).<br /><br /><b>Gina Lollobrigida</b> (ur. 1927). Włoska aktorka i fotoreporterka. Wybrane filmy: Fanfan Tulipan (reż. Christian-Jaque), Piękności nocy (reż. René Clair), Chleb, miłość i fantazja (reż. Luigi Comencini), Dzwonnik z Notre Dame (reż. Jean Delannoy), Salomon i Królowa Saby (reż. King Vidor), Kiedy nadejdzie wrzesień (reż. Robert Mulligan), Anna z Brooklynu (reż. Vittorio De Sica, Carlo Lastricati).<br /><br /><b>Lisa Loring </b>(ur. 1958). Amerykańska aktorka. Wybrane filmy: Rodzina Addamsów (reż. Barry Sonnenfeld), Barnaby Jones (reż. Michael Caffey, Walter Grauman), Search for Tomorrow (reż. Roy Winsor), Dr Kildare (reż. James Comack).<br /><br /><b>Robert Louret </b>(ur. 1954). Francuski aktor. Znany głównie z: Około północy (reż. Bertrand Tavernier), Dziękuję ci, życie (reż. Bertrand Blier), Inspektora Lavardin (reż. Claude Chabrol), Czerwonej strefy (reż. Robert Enrico).<br /><br /><b>Antonella Lualdi </b>(właśc. Antonietta de Pascale, ur. 1931). Włoska aktorka i piosenkarka. Niektóre filmy: Czerwone i czarne (reż. Claude Autant-Lara), Andrea Chénier (reż. Clemente Fracassi), Ojcowie i synowie (reż. Mario Monicelli), Cierń w sercu (reż. Alberto Lattuada), Kto chce zabić Sarę? (reż. Gianpaolo Tescari), Vincent, François, Paul i... inni (reż. Claude Sautet), Książę lisów (reż. Henry King), Noc brawury (reż. Mauro Bolognini), Przybycie Tytanów (reż. Duccio Tessari).<br /><br /><b>Mimika Luca</b> (ur. 1937). Albańska aktorka i tancerka. Zagrała w 14 filmach fabularnych. Napisała też kilka dramatów wystawianych na albańskich scenach.<br /><br /><b>Asja Łamtiugina </b>(ur. 1940). Polska aktorka, reżyserka teatralna, autorka tekstów piosenek. Matka Olafa Lubaszenki. Wybrane filmy: Czterej pancerni i pies (reż. Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski), Odejścia, powroty (reż. Wojciech Marczewski), Pogranicze w ogniu (reż. Andrzej Konic), Chłopaki nie płaczą; Sztos; Sztos 2 (reż. Olaf Lubaszenko), Pan Tadeusz (reż. Andrzej Wajda), M jak miłość (reż. Ryszard Zatorski i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.).<br /><br /><b>Zdzisław Łęcki</b> (ur. 1933). Aktor teatrów Łodzi, Warszawy i Opola. Wystąpił w kilku spektaklach telewizyjnych, jednej etiudzie szkolnej i w epizodzie z "40-latka" (reż. Jerzy Gruza).<br /><br /><b>Krystyna Łubieńska </b>(ur. 1932). Aktorka. Występowała m.in. w Teatrze Telewizji i w fabule, np. w: Radiu Romans (reż. Ireneusz Engler, Janusz Dymek), Tygrysach Europy (reż. Jerzy Gruza), Przedwiośniu (reż. Filip Bajon), Sąsiadach (reż. Feridun Erol).<br /><br /><b>Jefferson Machado</b> (ur. 1979). Amerykańsko-portugalski aktor. Znany m.in. z „Efektu placebo” (reż. Arthur Moric).<br /><br /><b>Austin Majors </b>(ur. 1995). Amerykański aktor. Znany głównie z filmów telewizyjnych, m.in. z: Nowojorskich gliniarzy (reż. Mark Tinker i in.), Gotowych na wszystko (twórca: Marc Cherry), Jak poznałem waszą matkę (produkcja: Carter Bays i in.).<br /><br /><b>Stanisław Wojciech Malec </b>(ur. 1939). Aktor. Wybrane filmy: Daleko od szosy (reż. Zbigniew Chmielewski), Tajemnica Enigmy (reż. Roman Wionczek), Ucieczka z miejsc ukochanych (reż. Julian Dziedzina), Barwy szczęścia (reż. Jacek Gąsiorowski i in.).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Maciej Małek</b> (ur. 1937). Aktor. Grał w licznych spektaklach telewizyjnych, etiudach i filmach fabularnych, m.in. w: Doktor Ewie (reż. Henryk Kluba), Życiu na gorąco (reż. Andrzej Konic), Co dzień bliżej nieba (reż. Zbigniew Kuźmiński).<br /><br /><b>Ivano Marescotti </b>(ur. 1946). Włoski aktor i reżyser teatralny. Niektóre filmy: Ośmiornica 6 (reż. Luigi Perelli), Pałac Pod Oliwkami (reż. Nicolas Gessner), Albakiara (reż. Stefano Salvati).<br /><br /><b>Mark Margolis </b>(ur. 1939). Amerykański aktor. Wybrana filmografia: Breaking Bad (twórca: Vince Gilligan), Zadzwoń do Saula (twórcy: Vince Gilligan, Peter Gould), Człowiek z blizną (reż. Brian De Palma), Hannibal; 1492. Wyprawa do raju (reż. Ridley Scott), Dopaść Ediego (reż. Jeff Kanew), Cotton Club (reż. FRancis Ford Coppola), Widok z sypialni (reż. Curtis Hanson), Chwała (reż. Edward Zwick), Oddział Delta 2 (reż. Aaron Norris), Ace Ventura: Psi detektyw (reż. Tom Shadyac), Pi; Requiem dla snu; Zapaśnik; Czarny łabędź (reż. Darren Aronofsky), Bez skazy (reż. Joel Schumacher), Krawiec z Panamy (reż. John Boorman).<br /><br /><b>Eugenio Martín </b>(ur. 1925). Hiszpański reżyser. Stworzył m.in.: The Bounty Killer, Requiem dla gringo, Bad Man's River, Horror Express.<br /><br /><b>Marcello Marziali </b>(ur. 1939). Włoski aktor. Znany m.in. z "Pod słońcem Toskanii" (reż. Audrey Wells) i "Pinokia" (reż. Matteo Garrone).<br /><br /><b>Marian Marzyński</b> (ur. 1937). Reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych.<br /><br /><b>Francesco Maselli </b>(ur. 1930). Włoski reżyser i scenarzysta. Niektóre filmy: Opuszczeni, Czas obojętności, Historia miłosna, Bohaterka dnia, Następcy tronów, Kroniki trzeciego tysiąclecia. W młodości był też asystentem słynnych reżyserów: Luigiego Chiariniego, Michelangelo Antonioniego i Luchino Viscontiego.<br /><br /><b>Ben Masters </b>(ur. 1947). Amerykański aktor. Najbardziej znany z roli w operze mydlanej "Passions" (twórca: James E. Reilly). Zagrał także m.in. w: Mandingo (reż. Richard Fleischer), Muggsy (prod. Elizabeth Callan, Joseph F. Callo), Bicie serca (prod. George Eckstein).<br /><br /><b>Leiji Matsumoto </b>(ur. 1938). Japoński twórca mang i serii anime.<br /><br /><b>Juliette Mayniel</b> (ur. 1936). Francuska aktorka. Znana z licznych programów telewizyjnych i z filmów, m.in.: Kuzynów; Sinobrodego (reż. Claude Chabrol), Odysei (reż. Mario Bava), Kiermaszu (reż. Wolfgang Staudte).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>James McCaffrey </b>(ur. 1958). Amerykański aktor i producent. Najbardziej znane filmy: Viper (reż. Danny Bilson), Wołanie o pomoc (twórcy: Denis Leary, Peter Tolan), Szakal (reż. Michael Caton-Jones), Siła strachu (reż. John Polson). Także głos we wszystkich częściach gry Max Payne, Max Payne 2: The Fall of Max Pyne i Max Payne 3.<br /><br /><b>David McCallum </b>Jr. (ur. 1930). Brytyjski aktor. Wybrane filmy: Agenci NCIS (reż. Dennis Smith i in.), Doktor Freud (reż. John Huston), Wielka ucieczka (reż. John Sturges), Szpieg z moją twarzą (reż. John Newland), Opowieść wszech czasów (reż. George Stevens), Drużyna A (reż. Michael Vejar i in.), JAG: Wojskowe Biuro Śledcze (reż. Bradford May, Tony Wharmby, Alan J. Levi).<br /><br /><b>Cormac McCarthy</b> (ur. 1933). Amerykański pisarz i scenarzysta. Stworzył scenariusze do „Syna ogrodnika” (reż. Richard Pearce i in.) i „Adwokata” (reż. Ridley Scott). Filmowano też jego powieści: Rącze konie (reż. Billy Bob Thornton), To nie jest kraj dla starych ludzi (reż. Joel i Ethan Coen), Droga (reż. John Hillcoat), W ciemność (reż. Stephen Imwalle), Dziecię Boże (reż. James Franco). Krótko przed śmiercią pisarza ogłoszono zamiar ekranizacji „Krwawego południka” (reż. John Hillcoat).<br /><br /><b>Dale Meeks</b> (ur. 1974). Angielski aktor telewizyjny i teatralny. Znany m.in. z udziału w perze mydlanej „Emmerdale” (twórca: Kevin Laffan).<br /><br /><b>Zofia Melechówna </b>(ur. 1926). Aktorka teatrów w Warszawie, Kaliszu, Bielsku, Cieszynie, Toruniu. Wystąpiła w dwóch spektaklach telewizyjnych i trzech filmach, czyli: Zabiciu ciotki (reż. Grzegorz Królikiewicz), Roku spokojnego słońca (reż. Krzysztof Zanussi), Owocach miłości (reż. Marek Żydowicz).<br /><br /><b>Murray Melvin </b>(ur. 1932). Brytyjski aktor, reżyser operowy i teatralny. Grał 60 lat i wystąpił w prawie 100 produkcjach telewizyjnych i kinowych. Wybrana filmografia: Smak miodu (reż. Tony Richardson), Rewolwer i melonik (twórca: Sydney Newman), Barry Lyndon (reż. Stanley Kubrick), Książę i żebrak (reż. Richard Fleischer), Lisztomania (reż. Ken Russell), Krzysztof Kolumb (reż. Alberto Lattuada), Mała Dorritt (reż. Christine Edzard), Alicja w Krainie Czarów (reż. Nik Willing), David Copperfield (reż. Peter Medak), Upiór w operze (reż. Joel Schumacher).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Zofia Merle</b> (ur. 1938). Aktorka. Wybrane filmy: Szyfry (reż. Wojciech Jerzy Has), Chłopi (reż. Jan Rybkowski), Noce i dnie (reż. Jerzy Antczak), Co mi zrobisz jak mnie złapiesz (reż. Stanisław Bareja), Przygrywka (reż. Janusz Łęski), Ucieczka z miejsc ukochanych (reż. Julian Dziedzina), Panny i wdowy (reż. Janusz Zaorski), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Złotopolscy (reż. Radosław Piwowarski i in.), Na dobre i na złe (reż. Ryszard Zatorski i in.), Ryś (reż. Stanisław Tym).<br /><br /><b>Joanna Merlin</b> (ur. 1931). Amerykańska aktorka. Znana m.in. z: Dziesięciorga Przykazań (reż. Cecil B. DeMille), Miasta Aniołów (reż. Brad Silberling), Inwazji (reż. Oliver Hirschbiegel, James McTeigue), Pól śmierci (reż. Roland Joffé), Dziecka miłości (reż. Larry Peerce), Całego tego zgiełku (reż. Bob Fosse), Klucza Sary (reż. Gilles Paquet-Brenner).<br /><br /><b>George Meyer-Goll</b> (ur. 1949). Niemiecki aktor, piosenkarz. Najbardziej znany z „Zápas tygru” (reż. Dieter Wedel).<br /><br /><b>Katarzyna Miernicka</b> (ur. 1964). Aktorka. Występowała w filmach fabularnych i spektaklach telewizyjnych. Niektóre filmy: Pole niczyje (reż. Jan Błeszyński, W labiryncie (reż. Paweł Karpiński), Awantura o Basię (reż. Kazimierz Tarnas), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.).<br /><b><br />Franco Migliacci </b>(ur. 1930). Włoski autor tekstów piosenek, producent muzyczny, pisarz, aktor. Znany z "Ennio" (reż. Giuseppe Tornatore) - dokumentu o Ennio Morricone.<br /><br /><b>Billy Miller</b> (ur. 1979). Amerykański aktor. Wybrane filmy: Młodzi i niespokojni (twórcy: William J. Bell, Lee Phillip Bell), General Hospital (telenowela), Wszystkie moje dzieci (twórca: Agnes Nixon), Fatalny Miesiąc Miodowy (reż. Nadia Tass).<br /><br /><b>George Trumbull Miller </b>(ur. 1943). Australijski reżyser szkockiego pochodzenia. Niektóre filmy: Człowiek znad Śnieżnej Rzeki, Niekończąca się opowieść II: Następny rozdział, Robinson Crusoe, Podróż do wnętrza Ziemi.<br /><br /><b>Domenico Minutoli </b>(ur. 1947). Włoski aktor. Wybrane filmy: Johnny Wykałaczka (reż. Roberto Benigni), Świat według Barneya (reż. Richard J. Lewis), Kapłan do akcji (reż. Giorgio Capitani).<br /><br /><b>Walter Mirisch </b>(ur. 1921). Amerykański producent. Niektóre filmy: Człowiek z Zachodu (reż. Anthony Mann), Dwoje na huśtawce (reż. Robert Wise), Hawaje (reż. G.R. Hill), W upalną noc (reż. Norman Jewison), Mr. Majestyk (reż. Richard Fleischer), Bitwa o Midway (reż. Jack Smight), Więzień Zendy (reż. Richard Quine).<br /><br /><b>Wojciech Misiuro</b> (ur. 1952). Aktor, tancerz, mim, choreograf. Występował w Operze Bałtyckiej (Gdańsk) i Wrocławskiej, także w teatrach - warszawskim i gdańskim. Choreograf, aktor i reżyser spektakli Teatru Telewizji.<br /><br /><b>Bogdan Miś </b>(ur. 1936). Dziennikarz i popularyzator nauki, matematyk. Twórca pierwszej w Polsce gry komputerowej „Kółko i krzyżyk” oraz teleturnieju pod tym samym tytułem. Długoletni współpracownik Telewizji Polskiej.<br /><br /><b>Kristaq Mitro (</b>ur. 1945). Albański reżyser, scenarzysta, wykładowca.<br /><br /><b>Richard Moll</b> (ur. 1943). Amerykański aktor. Filmografia w wyborze: Miecz i czarnoksiężnik (reż. Albert Pyun), Flintstonowie (reż. William Hanna, Joseph Barbera), Świąteczna gorączka (reż. Brian Levant), Kacper II: Początek straszenia (reż. Sean McNamara), Zawód święty Mikołaj (reż. Peter Werner), Ewolucja (reż. Ivan Reitman), Straszny film 2 (reż. Keenen Ivory Wayans).<br /><br /><b>Giuliano Montaldo</b> (ur. 1930). Włoski reżyser, scenarzysta, aktor. Wybrane filmy: Sacco i Vanzetti; Złote okulary; Agnieszka wyrusza na śmierć; Czas zabijania.<br /><br /><b>Max Morath </b>(ur. 1926). Amerykański kompozytor i pianista ragtime, dramaturg, aktor. Pojawiał się w programach telewizyjnych: This Is Ragtime: The Birth of American Music; The Bell Telephone Hour; The Kraft Music Hall; The David Frost Show.<br /><br /><b>Lloyd Morrisett </b>(ur. 1929). Amerykański psycholog eksperymentalny. Współtwórca telewizji dla dzieci Sesame Workshop oraz - razem z Joan Ganz Cooney - “Ulicy Sezamkowej”.<br /><br /><b>Tadeusz Motylewski </b>(ur. 1950). II kierownik produkcji, organizator produkcji. Wybrana filmografia: Szamanka (reż. Andrzej Żuławski), Słodko gorzki (reż. Władysław Pasikowski), Pitbull (reż. Patryk Vega i in.), Komisarz Alex (reż. Krzysztof Lang i in.), Body/Ciało (reż. Małgorzata Szumowska), Dywizjon 303. Historia prawdziwa (reż. Denis Delić), Maria Curie (reż. Marie Noëlle).<br /><br /><b>Stefan Mroczkowski</b> (ur. 1930). Reżyser i scenarzysta dwóch filmów telewizyjnych - dokumentalnego i średniometrażowego - o tym samym tytule "Kwiaty polskie".<br /><br /><b>Mateusz Murański </b>(ur. 1994). Aktor. Wybrane filmy: Ojciec Mateusz (reż. Maciej Dejczer i in.), Echo serca (reż. Tomasz Szafrański i in.), Na sygnale (reż. Grzegorz Waller i in.), Komisarz Alex (reż. Krzysztof Lang i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.).<br /><br /><b>Jean-Louis Murat</b> (właśc. Bergheaud, ur. 1952). Francuski piosenkarz i aktor. Wystąpił w „Zemście kobiety” (reż. Jacques Doillon) i „Mademoiselle Personne” (reż. Pascale Bailly).<br /><br /><b>Włodzimierz Musiał </b>(ur. 1931). Aktor teatrów Łodzi, Częstochowy, Sosnowca, Zielonej Góry, Wrocławia, Opola, Kalisza. Występował w spektaklach telewizyjnych i licznych filmach, m.in. w: Karierze Nikodema Dyzmy (reż. Jan Rybkowski, Marek Nowicki), Ga, Ga: Chwała bohaterom; Wojnie światów – Następnym stuleciu; Feminie; O-Bi, O-Ba. Końcu cywilizacji (reż. Piotr Szulkin), Vabanku I i II (reż. Juliusz Machulski), Limuzynie Daimler-Benz; Magnacie (reż. Filip Bajon), Janie Serce (reż. Radosław Piwowarski), Dreszczach (reż. Wojciech Marczewski), Czwartkach ubogich (reż. Sylwester Szyszko), Był jazz (reż. Feliks Falk), Forcie 13 (reż. Grzegorz Królikiewicz), Roku spokojnego słońca; Cwale (reż. Krzysztof Zanussi), Przyłbicach i kapturach (reż. Marek Piestrak), Komediantce (reż. Jerzy Sztwiertnia), Zabij mnie glino (reż. Jacek Bromski), Koglu-moglu (reż. Roman Załuski), Dekalogu (reż. Krzysztof Kieślowski), Krollu (reż. Władysław Pasikowski), Wiedźminie (reż. Marek Brodzki).</span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/s834/Aktorzy-removebg-preview.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="834" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/w400-h144/Aktorzy-removebg-preview.png" width="400" /></a></div>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-61042117128361005482024-01-05T06:00:00.060+01:002024-01-05T06:00:00.139+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Aktorzy i ludzie filmu zmarli w 2023 r. (cz. 2: D-J)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Alessandro D'Alatri</b> (ur. 1955). Włoski reżyser i scenarzysta. Wybrane filmy: Bez skóry, Ogrody Edenu, W razie czego, Komisarz Ricciardi.</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Maciej Damięcki</b> (ur. 1944). Aktor. Syn Ireny Damięckiej-Górskiej i Dobiesława Damięckiego. Ojciec Mateusza i Matyldy Damięckich. Pojawiał się w licznych spektaklach telewizyjnych oraz w fabule. Wybrane filmy: Ludzie z pociągu (reż. Kazimierz Kutz), Stawka większa niż życie (reż. Janusz Morgenstern, Andrzej Konic), Droga; Rozmowy kontrolowane (reż. Sylwester Chęciński), Palace Hotel (reż. Ewa Kruk), Noce i dnie (reż. Jerzy Antczak), Tajemnica Enigmy; Sekret Enigmy (reż. Roman Wionczek), Dom (reż. Jan i Marcin Łomniccy), Plebania (reż. Wojciech Solarz), Przedwiośnie (reż. Filip Bajon), Na dobre i na złe; M jak miłość (reż. Ryszard Zatorski i in.), Miodowe lata (reż. Maciej Wojtyszko), Bulionerzy (reż. Andrzej Kostenko i in.), Pensjonat Pod Różą (reż. Mirosław Bork, Maciej Wojtyszko), Czas honoru (reż. Michał Kwieciński i in.), Bodo (reż. (reż. Michał Kwieciński, Michał Rosa), Znachor (reż. Michał Gazda).<br /><br />Terence Davies (ur. 1945). Brytyjski reżyser i scenarzysta. Niektóre filmy: Dalekie głosy, spokojne życie; Koniec długiego dnia; głębokie błękitne morze; Ciche namiętności; Świat zabawy.<br /><br /><b>Carl Davis </b>(ur. 1936). Brytyjski kompozytor. Stworzył muzykę do wielu programów telewizyjnych i filmów, m.in. do: Dziewczyny na huśtawce (reż. Gordon Hessler), The Bofors Gun; Powrót marynarza (reż. Jack Gold), The Only Way (reż. Bent Christensen), Wielki Gatsby (reż. Robert Markowitz), Matki i córki (reż. David Conolly, Hannah Davis).<br /><br /><b>Marek Dąbrowski</b> (ur. 1953). Montażysta (głównie filmów dokumentalnych).<br /><br /><b>Gloria Dea</b> (właśc. Metzner, ur. 1922). Amerykańska aktorka, tancerka i iluzjonistka. Niektóre filmy: Historia Doktora Wassella (reż. Cecil B. DeMille), Mexicana (reż. Alfred Santell), Król Konga (reż. Spencer Gordon Bennet, Wallace Grissell), W 80 dni dookoła świata (reż. Michael Anderson).<br /><br /><b>Michaël Denard</b> (ur. 1944). Francuski tancerz i aktor. Baletmistrz m.in. Opery Paryskiej.<br /><br /><b>Leandro DeNiro Rodriguez</b> (ur. 2004). Wnuk Roberta DeNiro. Amerykański początkujący aktor.<br /><br /><b>Seema Deo</b> (ur. 1942). Indyjska aktorka. Jej filmy nie były znane w Polsce.<br /><br /><b>Osvaldo Desideri</b> (ur. 1939). Włoski scenograf, dekorator wnętrz. Wybrana filmografia: Konformista (reż. Bernardo Bertolucci), Śmierć w Wenecji (reż. Luchino Visconti), Avanti! (reż. Billy Wilder), Nocny portier (reż. Liliana Cavani), Dopóki śmierć nas nie rozdzieli (reż. Luigi Comencini), Salō, czyli 120 dni Sodomy (reż. Pier Paolo Pasolini), Miasto kobiet (reż. Federico Fellini), Profesor (reż. Giuseppe Tornatore), Młody Toscanini (reż. Franco Zeffirelli).<br /><br /><b>Elaine Devry</b> (ur. 1930). Amerykańska aktorka. Wystąpiła m.in. w: Klubie Towarzyskim Cheyenne (reż. James Lee Barrett), Szkole kowbojów (reż. Stanley Kramer), Poradniku żonatego mężczyzny (reż. Gene Kelly).<br /><br /><b>Melinda Dillon</b> (ur. 1939). Amerykańska aktorka. Niektóre filmy: Bliskie spotkania trzeciego stopnia (reż. Steven Spielberg), Bez złych intencji (reż. Sydney Pollack), Harry i Hendersonowie (reż. William Dear), Kapitan Ameryka (produkcja: Menahem Golan, Stan Lee), Książę przypływów (reż. Barbra Streisand).<br /><br /><b>Paweł Maria Dolewski </b>(ur. 1939). II reżyser i aktor. Wystąpił m.in. w: Doktor Ewie (reż. Henryk Kluba), Życiu Kamila Kuranta (reż. Grzegorz Warchoł), Lecie leśnych ludzi (reż. Władysław Ślesicki), W labiryncie (reż. Paweł Karpiński), Przystani (reż. Jan Hryniak).<br /><br /><b>Ted Donaldson</b> (ur. 1933). Amerykański aktor. Znany głównie jako dziecięcy bohater filmów o psie imieniem Rusty: Przygody Rusty’ego (reż. Paul Burnford), Powrót Rusty’ego (reż. William Castle), Personality Kid (reż. George Sherman), Z miłości do Rusty’ego (reż. John Sturges), Syn Rusty’ego, Mój pies Rusty (reż. Lew Landers), Rusty prowadzi do domu (reż. Will Jason), Rusty ratuje życie, Urodziny Rusty’ego (reż. Seymour Friedman).<br /><br /><b>Nikołaj Dupak </b>(ur. 1921). Radziecki aktor, głównie epizodyczny. Niektóre filmy: Czterdziesty pierwszy; Życie jest piękne (reż. Grigorij Czuchraj), Bumbarasz (reż. Abram Narodicki, Nikołaj Rasziejew).<br /><br /><b>Louisette Dussault</b> (ur. 1940). Kanadyjska aktorka i piosenkarka. Niektóre filmy: Kelnerka Françoise Durocher (reż. André Brassard), IXE-13 (reż. Jacques Godbout), Bingo (reż. Jean-Claude Lord).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Evan Ellingson </b>(ur. 1988). Amerykański aktor. Wystąpił m.in. w: Strażniku mojej siostry; Bez mojej zgody (reż. Nick Cassavetes), CSI: Kryminalnych zagadkach Miami (twórcy: Anthony E. Zuiker i in.), Listach z Iwo Jimy (reż. Clint Eastwood), Wyznaniu (reż. Jonathan Meyers).<br /><br /><b>Ian Emes</b> (ur. 1949). Brytyjski reżyser. Twórca kipów m.in. dla Pink Floyd i Duran Duran.<br /><br /><b>İsmail Köksal Engür</b> (ur. 1947). Turecki aktor. Wystąpił m.in. w filmach: Telemania (reż. Ömer Faruk Sorak, Yılmaz Erdoğan), Mamo, boję się; Czasy i wichry (reż. Reha Erdem).<br /><br /><b>Elliott Erwitt</b> (ur. 1928). Amerykański fotograf, fotoreporter, twórca reklam, dokumentujący słynne produkcje filmowe (np. "Słomiany wdowiec", reż. Billy Wilder; "Na nabrzeżach", reż. Elia Kazan) i samodzielny reżyser dokumentów (np. "Arthur Penn: filmowiec").<br /><br /><b>Andrea Evans</b> (ur. 1957). Aktorka. Znana m.in. z serialu "Moda na sukces" (reż. Michael Stich, Deveney Kelly, Jennifer Howard).<br /><br /><b>Ita Ever</b> (ur. 1931). Estońska aktorka, głównie teatralna, chociaż pojawiała się także w filmach rosyjskojęzycznych.<br /><b><br />Felice Farina</b> (ur. 1954). Włoski producent i reżyser, znany z „Liczby doskonałej” (reż. Krzysztof Zanussi) i „Behind the Mountains” (reż. Mohamed Ben Attia).<br /><br /><b>Judy Farrell</b> (ur. 1938). Amerykańska aktorka. Znana głównie z filmu „M*A*S*H” (produkcja: Larry Gelbart i in.).<br /><br /><b>Sharon Farrell</b> (ur. 1940). Amerykańska aktorka. Niektóre filmy: Samotny wilk McQuade (reż. Steve Carver), Nie kupisz miłości (reż. Steve Rash), Noc komety (reż. Thom Eberhardt).<br /><br /><b>Talina Fernández</b> (właśc. Catalina María del Sagrado Corazón Fernández-Veró Vela, ur. 1944). Meksykańska prezenterka telewizyjna, aktorka, dziennikarka, producentka. </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Shirley Anne Field</b> (właśc. Broomfield, ur. 1936). Angielska aktorka. Niektóre filmy: Simon i Laura (reż. Muriel Box), Nigdy nie jest za późno (reż. Michael McCarthy), Marsz weselny (reż. Marco Ferreri), U.F.O. (reż. Tony Dow), Santa Barbara (twórcy: Bridget i Jerome Dobson), Lady Chatterley (reż. Ken Russell).<br /><br /><b>Bruno Filippini</b> (ur. 1945). Włoski piosenkarz, najbardziej znany w latach 60. Wystąpił też w kilku filmach (m.in. "Romeo i Julia", reż. Franco Zeffirelli).<br /><br /><b>Sophie Fillières </b>(ur. 1964). Francuska aktorka i scenarzystka. Niektóre filmy: Dziewczyny i psy, W łóżku z Wiktorią, Weekendy w Normandii, Sekret dziecka-mrówki.<br /><br /><b>Jürgen Flimm</b> (ur. 1941). Niemiecki reżyser teatralny i operowy.<br /><br /><b>Spiros Fokas</b> (ur. 1937). Grecki actor. Wybrana filmografia: Rocco i jego bracia (reż. Luchino Visconti), Shaft w Afryce (reż. John Guillermin), Klejnot Nilu (reż. Lewis Teague), Rambo III (reż. Peter MacDonald), Biały pałac (reż. Lewis Mandoki).<br /><br /><b>Frederic Forrest</b> (ur. 1936). Amerykański aktor. Wybrana filmografia: Róża (reż. Mark Rydell), Rozmowa; Czas apokalipsy (reż. Francis Ford Coppola), Przełomy Missouri (reż. Arthur Penn), Pozytywka (reż. Costa-Gavras), Upadek (reż. Joel Schumacher), Lassie (reż. Daniel Petrie), Ściśle tajne (reż. Jim Abrahams, David i Jerry Zucker), Quo vadis? (reż. Franco Rossi), Murphy Brown (twórca: Diane English), Młodzi jeźdźcy (reż. Virgil W. Vogel i in.).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Richard Franklin</b> (ur. 1936). Brytyjski aktor i polityk. Niektóre filmy: Crossroads (twórcy: Hazel Adair, Peter Ling), Doktor Who (twórcy: Sydney Newman i in.), Emerdale Farm (twórca: Kevin Laffan).<br /><br /><b>Gerald Fried</b> (ur. 1928). Amerykański kompozytor. Tworzył m.in. muzykę do: Lili (reż. Charles Walters), Pocałunku mordercy (reż. Stanley Kubrick), Wampira; Powrotu Draculi (reż. Paul Landres), Timbuktu (reż. Jacques Tourneur), Breaking Point (reż. Robert Ellis Miller), Korzeni (reż. Marvin J. Chomsky i in.), Dynastii (reż. Irving J. Moore), Napoleona I Józefiny (reż. Richard T. Heffron).<br /><br /><b>William Friedkin </b>(ur. 1935). Amerykański reżyser, producent i scenarzysta. Wybrana filmografia: Dobre czasy; Przyjęcie urodzinowe; Francuski łącznik; Egzorcysta; Cena strachu; Układ stulecia; Żyć i umrzeć w Los Angeles; Jade; Fobia.<br /><br /><b>Krystyna Froelich</b> (- Przybylska, ur. 1934). Aktorka teatrów Częstochowy, Łodzi i Warszawy. Występowała w spektaklach telewizyjnych. Niektóre filmy: Rodzina Leśniewskich (reż. Janusz Łęski), Dom (reż. Jan i Marcin Łomniccy), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.), M jak miłość (reż. Ryszard Zatorski i in.), Plebania (reż. Wojciech Solarz), Asymetria (reż. Konrad Niewolski).<br /><br /><b>Sylwia Gaj</b> (ur. 1965). Aktorka. Niektóre filmy: Spowiedź dziecięcia wieku (reż. Marek Nowicki), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.), Plebania (reż. Wojciech Solarz i in.), Na dobre i na złe (reż. Ryszard Zatorski i in.).<br /><br /><b>Frank Galati</b> (ur. 1943). Amerykański reżyser, scenarzysta i aktor. Znany m.in. jako współautor scenariusza do „Przypadkowego turysty” (reż. Lawrence Kasdan).<br /><br /><b>Robert Gallinowski</b> (ur. 1969). Niemiecki aktor. Wybrane filmy: Nadzy wśród wilków (reż. Philipp Kadelbach), Carlos (reż. Olivier Assayas), Kommissar Stolberg (reż. Martin Eigler).<br /><br /><b>Michael Gambon</b> (ur. 1940). Irlandzki aktor. Współpracował z The National Theatre, Royal Shakespeare Company i The National Theatre on the South Bank, występując w wielkim repertuarze klasycznym. Najbardziej znany z roli profesora Albusa Dumbledore’a w cyklu o „Harrym Potterze”. Inne filmy w wyborze: Zabaweczki (reż. Barry Levinson), Samson i Dalila (reż. Nicholas Roeg), Jeździec bez głowy (reż. Tim Burton), Gosford Park (reż. Robert Altman), Sylvia (reż. Christine Jeffs), Przekładaniec (reż. Matthew Vaughn), Julia (reż. István Szabó), Dobranoc, kochanie (reż. Jake Paltrow), Jak zostać królem (reż. Tom Hooper), Ave, Cezar! (reż. Joel i Ethan Coen), Katyń. Ostatni świadek (reż. Piotr Szkopiak).<br /><br /><b>Marion Game</b> (ur. 1935). Francuska aktorka marokańskiego pochodzenia. Wybrana filmografia: Albatros (reż. Jean-Pierre Mocky), Ostatnie pięć minut (reż. Claude Loursais), Brygady Tygrysa (reż. Victor Vicas), Klaudyna (reż. Ėdouard Molinaro), Nana (reż. Maurice Cazeneuve i in.), Król Artur i Rycerze Sprawiedliwości (reż. Stephan Martinière), Komisarz Moulin (reż. Jean-Luc Breitenstein).<br /><br /><b>Roman Garbowski </b>(ur. 1935). Aktor, reżyser teatralny. Wystąpił w kilku filmach fabularnych, m.in.: Na dobre i na złe (reż. Ryszard Zatorski i in.), 8 w poziomie (reż. Grzegorz Lipiec), Plebania (reż. Wojciech Solarz i in.), Pianista (reż. Roman Polański).<br /><br /><b>Andrés García</b> (ur. 1941). Dominikański aktor, grający się głównie w meksykańskiej telewizji. Niektóre filmy: Cristina (twórca: Delia Fiallo), Prawo pożądania (reż. David Posada, Danny Gavidia), Paloma (reż. Pedro Damián).<br /><br /><b>Léa García</b> (ur. 1933). Brazylijska aktorka. Najbardziej znane filmy: Czarny Orfeusz (reż. Marcel Camus), Córki Wiatru (reż. Joel Zito Araújo, Joel Zito Viana), Niewolnica Isaura (reż. Milton Gonçaives, Herval Rossano).<br /><br /><b>Andrzej Glazer </b>(Pściuk, ur. 1950). Aktor. Niektóre filmy: Vici (reż. Juliusz Machulski), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Na dobre i na złe; Kryminalni (reż. Ryszard Zatorski i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski in.), Barwy szczęścia (reż. Natalia Koryncka-Gruz i in.), Samo życie (reż. Wojciech Pacyna i in.), Plebania (reż. Wojciech Solarz i in.), Prawo Agaty (reż. Maciej Migas i in.), Echo serca (reż. Tomasz Szafrański, Marcin Bortkiewicz).<br /><br /><b>Carlin Glynn</b> (ur. 1940). Amerykańska piosenkarka i aktorka. Matka Mary Stuart Masterson. Wybrane filmy: Trzy dni Kondora (reż. Sydney Pollack), Szesnaście świeczek (reż. John Hughes), Kamienne ogrody (reż. Francis Ford Coppola), Podróż do Bountiful (reż. Peter Masterson).<br /><br /><b>Giennadij Gładkow</b> (ur. 1935). Radziecki i rosyjski kompozytor muzyki filmowej, głównie do filmów animowanych.<br /><br /><b>Daniel Goldberg </b>(ur. 1949). Kanadyjski producent i scenarzysta. Producent m.in. „Kac Vegas” (reż. Todd Phillips) i "Kosmicznego meczu" (reż. Joe Pytka).<br /><br /><b>Bo </b>(Robert)<b> Goldman</b> (ur. 1932). Amerykański scenarzysta. Wybrane filmy: Lot nad kukułczym gniazdem (reż. Miloš Forman), Melvin i Howard (reż. Jonathan Demme), Zapach kobiety (reż. Martin Brest), Róża (reż. Mark Rydell), Najwyższa stawka (reż. Alan Parker), Mały Nikita (reż. Richard Benjamin), Ludzie miasta (reż. Harold Becker), Joe Black (reż. Martin Brest).<br /><br /><b>Ebrahim Golestan </b>(właśc. Ebrahim Taghavi Shirazi, ur. 1922). Irański reżyser.<br /><br /><b>Bob Goody</b> (ur. 1951). Brytyjski aktor i pisarz. Występował głównie w serialach, m.in. w: Hotel Babylon (twórca: Tony Basgallop), Blue Heaven (twórca: Frank Skinner), Mc Callum (twórcy: Stuart Hepburn, Mike Cullen), X Company (twórcy: Mark Ellis, Stephanie Morgenstern).<br /><br /><b>Bert I. Gordon</b> (ur. 1922). Amerykański reżyser, scenarzysta i producent. Najbardziej znany jako twórca horrorów i filmów science fiction klasy B, np.: King Dinosaur, Cyklop, Nekromancja, Chłopiec i piraci, Magiczny miecz, Wioska gigantów.<br /><br /><b>Wincenty Grabarczyk</b> (ur. 1931). Aktor, reżyser teatralny, dyrektor teatrów (w Katowicach, Sosnowcu, Zabrzu, Gdańsku). Występował w Teatrze Kwadrat w Warszawie. Występował w licznych spektaklach Teatru Telewizji. Niektóre filmy fabularne: Dom (reż. Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki), Blisko, coraz bliżej (reż. Zbigniew Chmielewski), Klan (reż. Paweł Karpiński i in.), Kolatorzy (reż. Marcin Sławiński i in.).<br /><br /><b>Paul Grant</b> (ur. 1967). Brytyjski aktor. Niektóre filmy: Legenda (reż. Ridley Scott), Gwiezdne Wojny: Powtót Jedi (reż. Richard Marquand), Willow (reż. Ron Howard), Harry Potter i Kamień Filozoficzny (reż. Chris Columbus).<br /><br /><b>Jan Greber</b> (ur. 1939). Aktor. Mąż Marzeny Trybały. Wybrane filmy: Lalka (reż. Ryszard Ber), 07 zgłoś się (reż. Krzysztof Szmagier i in.), Zmiennicy (reż. Stanisław Bareja), Rzeka kłamstwa (reż. Jan Łomnicki), Wszystkie pieniądze świata (reż. Andrzej Kotkowski), Marszałek Piłsudski (reż. Andrzej Trzos-Rastawiecki), Pensjonat Pod Różą (reż. Mirosław Bork i in.).<br /><br /><b>Irish Grinstead</b> (ur. 1980). Amerykańska piosenkarka grupy R&B. Jej piosenki znalazły się także w filmach, m.in. w „Operacji Hamburger” (reż. Brian Robbins) i „Stuarcie Malutkim” (reż. Rob Minkoff).<br /><br /><b>Janusz Grudziński</b> (ur. 1961). Muzyk rockowy, członek zespołu Kult. Pisał też muzykę filmową, głównie do filmów dokumentalnych, ale także do fabularnych (np. „Rodzina zastępcza”, reż. Michał Kwieciński i in.).<br /><br /><b>Józef Grzeszczak</b> (ur. 1945). Kaskader i aktor. Niektóre filmy: Sławna jak Sarajewo (reż. Janusz Kidawa), Hubal (reż. Bohdan Poręba), Czarne chmury (reż. Andrzej Konic), Akademia Pana Kleksa (reż. Krzysztof Gradowski), Rycerze i rabusie (reż. Tadeusz Junak), Miłość z listy przebojów (reż. Marek Nowicki), Zabij mnie glino (reż. Jacek Bromski), Kingsajz (reż. Juliusz Machulski), Łabędzi śpiew (reż. Robert Gliński), Ogniem i mieczem (reż. Jerzy Hoffman).<br /><br /><b>Hanna Gucwińska</b> (ur. 1932). Dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu. Współtwórczyni programu telewizyjnego "Z kamerą wśród zwierząt" oraz filmów dokumentalnych o tematyce przyrodniczej (scenariusz, reżyseria, współpraca reżyserska).<br /><br /><b>Haydn Gwynne</b> (ur. 1957). Brytyjska aktorka. Niektóre filmy: Sekret (reż. Alrick Riley), Lullaby (reż. Kevin Markwick), Windsorowie (reż. Adam Miller), Hunky Dory (reż. Marc Evans), The Crown (twórca: Peter Morgan). <br /><br /><b>François Hadji-Lazaro</b> (ur. 1956). Francuski aktor, producent, muzyk. Wybrane filmy: O miłości i śmierci (reż. Michele Soavi), Dante 01 (reż. Marc Caro), Chubby (reż. Bruno Deville). <br /><br /><b>Zbigniew Hałatek</b> (ur. 1952). Operator filmowy. Wybrana filmografia: Koniec wakacji (reż. Janusz Domagalik), Biohazard (reż. Janusz Kubik), Ćma (reż. Tomasz Zygadło), Kobieta z prowincji (reż. Andrzej Barański), Sam pośród swoich (reż. Wojciech Wójcik), ESD (reż. Anna Sokołowska), Nad Niemnem (reż. Zbigniew Kuźmiński), Nowy Jork, czwarta rano (reż. Krzysztof Krauze), Pan Samochodzik i praskie tajemnice; Panna z mokrą głową; Awantura o Basię (reż. Kazimierz Tarnas), Latające machiny kontra Pan Samochodzik (reż. Janusz Kidawa), Spona (reż. Waldemar Szarek).<br /><br /><b>Peter Hardy</b> (ur. 1957). Australijski aktor. Znany m.in. z filmów: Daisy i Simon (reż. Stasch Radwanksi), Sąsiedzi (twórca: Reg Watson), Chopper (reż. Andrew Dominik), Córki McLeoda (twórca: Posie Graeme-Evans).<br /><br /><b>Mikołaj Haremski</b> (ur. 1957). Reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych (głównie) i fabularnych, np. „Klanu”.<br /><br /><b>Sheldon Harnick</b> (1924). Amerykański pisarz, m.in. autor tekstów piosenek do musicali, m.in. do: Skrzypka na dachu, Opowieści wigilijnej, Parasolek z Cherbourga, Cudownego życia.<br /><br /><b>Rona Hartner</b> (ur. 1973). Rumuńska aktorka, kompozytorka, tancerka. Znana m.in. z: Asfaltowego tanga (reż. Nae Caranfil), Rozwodu po francusku (reż. James Ivory), Kurczaka ze śliwkami (reż. Vincent Paronnaud, Marjane Satrapi).<br /><br /><b>Ireneusz Hartowicz </b>(ur. 1951). Operator. Wybrana filmografia: Panny z Wilka (reż. Andrzej Wajda), Spotkanie na Atlantyku (reż. Jerzy Kawalerowicz), Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (reż. Steven Spielberg), Załoga (reż. Nikołaj Lebiediew), Kill Your Darlings (reż. John Krokidas), Bark! (reż. Kasia Adamik), Lost souls (reż. Janusz Kamiński).<br /><br /><b>Steve Harwell</b> (ur. 1967). Amerykański piosenkarz. Główny wokalista Smash Mouth. Znany też z filmu “Wyścig szczurów” (reż. Jerry Zucker). <br /><br /><b>Linda Haynes</b> (ur. 1947). Amerykańska aktorka. Niektóre filmy: Więzień Brubaker; Zdradliwa toń (reż. Stuart Rosenberg), Mordercze eksperymenty (reż. Gregory Goodell), Kulisty piorun (reż. John Flynn), Szerokość geograficzna zero (reż. Ishirô Honda), Coffy (reż. Jack Hill).<br /><br /><b>Katerina Helmy</b> (ur. 1939). Grecka aktorka. Wybrane filmy: Tajemnice Morza Sargassowego (reż. Syllas Tzoumerkas), Czerwone latarnie (reż. Vasilis Georgiadis), El Greco (reż. Iannis Smaragdis).<br /><br /><b>Dano Heriban</b> (ur. 1980). Słowacki muzyk i aktor. Wystąpił m.in. w „Mieście cieni” (reż. Róbert Šveda i in.) i „Górce Dolnej” (reż. Tomáš Jančo i in.).<br /><br /><b>Anthony Hickox </b>(ur. 1959). Angielski reżyser, producent, scenarzysta, aktor. Jeden z najsławniejszych twórców horrorów. Wybrane filmy: Gabinet figur woskowych; Czarnoksiężnik; Książę Waleczny; Zmierzch. Wampiry w odwrocie; Full Eclipse; Warlock: Armageddon; Payback; Jill Rips.<br /><br /><b>Vince</b>(nt)<b> Hill</b> (ur. 1934). Angielski piosenkarz i autor tekstów, m.in. do programów telewizyjnych i musicali.<br /><br /><b>Ingvar Hirdwall </b>(ur. 1934). Szwedzki aktor. Niektóre filmy: Mężczyzna na dachu; Człowiek z Majorki (reż. Bo Widerberg), Wyspa Dzieci (reż. Kay Pollack), 1939 (reż. Göan Camback).<br /><br /><b>Elizabeth Hoffman</b> (ur. 1926 lub 1927). Amerykańska aktorka. Wybrana filmografia: Góra Dantego (reż. Roger Donaldson), Urodzony 4 lipca (reż. Oliver Stone), Dzika rzeka (reż. Curtis Hanson).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Jack Hogan</b> (właśc. Richard Roland Benson Jr, ur. 1929). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Człowiek z Rio (reż. Harry Horner), Legenda Toma Dooley'a (reż. Ted Post), Drużyna A (reż. Joe Carnahan), Combat! (serial), Laramie (reż. Earl Bellamy i in.), Sierra (twórca: Jack Webb).<br /><br /><b>Kurt Horres </b>(ur. 1932). Niemiecki reżyser teatralny, głównie operowy.<br /><br /><b>Gregory Allen Howard</b> (ur. 1952). Amerykański scenarzysta i producent. Znany głównie ze scenariusza do „Pamiętaj Tytanów” (reż. Boaz Yakin).<br /><br /><b>Lutfi Hoxha</b> (ur. 1936). Albański aktor. W Polsce znany z „Otwartych drzwi” (reż. Florenc Papas).<br /><br /><b>Elizabeth Hubbard</b> (ur. 1933). Amerykańska aktorka. Niektóre filmy: Lekarze (twórca: Orin Tovrov), Zwykli ludzie (reż. Robert Redford), Tak kręci się świat (twórca: Irna Phillips), Prawo i porządek (twórca: Dick Wolf), Życie na Marsie (produkcja: Jane Raab).<br /><b><br />Hugh Hudson</b> (ur. 1936). Angielski reżyser, scenarzysta i producent. Wybrane filmy: Rydwany ognia, Greystoke: Legenda Tarzana, władcy małp, Droga do domu, Pierwsze oczarowanie, Altamira.<br /><br /><b>Paweł Huelle</b> (ur. 1957). Pisarz, krytyk literacki, dziennikarz. Na podstawie jego dzieł literackich powstało kilka spektakli telewizyjnych, etiuda filmowa i film fabularny. Stworzył cztery scenariusze (filmów i spektakli). Sam wystąpił w jedynym spektaklu telewizyjnym i dwóch filmach: „Excentrycy czyli po słonecznej stronie ulicy” i „Czarny Mercedes” (reż. Janusz Majewski). <br /><br /><b>Barry Humphries</b> (ur. 1934). Australijski aktor komediowy i pisarz. Znany m.in. z "Gdzie jest Nemo" (głos Bruce'a; reż. Andrew Stanton, Lee Unkrich) i roli Wielkiego Goblina w "Hobbicie: Niezwykłej podróży" (reż. Peter Jackson).<br /><br /><b>Gayle Hunnicutt</b> (ur. 1943). Amerykańska aktorka. Wybrana filmografia: Marlowe (reż. Paul Bogart), Statek miłości (reż. Jeraldine Saunders), Cel (reż. Arthur Penn), Dallas (twórca: David Jacobs), Sherlock Holmes (twórca: Michael Cox). </span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Otar Ioseliani</b> (ur. 1934). Gruziński reżyser, scenarzysta, montażysta mieszkający we Francji. Wybrane filmy: Cierpkie wino, Ulubieńcy księżyca, I nastała jasność, Ogrody jesieni.<br /><br /><b>Rudolph Isley</b> (ur. 1939). Amerykański kompozytor i producent. Współpracował z Jimmy’m Hendrixem. W jego dorobku (jako producenta) znajdują się m.in. „Co z oczu, to z serca” (reż. Steven Soderbergh), „Okja” (reż. Bong Joon Ho) i “Kill Bill” (reż. Quentin Tarantino).<br /><br /><b>Henryk Jabłoński</b> (ur. 1951). Współpracownik scenografa i dekoratora, rekwizytor. Jako aktor wystąpił w „Złotopolskich” (reż. Radosław Piwowarski i in.) oraz „Na dobre i na złe” (reż. Ryszard Zatorski i in.).<br /><b><br />Glenda Jackson</b> (ur. 1936). Brytyjska aktorka. Niektóre filmy: Zakochane kobiety; Ostatni taniec Salome; Kochankowie muzyki (reż. Ken Russell), Miłość w godzinach nadliczbowych (reż. Melvin Frank), Maria, królowa Szkotów (reż. Charles Jarrott), Hedda (reż. Trevor Nunn), Elżbieta, królowa Anglii (reż. Roderick Graham i in.), Romantyczna Angielka (reż. Joseph Losey).<br /><br /><b>Felicja Jagodzińska-Langer</b> (ur. 1928). Śpiewacza teatru Muzycznego w Lublinie i Operetki Wrocławskiej. Wystąpiła też w czterech filmach: O rety, moja babcia ma chłopaka (reż. Witold Świętnicki), Świat według Kiepskich; Pierwsza miłość (reż. Okił Khamidow i in.), Niesamowite historie (reż. Maciej Wielowieyski).<br /><br /><b>Ryszard Jakubisiak</b> (ur. 1948). Wieloletni wicedyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie, aktor. Wystąpił w dwóch filmach: Kolejność uczuć (reż. Radosław Piwowarski), Tylko strach (reż. Barbara Sass).<br /><br /><b>Juraj Jakubisko</b> (ur. 1938). Słowacki reżyser, scenarzysta i operator. Wybrane filmy: Milczenie, Deszcz, Chrystusowe lata, Dezerterzy i pielgrzymi, Dobosz czerwonego krzyża, Niewierność po słowacku, Tysiącletnia pszczoła, Pani Zima, Niepewne wiadomości o końcu świata.<br /><br /><b>Bogusław Janczy</b> (ur. 1951). Wieloletni pracownik krakowskiego oddziału Telewizji Polskiej.<br /><br /><b>Janusz Jarecki </b>(ur. 1952). Aktor teatralny. Związany z Cricot 2 Tadeusza Kantora.<br /><br /><b>Krzysztof Jaślar</b> (ur. 1947). Reżyser kabaretowy i teatralny, autor tekstów kabaretowych, dziennikarz. Współzałożyciel kabaretu Tey. Twórca telewizyjnych programów rozrywkowych. Ojciec muzyka Filipa Jaślara.<br /><br /><b>Yoon Jeong-hee</b> (ur. 1944). Południowokoreańska aktorka. Grała m.in. w „Poezji” (reż. Chang-dong Lee), „Angae” (reż. Soo-yong Kim).<br /><br /><b>Grimanesa Jiménez</b> (ur. 1937). Chilijska aktorka. Znana z: Papi Ricky (twórca: Sebastián Arrau), Marrón Glacé; Isla Paraíso (telenowele), Pecadores (twórcy: Alejandro Cabrera, Larissa Contreras).</span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/s834/Aktorzy-removebg-preview.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="834" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/w400-h144/Aktorzy-removebg-preview.png" width="400" /></a></div>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8243892207227083018.post-68716542161479308882024-01-01T06:00:00.030+01:002024-01-01T06:00:00.247+01:00Nasz Mały Leksykon Filmowy - Aktorzy i ludzie filmu zmarli w 2023 r. (cz. 1: A-C)<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">To (niepełne) zestawienie stało się już małą doroczną tradycją. Dostarczyli nam wiele wzruszeń i radości. Dobrze, że byli. Pamiętajmy o nich! A ponieważ odeszło ich tak wielu, będzie kilka odcinków. "Książki (nie)zapomniane" ukażą się jednak w zwykłym terminie.<br /><br /><b>Wadim Abdraszytow</b> (ur. 1945). Rosyjski reżyser pochodzenia tatarskiego. Wybrane filmy: Polowanie na lisa, Zatrzymany pociąg, Burze magnetyczne.<br /><br /><b>Jake Abraham</b> (ur. 1967). Brytyjski aktor. Najbardziej znane filmy: Mecz ostatniej szansy (reż. Barry Skolnick), Formuła (reż. Ronny Yu), Porachunki (reż. Guy Ritchie).<br /><br /><b>Per Åchlin</b> (ur. 1931). Szwedzki rysownik i reżyser filmów animowanych.<br /><br /><b>Joss Ackland</b> (właśc. Sidney Edmond Jocelyn Ackland, ur. 1928). Brytyjski aktor. Zagrał w ponad 130 filmach, m.in. w: Sycylijczyku (reż. Michael Cimino), Białej intrydze (reż. Michael Radford), Polowaniu na Czerwony Październik (reż. John McTiernan), Uciec, ale dokąd? (reż. Robert Harmon), Kochankach sztormowego morza (reż. Beeban Kidron), Potężnych Kaczorach (reż. Stephen Herek), Pinokiu - opowieści o chłopcu z drewna (reż. Alberto Sironi), Trzech Muszkieterach (reż. Richard Lester), Małym Księciu (reż. Stanley Donen), Wiatrakach śmierci (reż. Don Siegel), Grubym szlifie (reż. Don Siegel, Robert Ellis Miller), Lady Jane (reż. Trevor Nunn).<br /><br /><b>Daniel Adamski</b> (ur. 1965). Pracownik obsługi planu i kierownik planu. Wybrane filmy: Pensjonat Pod Różą (reż. Mirosław Bork i in.), Egzamin z życia (reż. Teresa Kotlarczyk), Kto nigdy nie żył… (reż. Andrzej Seweryn), Ryś (reż. Stanisław Tym), Ojciec Mateusz (reż. Maciej Dejczer i in.), Popiełuszko. Wolność jest w nas (reż. Rafał Wieczyński), Oni szli Szarymi Szeregami (reż. Mariusz Malec), Mała matura 1947; Excentrycy czyli po słonecznej stronie ulicy (reż. Janusz Majewski), Cicha noc (reż. Piotr Domalewski), Dywizjon 303. Historia prawdziwa (reż. Denis Delić), Piłsudski (reż. Michał Rosa), Rojst’97 (reż. Jan Holoubek), Polot (reż. Michał Wnuk).<br /><br /><b>Luis Alarcón</b> (właśc. Luis Alfonso Alarcón Mancilla, ur. 1929). Chilijski aktor. Często pojawiał się w telewizji w programach Vicente Sabatiniego. Wybrane filmy: Kiltro (reż. Ernesto Díaz Espinoza), TV Dante (reż. Tom Phillips), Objazdowa opera mydlana (reż. Raoul Ruiz, Valeria Sarmiento), Bohater jednej akcji (reż. Gustavo Graef-Marino), Biała gołąbka (reż. Raoul Ruiz).<br /><br /><b>Oya Alasya </b>(ur. 1949). Turecka aktorka. Jej filmy na ogół nie są znane w Polsce.<br /><br /><b>Miriam Aleksandrowicz </b>(ur. 1957). Córka Zofii Dybowskiej-Aleksandrowicz, reżyserki dubbingu. Aktorka głosowa, reżyserka dubbingu.<br /><br /><b>Marek Ałaszewski</b> (ur. 1942). Kompozytor, gitarzysta, autor tekstów piosenek i ich wykonawca. Stworzył piosenki m.in. do „Szczęśliwego Nowego Roku” (reż. Jacek Bromski) i „Zakochanego Anioła” (reż. Artur Więcek „Baron”).<br /><br /><b>Adam Ambroziak </b>(ur. 1958). Rekwizytor i asystent kierownika planu. Pracował przy kilku spektaklach telewizyjnych, filmach dokumentalnych oraz jednym fabularnym („3 km do raju”, reż. Rafał Jerzak).<br /><br /><b>Marin Amis</b> (ur. 1949). Brytyjski pisarz i scenarzysta. Najbardziej znany ze scenariusza do filmu „Saturn 3” (reż. Stanley Donen, John Barry).<br /><br /><b>Kenneth Anger</b> (właśc. Kenneth Wilbur Anglemyer, ur. 1927). Amerykański reżyser, scenarzysta, montażysta, aktor, producent, pisarz. Reżyserował m.in.: Who Has Been Rocking My Dreamboat, Tinsel Tree, Rabbit's Moon, Anger Sees Red.<br /><br /><b>Maddy Anholt</b> (ur. 1988). Brytyjska aktorka i scenarzystka. Znana z: Sunny D (reż. Chris Cottam), Kelly (reż. Joseph Roberts), Thist Morning (program telewizyjny).<br /><br /><b>Jackson Anthony</b> (ur. 1958). Lankijski aktor. Jego filmy nie były pokazywane w Polsce.<br /></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Jurij Arabow </b>(ur. 1954). Rosyjski scenarzysta. Współpracownik głównie Aleksandra Sokurowa. Wspólnie stworzyli m.in.: Samotny głos człowieka, Moloch, Cielec, Słońce, Faust.<br /></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Alan Arkin</b> (ur. 1934). Amerykański aktor, reżyser, producent. Wybrana filmografia: Mała miss (reż. Jonathan Dayton, Valerie Faris), Dotknąć zmroku (reż. Terence Young), Serce to samotny myśliwy (reż. Robert Ellis Miller), Paragraf 22 (reż. Mike Nichols), Rafferty i dziewczyny (reż. Dick Richards), Sztukmistrz z Lublina (reż. Menahem Golan), Firewall (reż. Richard Loncraine), Marley i Ja (reż. Dawid Frankel), Muppety (reż. James Bobin), Legendy ringu (reż. Peter Segal), Dumbo (reż. Tim Burton), Ulica Sezamkowa (twórcy: Joan Ganz Cooney, Jim Henson), Dorwać małego (twórca: Darey Holmes).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Yılmaz Atadeniz</b> (ur. 1932). Turecki reżyser, scenarzysta, producent. Wybrana filmografia: Zorro Jeździec z biczem; Ringo, lew z doliny; Spraw, bym się uśmiechnął; Świat dla nas obojga.<br /><br /><b>Clarence Avant</b> (ur. 1931). Amerykański aktor, producent, muzyk. Filmy: Sugar Man (reż. Malik Bendjelloul), Quincy (reż. Alan Hicks, Rashida Jones), Ojciec chrzestny czarnej muzyki (reż. Reginald Hudlin).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Jack Axelrod</b> (ur. 1930). Amerykański aktor. Szpital Miejski (reż. Scott McKinsey i in.), Hancock (reż. Peter Berg), Jeździec znikąd; Transformers 3 (reż. Michael Bay).<br /><br /><b>Burt Bacharach</b> (ur. 1928). Amerykański kompozytor, pianista, aranżer, producent. Zdobywca 6 nagród Grammy i 3 Oscarów. Twórca „Raindrops Keep Fallin’ on My Head” (z filmu „Butch Cassidy i Sundance Kid” (reż. George Roy Hill) – piosenki uchodzącej za jedną z najlepszych w historii filmu. Inne filmy, do których komponował muzykę, to m.in.: Casino Royale (reż. John Huston i in.), Zagubiony Horyzont (reż. Frank Capra), Co słychać, koteczku? (reż. Clive Donner).<br /><br /><b>John Bailey </b>(ur. 1942). Amerykański operator. Wybrane filmy: Zwykli ludzie (reż. Robert Redford), Amerykański żigolak (reż. (reż. Paul Schrader), Wielki chłód (reż. Lawrence Kasdan), Na linii ognia (reż. Wolfgang Petersen), Dzień świstaka (reż. Harold Ramis), Lepiej być nie może (reż. James L. Brooks), Naiwniak (reż. Robert Benton).<br /><br /><b>Uttara Baokar </b>(ur. 1944). Indyjska aktorka. Niektóre filmy: Yatra (reż. Shyam Benegal), Ciemność (reż. Govind Nihalani), Restauracja (reż. Sachin Kundalkar).<br /><br /><b>Ben Barker </b>(ur. 1923). Amerykański aktor i prezenter prowadzący teleturnieje. Niektóre filmy: Moda na sukces (twórcy: William Joseph Bell, Lee Philip Bell), Pomoc domowa (twórca: Fran Dresher), Tak, kochanie (reż. Mark Cendrowski i in.), Jak poznałem waszą matkę (twórcy: Carter Bays, Craig Thomas).<br /><br /><b>Isa Barzizza</b> (ur. 1929). Włoska aktorka. Niektóre filmy: Dwie sieroty; Adam i Ewa (reż. Mario Mattoli), Figaro tu, Figaro tam (reż. Carlo Ludovico Bragaglia), Taniec na tęczy (reż. Carmine Gallone, Arthur Maria Rabenalt), Nigdy nie jest za późno (reż. Filippo Walter Ratti), Siedem kilometrów od Jerozolimy (reż. Claudio Malaponti), Viva l'Italia (reż. Massimiliano Bruno).<br /><br /><b>Guido Basso</b> (ur. 1937). Kanadyjski muzyk jazzowy, aranżer, kompozytor, muzyk filmowy. Organizator koncertów z udziałem m.in. Dizzy'ego Gillespiego, Quincy Jonesa i Duke'a Ellingtona.<br /><br /><b>Joanna Baszkowska </b>(ur. 1942). Kierownik produkcji i współpraca montażowa kilku filmów dokumentalnych i fabularnych (m.in. „Pan na Żuławach”, reż. Sylwester Szyszko, „Kapitan z Oriona”, reż. Zbigniew Kuźmiński).<br /><br /><b>Agnieszka Bąk</b> (ur. 1975). Kierownik produkcji, reżyser, scenarzysta filmów dokumentalnych.<br /><br /><b>Harry Belafonte </b>(ur. 1927). Amerykański piosenkarz, aktor i działacz społeczny, ambasadorem dobrej woli UNICEF, pomysłodawca stworzenia piosenki "We Are the World", mającej pomóc w zbiórce funduszy na pomoc dla głodujących w Afryce. Wybrane filmy: Bright Road (reż. Gerald Mayer), Czarna Carmen (reż. Otto Preminger), Kansas City (reż. Robert Altman).<br /><br /><b>Santo Bellina </b>(ur. 1964). Włoski aktor. Wystąpił m.in. w: Magnificat (reż. Pupi Avati), Ośmiornicy (reż. Luigi Perelli) i licznych filmach telewizyjnych.<br /><br /><b>Richard Belzer </b>(ur. 1944). Amerykański aktor. Znany głównie z udziału w serialu „Homicide: Life on the Street” (twórca: Paul Attanasio) oraz w jednej serii „Prawa i porządku” (twórca: Dick Wolf).<br /><br /><b>Nick Benedict </b>(właśc. Nicholas Joseph Sciurba, ur. 1946). Aktor. Znany m.in. z oper mydlanych i z: Dni naszego życia (reż. Herb Stein i in.), Mission Impossible (twórca: Bruce Geller), Rachel River (reż. Sandy Smolan), Amerykańskich wakacji (reż. James Slocum).<br /><br /><b>Tony Bennett </b>(właśc. Anthony Dominick Benedetto, ur. 1926). Amerykański śpiewak jazzowy pochodzenia włoskiego. Stworzono o nim dwa filmy dokumentalne. Pojawił się też w filmach fabularnych: Bruce Wszechmogący (reż. Tom Shadyac), Depresja gangstera (reż. Harold Ramis), w którym zagrał siebie. <br /><br /><b>Jacek Bereżański</b> (ur. 1972). Aktor. Przez kilka lat zatrudniony we Wrocławskim Teatrze Lalek. Wystąpił w kilku filmach, m.in. w: Pierwszej miłości (reż. Okił Khamidow, Paweł Chmielewski), Kryminalnych; M jak miłość (reż. Ryszard Zatorski i in.), Na Wspólnej (reż. Jacek Gąsiorowski i in.).<br /><br /><b>Helmut Berger </b>(właśc. Steinberger, ur. 1944). Austriacki aktor o międzynarodowej sławie, fotomodel. Wybrane filmy: Czarownica spalona żywcem; Ludwig; Portret rodzinny we wnętrzu; Zmierzch bogów (reż. Luchino Visconti), Dorian Gray (reż. Massimo Dallamano), Dynastia (reż. Irving J. Moore i in.), Ojciec chrzestny III (reż. Francis Ford Coppola), Ogród Finzi-Continich (reż. Vittorio De Sica), Romantyczna Angielka (reż. Joseph Losey), Saint Laurent (reż. Bertrand Bonello), Jackie Brown (reż. Quentin Tarantino).<br /><br /><b>Silvio Berlusconi </b>(ur. 1936). Włoski polityk. Jego życie stało się podstawą kilku filmów fabularnych i dokumentalnych, m.in.: Kajman (reż. Nanni Moretti), Bye Bye Berlusconi! (reż. Jan Henrik Stahlberg), Oni (reż. Paolo Sorrentino).<br /><br /><b>Danuta Bester-Hulewicz</b> (ur. 1933). Kierownik produkcji licznych spektakli telewizyjnych. <br /><br /><b>Jerzy Bezkowski</b> (ur. 1943). Scenarzysta, operator i reżyser filmów oświatowych.<br /><br /><b>Anna Białas-Magdziarz</b> (ur. 1939). Aktorka Teatru Popularnego w Grudziądzu, później Teatru Lalki i Maski "Groteska" w Krakowie. Wystąpiła w czterech spektaklach Teatru Telewizji.<br /><br /><b>Ryszard Binkowski</b> (ur. 1940). Pisarz. Na ekran przeniesiono jego utwory: „Pójdziesz ponad sadem” i „Wesela nie będzie” (reż. Waldemar Podgórski).<br /><br /><b>Jane Birkin </b>(ur. 1946). Brytyjska aktorka i piosenkarka, tworząca głównie w języku francuskim. Niektóre filmy: Powiększenie (reż. Michelangelo Antonioni), Kalejdoskop (reż. Teresa Kotlarczyk), Gdyby Don Juan był kobietą (reż. Roger Vadim), Śmierć na Nilu (reż. John Guillermin), Piękna złośnica (reż. Jacques Rivette), Zło czai się wszędzie (reż. Guy Hamilton).<br /><br /><b>Pamela Blair </b>(ur. 1949). Amerykańska aktorka. Najbardziej znana z filmu „A Chorus Line” i oper mydlanych.<br /><br /><b>Robert Blake</b> (właśc. Michael James Vincenzo Gubitosi, ur. 1933). Amerykański aktor. Wybrane filmy: Baretta (twórca: Stephen J. Cannell), Zagubiona autostrada (reż. David Lynch), Skarb Sierra Madre (reż. John Huston).<br /><br /><b>Carla Bley</b> (ur. 1936). Amerykańska kompozytorka, pianistka, organistka, producentka muzyczna. Skomponowała muzykę m.in. do „Śmiertelnego wyścigu” (reż. Claude Miller). <br /><br /><b>Earl Boen</b> (ur. 1941). Amerykański aktor. Najbardziej znany z roli doktora Petera Silbermana w filmach o „Terminatorze” (reż. James Cameron).<br /><br /><b>Jean Boht</b> (ur. 1932? 1936?). Brytyjska aktorka. Niektóre filmy: Dalekie głosy, spokojne życie (reż. Terence Davies), 4.50 z Paddington (reż. Martyn Friend), Dziewczyna na huśtawce (reż. Gordon Hessler), Matki i córki (reż. David Conolly, Hannah Davis), Holby City (twórcy: Tony McHale, Mal Young).<br /><br /><b>Maria Bojarska</b> (ur. 1953). Pisarka, teatrolog, krytyk teatralny. Piąta żona Tadeusza Łomnickiego.<br /><br /><b>Julija Borisowa</b> (ur. 1925). Radziecka i rosyjska aktorka. Występowała w wielu klasycznych sztukach teatralnych.<br /><br /><b>Barbara Borys-Damięcka</b> (ur. 1937). Reżyser teatralna i telewizyjna, realizator telewizyjnych spektakli. Matka Grzegorza Damięckiego. Niektóre wyreżyserowane spektakle: Stawka większa niż życie, Królowa Śniegu, Jej mężowie, Szklana menażeria, Nowy Don Kiszot. Była realizatorką telewizyjną najsławniejszych spektakli, m.in.: Wiśniowy sad (reż. Maciej Prus), Upiór w kuchni (reż. Janusz Majewski), Spółka morderców; Opera za trzy grosze (reż. Edward Dziewoński), Ich czworo (reż. Tomasz Zygadło), Nie-Boska komedia; Czarownice z Salem (reż. Zygmunt Hübner), Otello (reż. Andrzej Chrzanowski), Ruy Blas (reż. Ludwik Rene), Martin Eden (reż. Stanisław Wohl), Kariera Artura Ui (reż. Jerzy Gruza), Tajny agent (reż. Andrzej Zakrzewski), Emancypantki (reż. Adam Hanuszkiewicz), Zimowa opowieść (reż. Zofia Mrozowska), Burza; Zmierzch długiego dnia (reż. Andrzej Łapicki), Godzina myśli (reż. Andrzej Brzozowski), Głód (reż. Janusz Kijowski), Chory z urojenia (reż. Józef Słotwiński).<br /><br /><b>Bela Bose </b>(ur. 1943). Indyjska aktorka i tancerka. Niektóre filmy: Opera House (reż. P.L. Santoshi), Anita (reż. Raj Khosla), Ziddi (reż. Pramod Chakravorty).<br /><br /><b>Barbara Bosson</b> (ur. 1939). Amerykańska aktorka. Najbardziej znana z udziału w serialu "Hill Street Blues" (twórcy: Steven Bochco, Michael Kozoll).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Andre Braugher </b>(ur. 1962). Amerykański aktor. Najważniejsze filmy: Wydział zabójstw Baltimore; Złodziej (seriale), Fantastyczna Czwórka: Narodziny Srebrnego Surfera (reż. Tim Story).<br /><br /><b>Nashawn Breedlove </b>(ur. 1977). Amerykański aktor. Znany z “8 Mili” (reż. Curtis Hanson).<br /><br /><b>Wojciech Broda-Żurawski </b>(ur. 1949). Aktor i inspicjent w teatrach Opola i Koszalina. Ojciec Krzysztofa Brody-Żurawskiego (ur. 1980) - aktora, wokalisty i tancerza. Wystąpił w dwóch filmach: Jak pokonać kaca; Nie ma takiego numeru (reż. Bartosz Brzeskot).<br /><br /><b>Adam Bronikowski </b>(ur. 1936). Dziennikarz telewizyjny, przez wiele lat związany z Telewizją Polską. Reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych o tematyce ekonomicznej.<br /><br /><b>Jim Brown</b> (1936). Amerykański zawodnik futbolu amerykańskiego, aktor. Wybrane filmy: Rio Conchos (reż. Gordon Douglas), Parszywa dwunastka (reż. Robert Aldrich), Stacja arktyczna Zebra (reż. John Sturges), Uciekinier (reż. Paul Michael Glaser), Drużyna A (reż. Michael Vejar i in.).<br /><br /><b>Ricou Browning</b> (ur. 1930). Amerykański reżyser, aktor, producent, scenarzysta, twórca zdjęć podwodnych, kaskader. Reżyserował. M.in.: Salty, Flipper (współtwórca), Thunderball, Akademia Policyjna 5.<br /><br /><b>Marta Joanna Bryś </b>(ur. 1978). Asystent i współpracownik kostiumografa. Niektóre filmy: M jak miłość; Kryminalni (reż. Ryszard Zatorski i in.), Sfora (reż. Wojciech Wójcik), Korowód (reż. Jerzy Stuhr), Siostry (reż. Wojciech Nowak),Historia Roja (reż. Jerzy Zalewski).<br /><br /><b>Anna Brzozowska</b> (1943). Reżyser i scenarzystka filmów dokumentalnych. <br /><br /><b>Jimmy Buffett </b>(ur. 1946). Amerykański piosenkarz, producent filmowy. Skomponował muzykę do wielu filmów, m.in. do: Dwóch gniewnych ludzi (reż. Peter Segal), Beztroskich lat w Ridgemont High (reż. Amy Heckerling), Sowiego pola (reż. Wil Shriner), Arachnofobii (reż. Frank Marshall), Od wybrzeża do wybrzeża (reż. Joseph Sargent).<br /><br /><b>Jeff Burr </b>(ur. 1963). Amerykański reżyser horrorów, scenarzysta, producent. Wyreżyserował m.in.: Teksańską masakrę piłą mechaniczną III; Dyniową głowę II; Puppet Master 4 i Puppet Master 5; Phantom Town.<br /><br /><b>Adam Burzyński </b>(ur. 1950). Operator kamery spektakli telewizyjnych.<br /><br /><b>Bill Butler </b>(ur. 1921!). Amerykański operator. Jego najsławniejsze osiągnięcia, to: Lot nad kukułczym gniazdem (reż. Miloš Forman). Ludzie w deszczu; Rozmowa (reż. Francis Ford Coppola), Szczęki (reż. Steven Spielberg), Grease (reż. Randal Kleiser), Rocky (reż. John G. Avildsen); Rocky II; Rocky III (reż. Sylvester Stallone).<br /><br /><b>Rana Cabbar </b>(ur. 1945). Turecki aktor. Znany m.in. z "Zakazanej miłości (reż. Hilal Saral) i "Sezonu w Hakkari" (reż. Erden Kiral).<br /><br /><b>Gérard Caillaud</b> (ur. 1946). Francuski aktor. Niektóre filmy: Fanfan (reż. Alexandre Jardin), We dwoje (reż. Claude Lelouch), Policjantka (reż. Yves Boisset).<br /><br /><b>Raúl Calandra </b>(ur. 1961). Argentyński aktor. Wybrane filmy: Nieuniknione (reż. Jorge Algora), El Cumple; A Wrecked Filmmaker (reż. Gustavo Postiglione).<br /><br /><b>Irma Capece-Minutolo </b>(ur. 1935? 1941?). Włoska śpiewaczka operowa i aktorka. Grała m.in. w: Młodym Toscaninim (reż. Franco Zeffirelli), W pewną noc, w świetle księżyca (reż. Lina Wertmüller), Boom (reż. Andrea Zaccariello).<br /><br /><b>Jeffrey Carlson </b>(ur. 1975). Amerykański aktor. Znany z filmu „Wszystkie moje dzieci” (twórca: Agnes Nixon).<br /><br /><b>Margit Carstensen </b>(ur. 1940). Holendersko-niemiecka aktorka. Wystąpiła m.in. w filmach: "Ręce precz od Mississipi (reż. Detlev Buck) i "Agnes i jego bracia" (reż. Oskar Roehler).<br /><br /><b>Benito Castro</b> (właśc. Arturo „Benito” Castro Hernández, ur. 1946). Meksykański muzyk, aktor, komik. Znany m.in. z filmu „Krew niewinnych” (reż. Rafael Baledón).<br /><br /><b>Ron Cephas Jones</b> (ur. 1957). Amerykański aktor. Wybrane filmy: Tacy jesteśmy (twórca: Dan Fogelman), Mr. Robot (twórca: Sam Esmail), Luke Cage (twórca: Cheo Hodari Coker), Venom (reż. Ruben Fleischer), Słodki drań (reż. Woody Allen).<br /><br /><b>Chabelo </b>(właśc. Xavier López Rodriguez, ur. 1935). Meksykański, aktor, komik, piosenkarz i prezenter telewizyjny, prowadzący głównie programy dla dzieci.<br /><br /><b>Joy Chambers</b> (Carolyn Joy Chambers-Grundy, ur. 1947). Australijska aktorka i pisarka. Najbardziej znana z „Sąsiadów” (twórca: Reg Watson) i „Młodych lekarzy” (twórca: Alan Coleman).<br /><br /><b>Josephine Chaplin </b>(ur. 1949). Córka Charliego Chaplina. Z ojcem wystąpiła w dwóch filmach w jego reżyserii: "Światła rampy" i "Hrabina z Hongkongu". Inne filmy: Escape to the Sun (reż. Menahem Golan), Chłopiec z zatoki (reż. Daniel Petrie).<br /><br /><b>Walter Charles</b> (właśc. Walter Charles Jacobsen, ur. 1945). Amerykański aktor i piosenkarz. Wystęował w wielu sławnych sztukach na Broadwayu. Pojawiła się też w serialach telewizyjnych, np. Cagney i Lacey (twórcy: Barbara Avedon, Barbara Corday), Kate i Allie (reż. Bill Persky, Linda Day), Prawo i porządek (twórca: Dick Wolf).<br /><br /><b>Michael Chiarello </b>(ur. 1962). Amerykański szef kuchni włoskiego pochodzenia, znany z popularnych programów telewizyjnych „Easy Entertaining z Michaelem Chiarello” i „NapaStyle”.<br /><br /><b>Jamie Christopher</b> (ur. 1971). Brytyjski kierownik produkcji. Wybrane filmy: Thor: Mroczny świat (reż. Alan Taylor), Strażnicy Galaktyki (reż. James Gunn), Gwiezdne wojny: Ostatni Jedi (reż. Rian Johnson), Avengers: Czas Ultrona (reż. Joss Whedon), Holmes i Watson (reż. Etan Cohen), Doktor Strange w multiwersum obłędu (reż. Sam Raimi).<br /><br /><b>Tyler Christopher</b> (ur. 1972). Amerykański aktor. Wybrana filmografia: Szpital miejski (reż. Scott McKinsey i in.), Czarodziejki (reż. Aaron Spelling i in.), Dni naszego życia (reż. Albert Alarr i in.), Felicity (reż. Bradford May i in.), Kryminalne zagadki Las Vegas (twórca: Anthony E. Zuiker).<br /><br /><b>Mary Chronopoulou</b> (ur. 1933). Grecka aktorka, najbardziej popularna w latach 60. Niektóre filmy: Sprawa godności (reż. Michael Cacoyannis), Czerwone latarnie; Krew na ziemi (reż. Vasilis Georgiadis), Myśliwi; Podróż na Cyterę (reż. Theodoros Angelopoulos).<br /><br /><b>Nico Cirasola </b>(ur. 1951). Włoski reżyser, scenarzysta, aktor i producent. Znany głównie z filmu „Świetna rodzina” (reż. Terry Gilliam).<br /><b><br />Angus Cloud</b> (właśc. Conor Angus Cloud Hickey, ur. 1998!). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Euphoria (reż. Augustine Frizzell i in.), The Line (produkcja: Alexandre Dauman i in.), Freaky Tales (produkcja: Anna Boden i in.).<br /><br /><b>Phylis Coates</b> (ur. 1927). Amerykańska aktorka. Najbardziej znana z "Przygód Supermana" (prod. Whitney Fusworth, Robert J. Maxwell). Inne filmy w wyborze: Pocałunek w ciemności (reż. Delmer Davies), Moje błękitne niebo (reż. Henry Koster), Valentino (reż. Lewis Allen), Rewolwerowiec (reż. Vincent M. Fennelly), Maverick (reż. Thomas Carr), Lassie (twórca: Robert Maxwell), Dr Quinn (twórca: Beth Sullivan).<br /><br /><b>Carole Cook</b> (ur. 1924). Amerykańska aktorka. Najbardziej znana z udziału w sitcomach "The Lucy Show" (reż. Jack Donohue, Maury Thompson) i "Here's Lucy" (twórcy: Bob O'Brien, Milt Josefsberg).<br /><br /><b>Pat Cooper</b> (właśc. Pasquale Caputo, ur. 1929). Amerykański aktor. Niektóre filmy: Depresja gangstera; Nawrót depresji gangstera (reż. Harold Ramis), Śmiertelna zemsta (reż. Lewis Teague), Wielka pogoń za balonem (reż. Larry Elikann).<br /><br /><b>Teodor Corban</b> (ur. 1957). Rumuński aktor. Niektóre filmy: Francesca (reż. Bobby Păunescu), Opowieści ze złotego wieku (reż. Hanno Höfer i in.), 4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni (reż. Cristian Mungiu).<br /><b><br />Nicolas Coster</b> (ur. 1933). Brytyjski aktor występujący w produkcjach amerykańskich. Wybrana filmografia: Titanic (reż. Jean Negulesco), Szczury pustyni (reż. Robert Wise), Wszyscy ludzie prezydenta (reż. Alan J. Pakula), Generał MacArthur (reż. Joseph Sargent), Elektryczny jeździec (reż. Sydney Pollack), Bliźnięta nie do pary (reż. Jim Abrahams), Tylko jedno życie (twórca: Agnes Nixon), Santa Barbara (reż. Rick Bennewitz i in.), Aniołki Charliego (twórcy: Ivan Goff, Ben Rogers), Dallas (reż. David Jacobs), Domek na prerii (reż. Michael Landon i in.), Magnum (reż. Michael Vejar i in.), Gliniarz i procurator (reż. Bernard L. Kowalski), MacGyver (twórca: Henry Winkler), Doktor Quinn (reż. Chuck Bowman i in.).<br /><br /><b>Manny Coto </b>(ur. 1961). Amerykański reżyser, producent i scenarzysta, urodzony na Kubie. Producent wykonawczy m.in. „Star Trek: Enterprise” (twórcy: Rick Berman, Brannon Braga) i serialu „Dexter”.<br /><br /><b>Rolly Crump </b>(ur. 1930). Amerykański animator. Znany głównie z pracy jako Disney Imagineer. Asystent animatora przy największych produkcjach: Piotruś Pan (reż. Hamilton Luske i in.), Śpiąca Królewna (reż. Clyde Geronimi), 101 dalmatyńczyków (reż. Wolfgang Reitherman i in.).<br /><br /><b>Dick Curtis </b>(ur. 1928). Amerykański aktor. Grał głównie w horrorach, m.in. w: Tajemnicach jaskiń Phantoma (reż. Don Sharp), Partnerach (reż. Don Sharp), Tej dziewczynie (twórcy: Sam Denoff, Bill Persky).<br /><b><br />Toto Cutugno </b>(właśc. imię Salvatore, ur. 1943). Włoski piosenkarz. Pisał i śpiewał piosenki nie tylko dla siebie, ale także m.in. dla Miguela Bosé, Adriano Celentano, Dalidy, Joe Dassina, Domenico Modugno, Johnny'ego Hallyday'a, Claude'a François, Mireille Mathieu. Znany z filmu dokumentalnego „The Secret History of Eurovision” i „Capitan Basilico 2” (reż. Massimo Morini).</span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><b>Izabella Cywińska</b> (ur. 1935). Reżyser teatralna, także wielu spektakli telewizyjnych, oraz kilku filmów dokumentalnych (np. "Śmierci Fryderyka") i fabularnych (np. "Kochanków z Marony"), scenarzystka. Minister kultury w rządzie Tadeusza Mazowieckiego.<br /><br /><b>Inna Czurikowa </b>(ur. 1943). Radziecka i rosyjska aktorka. Niektóre filmy: Trzeba przejść przez ogień, Proszę o głos (reż. Gleb Panfiłow), Romans polowy (reż. Piotr Todorowski), Kurka Riaba (reż. Andriej Konczałowski), Pobłogosławcie kobietę(reż. Stanisław Goworuchin).<br /><br /><b>Stefan Czyżewski</b> (ur. 1953). Operator. Pedagog w szkole filmowej. Twórca głównie filmów dokumentalnych, fabuł dla telewizji i spektakli telewizyjnych.</span><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/s834/Aktorzy-removebg-preview.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="834" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDP1aDByUewu80pnKyKSf5CxhkXwcer4ESqJY45ftilrvfinNNmf5hOOVxGQNvnbKYxbR06DncNEvFF_NQovL-2mJsiZo4qPkSC9VmkvrF7FHl97bEetf5Kdmi0WOjyFGjujuSHUITVG5mqtN3-I1QH1Yks7EyZsleQDhKtZQRq2SMhECF4V1lJS87FuQ/w400-h144/Aktorzy-removebg-preview.png" width="400" /></a></div>IBhttp://www.blogger.com/profile/16339808864247357896noreply@blogger.com0