Najpierw wyliczanka. Nie denerwujmy się, że długa, bo już uległa znacznemu skróceniu...
...Ibn Battuta (zm. 1377), Pedro de Mendoza (zm. 1537), Hernán Cortés (zm. 1547), Willem Barents (zm. 1597), Jacques Marquette (ur. 1637), sir John Ross (ur. 1777), James Weddell (ur. 1787), sir Paweł Edmund Strzelecki (ur. 1797), John Hanning Speke (ur. 1827), Józef Kopeć (zm. 1827), Konstanty Jelski (ur. 1837), sir John Franklin (zm. 1847), sir Francis Leopold McClintock (zm. 1907), Hugo Zapałowicz i Marian Raciborski (zm. 1917), Richard Evelyn Byrd (zm. 1957)...
...Ibn Battuta (zm. 1377), Pedro de Mendoza (zm. 1537), Hernán Cortés (zm. 1547), Willem Barents (zm. 1597), Jacques Marquette (ur. 1637), sir John Ross (ur. 1777), James Weddell (ur. 1787), sir Paweł Edmund Strzelecki (ur. 1797), John Hanning Speke (ur. 1827), Józef Kopeć (zm. 1827), Konstanty Jelski (ur. 1837), sir John Franklin (zm. 1847), sir Francis Leopold McClintock (zm. 1907), Hugo Zapałowicz i Marian Raciborski (zm. 1917), Richard Evelyn Byrd (zm. 1957)...
 |
| źródło |
Wszyscy byli podróżnikami i (lub) odkrywcami. Każdy ma w bieżącym roku "okrągłą" rocznicę urodzin lub śmierci. Łączy ich jedno: mieli nieprzeciętne biografie. Zatem dzisiaj trzy przykłady niezwykłych podróżników do biegunów (zbliża się lato, więc trzeba poszukać ochłody). Potem - kalendarium ważniejszych odkryć geograficznych z "jubileuszem" w tle.
 |
| źródło |
Początek XX wieku. Ernest Shackleton (1874-1922) szukał ochotników do wyprawy na biegun południowy. Napisał w gazecie ogłoszenie:
Poszukuję osób do niebezpiecznej wyprawy. Warunki: niskie wynagrodzenie, długie miesiące całkowitej ciemności, nieustanne niebezpieczeństwo, bezpieczny powrót - wątpliwy, w przypadku powodzenia i sukcesu - honor i sława.
Potrzebował 28 osób. Zgłosiło się 5 000. W styczniu minęła 95 rocznica jego śmierci.
Poszukuję osób do niebezpiecznej wyprawy. Warunki: niskie wynagrodzenie, długie miesiące całkowitej ciemności, nieustanne niebezpieczeństwo, bezpieczny powrót - wątpliwy, w przypadku powodzenia i sukcesu - honor i sława.
Potrzebował 28 osób. Zgłosiło się 5 000. W styczniu minęła 95 rocznica jego śmierci.
 |
| źródło |
Marek Kamiński (ur. 1964). Podróżnik, polarnik, przedsiębiorca. Studiował filozofię i fizykę. Jako pierwszy zdobył dwa bieguny Ziemi w ciągu jednego roku, bez pomocy z zewnątrz. Oto jego słowa (cytaty wg: Kamiński Marek, Miej odwagę na marzenia, rozm. przepr. Joanna Podsadecka, "Charaktery" 2017, nr 4, dodatek: Trening Psychologiczny. Coaching, Mentoring, Mindfulness, s. 32-33):
Odwaga, wbrew pozorom, nie jest brakiem strachu. Nie polega na nieodczuwaniu strachu, ale na uznaniu, że jest coś ważniejszego niż lęk. Strach coś przed nami zamyka, a przecież chodzi o to, by otwierać się na nowe możliwości, odsłaniać nieznane lądy. (…) Człowiek wie mniej więcej, jak się kieruje samochodem, może o tym poczytać. Ale wiedzieć, a umieć kierować to dwie różne rzeczy. Wiemy całkiem sporo, a umiemy bardzo niewiele. Prawie każdy zna to zdanie z Małego Księcia: „Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”. Zrozumieć to całym sobą, stosować, czyli mieć to w sobie – to jest wyzwanie.
Odwaga, wbrew pozorom, nie jest brakiem strachu. Nie polega na nieodczuwaniu strachu, ale na uznaniu, że jest coś ważniejszego niż lęk. Strach coś przed nami zamyka, a przecież chodzi o to, by otwierać się na nowe możliwości, odsłaniać nieznane lądy. (…) Człowiek wie mniej więcej, jak się kieruje samochodem, może o tym poczytać. Ale wiedzieć, a umieć kierować to dwie różne rzeczy. Wiemy całkiem sporo, a umiemy bardzo niewiele. Prawie każdy zna to zdanie z Małego Księcia: „Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”. Zrozumieć to całym sobą, stosować, czyli mieć to w sobie – to jest wyzwanie.
 |
| źródło |
Małgorzata Wojtaczka (ur. 1965). Żeglarka, speleolog i uczestniczka ekspedycji w rejony polarne. Jako pierwsza Polka – samotnie i samodzielnie (bez pomocy z zewnątrz) - zdobyła Biegun Południowy (25 stycznia 2017 r.). Wędrowała od wybrzeży arktycznego Morza Weddella do bieguna, znajdującego się na wysokości 2835 m n.p.m. To 1200 km na nartach. Lądolód, lodowe szczeliny, góry i zaspy śnieżne. 60 dni pod wiatr dochodzący do 100 km/h, z ciągniętym ładunkiem o wadze 100 kg i w temperaturze dochodzącej do minus 34 stopni Celsjusza.
 |
| źródło |
982 – Eryk Rudy (Eryk Rudobrody) zapoczątkowuje z Islandii kolonizację Grenlandii.
1352-1354 – Ibn Battuta przemierza Saharę i dociera do Timbuktu nad Nigrem.
1402 – Jean de Bethencourt rozpoczyna kolonizację Wysp Kanaryjskich. Zostaje ich królem.
1442 – Nuno Tristao odkrywa afrykański Biały Przylądek (Cap Blanc, Ras al-Abjad).
1447 – Antonio Malfante, genueński kupiec, po przebyciu Sahary dociera do Azy Tuat nad rzeką Niger.
1466-1472 – Afanasij Nikitin, kupiec i podróżnik rosyjski, dociera lądem z Rosji do Indii. Tę wędrówkę opisuje w pamiętniku Wędrówka za trzy morza.
1352-1354 – Ibn Battuta przemierza Saharę i dociera do Timbuktu nad Nigrem.
1402 – Jean de Bethencourt rozpoczyna kolonizację Wysp Kanaryjskich. Zostaje ich królem.
1442 – Nuno Tristao odkrywa afrykański Biały Przylądek (Cap Blanc, Ras al-Abjad).
1447 – Antonio Malfante, genueński kupiec, po przebyciu Sahary dociera do Azy Tuat nad rzeką Niger.
1466-1472 – Afanasij Nikitin, kupiec i podróżnik rosyjski, dociera lądem z Rosji do Indii. Tę wędrówkę opisuje w pamiętniku Wędrówka za trzy morza.
 |
| źródło |
1492 (12 października) – Krzysztof Kolumb wychodzi na ląd na wyspie San Salvador. Bardzo prawdopodobne, że to wyspa obecnie zwana Watling (Bahamy). Następnie dociera na karaibskie wyspy Kuba i Hispaniola (Haiti).
 |
| Replika okrętu "Santa Maria" K. Kolumba |
1497 – John Cabot (właściwie Giovanni Caboto), włoski żeglarz w służbie angielskiej, dociera na kontynent północnoamerykański (Nowa Fundlandia i Labrador).
1507 - Pedro Mascarenhas, portugalski żeglarz i dyplomata, odkrywa wyspy Mauritius i Reunion, wchodzące w skład archipelagu Maskarenów.
1507 - Martin Waldseemüller, niemiecki kartograf, nadaje Nowemu Światu nazwę Ameryka.
1519-1522 – pierwsze opłynięcie świata przez Ferdynanda Magellana, a właściwie – jego wyprawę, gdyż sam Magellan zostaje zamordowany 27 kwietnia 1521 r. na wyspie Mactan (Filipiny). Po jego śmierci, utracie czterech statków i części załogi, dowództwo obejmuje Juan Sebastian del Cano, który powraca do Hiszpanii z jednym statkiem i 18 członkami załogi.
1542-1544 – Francisco de Orellana, hiszpański konkwistador, bada bieg Amazonki i nadaje jej obecną nazwę.
1567 – Alvaro de Mendana, hiszpański żeglarz, odkrywa Wyspy Salomona, błędnie uważając je za część legendarnego Kontynentu Południowego.
1577-1580 – sir Francis Drake, angielski korsarz, odbywa wyprawę morską wokół kuli ziemskiej.
1507 - Pedro Mascarenhas, portugalski żeglarz i dyplomata, odkrywa wyspy Mauritius i Reunion, wchodzące w skład archipelagu Maskarenów.
1507 - Martin Waldseemüller, niemiecki kartograf, nadaje Nowemu Światu nazwę Ameryka.
1519-1522 – pierwsze opłynięcie świata przez Ferdynanda Magellana, a właściwie – jego wyprawę, gdyż sam Magellan zostaje zamordowany 27 kwietnia 1521 r. na wyspie Mactan (Filipiny). Po jego śmierci, utracie czterech statków i części załogi, dowództwo obejmuje Juan Sebastian del Cano, który powraca do Hiszpanii z jednym statkiem i 18 członkami załogi.
1542-1544 – Francisco de Orellana, hiszpański konkwistador, bada bieg Amazonki i nadaje jej obecną nazwę.
1567 – Alvaro de Mendana, hiszpański żeglarz, odkrywa Wyspy Salomona, błędnie uważając je za część legendarnego Kontynentu Południowego.
1577-1580 – sir Francis Drake, angielski korsarz, odbywa wyprawę morską wokół kuli ziemskiej.
 |
| Replika okrętu "Golden Hind" sir Fancisa Drake'a |
1581-1582 – Jermak Timofiejewicz, rosyjski ataman kozacki i dowódca rosyjski, pozostający na służbie permskiego kupca, Strogonowa, rozpoczyna rosyjską kolonizację Syberii.
1587 – John Davis, angielski żeglarz, dociera do Ziemi Baffina.
1594-1597 – Willem Barents, holenderski żeglarz, odkrywa Nową Ziemię, Wyspę Niedźwiedzią i Spitsbergen.
1587 – John Davis, angielski żeglarz, dociera do Ziemi Baffina.
1594-1597 – Willem Barents, holenderski żeglarz, odkrywa Nową Ziemię, Wyspę Niedźwiedzią i Spitsbergen.
 |
| źródło |
1642-1643 – Abel Janszoon Tasman, holenderski żeglarz i kupiec, odkrywa Tasmanię i opływa Australię.
1647-1648 – Siemion Iwanowicz Dieżniew, rosyjski żeglarz, opływa wschodni cypel Syberii (obecnie Przylądek Dieżniewa) i przebywa cieśninę pomiędzy Azją i Ameryką.
1680-1682 - René-Robert Cavelier de La Salle, francuski odkrywca i badacz, odkrywa deltę Mississipi i ustanawia francuską posiadłość w Ameryce Północnej – Luizjanę.
1722 – Jakob Roggeveen, holenderski admirał i podróżnik, odkrywa Wyspę Wielkanocną.
1792-1793 – Sir Alexander Mackenzie, szkocki kupiec i podróżnik, jako pierwszy Europejczyk przemierza Amerykę Północną od wschodniego do zachodniego wybrzeża.
1797 – brygadier Józef Kopeć, żołnierz Insurekcji, zesłany na Kamczatkę, opisuje półwysep i jego mieszkańców.
1817-1820 – Wacław Seweryn Rzewuski, podróżnik, orientalista, pamiętnikarz i poeta, poznaje kraje arabskie, podobno docierając także do Mekki.
1827-1832 – Józef Szczepan Kowalewski, filolog i orientalista, bada język mongolski.
1842-1844 – John Charles Fremont, amerykański generał i podróżnik, dociera – przez Mississipi i Góry Skaliste – do Kalifornii.
1647-1648 – Siemion Iwanowicz Dieżniew, rosyjski żeglarz, opływa wschodni cypel Syberii (obecnie Przylądek Dieżniewa) i przebywa cieśninę pomiędzy Azją i Ameryką.
1680-1682 - René-Robert Cavelier de La Salle, francuski odkrywca i badacz, odkrywa deltę Mississipi i ustanawia francuską posiadłość w Ameryce Północnej – Luizjanę.
1722 – Jakob Roggeveen, holenderski admirał i podróżnik, odkrywa Wyspę Wielkanocną.
1792-1793 – Sir Alexander Mackenzie, szkocki kupiec i podróżnik, jako pierwszy Europejczyk przemierza Amerykę Północną od wschodniego do zachodniego wybrzeża.
1797 – brygadier Józef Kopeć, żołnierz Insurekcji, zesłany na Kamczatkę, opisuje półwysep i jego mieszkańców.
1817-1820 – Wacław Seweryn Rzewuski, podróżnik, orientalista, pamiętnikarz i poeta, poznaje kraje arabskie, podobno docierając także do Mekki.
1827-1832 – Józef Szczepan Kowalewski, filolog i orientalista, bada język mongolski.
1842-1844 – John Charles Fremont, amerykański generał i podróżnik, dociera – przez Mississipi i Góry Skaliste – do Kalifornii.
 |
| źródło |
1861-1862 – John McDouall Stuart, australijski podróżnik, z pochodzenia Szkot, jako pierwszy przemierza Australię od południowego wybrzeża do brzegów Pacyfiku na północy i z powrotem.
1862 – John Hanning Speke, angielski oficer i podróżnik, odkrywa źródła Nilu. Rok później drukiem ukazuje się jego Dziennik z odkrycia źródeł Nilu.
1865-1882 – Benedykt Dybowski, przyrodnik, podróżnik, odkrywca i lekarz, prowadzi badania na Syberii i Kamczatce.
1874-1877 – Henry Morton Stanley (właściwie John Rowlands), walijski dziennikarz i korespondent, pisarz i poszukiwacz przygód, bada pojezierze wschodnioafrykańskie i Kongo.
1862 – John Hanning Speke, angielski oficer i podróżnik, odkrywa źródła Nilu. Rok później drukiem ukazuje się jego Dziennik z odkrycia źródeł Nilu.
1865-1882 – Benedykt Dybowski, przyrodnik, podróżnik, odkrywca i lekarz, prowadzi badania na Syberii i Kamczatce.
1874-1877 – Henry Morton Stanley (właściwie John Rowlands), walijski dziennikarz i korespondent, pisarz i poszukiwacz przygód, bada pojezierze wschodnioafrykańskie i Kongo.
 |
| źródło |
1897-1898 – pierwsze „zimowanie” ekspedycji na Antarktydzie (Belgica z Henrykiem Arctowskim i Antonim Bolesławem Dobrowolskim).
1912 – wyprawa Roberta Falcona Scotta, angielskiego oficera, dociera – cztery tygodnie po Roaldzie Amundsenie - do bieguna południowego. Wszyscy jej członkowie giną w drodze powrotnej. Dziennik wyprawy Scotta, wstrząsający szczególnie w swej ostatniej części, omawiałyśmy TUTAJ.
1912 – wyprawa Roberta Falcona Scotta, angielskiego oficera, dociera – cztery tygodnie po Roaldzie Amundsenie - do bieguna południowego. Wszyscy jej członkowie giną w drodze powrotnej. Dziennik wyprawy Scotta, wstrząsający szczególnie w swej ostatniej części, omawiałyśmy TUTAJ.
 |
| Wyprawa Roalda Amundsena na biegunie południowym |
1957-1958 – Sir Vivian Ernest Fuchs, angielski podróżnik, i Edmund Hillary, nowozelandzki himalaista i polarnik, jako pierwsi przemierzają Antarktydę piechotą.
Bibliografia (wybór)
Centkiewiczowie Alina i Czesław, Nie prowadziła ich Gwiazda Polarna, wyd. 3, Warszawa 1981. ISBN 83-207-0272-0 (sygn. 95015, 95514) i wyd. wcześniejsze.
Hakluyt Richard, Wyprawy morskie, podróże i odkrycia Anglików, tł. Monika Adamczyk-Garbowska, Gdańsk 1988. ISBN 83-215-3273-X (sygn. cz XXVIII-1/9).
Machowski Jacek, Polscy zdobywcy Białego Lądu. Historia polskich odkryć, wypraw i badań w Antarktyce, Warszawa 1997. ISBN 83-86483-56-3 (sygn. 153064).
Słabczyński Tadeusz, Wielcy odkrywcy i podróżnicy. Słownik, Warszawa 1995. ISBN 83-02-05761-4 (sygn. 169609, cz XLVII-4/51).
Słabczyński Wacław, Polscy podróżnicy i odkrywcy, wyd. 2 zm., Warszawa 1988. ISBN 83-01-08310-7 (sygn. cz XXV-9/7).
Struczyński Michał (zestawił), Mały leksykon podróżników i odkrywców którzy zmienili obraz świata. 4300 lat wypraw i odkryć, Kraków, Warszawa 1994. ISBN 83-85878-55-6 (sygn. cz XLVII-7/4 b).
Zob. też omówienie pamiętnika Fridtjofa Nansena TUTAJ.
Bibliografia (wybór)
Centkiewiczowie Alina i Czesław, Nie prowadziła ich Gwiazda Polarna, wyd. 3, Warszawa 1981. ISBN 83-207-0272-0 (sygn. 95015, 95514) i wyd. wcześniejsze.
Hakluyt Richard, Wyprawy morskie, podróże i odkrycia Anglików, tł. Monika Adamczyk-Garbowska, Gdańsk 1988. ISBN 83-215-3273-X (sygn. cz XXVIII-1/9).
Machowski Jacek, Polscy zdobywcy Białego Lądu. Historia polskich odkryć, wypraw i badań w Antarktyce, Warszawa 1997. ISBN 83-86483-56-3 (sygn. 153064).
Słabczyński Tadeusz, Wielcy odkrywcy i podróżnicy. Słownik, Warszawa 1995. ISBN 83-02-05761-4 (sygn. 169609, cz XLVII-4/51).
Słabczyński Wacław, Polscy podróżnicy i odkrywcy, wyd. 2 zm., Warszawa 1988. ISBN 83-01-08310-7 (sygn. cz XXV-9/7).
Struczyński Michał (zestawił), Mały leksykon podróżników i odkrywców którzy zmienili obraz świata. 4300 lat wypraw i odkryć, Kraków, Warszawa 1994. ISBN 83-85878-55-6 (sygn. cz XLVII-7/4 b).
Zob. też omówienie pamiętnika Fridtjofa Nansena TUTAJ.
 |
| Replika okrętu "Nao Victoria" F. Magellana |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz