Mżawka, deszczyk, burza, ulewa, nawałnica... (w literaturze)
Co wolisz? Deszczyk majowy czy deszcz jesienny? Ponieważ mamy jesień, należałoby napisać o tym drugim. Ale będzie o obu. Deszcz w literaturze i filmie. Wdzięczne zagadnienie.
Wiersze są chyba najczęstsze. Najbardziej znane, to Deszcz jesienny Leopolda Staffa, Deszcze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Kapuśniaczek Juliana Tuwima. Mniej popularny jest Deszcz majowy Staffa. Można dodać jeszcze inne przykłady: Ulewę Adama Asnyka, Deszcz Kazimierza Wierzyńskiego, Deszcz tropikalny Edwarda Stachury, Burzę Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (dwa krótkie utwory pod takim tytułem) i również dwa teksty Jonasza Kofty: Parasol nie chroni od łez oraz Autobusy zapłakane deszczem.
Coś z epiki? Proszę bardzo! Malowniczy pojedynek Kmicica z Wołodyjowskim w strugach deszczu w Potopie Henryka Sienkiewicza... Wkuwany przez średnie pokolenie na pamięć opis burzy w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza... Impresjonistyczny obraz ustającej burzy, delikatnie zharmonizowany z niejasnymi przeczuciami i pragnieniami bohatera, czyli rozdział Przyjdź w Ludziach bezdomnych Stefana Żeromskiego... Potęgę tego zjawiska natomiast gloryfikuje Maksym Gorki w Pieśni o zwiastunie burzy. Nocną, pełną grozy ulewę mamy na początku drugiej części W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza... A skoro o istnej powodzi mowa, to jest w biblijnym opisie potopu (Rdz 6-8,9) i w Młynie nad Flossą Thomasa Eliota (właśc. Mary Ann Evans). Przenośnie zaś, we wspomnianym Potopie Sienkiewicza oraz w kryminale Pora przypływu (Taken at the flood) Agathy Christie. Przyjazny, ożywczy deszczyk jest zaś tematem uroczego, króciutkiego opowiadania Chmurka i wydma Bruna Ferrero.
Biblia, czyli mnogość gatunków. Burza, deszcz, nawałnica. Często oznaczają gniew Pański lub są symbolem Bożej potęgi i wszechmocy (np. Jr 18,17 i 23,19; Iz 28,2; Lm 5,10; Dn 7,2; Oz 13,15; Tb 3,22; Ps 69,4 i sporo innych).
Dramat? Najsławniejszy, to Burza Williama Shakespeare'a (aluzją do niej jest wiersz Burza Kazimierza Wierzyńskiego), ale też straszliwa nawałnica, podczas której oślepł Król Lear z tragedii tego samego autora.
Pokrewna literaturze - piosenka. Na przykład Deszcz, jesienny deszcz (słowa i muzyka: Marian Matuszkiewicz) - rzewny utwór z czasu II wojny światowej... Przebój Czerwonych Gitar, czyli Ciągle pada (słowa: Krzysztof Dzikowski, muzyka: Seweryn Krajewski)... Deszczowe lato (słowa i muzyka: A Gru[y]szczyk), które pamiętam, gdyż moi koledzy z klasy chętnie je śpiewali... Raindrops keep falling on my head (słowa: Hal David, muzyka: Burt Bacharach) - piękny, liryczny motyw przewodni westernu Butch Cassidy i Sundance Kid George'a Roya Hilla (1969).
I tak przeszliśmy do filmu. Przykładów obrazujących sceny z deszczem "w roli głównej" jest wiele. To będzie bardzo subiektywne ujęcie. Przypomnę moje ulubione. Oczywiście, musical Deszczowa piosenka Stanleya Donena i Gene'a Kelly'ego (1952). Jej nie mogło zabraknąć... Prześliczny melodramat W poszukiwaniu deszczowego drzewa (Raintree County, 1957) z Elizabeth Taylor i Mongomerym Cliftem (o aktorze pisałam TUTAJ) w rolach głównych... Statyczny western Zaklinacz deszczu (reż. Joseph Anthony, 1956) z Katharine Hepburn i Burtem Lancasterem... Tak, dwa ostatnie obrazy miały gwiazdorską obsadę. Ale czy te nazwiska obecnie budzą takie emocje, jak wtedy, gdy byłam dzieckiem? Nie wiem...
Powróćmy do literatury. Niektóre postaci i miejsca mają "deszczowe" nazwy. Na przykład Pan Mżawka i Kraina Deszczowców z cyklu o Baltazarze Gąbce Stanisława Pagaczewskiego, (autor był wspomniany TUTAJ) lub Chłopiec z Deszczu (urokliwa, choć peryferyjna postać z dramatu Dwa teatry Jerzego Szaniawskiego).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz