Dzisiaj jeszcze raz powrócimy do epok literackich.
Pytania
Ćwiczenie 1
O jakiej epoce pisze autor? Dzięki którym twierdzeniom ją rozpoznajesz (minimum trzy)?
Dystans między cierpieniem i radością (…) wydawał się wówczas o wiele większy (…). Każde zdarzenie, każdy czyn ujmowany był w określone i wyraziste formy, zdominowany przez podniosłość rygorystycznie utrwalonego stylu życia. Wielkie zdarzenia: urodziny, małżeństwo, śmierć, opromieniał - dzięki sakramentowi - blask boskiej tajemnicy. Ale również i drobniejszym sprawom, jak podróż, praca, odwiedziny, towarzyszyły tysiące błogosławieństw, ceremonii, przysłów i form towarzyskich. Nędzarze i ułomni mniej zaznawali ulgi niż dzisiaj, cierpienia te były groźniejsze i cięższe do zniesienia. Choroba stanowiła silniejszy niż dziś kontrast ze zdrowiem, ostry mróz i przerażające ciemności zimy były złem bardziej istotnym niż dziś. Sławą i bogactwem cieszyło się gwałtowniej i bardziej pożądliwie; wyraźniejsza niż dziś dzieliła je granica o żałosnego ubóstwa i lichoty. (…) Wszystkie sprawy życiowe działy się publicznie zarówno w swym przepychu, jak i w okrucieństwie. (…) Możni panowie nie wyruszali nigdy bez zbytkownej broni i okazałego orszaku, wzbudzając tym zawiść i strach (…). Zakochany nosił barwy swojej damy, towarzysz cechowy - oznakę swego bractwa, stronnictwo - barwy i herb swego przywódcy. (…) Na skutek trwałych kontrastów, na skutek różnorodności form, poprzez które wszystko przenikało do umysłu, życie codzienne miało w sobie żywiołowy wdzięk i namiętną sugestywność, ujawniające się w nastrojach zróżnicowanych, od prymitywnej rozwiązłości, gwałtownego okrucieństwa aż po serdeczne wzruszenia; pomiędzy takimi przeciwieństwami oscylowało (…) życie miejskie.
Pytania
Ćwiczenie 1
O jakiej epoce pisze autor? Dzięki którym twierdzeniom ją rozpoznajesz (minimum trzy)?
Dystans między cierpieniem i radością (…) wydawał się wówczas o wiele większy (…). Każde zdarzenie, każdy czyn ujmowany był w określone i wyraziste formy, zdominowany przez podniosłość rygorystycznie utrwalonego stylu życia. Wielkie zdarzenia: urodziny, małżeństwo, śmierć, opromieniał - dzięki sakramentowi - blask boskiej tajemnicy. Ale również i drobniejszym sprawom, jak podróż, praca, odwiedziny, towarzyszyły tysiące błogosławieństw, ceremonii, przysłów i form towarzyskich. Nędzarze i ułomni mniej zaznawali ulgi niż dzisiaj, cierpienia te były groźniejsze i cięższe do zniesienia. Choroba stanowiła silniejszy niż dziś kontrast ze zdrowiem, ostry mróz i przerażające ciemności zimy były złem bardziej istotnym niż dziś. Sławą i bogactwem cieszyło się gwałtowniej i bardziej pożądliwie; wyraźniejsza niż dziś dzieliła je granica o żałosnego ubóstwa i lichoty. (…) Wszystkie sprawy życiowe działy się publicznie zarówno w swym przepychu, jak i w okrucieństwie. (…) Możni panowie nie wyruszali nigdy bez zbytkownej broni i okazałego orszaku, wzbudzając tym zawiść i strach (…). Zakochany nosił barwy swojej damy, towarzysz cechowy - oznakę swego bractwa, stronnictwo - barwy i herb swego przywódcy. (…) Na skutek trwałych kontrastów, na skutek różnorodności form, poprzez które wszystko przenikało do umysłu, życie codzienne miało w sobie żywiołowy wdzięk i namiętną sugestywność, ujawniające się w nastrojach zróżnicowanych, od prymitywnej rozwiązłości, gwałtownego okrucieństwa aż po serdeczne wzruszenia; pomiędzy takimi przeciwieństwami oscylowało (…) życie miejskie.
Ćwiczenie 2
O jakiej epoce pisze autorka? Jakie teksty z epoki możesz przedstawić na poparcie jej tezy wyrażonej w cytacie (minimum jeden utwór)?
Istnieje pewien uderzający paralelizm pomiędzy myślą naukową, filozoficzną a myślą estetyczną (…) okresu. Człowiek (…) nieporównanie silniej niż w stuleciach poprzednich odczuł tajemnicę istnienia – własnej istoty i nieskończonego wszechświata. Idea nieskończoności nie tylko uczyła pokory (…), ale przede wszystkim uświadamiała ograniczoność pojmowania spraw i zjawisk dla człowieka najważniejszych.
Ćwiczenie 3
Jaką epokę charakteryzują te określenia? Łacina jako język uniwersalny; skupienie się tematyki wielu utworach na wątkach religijnych; anonimowość artystów; rozwój szkolnictwa przykościelnego.
Ćwiczenie 4
Jaką epokę charakteryzują te określenia? Powrót do antyku; humanizm; rozwój mecenatu; akcentowanie ludzkiej wolności.
O jakiej epoce pisze autorka? Jakie teksty z epoki możesz przedstawić na poparcie jej tezy wyrażonej w cytacie (minimum jeden utwór)?
Istnieje pewien uderzający paralelizm pomiędzy myślą naukową, filozoficzną a myślą estetyczną (…) okresu. Człowiek (…) nieporównanie silniej niż w stuleciach poprzednich odczuł tajemnicę istnienia – własnej istoty i nieskończonego wszechświata. Idea nieskończoności nie tylko uczyła pokory (…), ale przede wszystkim uświadamiała ograniczoność pojmowania spraw i zjawisk dla człowieka najważniejszych.
Ćwiczenie 3
Jaką epokę charakteryzują te określenia? Łacina jako język uniwersalny; skupienie się tematyki wielu utworach na wątkach religijnych; anonimowość artystów; rozwój szkolnictwa przykościelnego.
Ćwiczenie 4
Jaką epokę charakteryzują te określenia? Powrót do antyku; humanizm; rozwój mecenatu; akcentowanie ludzkiej wolności.
Ćwiczenie 5
Jaką epokę charakteryzują te określenia? Jednostka powinna być użyteczna dla społeczeństwa, jest jednym z jego elementów; należy zainteresować się losem najuboższej części narodu i wykształcić w społeczeństwie poczucie tożsamości narodowej; dzieło literackie powinno ukazywać rzeczywistość prawdopodobną, pełnić funkcję utylitarną, proponować wzorce zachowań akceptowanych przez społeczeństwo; kobieta jest pełnoprawnym członkiem społeczeństwa, ma prawo kształcić się i podejmować pracę zarobkową; świat ludzki należy do świata przyrody i powinno się go badać tymi samymi metodami; każde ludzkie działanie (naukę, sztukę, literaturę, technikę) powinna cechować społeczna użyteczność.
Ćwiczenie 6
Jaką epokę charakteryzuje ten cytat? Uzasadnij tezy zawarte w cytacie przywołując przykłady utworów literackich (po jednym do każdej tezy) z tej epoki (możesz wymienić także utwory znane jedynie z tytułu).
[Polscy pisarze] nie tylko wykorzystywali najnowsze idee i gatunki, szukali także oparcia w tradycji, w odległych epokach wynajdywali wzory stylistyczne, uniwersalne tematy i zespoły wartości. Szczególnie cenili Biblię, Boską Komedię Dantego i dramaty Szekspira. Biblia stanowiła (…) niewyczerpany rezerwuar motywów i rozwiązań stylistyczno-gatunkowych. Z niej zapożyczali m.in. modele poezji psalmicznej, różne warianty przypowieści (paraboli) czy topikę apokaliptyczną. Z Biblii wywodziła się (…) koncepcja literatury profetycznej (wieszczej). Do Biblii odwoływali się, tworząc wielkie systemy historiozoficzne (…). Z Biblią w naturalny sposób łączył się nurt liryki religijnej, poezja dyskursu z Bogiem. Do kręgu wielkich marzeń (…) zaliczyć należy pragnienie przenikania granic świata nadprzyrodzonego i zrozumienia tajemnicy śmierci. Dlatego ich mistrzem stał się Dante Alighieri (…).
Jaką epokę charakteryzują te określenia? Jednostka powinna być użyteczna dla społeczeństwa, jest jednym z jego elementów; należy zainteresować się losem najuboższej części narodu i wykształcić w społeczeństwie poczucie tożsamości narodowej; dzieło literackie powinno ukazywać rzeczywistość prawdopodobną, pełnić funkcję utylitarną, proponować wzorce zachowań akceptowanych przez społeczeństwo; kobieta jest pełnoprawnym członkiem społeczeństwa, ma prawo kształcić się i podejmować pracę zarobkową; świat ludzki należy do świata przyrody i powinno się go badać tymi samymi metodami; każde ludzkie działanie (naukę, sztukę, literaturę, technikę) powinna cechować społeczna użyteczność.
Ćwiczenie 6
Jaką epokę charakteryzuje ten cytat? Uzasadnij tezy zawarte w cytacie przywołując przykłady utworów literackich (po jednym do każdej tezy) z tej epoki (możesz wymienić także utwory znane jedynie z tytułu).
[Polscy pisarze] nie tylko wykorzystywali najnowsze idee i gatunki, szukali także oparcia w tradycji, w odległych epokach wynajdywali wzory stylistyczne, uniwersalne tematy i zespoły wartości. Szczególnie cenili Biblię, Boską Komedię Dantego i dramaty Szekspira. Biblia stanowiła (…) niewyczerpany rezerwuar motywów i rozwiązań stylistyczno-gatunkowych. Z niej zapożyczali m.in. modele poezji psalmicznej, różne warianty przypowieści (paraboli) czy topikę apokaliptyczną. Z Biblii wywodziła się (…) koncepcja literatury profetycznej (wieszczej). Do Biblii odwoływali się, tworząc wielkie systemy historiozoficzne (…). Z Biblią w naturalny sposób łączył się nurt liryki religijnej, poezja dyskursu z Bogiem. Do kręgu wielkich marzeń (…) zaliczyć należy pragnienie przenikania granic świata nadprzyrodzonego i zrozumienia tajemnicy śmierci. Dlatego ich mistrzem stał się Dante Alighieri (…).
Odpowiedzi
Ćwiczenie 1
O średniowieczu. Źródło: Johann Huizinga, Jesień Średniowiecza, przeł. T. Brzostowski. Cytaty identyfikujące, np. blask boskiej tajemnicy; Możni panowie nie wyruszali nigdy bez zbytkownej broni i okazałego orszaku; Zakochany nosił barwy swojej damy, towarzysz cechowy - oznakę swego bractwa.
Ćwiczenie 2
O baroku. Źródło: Jadwiga Sokołowska, Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy. Utwory – np. Cień oraz Krótkość żywota Daniela Naborowskiego.
Ćwiczenie 3
Średniowiecze.
Ćwiczenie 4
Renesans (odrodzenie).
Ćwiczenie 5
Pozytywizm.
Ćwiczenie 1
O średniowieczu. Źródło: Johann Huizinga, Jesień Średniowiecza, przeł. T. Brzostowski. Cytaty identyfikujące, np. blask boskiej tajemnicy; Możni panowie nie wyruszali nigdy bez zbytkownej broni i okazałego orszaku; Zakochany nosił barwy swojej damy, towarzysz cechowy - oznakę swego bractwa.
Ćwiczenie 2
O baroku. Źródło: Jadwiga Sokołowska, Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy. Utwory – np. Cień oraz Krótkość żywota Daniela Naborowskiego.
Ćwiczenie 3
Średniowiecze.
Ćwiczenie 4
Renesans (odrodzenie).
Ćwiczenie 5
Pozytywizm.
Ćwiczenie 6
Romantyzm. Źródło: Chrząstowska Bożena (red.)., Skarbiec języka, literatury, sztuki. podręcznik dla klas I-III liceum ogólnokształcącego i profilowanego. Zakres podstawowy i rozszerzony. Nawiązanie do:
a) dramatów Szekspira, np. Balladyna (postać kobiety-zabójczyni) i Kordian [Przygotowanie] Juliusza Słowackiego nawiązują do Makbeta;
b) Boskiej Komedii Dantego, np. "szpaki Danta" w scenie 1 Kordiana; Poema piasta Dantyszka o piekle Juliusza Słowackiego;
c) Biblii:
Romantyzm. Źródło: Chrząstowska Bożena (red.)., Skarbiec języka, literatury, sztuki. podręcznik dla klas I-III liceum ogólnokształcącego i profilowanego. Zakres podstawowy i rozszerzony. Nawiązanie do:
a) dramatów Szekspira, np. Balladyna (postać kobiety-zabójczyni) i Kordian [Przygotowanie] Juliusza Słowackiego nawiązują do Makbeta;
b) Boskiej Komedii Dantego, np. "szpaki Danta" w scenie 1 Kordiana; Poema piasta Dantyszka o piekle Juliusza Słowackiego;
c) Biblii:
• psalmiczność, hymniczność, np. Psalmy przyszłości Zygmunta Krasińskiego; Odpowiedź na „Psalmy przyszłości” (Do autora trzech Psalmów) Juliusza Słowackiego; Hymn [Smutno mi, Boże...], Hymn [Bogarodzico Dziewico...] Słowackiego;
• paraboliczność, np. Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza; Anhelli Słowackiego (w tych utworach - także styl biblijny);
• apokaliptyczność, np. Reduta Ordona Mickiewicza ("Bóg wysadzi tę ziemię jak on swą redutę"); Nie-boska komedia Zygmunta Krasińskiego;
• profetyczność, np. Dziadów część III Mickiewicza;
• historiozofia, np. Nie-boska komedia Krasińskiego; Genezis z Ducha Słowackiego;
• liryka religijna, np. Hymn [Smutno mi, Boże...] Słowackiego; Rozum i wiara Mickiewicza.
• paraboliczność, np. Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza; Anhelli Słowackiego (w tych utworach - także styl biblijny);
• apokaliptyczność, np. Reduta Ordona Mickiewicza ("Bóg wysadzi tę ziemię jak on swą redutę"); Nie-boska komedia Zygmunta Krasińskiego;
• profetyczność, np. Dziadów część III Mickiewicza;
• historiozofia, np. Nie-boska komedia Krasińskiego; Genezis z Ducha Słowackiego;
• liryka religijna, np. Hymn [Smutno mi, Boże...] Słowackiego; Rozum i wiara Mickiewicza.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz