piątek, 25 września 2015

Nasz Mały Leksykon Filmowy – Balonem, latającym dywanem, na strusiu…, czyli jak i czym można podróżować (w filmie)?

No, nie tylko podróżować, ale w ogóle przemieszczać się. Jakiś czas temu zaprezentowałyśmy wystawkę Balonem, sterowcem, okrętem, piechotą (po wiedzę, przygodę, diamenty lub złoto), czyli Podróże w literaturze. Dziś – dla odmiany – napiszemy o podróżowaniu w filmie. Wyliczyłyśmy ponad 40 sposobów. Niżej podajemy przykłady na tę rozmaitość. Jeden, może dwa (bo temat nazbyt obszerny). Gdybyśmy jeszcze dopisały książki (choć je dziś pominiemy), to dopiero byłaby… jazda! Przepraszamy, podróż!

           
PODRÓŻE LĄDOWE

Autobus, Autokar. Trolejbus
Pełno ich w filmach. Ale może ten? Autobus wolności (Bustin loose, 1981, USA, reż. Oz Scott, Michael Schultz). Komedia. Grupa dzieci w szkolnym wieku jedzie autobusem na farmę rodziców wychowawczyni.

Czołg
Bękarty wojny (2009, Niemcy, USA, reż. Quentin Tarantino, Eli Roth). Amerykanie żydowskiego pochodzenia planują w okupowanej Francji zamach na Hitlera.

Deskorolka. Hulajnoga. Łyżworolki
Może Powrót do przyszłości (1985, 1989, 1990, USA, reż. Robert Zemeckis)? Michael J. Fox świetnie jeździ na desce!

Drabina
Sen o Jakubowej drabinie (1998, Polska, reż. Alicja Witkowska). Etiuda nawiązująca do postaci biblijnej (Rdz 28,10-22).

Dyliżans. Bryczka. Kareta. Powóz
Mnóstwo filmów! Począwszy od baśni („dyniowata” karoca Kopciuszka), a skończywszy na ekranizacji klasyki (np. Lalki Prusa). O jednym z tych pojazdów już kiedyś pisałyśmy, zobaczcie

Lina
Zamieńmy ją na…lianę (bo jest do tamtej podobna) i wspomnijmy Tarzana (cykl 12 filmów z Johnnym Weissmullerem oraz dziesiątki innych adaptacji prozy Burroughsa). A jeśli chodzi o liny (bez mutacji ortograficznych) – pełno ich w filmach „górskich”, np. K2 (1991, Japonia, USA, Wielka Brytania, reż. Franc Roddam). Dwaj przyjaciele wyruszają do Karakorum, by zdobyć słynny szczyt.

Motocykl
Myślicie, że będzie Easy Rider, Dziki, Grease 2, Torque, Dzienniki motocyklowe czy znana scena z Top Gun? No to pudło. Zaproponujemy La Stradę (1954, Włochy, reż. Federico Fellini). Cyrkowy siłacz przemierza Italię z kruchą towarzyszką. A scena prezentująca upływ czasu (szybka zmiana pór roku i krajobrazu w czasie jazdy bohaterów motocyklem), to majstersztyk!

Narty
Bohaterowie telemarku (1965, Wielka Brytania, reż. Anthony Mann). Bojownicy norweskiego ruchu oporu próbują zniszczyć zbudowaną w górach fabrykę ciężkiej wody.

Pieszo. Biegiem
Wszystko będzie dobrze (2007, Polska, reż. Tomasz Wiszniewski). Trenujący biegi długodystansowe chłopiec biegnie do Częstochowy w intencji uzdrowienia swej matki.
Jeszcze wyżej (1923, USA, reż. Fred C. Newmeyer, Sam Taylor). Pieszo, ale… pionowo! Młody pracownik domu towarowego usiłuje wspiąć się po zewnętrznej ścianie na szczyt budynku.
Rydwany ognia (1981, Wielka Brytania, reż. Hugh Hudson). Autentyczna historia dwóch lekkoatletów startujących na igrzyskach olimpijskich. Pobudki udziału obu biegaczy w zawodach są całkowicie różne…

Pociąg
O nim napiszemy obszernie z okazji Dnia Kolejarza! Czekajcie cierpliwie. Przypomnimy rewelacyjne filmy!

Poręcz
Mary Poppins (1964, Stany Zjednoczone, reż. Hamilton Luske, Robert Stevenson). Urocza guwernantka-czarodziejka wdzięcznie przemieszcza się w ten sposób. Ale nie tylko (zob. też podróże powietrzne i w czasoprzestrzeni)! 

Przy pomocy różnych zwierząt: konno, na ośle, mule, słoniu, wielbłądzie; psim zaprzęgiem; na skrzydłach ptaków (lub… na oklep na tychże)
Koń = western, a stąd wniosek, że takich filmów są setki. Co innego muł lub osioł. One nieco rzadziej „grają” na ekranie. Dlatego je dowartościujemy - wspominając.
Na los szczęścia, Baltazarze! (1966, Francja, reż. Robert Bresson). „Podróżowanie” jest w tym wypadku metaforą. Historia pokornego osiołka, często zmieniającego właścicieli i doświadczającego ogromu cierpienia. Przez wielu krytyków obraz uważany za film pasyjny. Jeden z najpiękniejszych (i najbardziej gorzkich) – nie tylko we francuskiej kinematografii.
Muły siostry Sary (1970, USA, reż. Don Siegel). W stosunku do powyższego – znacznie lżejszy kaliber. Prawie komedia. Kowboj i dziewczyna. A co dalej? Zobaczcie film!
W pustyni i w puszczy (1973, Polska, reż. Władysław Ślesicki; 2001, Polska, reż. Gavin Hood). Powieść Sienkiewicza znamy ze szkoły. Tutaj mamy podróż i na słoniu, i na wielbłądzie. Podobnie – przy pomocy różnych zwierząt przemieszczali się bohaterowie W 80 dni dookoła świata (1956, USA, reż. Michael Anderson i kolejne adaptacje prozy Verne’a) – historii szalonej wyprawy angielskiego dżentelmena i jego kamerdynera.
Śnieżne psy (2002, Kanada, USA, reż. Brian Levant). Dentysta ze słonecznej części USA dostaje na Alasce spadek w postaci…psiego zaprzęgu. Pogodna, urocza komedia.
Gwiazda Południa (1969, Francja, Wielka Brytania, reż. Orson Welles, Sidney Hayers). Znowu adaptacja powieści Verne’a. Przygody złodziei klejnotów na południu Afryki. A film znalazł się tu z powodu wspomnianego nieco wyżej…strusia. A skoro już o ptakach mowa, to jeszcze wspomnijmy Ptaśka (1984, USA, reż. Alan Parker) – z sentymentu dla przystojnego Matthewa Modine'a, który w filmie tak ptaszęco wyglądał!


Rower
Złodzieje rowerów (1948, Włochy, reż. Vittorio De Sica). Ojciec i syn poszukują złodzieja roweru.

Rydwan
Wspominane wyżej Rydwany ognia - to metafora. A teraz rydwany dosłowne, czyli Ben Hur (1959, USA, reż. William Wyler i przedwojenna ekranizacja powieści Wallace'a). Losy izraelskiego księcia, wygnanego z kraju przez swego przyjaciela.

Samochód
Temat także już „przerabiany”, o tutaj.

Schody
W mroku pod schodami (1991, USA, reż. Wes Craven). Horror. Trójka chłopców zakrada się do domu zamieszkanego przez dwóch psychopatów.

Tramwaj
Tramwaj zwany pożądaniem? Nie, bo to przenośnia. A ten pojazd „dosłownie” oglądamy np. w kilkuminutowej etiudzie o nieskomplikowanym tytule… Tramwaj (1966, Polska, reż. Krzysztof Kieślowski). Oniryczna, choć z pozoru prosta historia. Chłopak wskakuje do tramwaju, bo chce zawrzeć znajomość z dziewczyną.

Winda
Chyba najbardziej znane windy są w filmach Płonący wieżowiec oraz Charlie i fabryka czekolady. Ta druga – ze szkła! Ale warto powrócić do świetnego thrillera Windą na szafot (1958, Francja, reż. Louis Malle). Były komandos postanawia zabić męża kochanki, ale na miejscu zbrodni zostaje unieruchomiony w windzie. Kobieta – pragnąc mu pomóc – jedynie przyspiesza tragiczny finał…

Wóz (nie tylko drabiniasty)
Był western pt. Ostatni wóz. Bez tego pojazdu trudno sobie zresztą western wyobrazić. Ale wspomnijmy coś z naszych klimatów. Może wóz, na którym wywieziono Jagnę za obręb wsi w Chłopach (1973, Polska, reż. Jan Rybkowski)?

Suplement do tej części, czyli... trumna!
Tak, tym "pojazdem" przemieszcza się bohater Nieustraszonych pogromców wampirów (1967, USA, Wielka Brytania, reż. Roman Polański). Niezbyt to wybredny żart, ale komedię naprawdę warto zobaczyć!


PODRÓŻE POWIETRZNE
Balon. Sterowiec
Podróż balonem (1960, Francja, reż. Albert Lamorisse). Pogodna, piękna podróż konstruktora balonów z wnukiem.
Sterowiec L.A. 3 (1931, USA, reż. Frank Capra). Film inspirowany wyprawami zeppelinów Norge i Italia na Biegun Północny w 1926 i 1928 roku.

Latający dywan
Feniks i magiczny dywan (1995, Wielka Brytania, reż. Zoran Perisic). Adaptacja prozy Nesbit. Mityczny Feniks zabiera grupę dzieci w baśniową podróż.

Miotła. Parasol
Miejsce na miotle (TV, 2012, Wielka Brytania, reż. Jan Lachauer, Max Lang). Czarownica, którą goni zły smok, ucieka (wraz ze swym kotem) na miotle.
Jeśli zaś o parasol chodzi, to wspomnijmy wzmiankowaną już Mary Poppins, która z gracją szybuje nad miastem.

Paralotnia
Pejzaż horyzontalny (1978, Polska, reż. Janusz Kidawa). Robotnicy na wielkiej budowie. Ale ich szare życie ożywiają marzenia…
Sztuka latania (1998, Wielka Brytania, reż. Paul Greengrass). Były malarz i chora dziewczyna. Kolejny film o marzeniach…

Rakieta. Pojazd kosmiczny
Znowu ogrom możliwości, np. Apollo 13 (1995, USA, reż. Ron Howard). Wybuch na pokładzie statku komplikuje przebieg rutynowego z założenia lotu.
2001: Odyseja kosmiczna (1968, USA, reż. Stanley Kubrick). Arcydzieło. Skrótowa… historia ludzkości. Przeskok od epizodu z prehistorii do kosmicznego pojazdu jest genialny!

Samolot. Helikopter
Temat – ocean. Wymieńmy np. Port lotniczy (1970, USA, reż. Henry Hathaway, George Seaton), który zapoczątkował serię filmów o podobnej tematyce. Nad lotniskiem szaleje burza śnieżna, a w jednym z samolotów, który czeka na start, zamachowiec usiłuje zdetonować bombę…
Helikopter w ogniu (2001, USA, Wielka Brytania, reż. Ridley Scott). Nieudana akcja oddziału 120 Delta, któremu powierzono uprowadzenie dwóch niższych oficerów zbuntowanych wojsk Somalii.

Spadochron
Cyrk straceńców (The Gypsy Moths, 1969, USA, reż. John Frankenheimer). Trójka skoczków przybywa do małego miasteczka, by zaprezentować swój program. Ale kulminacja – solowy popis jednego z nich – nie przebiegnie zgodnie z planem… Piękny, smutny film.

PODRÓŻE WODNE

Batyskaf
Tak, na początku Titanica (1997, USA, reż. James Cameron). Wszyscy znamy!

Okręt. Statek wycieczkowy. Gondola. Motorówka
Filmy o Jamesie Bondzie, Tragedia Posejdona, Bunt na Bounty, Titanic, Rejs, Indiana Jones i ostatnia krucjata albo Śmierć na Nilu? Znamy na pamięć. Może zatem Żółta łódź podwodna (1968, USA, Wielka Brytania, reż. George Dunning)? Podwodna kraina została opanowana przez Sinych Smutasów – wrogów muzyki. Trzeba sprowadzić pomoc. W postaci grupy The Beatles!

Ponton. Kajak
Dzika rzeka (1994, USA, reż. Curtis Hanson). Z początku miła, rodzinna wycieczka pontonem zamienia się w horror, gdy do płynących dołączają dwaj przestępcy.
Zapomniana melodia (1938, Polska, reż. Jan Fethke, Konrad Tom). Córka fabrykanta kosmetyków i syn konkurenta w interesach. Miłość młodych, wrogość starszego pokolenia. Ale bez obaw, wszystkie nieporozumienia się wyjaśnią, a na kajakach pięknie rozbrzmiewa przedwojenny przebój: „Ach, jak przyjemnie / Kołysać się wśród fal…”

Prom
Ostatni prom (1989, Polska, reż. Waldemar Krzystek). 12 grudnia 1981 r. ze Świnoujścia do Hamburga odpływa prom. Ale po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego kapitan otrzymuje nakaz powrotu, czego nie chcą pasażerowie…

Tratwa
Tylko "młodzi inaczej" pamiętają radziecki film Dygnitarz na tratwie. Ale my nie o nim, ale o pięknej Rzece bez powrotu (1954, USA, reż. Jean Negulesco, Otto Preminger). Farmer, jego syn i piosenkarka z saloonu, znajdujący się w odludnym, acz urokliwym miejscu, muszą dotrzeć do cywilizacji. Także tratwą. Ozdobą filmu są role Marilyn Monroe i Roberta Mitchuma!

Wpław
Wystarczy przypomnieć wspomnianego już Tarzana! Szczególnie serię z Johnnym Weismullerem, olimpijczykiem, zdobywcą pięciu złotych medali w pływaniu i jednego brązowego - w piłce wodnej, 67 razy poprawiającym pływackie rekordy świata!
PODRÓŻE W CZASOPRZESTRZENI

Sprzęty, np. szafa, obraz
Lew, Czarownica i stara szafa? Nie tylko. Także Czas na miłość (2013, Wielka Brytania, reż. Richard Curtis). Komedia romantyczna. Bohater odkrywa, że może podróżować w czasie i zmieniać świat na lepszy. Ale do tego potrzebuje… dziewczyny. I mebla.
Mary Poppins (dwukrotnie już wymieniana) potrafi nawet… wejść do obrazu, w którym odnajduje cudowny świat!

Teleportacja
Kosmiczne jaja (1987, Stany Zjednoczone, reż. Mel Brooks). Przeurocza parodia Gwiezdnych wojen! Lord Dark Helmet uprowadza kosmiczną księżniczkę, ale w Universum krąży gdzieś przystojny książę. I na pewno pospieszy z odsieczą!

Wehikuł czasu
Tak, cykl Powrót do przyszłości jest zbyt oczywisty! Wymienimy więc… Wehikuł czasu (1960, USA, reż. George Pal) i inne adaptacje powieści Wellsa.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz