Ćwiczenie 1
Na czym polega błędność (i komizm) wypowiedzi uczniowskich:
a/ Zginęli wszyscy Indianie oprócz konia.
b/ Kochanowski jest pogrążony w smutku, ale się tym nie martwi.
c/ Jacek Soplica wyjechał za granicę i wkroczył do zakonu bernardynów.
d/ Na pole bitwy wpadł Czarniecki na mustangu. Piana leciała mu z pyska.
e/ Zatrudnię ludzi do sprzątnięcia biura i księgowego.
Ćwiczenie 2
Podziel podane spójniki na: a/ erudycyjne, książkowe, b/ archaizmy, c/ stylistycznie neutralne.
Spójniki: a, acz, aczkolwiek, (al)bowiem, ale, atoli, azaliż, aż, bezwzględnie, choć, dlatego że, i, iż, jeśli, li, nadto, przeto, że.
Ćwiczenie 3
Moda językowa przejawia się najczęściej w nadużywaniu niektórych wyrazów kosztem ich synonimów, niekiedy bardziej adekwatnych, precyzyjniejszych, np. formuła - nowa formuła programu, zamiast - forma, postać, kształt. Podaj minimum trzy "modne" wyrazy, będące egzemplifikacją tego zjawiska.
Na czym polega błędność (i komizm) wypowiedzi uczniowskich:
a/ Zginęli wszyscy Indianie oprócz konia.
b/ Kochanowski jest pogrążony w smutku, ale się tym nie martwi.
c/ Jacek Soplica wyjechał za granicę i wkroczył do zakonu bernardynów.
d/ Na pole bitwy wpadł Czarniecki na mustangu. Piana leciała mu z pyska.
e/ Zatrudnię ludzi do sprzątnięcia biura i księgowego.
Ćwiczenie 2
Podziel podane spójniki na: a/ erudycyjne, książkowe, b/ archaizmy, c/ stylistycznie neutralne.
Spójniki: a, acz, aczkolwiek, (al)bowiem, ale, atoli, azaliż, aż, bezwzględnie, choć, dlatego że, i, iż, jeśli, li, nadto, przeto, że.
Ćwiczenie 3
Moda językowa przejawia się najczęściej w nadużywaniu niektórych wyrazów kosztem ich synonimów, niekiedy bardziej adekwatnych, precyzyjniejszych, np. formuła - nowa formuła programu, zamiast - forma, postać, kształt. Podaj minimum trzy "modne" wyrazy, będące egzemplifikacją tego zjawiska.
Ćwiczenie 4
Przymiotnik "ładny" zastąp innym, bliskoznacznym:
a) ładna dziewczyna - ..........
b) ładny chłopak - ..........
c) ładna książka - ..........
d) ładny pejzaż - ..........
Ćwiczenie 5
Podaj wyrazy jednoznaczne (dublety) i bliskoznaczne (synonimy) słów: auto i lingwista.
Przykład: speleolog. Dubletem jest „jaskinioznawca”, a synonimem „grotołaz”.
Ćwiczenie 6
Połącz definicje z nazwami terminów gramatycznych:
Definicje:
a/ Dział gramatyki zajmujący się budową wyrazów.
b/ Dział językoznawstwa, którego przedmiotem jest analiza znaczeń wyrazów.
c/ Ogół zasad i przepisów dotyczących poprawnej pisowni.
d/ Dział językoznawstwa zajmujący się badaniem dźwięków ludzkiej mowy od strony ich artykulacji (sposobu wytwarzania za pomocą narządów mowy), ich cech akustycznych oraz ich odbioru, czyli reakcji, jakie wywołują w ludzkiej psychice.
e/ Ogół wyrazów wchodzących w skład jakiegoś języka.
f/ Nauka o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia.
g/ 1. Nauka o budowie wypowiedzeń; 2. układ wypowiedzenia i jego budowa; też: funkcja wyrazu w zdaniu.
h/ 1. Zasób związków frazeologicznych właściwych danemu językowi; 2. dział językoznawstwa badający związki frazeologiczne danego języka.
i/ Nauka o systemach dźwiękowych języków.
Nazwy terminów gramatycznych: fonetyka, fonologia, frazeologia, leksyka, morfologia, ortografia, semantyka, składnia, słowotwórstwo.
Przymiotnik "ładny" zastąp innym, bliskoznacznym:
a) ładna dziewczyna - ..........
b) ładny chłopak - ..........
c) ładna książka - ..........
d) ładny pejzaż - ..........
Ćwiczenie 5
Podaj wyrazy jednoznaczne (dublety) i bliskoznaczne (synonimy) słów: auto i lingwista.
Przykład: speleolog. Dubletem jest „jaskinioznawca”, a synonimem „grotołaz”.
Ćwiczenie 6
Połącz definicje z nazwami terminów gramatycznych:
Definicje:
a/ Dział gramatyki zajmujący się budową wyrazów.
b/ Dział językoznawstwa, którego przedmiotem jest analiza znaczeń wyrazów.
c/ Ogół zasad i przepisów dotyczących poprawnej pisowni.
d/ Dział językoznawstwa zajmujący się badaniem dźwięków ludzkiej mowy od strony ich artykulacji (sposobu wytwarzania za pomocą narządów mowy), ich cech akustycznych oraz ich odbioru, czyli reakcji, jakie wywołują w ludzkiej psychice.
e/ Ogół wyrazów wchodzących w skład jakiegoś języka.
f/ Nauka o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia.
g/ 1. Nauka o budowie wypowiedzeń; 2. układ wypowiedzenia i jego budowa; też: funkcja wyrazu w zdaniu.
h/ 1. Zasób związków frazeologicznych właściwych danemu językowi; 2. dział językoznawstwa badający związki frazeologiczne danego języka.
i/ Nauka o systemach dźwiękowych języków.
Nazwy terminów gramatycznych: fonetyka, fonologia, frazeologia, leksyka, morfologia, ortografia, semantyka, składnia, słowotwórstwo.
Odpowiedzi
Ćwiczenie 1
a/ W zdaniu sugeruje się, że koń również był Indianinem. Wynika to ze znaczenia przyimka złożonego „oprócz”.
b/ Błąd polega na użyciu słów „smutek” i „zmartwienie” w kontekście przeciwstawienia, gdy tymczasem są to wyrazy bardzo zbliżone znaczeniowo, niemal synonimy.
c/ Czasowniki „wkroczyć” i „wstąpić” w niektórych kontekstach bywają synonimami. W znaczeniu abstrakcyjnym („stać się członkiem zgromadzenia zakonnego”) używamy wyłącznie czasownika „wstąpić”.
d/ Zdanie dwuznaczne: zaimek „mu” może odnosić się i do Czarnieckiego, i do mustanga.
e/ Zdanie posiadające źle zaplanowany szyk wyrazów. Chodzi o "sprzątnięcie" i biura, i księgowego? Powinno być: "zatrudnię księgowego i ludzi do sprzątnięcia". Ponadto "sprzątnięcie" przywołuje skojarzenia z użyciem tego wyrazu w języku środowiskowym, w którym "sprzątnąć (kogoś)" znaczy "zlikwidować, uśmiercić".
Ćwiczenie 2
a/ Spójniki erudycyjne, książkowe: acz, aczkolwiek, (al)bowiem, bezwzględnie, iż, nadto.
b/ Archaizmy: atoli, azaliż, li, przeto.
c/ Spójniki stylistycznie neutralne: a, ale, aż, choć, dlatego że, i, jeśli, że.
Ćwiczenie 1
a/ W zdaniu sugeruje się, że koń również był Indianinem. Wynika to ze znaczenia przyimka złożonego „oprócz”.
b/ Błąd polega na użyciu słów „smutek” i „zmartwienie” w kontekście przeciwstawienia, gdy tymczasem są to wyrazy bardzo zbliżone znaczeniowo, niemal synonimy.
c/ Czasowniki „wkroczyć” i „wstąpić” w niektórych kontekstach bywają synonimami. W znaczeniu abstrakcyjnym („stać się członkiem zgromadzenia zakonnego”) używamy wyłącznie czasownika „wstąpić”.
d/ Zdanie dwuznaczne: zaimek „mu” może odnosić się i do Czarnieckiego, i do mustanga.
e/ Zdanie posiadające źle zaplanowany szyk wyrazów. Chodzi o "sprzątnięcie" i biura, i księgowego? Powinno być: "zatrudnię księgowego i ludzi do sprzątnięcia". Ponadto "sprzątnięcie" przywołuje skojarzenia z użyciem tego wyrazu w języku środowiskowym, w którym "sprzątnąć (kogoś)" znaczy "zlikwidować, uśmiercić".
Ćwiczenie 2
a/ Spójniki erudycyjne, książkowe: acz, aczkolwiek, (al)bowiem, bezwzględnie, iż, nadto.
b/ Archaizmy: atoli, azaliż, li, przeto.
c/ Spójniki stylistycznie neutralne: a, ale, aż, choć, dlatego że, i, jeśli, że.
Ćwiczenie 3
Np. super (chłopak) - zamiast: inteligentny, atrakcyjny, przystojny, interesujący, sympatyczny itp.;
generacja (nowa generacja opon) - zamiast: model, rodzaj;
kompleksowy (kompleksowa przebudowa stadionu) - zamiast: całościowy, całkowity, wszechstronny;
szeroki (dostęp do czegoś) - zamiast: powszechny, wszechstronny, różnorodny, duży, nieograniczony.
Ćwiczenie 4
Na przykład:
a) ładna dziewczyna - urodziwa dziewczyna;
b) ładny chłopak -przystojny chłopak;
c) ładna książka - interesująca książka;
d) ładny pejzaż - malowniczy pejzaż.
Ćwiczenie 5
Auto. Dublet: samochód. Synonimy: np. wóz, fura, bryka, wehikuł, gruchot, klekot, pudło, automobil, dwuślad, gablota, limuzyna, maszyna, pojazd, samochodzik, środek transportu, krążownik szos, cztery kółka.
Lingwista. Dublet: językoznawca. Synonimy: np. filolog, znawca języków, gramatyk.
Ćwiczenie 6
Fonetyka – d/. Fonologia – i/. Frazeologia – h/. Leksyka – e/. Morfologia – a/. Ortografia – c/. Semantyka – b/. Składnia – g/. Słowotwórstwo – f/.
Np. super (chłopak) - zamiast: inteligentny, atrakcyjny, przystojny, interesujący, sympatyczny itp.;
generacja (nowa generacja opon) - zamiast: model, rodzaj;
kompleksowy (kompleksowa przebudowa stadionu) - zamiast: całościowy, całkowity, wszechstronny;
szeroki (dostęp do czegoś) - zamiast: powszechny, wszechstronny, różnorodny, duży, nieograniczony.
Ćwiczenie 4
Na przykład:
a) ładna dziewczyna - urodziwa dziewczyna;
b) ładny chłopak -przystojny chłopak;
c) ładna książka - interesująca książka;
d) ładny pejzaż - malowniczy pejzaż.
Ćwiczenie 5
Auto. Dublet: samochód. Synonimy: np. wóz, fura, bryka, wehikuł, gruchot, klekot, pudło, automobil, dwuślad, gablota, limuzyna, maszyna, pojazd, samochodzik, środek transportu, krążownik szos, cztery kółka.
Lingwista. Dublet: językoznawca. Synonimy: np. filolog, znawca języków, gramatyk.
Ćwiczenie 6
Fonetyka – d/. Fonologia – i/. Frazeologia – h/. Leksyka – e/. Morfologia – a/. Ortografia – c/. Semantyka – b/. Składnia – g/. Słowotwórstwo – f/.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz