poniedziałek, 20 listopada 2017

Łapani za kieszeń, (u)wodzeni za nos, manipulowani? Obrazki ze świata konsumpcji

Ostatnia sobota listopada to Dzień bez kupowania (Buy Nothing Day). Nie wiadomo, czy ktokolwiek go celebruje (może tylko ci, którzy nie mają środków na zakupy), ale warto odnotować jego istnienie. Po to, by uczynić go pretekstem do refleksji nad tym, co, ile, gdzie, jak, dlaczego, kiedy (kolejne - wstawić według uznania) kupujemy. Poniżej przedstawiamy kilka pozycji na ten temat, które posiadamy w zbiorach. Po obszerniejszą bibliografię można pofatygować się do naszego Wydziału lub sporządzić ją samodzielnie, otwierając najpierw zakładkę Kartoteka zagadnieniowa na naszej stronie internetowej, a potem wpisując w miejscu Hasło przedmiotowe: Konsumenci, a potem także – według potrzeb - inne: Społeczeństwo konsumpcyjne, ewentualnie Uzależnienie od zakupów.
Spółdzielczy Dom Handlowy "Skarbek" w Katowicach
Książki

Górnik-Durose Małgorzata, Zawadzka Anna Maria (red. nauk.), W supermarkecie szczęścia. O różnorodności zachowań konsumenckich w kontekście jakości życia, Warszawa 2012. ISBN 978-83-7641-737-0. (Sygnatury: 169234, 172335, cz D X-4/46 f)

Tytułowy supermarket, oferując różnorodność obiektów, sensów i znaczeń, angażuje konsumentów w szczególne relacje ze światem, co – wedle ich oczekiwań i nadziei – powinno skutkować poczuciem szczęścia i satysfakcji życiowej. O tym, czy takie nadzieje i oczekiwania mogą zostać spełnione, traktuje właśnie ta monografia.

Analiza konsekwencji, jakie niesie dla jednostek i społeczeństw codzienne bytowanie w kulturze wszechogarniającej konsumpcji. Wskazanie nowych tendencji i zjawisk w zachowaniach konsumenckich, jak np. „konsumowanie” pracy, kupowanie doznań w miejsce produktów i usług, merkantylizacja religii i formy antykonsumpcji. 
Dom Handlowy "Kameleon" we Wrocławiu
Kondej Andrzej, Polowanie na klienta. Jak nami manipulują producenci i sprzedawcy. 45 sztuczek i tricków, Białystok 2003. ISBN 83-918567-0-4. (Sygnatury: 158033, 158104)

Słyszysz zewsząd, że to Twoje potrzeby są najważniejsze. Sprzedawcy uśmiechają się do Ciebie… Wystarczy tylko, żebyś miał pieniądze. A jeśli nawet nie masz ich w portfelu – nie przejmuj się. Niemal wszystko możesz już kupić na raty czy przy pomocy karty kredytowej. Wspaniale czasy. (…) W tym świecie ogromnej różnorodności towarów niektórzy z nas czują się jednak zagubieni. Okazuje się, że zbyt szeroki wybór może doskwierać niemal tak samo, jak jego brak.

Przystępnie napisana pozycja. Przedstawię tylko tytuły części: Czarowanie produktu, Cenowe manewry, Promocyjny cyrk, Sklepowa nagonka, Sprzedaż jak się patrzy, Psychologiczny oręż, Przodownicy manipulacji. Fragmenty, na które się dzielą, są równie atrakcyjnie zatytułowane, np.: Reklama – tyle prawd ile kłamstw, Hipermarkety – współczesne dinozaury, Wypełniona faktura – kupiłeś zanim kupiłeś, Macanie poduszkami palców, Farmaceutyczne macki, Bankowe chwyty gardłowe, Internet – pajęczyna dla odważnych
Centrum handlowe Toruń Plaza
Lindstrom Martin, Zakupologia. Prawda i kłamstwa o tym dlaczego kupujemy, przeł. Magdalena Zielińska, Kraków 2009. ISBN 978-83-240-1180-3. (Sygnatury: 165645-7)

Naukę i marketing od lat łączyła ambiwalentna relacja wyznaczona przez miłość i nienawiść. W tej książce Martin (…) pisze o neuromarketingu. Przedstawia najnowsze połączenie wiedzy medycznej, technologii i marketingu – skanowanie mózgu, które służy lepszemu zrozumieniu reakcji tego organu na stymulację. (…) Będziecie przenosić się z japońskich rybackich wiosek po strzeżone sale posiedzeń wielkich korporacji w Paryżu albo medyczne laboratoria Oksfordu. Martin ma skrzynię pełną skarbów: fascynujące nowinki, arcyciekawe historie. [Z Przedmowy Paco Underhilla]

Nie wiem, czy można lepiej zachęcić do przeczytania tej książki, niż uczynił to Underhill. Nie będę próbować. Powiem po prostu: sam spis treści stanowi fascynującą lekturę. A potem jest… tylko lepiej.
Centrum handlowe "Batory" w Gdyni
Zawadzka Anna Maria, Dlaczego przywiązujemy się do marki?, Gdańsk 2006. ISBN 10 83-60083-10-X. ISBN 13 978-83-60083-10-9. (Sygnatury: 162586, cz K XV-7/36)

W pierwszej części książki omawiam skojarzenia nabywcy z marką oraz źródła ich siły. (…) Drugą część (…) poświęcam zagadnieniu przywiązania do marki, które omawiam w dwóch ujęciach: behawioralnym i poznawczym. (…) W trzeciej części (…) badam związek wartości poszukiwanych w produkcie oraz wartości poszukiwanych w sytuacji zakupu z przywiązaniem do marki (utylitarnej, hedonistycznej i symbolicznej). [Z Wprowadzenia]

Współczesny konsument posiada możliwość wyboru pomiędzy mnogością podobnych produktów. Ich wytwórcy, aby zachęcić do wyboru tego konkretnego, stosują różne formy zachęty do kupna. W tym miejscu otwiera się szerokie pole badawcze dla psychologa, który wszechstronnie analizuje zjawisko „przywiązania” do marki.

Ten sam temat poruszono też w artykule Anny Marii Zawadzkiej, Orientacja cenowa nabywcy i przywiązanie do marki produktu, "Nauka" 2007, nr 1, s. 149-162
Dom Towarowy Braci Jabłkowskich w Warszawie
Zaltman Gerald, Jak myślą klienci? Podróż w głąb umysłu rynku, [tł. Katarzyna Chmiel], Poznań 2003. ISBN 83-7412-091-6. (Sygnatura: 161502)

Ani sztuka, ani nauka nie stoją w miejscu, jeśli chodzi o opisywanie naszych światów widzialnych i niewidzialnych. Marketing, jako połączenie sztuki i nauki, również nie może stać w miejscu.

Dr Krzysztof Podemski, autor Przedmowy do wydania polskiego nie przesadził, gdy napisał, że to fascynująca książka, w której – sugerując „opóźnienie” nowoczesnego marketingu w stosunku do postępu techniki i przemian społecznych – proponuje się spojrzenie na marketing przez pryzmat kognitywistyki i neurobiologii.
Dom Handlowy "Jedynak" w Bydgoszczy
Artykuły z czasopism

Byrska Joanna Mysona, Wieczne dzieci, czyli idealni konsumenci, "Wychowawca"2013, nr 7-8, s. 22-23

Idealnymi  konsumentami okazują się dzieci oraz ci dorośli, którzy pod względem nawyków i postaw konsumpcyjnych pozostali dziećmi.

Kto jest „dobrym” konsumentem z punktu widzenia marketingu? Głównie ten, dla kogo konsumpcja stała się formą rekreacji, spędzania wolnego czasu oraz wyznacznikiem sensu życia. A jakie są jego cechy? Przeczytajmy!
Centrum Handlowe "Manufaktura" w Łodzi
Czerniawska Ewa, Maria Czerniawska-Far Joanna, Wpływ zapachów na zachowania konsumenckie. Czyżby wodzili nas za nos?, "Nowiny Psychologiczne" 2006, nr 4, s. 5-22

Metaanalizy dotyczące wpływu zapachów na zachowania konsumenckie nie są jednoznaczne, częściej wskazują na bardzo niewielki wpływ zapachów w tym zakresie, spotyka się także odmienne dane. W artykule poruszono kwestię dopasowania zapachu do produktu (…).

Ponadto porusza się w nim kwestie wpływu zapachu na zachowania konsumentów w sklepie i istotę dopasowania rozpylonego w nim zapachu do elementów wystroju. Na podstawie jakich przesłanek wybiera się zapachy?
Ten sam temat poruszono też w artykule Dariusza Dolińskiego, Wodzeni za nos, "Charaktery" 2012, nr 7, s. 48-50.
Centrum handlowe "Arkadia" w Warszawie
Dzik Bartłomiej, Pęd na sklepowe SALE!, "Charaktery" 2008, nr 1, s. 32-35

Co się dzieje w naszych głowach, gdy zobaczymy jaskrawy napis: WYPRZEDAŻ?

Zakupy na wyprzedażach podobno dają wielu ludziom emocje podobne do tych, jakie przeżywają podczas zawodów sportowych czy niebezpiecznego polowania. Nieracjonalne zachowania podczas takich zakupów zależą między innymi od (braku) umiejętności samokontroli. Od czego jeszcze?
Dom handlowy "Vitkac" w Warszawie
Kraśkiewicz Anna, Tango i Cash czyli symfonia zakupów, „Charaktery" 2009, nr 6, s. 34-37

Im więcej czasu spędzamy w sklepie, tym więcej kupujemy. Tę zależność natychmiast dostrzegli sprzedawcy i zaczęli się zastanawiać, w jaki sposób przedłużyć czas pobytu klientów w sklepie. W sukurs przyszli im psychologowie, którzy odkryli, że wystarczy puścić odpowiedni rodzaj muzyki.

Muzyka wpływa nie tylko na szybkość poruszania się konsumentów w przestrzeni sklepowej, ale również na ich procesy poznawcze. Jaka to muzyka?
Centralny Dom Towarowy (CDT) w Warszawie
Maison Dominika, Człowiek z galerii, rozm. przepr. Dorota Krzemionka, "Charaktery" 2014, nr 7, s. 64-69

Ja kupuję, ty kupujesz, my kupujemy. Kimkolwiek jesteśmy, cokolwiek robimy, jedno nas łączy – wszyscy czasem coś kupujemy. Co nami wtedy kieruje?

Rozważanie na temat trafności i nieracjonalności naszych wyborów konsumenckich, roli promocji, reklamy, marki, ceny, miejsca dostępności towaru, osoby sprzedawcy i wielu innych czynników, pod których wpływem - kupujemy. Także o roli nieświadomości, która ma w tym przypadku znaczenie większe, niż myślimy.
Sprawiedliwy handel - logo

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz