poniedziałek, 3 czerwca 2019

Nie tylko o chochlikach (drukarskich)

4 czerwca świętują drukarze. Składając im życzenia, najpierw napiszemy nieco o chochlikach drukarskich (ale absolutnie nie w złej intencji, ale po to, by było weselej), a następnie zaprosimy do krótkiego testu wiedzy, którym można zainspirować się na lekcji czy w innym miejscu.

Zatem coś o literówkach, przeoczeniach drukarskich i pomyłkach składaczy. Oto kilka przykładów:

W londyńskim "Dzienniku Polskim" podano w 1944 r., że hrabina X "założyła wypożyczalnię młodych panienek". Wypadł fragment: "książek przeznaczonych dla".

Katolicki "Czas ogłosił, że "marszałek Diaz zmarł na grypę, był bowiem człowiekiem pobożnym". Tu wypadł wiersz: "opatrzony świętymi sakramentami".

"Sprawa o honor", czyli obrażenie osoby, wymagała przeprosin w prasie. Kiedyś ukazało się ogłoszenie: "Przepraszam pana ... za obnażenie go przy świadkach".

W "Tu i Teraz", w rubryce "Kalendarium polskie" podano, iż "H. Jabłoński ogłosił zniesienie przez Radę Państwa stanu wojennego na terytorium całego raju".

(wg: Stefan Garczyński, Gafy, Komizm mimowolny, Warszawa 1986. ISBN 83-7001-137-3, sygnatura: 117188)
 
 Test wiedzy

Pytania
1. Kim z zawodu był Bi Sheng (Pi-Szeng) – wynalazca ruchomej czcionki?
2. Jak naprawdę nazywał się Johannes Gutenberg?
3. Jaki był nakład 42-wierszowej Biblii Guntenbega?
4. Gdzie obecnie w Polsce znajduje się (jedyny) egzemplarz tej Biblii?
5. Coś o technikach ilustracyjnych. Co oznaczają te nazwy: kopersztych, litografia i linoryt?
6. Co jest godłem drukarzy?
7. Z jakiej części rośliny papirusa wyrabiano materiał piśmienny?
8. Gdzie w Polsce powstała pierwsza papiernia (XV w.)?
9. Jak oznacza się klasy papieru: a/ I (najlepsza) – X (najgorsza) czy b/ I (najgorsza) – X (najlepsza)?
10. Jaki dokument reguluje standardowe rozmiary arkusza papieru stosowane w drukarniach i rysunku technicznym?

Odpowiedzi
1. Niektóre źródła twierdzą, że kowalem, inne, że kupcem.
2. Johannes Gäns(e)fleisch.
3. Prawdopodobnie 200 egzemplarzy.
4. W Muzeum Diecezjalnym im. bpa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego w Pelplinie.
5. Kopersztych = miedzioryt. Litografia – 1/ technika graficzna (druku płaskiego), w której rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym; 2/ odbitka wykonane tą techniką. Linoryt - technika graficzna (druku wypukłego), w której rysunek żłobi się w linoleum; 2/ odbitka wykonane tą techniką.
6. Gryf. W różnych krajach ten symbol ulegał modyfikacjom. W Polsce XVI-wiecznej był to gryf w koronie królewskiej z tamponami i wierszownikiem, wokół którego rozwijał się łaciński napis: „Pieczęć towarzyszy sztuki drukarskiej pierwszej szkoły królewskiej w Krakowie”.
7. Z łodygi.
8. W Prądniku Czerwonym (koło Krakowa).
9. a/ I (najlepsza) – X (najgorsza).
10. Norma ISO 216.


Warto także zajrzeć do (między innymi):
Lakshmi Bhaskaran, Czym jest projektowanie publikacji? Podręcznik projektowania, [tł. Katarzyna Więcek], Warszawa 2007. ISBN 978-83-922797-7-8 (sygnatura: 176511)
Leonard Cichocki (red. nauk.), Poligrafia ogólna, Warszawa 1982. ISBN 83-02-01391-9 (sygnatury: 100422-3)
Jan Stanisław Kopczewski, 500 zagadek dla miłośników książek, wyd. 2, Warszawa 1969 (sygnatura: 113251)
José Scaglione, Laura Meseguer, Cristóbal Henestrosa, Jak projektować kroje pisma. Od szkicu do ekranu, tł. Nina Pluta, Kraków 2013. ISBN 978-83-927308-7-3 (sygnatura: 176507)
Hans Peter Willberg, Friedrich Forssman, Pierwsza pomoc w typografii. Poradnik używania pisma, [tł. Marek Szalsza], wyd. 3, Gdańsk 2015. ISBN 978-83-7453-346-1 (sygnatura: 176509)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz