piątek, 24 listopada 2023

Katarzyny, Katarzynki, Kasie, Kasiunie

Noc z 24 na 25 listopada w dawnej Polsce była szczególna. Kawalerowie obchodzili katarzynki. Patronka tego wydarzenia, św. Katarzyna Aleksandryjska, podobno opiekowała się prawymi kawalerami chcącymi zawrzeć udane związki małżeńskie. Jednak nie o zwyczajach chcemy napisać, ale o Katarzynach.

W historii było ich sporo. Najsławniejsze są trzy spośród sześciu żon Henryka VIII (Katarzyna Aragońska,  Katarzyna Howard, Katarzyna Parr) oraz Katarzyna Medycejska i Katarzyna II. Spośród Polek – np. Katarzyna Jagiellonka (królewna polska i księżniczka litewska, księżna Finlandii i królowa Szwecji, pierwsza żona Jana III Wazy) i Sydonia Katarzyna (księżna cieszyńska).

Równie liczne jest grono świętych i błogosławionych - Katarzyna Bolońska, Katarzyna z Genui, Katarzyna ze Sieny, Katarzyna Labouré, Katarzyna z Palenzy, Katarzyna Ricci, Katarzyna Szwedzka, Katarzyna Thomas, Katarzyna Tekakwitha, Anna Katarzyna Emmerich…

Katarzyny są wśród artystek (Kobro), aktorek (Deneuve, Hepburn, Winslet, Zeta-Jones, Cichopek, Figura), pisarek (Bonda, Dziura, Grochola, Kotowska, Ryrych, Wasilkowska)... Zatem może jeszcze kilka utworów literackich, w których są bohaterkami?

List do Kachniczki, miłej wdówki najwyborniejszej. Zabytek językowy. List miłosny z XV wieku, odkryty przez Aleksandra Brücknera w kodeksie berlińskim, prawdopodobnie z 1437 roku. Oto tekst: „Kachniczko ma namilejsza, wiedzże, eżci wieliką boleść mam, myślęcy zawźdy o tobie. Przeto ciebie proszę, nieraczy mię zapomnieci, le mię raczy sobie przypisaci w odniu serdca twego, ma namilejsza. A Kachniczko, Kachniczko, tocieś mię udręczyła, iżeś mi ty zgasiła płomień twej miłości. Iesus Maria. N.R.I. Iacob” (sygn. 162789, cz IB VII-5/1 a, cz D V-2/68).

Marcin Kromer, Historyja prawdziwa o przygodzie żałosnej Książęcia Jego M. Finlandzkiego Jana, już na ten czas Szweckiego, Gotskiego i Wandalskiego Krola, i Krolewny Jej M. Polskiej Katarzyny Małżonki jego. Kolejny utwór staropolski. Prezentuje życie Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki, czyli rodziców Zygmunta III Wazy. Niby-powieść, a naprawdę słabo sfabularyzowana kronika historyczna (sygn. cz K XIII-2/4 c).

Emily Brontë, Wichrowe Wzgórza. Kapryśna Cathy kocha Heathcliffe’a, ale wychodzi za mąż za Lintona. Odtrącony, ale potajemnie nadal kochany Heathcliffe planuje zemstę, a jego nienawiść wyrządzi krzywdę także następnemu pokoleniu mieszkańców ponurej posiadłości… (sygn. 106211, 106445, 130819, 137846, 169771, 170486, 173460, cz D IV-5/228).

Heinrich Böll, Utracona cześć Katarzyny Blum albo Jak powstaje przemoc i do czego może doprowadzić. Tytuł prawie barokowy, ale powieść współczesna. Historia narzeczonej rzekomego niemieckiego rewolucjonisty, której życie osobiste zostaje zniszczone przez medialną nagonkę. Wściekłe ataki brukowców kierują dziewczynę na drogę zbrodni… (Sygn. 71571, 159839).

Mira Jaworczakowa, Oto jest Kasia. Portret samolubnej Kasi, tracącej wraz z narodzinami siostrzyczki uprzywilejowaną pozycję w rodzinie, oraz jej przemiana pod wpływem wiadomości o chorobie małej Agnieszki (sygn. 178431; dokument dźwiękowy - AV DD CD 50).

John Steinbeck, Na wschód od Edenu. Wielka parabola, pełna kulturowych odniesień. Cathy, wkradająca się w życie dwóch braci i będąca przyczyną niezgody między nimi oraz sprawczynią nieszczęść także w życiu kolejnego pokolenia, jest postacią jednoznacznie złą. A może to jednak kobieta fatalna, nierozumiejąca wpływu, jaki wywiera? (TUTAJ, sygn. 134674/1-2).

Gabriela Zapolska, Kaśka kariatyda. Nieszczęściem prostej, naiwnej dziewczyny jest jej posągowa uroda. Nieodwzajemniona miłość, życiowe niedoświadczenie, nieświadomość zagrożeń stają się przyczyną tragedii… (TUTAJ, sygn. 60393).


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz