Dziś prezentujemy dwa wybitne dramaty EUGENE'A Gladstone'a O'NEILLA (1888-1953). Tragedie wielkich namiętności: chciwości pieniądza i ziemi oraz pożądania nieraz uważanego za miłość.
 |
| Eugene O'Neill, źródło |
Pożądanie w cieniu wiązów. Pierwsza grupa aktorów grających w tej sztuce została aresztowana pod zarzutem przedstawiania treści obscenicznych. Dziś utwór zaliczamy do klasyki amerykańskiej (i światowej) literatury. Dokonano także jego filmowej adaptacji z Sophią Loren i Anthony’m Perkinsem w rolach głównych.
Połowa XIX stulecia. Farma w Nowej Anglii. Jej właściciel, stary Ephraim Cabot, mieszka tu z trzema synami: Symeonem, Piotrem i Ebenem. Wszyscy nienawidzą ojca i niechętnie dla niego pracują, a szczególnie ostatni, najmłodszy, urodzony z drugiego małżeństwa. Wszyscy też oczekują na spadek.
Ale ojciec nie umiera. Wyjeżdża tylko na jakiś czas. I wraca... z młodą, atrakcyjną żoną, Abbie. Synowie zawsze okazywali mu wrogość, a teraz już są pewni, że farmy nie odziedziczą. Dwaj starsi - sprzedając najmłodszemu swoje udziały - opuszczają dom i udają się na poszukiwanie złota w Kalifornii. Na ojcowiźnie pozostaje tylko Eben. W cieniu rozłożystych drzew zaczyna się toczyć zacięta walka między Ebenem i Abbie. Po jakimś czasie mężczyzna nie potrafi już dostrzec, czy istnieje różnica między jego nienawiścią do macochy a dzikim pożądaniem, które do niej czuje. Ona także pragnie... i pieniędzy, i mężczyzny.
Mijają dni. Oto wreszcie ten szczególnie uroczysty. W farmie pod wiązami chrzciny. Ephraim z dumą prezentuje sąsiadom syna. Ale po kątach słychać zrazu szept, a z czasem wzmagające się głosy, przerywane wybuchami śmiechu. Wszyscy poza starym Cabotem wiedzą, czyje dziecko urodziła Abbie. Wreszcie wiadomość trafia także do jego uszu...
I oto ta daleka krewna Jagny Borynowej, ale nie tak bezwolna jak tamta, lecz znacznie bardziej od niej dzika i drapieżna, choć równie bliska natury i jej instynktów, musi wybrać pomiędzy starym mężem (i dzieckiem) a trudnym do opanowania pragnieniem Ebena, którego jednak namiętnie kocha... Zakończenie pewnie wywoła szok u czytelnika (widza)...
Ale go nie zdradzimy. Trzeba przeczytać.
Połowa XIX stulecia. Farma w Nowej Anglii. Jej właściciel, stary Ephraim Cabot, mieszka tu z trzema synami: Symeonem, Piotrem i Ebenem. Wszyscy nienawidzą ojca i niechętnie dla niego pracują, a szczególnie ostatni, najmłodszy, urodzony z drugiego małżeństwa. Wszyscy też oczekują na spadek.
Ale ojciec nie umiera. Wyjeżdża tylko na jakiś czas. I wraca... z młodą, atrakcyjną żoną, Abbie. Synowie zawsze okazywali mu wrogość, a teraz już są pewni, że farmy nie odziedziczą. Dwaj starsi - sprzedając najmłodszemu swoje udziały - opuszczają dom i udają się na poszukiwanie złota w Kalifornii. Na ojcowiźnie pozostaje tylko Eben. W cieniu rozłożystych drzew zaczyna się toczyć zacięta walka między Ebenem i Abbie. Po jakimś czasie mężczyzna nie potrafi już dostrzec, czy istnieje różnica między jego nienawiścią do macochy a dzikim pożądaniem, które do niej czuje. Ona także pragnie... i pieniędzy, i mężczyzny.
Mijają dni. Oto wreszcie ten szczególnie uroczysty. W farmie pod wiązami chrzciny. Ephraim z dumą prezentuje sąsiadom syna. Ale po kątach słychać zrazu szept, a z czasem wzmagające się głosy, przerywane wybuchami śmiechu. Wszyscy poza starym Cabotem wiedzą, czyje dziecko urodziła Abbie. Wreszcie wiadomość trafia także do jego uszu...
I oto ta daleka krewna Jagny Borynowej, ale nie tak bezwolna jak tamta, lecz znacznie bardziej od niej dzika i drapieżna, choć równie bliska natury i jej instynktów, musi wybrać pomiędzy starym mężem (i dzieckiem) a trudnym do opanowania pragnieniem Ebena, którego jednak namiętnie kocha... Zakończenie pewnie wywoła szok u czytelnika (widza)...
Ale go nie zdradzimy. Trzeba przeczytać.
 |
| źródło |
Żałoba przystoi Elektrze. To sztuka perfekcyjnie skomponowana, zachowująca (poza jednym wyjątkiem) trzy klasyczne jedności. Początek każdego aktu jest poprzedzony wstępem chóru złożonego z mieszkańców miasteczka. Całość nawiązuje do antycznego mitu o Elektrze, a wprost - do Orestei Ajschylosa.
Dom Mannonów w Nowej Anglii. Tu rozegra sie ponura akcja trylogii, złożonej z części: Powrót (4 akty), Ścigani (5 aktów) i Opętani (4 akty).
Generał Ezra Mannon lada dzień ma wrócić - wraz z synem Orinem, którego nie darzy zbytnim uczuciem - z wojny secesyjnej. Żona, Christine, nie czeka z utęsknieniem. Wolałaby otrzymać wieść o jego śmierci. Niecierpliwie wygląda jednak ukochanego syna. Przeciwnie Lavinia, jej córka, niemal szaleńczo kochająca ojca. W tle chwilowo pozostają dwie postaci: Hazel Nile, narzeczona Orina i jej nieśmiały brat, Piotr, bez wzajemności kochający Lavinię.
Sytuacja "zagęszcza się", gdy córka odkrywa romans matki z Adamem, który jej samej też się podoba. Więcej, wie, że oboje otruli zmierzającego do domu Ezrę.
Orin powraca. Matka i siostra walczą o niego. Chłopaka bardziej boli, że matka go "zdradziła", niż to, że zabiła mu ojca. Jego rozgoryczenie wykorzystuje podstępna Lavinia i zachęca do zamordowania Adama, co Orin czyni. Na wieść o tym zdarzeniu Christine popełnia samobójstwo, a jej córka rozpuszcza plotkę, że ta śmierć została spowodowana żalem po stracie męża.
Orin cierpi po śmierci matki. Lavinia zabiera go w daleką podróż do Azji. Oboje mają wyrzuty sumienia. Bojąc się, że brat wyjawi prawdę, dziewczyna popycha go do odebrania sobie życia, a swoje próbuje ułożyć z Piotrem. Za późno. Hazel odciąga go od złej narzeczonej.
Nieodwołalnie nadchodzi pora pokuty. Czy Lavinia - jak matka i brat - popełni samobójstwo? Czy wybierze drogę publicznej konfesji? A może postąpi jeszcze inaczej...
Dom Mannonów w Nowej Anglii. Tu rozegra sie ponura akcja trylogii, złożonej z części: Powrót (4 akty), Ścigani (5 aktów) i Opętani (4 akty).
Generał Ezra Mannon lada dzień ma wrócić - wraz z synem Orinem, którego nie darzy zbytnim uczuciem - z wojny secesyjnej. Żona, Christine, nie czeka z utęsknieniem. Wolałaby otrzymać wieść o jego śmierci. Niecierpliwie wygląda jednak ukochanego syna. Przeciwnie Lavinia, jej córka, niemal szaleńczo kochająca ojca. W tle chwilowo pozostają dwie postaci: Hazel Nile, narzeczona Orina i jej nieśmiały brat, Piotr, bez wzajemności kochający Lavinię.
Sytuacja "zagęszcza się", gdy córka odkrywa romans matki z Adamem, który jej samej też się podoba. Więcej, wie, że oboje otruli zmierzającego do domu Ezrę.
Orin powraca. Matka i siostra walczą o niego. Chłopaka bardziej boli, że matka go "zdradziła", niż to, że zabiła mu ojca. Jego rozgoryczenie wykorzystuje podstępna Lavinia i zachęca do zamordowania Adama, co Orin czyni. Na wieść o tym zdarzeniu Christine popełnia samobójstwo, a jej córka rozpuszcza plotkę, że ta śmierć została spowodowana żalem po stracie męża.
Orin cierpi po śmierci matki. Lavinia zabiera go w daleką podróż do Azji. Oboje mają wyrzuty sumienia. Bojąc się, że brat wyjawi prawdę, dziewczyna popycha go do odebrania sobie życia, a swoje próbuje ułożyć z Piotrem. Za późno. Hazel odciąga go od złej narzeczonej.
Nieodwołalnie nadchodzi pora pokuty. Czy Lavinia - jak matka i brat - popełni samobójstwo? Czy wybierze drogę publicznej konfesji? A może postąpi jeszcze inaczej...
 |
| źródło |
O'Neill Eugene, Pożądanie w cieniu wiązów; Żałoba przystoi Elektrze. Trylogia, przeł. Kazimierz Piotrowski, w: Tegoż: Teatr. Cesarz Jones, Włochata małpa, Wszystkie Boże dziatki są skrzydlate, Pożądanie w cieniu wiązów, Wielki Bóg Brown, I śmiał się Łazarz, Żałoba przystoi Elektrze, Daleko od Sodomy, Przyjdzie na pewno, wyboru dokonał Kazimierz Piotrowski, przeł. Kazimierz Piotrowski, Maciej Słomczyński, Bronisław Zieliński, Warszawa 1973, s. 145-224, 411-605. (Sygnatura: cz X-8/41).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz