Nawiązując do ostatniego odcinka, powtórzmy konwencję: od gramatyki do historii literatury. W tym ostatnim przypadku - skupimy się na lekturach z gwiazdką.
Pytania
Ćwiczenie 1
Poniższe sformułowania są błędne. Popraw je, krótko uzasadniwszy wybór poprawnej formy.
a)Wzajemna współpraca, b) w miesiącu grudniu; c) kontynuować dalej; d) zabić na śmierć; e) fakt autentyczny; f) cięta riposta; g) banalnie proste; h) pełny komplet; i) akwen wodny; j) spadać w dół; k) wrócić z powrotem.
Jak nazywa się pojęcie określające zbędne powtórzenie?
Ćwiczenie 2
W opracowaniach Dziadów części III Adama Mickiewicza często czytamy o dualizmie ukazanego w nich świata. Wypisz kilka opozycji, np. nisko (Ziemia) – wysoko (niebo); na ziemi (jawność działania) – „pod ziemią” (spiskowanie); realizm – oniryzm itp.
Pytania
Ćwiczenie 1
Poniższe sformułowania są błędne. Popraw je, krótko uzasadniwszy wybór poprawnej formy.
a)Wzajemna współpraca, b) w miesiącu grudniu; c) kontynuować dalej; d) zabić na śmierć; e) fakt autentyczny; f) cięta riposta; g) banalnie proste; h) pełny komplet; i) akwen wodny; j) spadać w dół; k) wrócić z powrotem.
Jak nazywa się pojęcie określające zbędne powtórzenie?
Ćwiczenie 2
W opracowaniach Dziadów części III Adama Mickiewicza często czytamy o dualizmie ukazanego w nich świata. Wypisz kilka opozycji, np. nisko (Ziemia) – wysoko (niebo); na ziemi (jawność działania) – „pod ziemią” (spiskowanie); realizm – oniryzm itp.
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij termin synkretyzm i udowodnij, że Pan Tadeusz Adama Mickiewicza jest dziełem synkretycznym. Podaj po minimum jednym dowodzie na to, że poemat zawiera elementy: a) gawędy szlacheckiej, b) parodii romansu, c) poematu heroikomicznego, d) powieści gotyckiej, e) powieści obyczajowej, f) sielanki.
Ćwiczenie 4
Podaj znaczenia słów gęba, łydka i pupa w Ferdydurke Witolda Gombrowicza.
Ćwiczenie 5
Które z wymienionych postaci pochodzą z mitologii greckiej, a które z rzymskiej?
Augiasz, Ceres, Dejanira, Demeter, Diana, Echo, Hefajstos, Hera, Janus, Jowisz (Jupiter), Junona, Latona, Leda, Mars, Merkury, Narcyz, Posejdon, Saturn, Syzyf, Wenus, Westa.
Ćwiczenie 6
Który z tych gatunków nie występuje w Biblii: oda, pieśń, przypowieść, tren.
Ćwiczenie 7
Z jakimi postaciami wiążą się te "rekwizyty": 30 srebrników, arka, jabłko, kamienne tablice, miska soczewicy, proca. Które pochodzą ze Starego, a które z Nowego Testamentu?
Ćwiczenie 8
Odwołując się do treści dramatu Tango Sławomira Mrożka podaj przykłady zawartych w nim aluzji do: a) Wesela Stanisława Wyspiańskiego, b) Ferdydurke Witolda Gombrowicza, c) Dziadów części III Adama Mickiewicza.
Wyjaśnij termin synkretyzm i udowodnij, że Pan Tadeusz Adama Mickiewicza jest dziełem synkretycznym. Podaj po minimum jednym dowodzie na to, że poemat zawiera elementy: a) gawędy szlacheckiej, b) parodii romansu, c) poematu heroikomicznego, d) powieści gotyckiej, e) powieści obyczajowej, f) sielanki.
Ćwiczenie 4
Podaj znaczenia słów gęba, łydka i pupa w Ferdydurke Witolda Gombrowicza.
Ćwiczenie 5
Które z wymienionych postaci pochodzą z mitologii greckiej, a które z rzymskiej?
Augiasz, Ceres, Dejanira, Demeter, Diana, Echo, Hefajstos, Hera, Janus, Jowisz (Jupiter), Junona, Latona, Leda, Mars, Merkury, Narcyz, Posejdon, Saturn, Syzyf, Wenus, Westa.
Ćwiczenie 6
Który z tych gatunków nie występuje w Biblii: oda, pieśń, przypowieść, tren.
Ćwiczenie 7
Z jakimi postaciami wiążą się te "rekwizyty": 30 srebrników, arka, jabłko, kamienne tablice, miska soczewicy, proca. Które pochodzą ze Starego, a które z Nowego Testamentu?
Ćwiczenie 8
Odwołując się do treści dramatu Tango Sławomira Mrożka podaj przykłady zawartych w nim aluzji do: a) Wesela Stanisława Wyspiańskiego, b) Ferdydurke Witolda Gombrowicza, c) Dziadów części III Adama Mickiewicza.
Odpowiedzi
Ćwiczenie 1
a) Współpraca, bo współpraca zawsze jest wzajemna;
b) w grudniu, bo „grudzień” jest nazwą miesiąca, więc dodanie rzeczownika „miesiąc” byłoby zbędnym powtórzeniem;
c) kontynuować, bo „kontynuacja” zakłada ciąg dalszy;
d) zabić, bo człowiek zabity na pewno nie żyje;
e) fakt, bo fakt zawsze jest być autentyczny, wykluczywszy – rzecz jasna – przypadek manipulacji :);
f) riposta – ona zawsze jest „cięta, co wynika z jej definicji;
g) proste, bo „banalne” jest wyrazem bliskoznacznym do „prostego”;
h) komplet, bo on zawsze jest „pełny”;
i) akwen, bo łac. aqua = woda;
j) spadać, bo – zgodnie z prawem powszechnego ciążenia – nie sposób spadać w górę;
k) wrócić, bo wraca się zawsze „z powrotem”.
Zbędne powtórzenie to pleonazm.
Ćwiczenie 1
a) Współpraca, bo współpraca zawsze jest wzajemna;
b) w grudniu, bo „grudzień” jest nazwą miesiąca, więc dodanie rzeczownika „miesiąc” byłoby zbędnym powtórzeniem;
c) kontynuować, bo „kontynuacja” zakłada ciąg dalszy;
d) zabić, bo człowiek zabity na pewno nie żyje;
e) fakt, bo fakt zawsze jest być autentyczny, wykluczywszy – rzecz jasna – przypadek manipulacji :);
f) riposta – ona zawsze jest „cięta, co wynika z jej definicji;
g) proste, bo „banalne” jest wyrazem bliskoznacznym do „prostego”;
h) komplet, bo on zawsze jest „pełny”;
i) akwen, bo łac. aqua = woda;
j) spadać, bo – zgodnie z prawem powszechnego ciążenia – nie sposób spadać w górę;
k) wrócić, bo wraca się zawsze „z powrotem”.
Zbędne powtórzenie to pleonazm.
Ćwiczenie 2
Dobro (Bóg) - Zło (Szatan); pycha (osoby, Konrad) - pokora (osoby, ks. Piotr); walka (bunt) –przyjęcie cierpienia (mesjanizm); dorosłość (obarczona winą) – dziecięctwo (niewinność); starość (skorupa) – młodość (lawa); indywidualizm – zbiorowość; zemsta, odwet – przebaczenie; polskość – europejskość; polityka (historyzm) – metafizyka (transcendencja).
Ćwiczenie 3
Synkretyzm - łączenie w obrębie jednego dzieła różnych rodzajów i gatunków literackich, oraz technik pisarskich.
a) Gawęda szlachecka - np. opowieść Wojskiego o Domeyce i Doweyce.
b) Parodia romansu - np. spotkanie Tadeusza i Telimeny zakończone spotkaniem z mrówkami.
c) Poemat heroikomiczny - np. opis ostatniego zajazdu na Litwie (i pustoszenia kurnika).
d) Powieść gotycka - posępna historia zamku.
e) Powieść obyczajowa - np. dzieje Jacka Soplicy lub Tadeusza.
f) Sielanka - np. Zosia w sadzie lub prezentowanie zalet szlachcica w otoczeniu przyrody.
Dobro (Bóg) - Zło (Szatan); pycha (osoby, Konrad) - pokora (osoby, ks. Piotr); walka (bunt) –przyjęcie cierpienia (mesjanizm); dorosłość (obarczona winą) – dziecięctwo (niewinność); starość (skorupa) – młodość (lawa); indywidualizm – zbiorowość; zemsta, odwet – przebaczenie; polskość – europejskość; polityka (historyzm) – metafizyka (transcendencja).
Ćwiczenie 3
Synkretyzm - łączenie w obrębie jednego dzieła różnych rodzajów i gatunków literackich, oraz technik pisarskich.
a) Gawęda szlachecka - np. opowieść Wojskiego o Domeyce i Doweyce.
b) Parodia romansu - np. spotkanie Tadeusza i Telimeny zakończone spotkaniem z mrówkami.
c) Poemat heroikomiczny - np. opis ostatniego zajazdu na Litwie (i pustoszenia kurnika).
d) Powieść gotycka - posępna historia zamku.
e) Powieść obyczajowa - np. dzieje Jacka Soplicy lub Tadeusza.
f) Sielanka - np. Zosia w sadzie lub prezentowanie zalet szlachcica w otoczeniu przyrody.
 |
| źródło: M. Nagajowa, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturalnego dla klasy pierwszej gimnazjum, Warszawa 1999, s. 61 |
Ćwiczenie 4
Gęba - sztuczność, poza;
Łydka - nowoczesność, kult "postępu, swoboda obyczajowa (Młodziakowie);
Pupa - infantylizm, niedojrzałość.
Ćwiczenie 5
Mitologia grecka. Augiasz, Dejanira, Demeter, Echo, Hefajstos, Hera, Latona, Leda, Narcyz, Posejdon.
Mitologia rzymska. Ceres, Diana, Janus, Jowisz, Junona, Mars, Merkury, Saturn, Wenus, Westa.
Gęba - sztuczność, poza;
Łydka - nowoczesność, kult "postępu, swoboda obyczajowa (Młodziakowie);
Pupa - infantylizm, niedojrzałość.
Ćwiczenie 5
Mitologia grecka. Augiasz, Dejanira, Demeter, Echo, Hefajstos, Hera, Latona, Leda, Narcyz, Posejdon.
Mitologia rzymska. Ceres, Diana, Janus, Jowisz, Junona, Mars, Merkury, Saturn, Wenus, Westa.
 |
| źródło: S. Botticelli, Narodziny Wenus (ok. 1486), w: S.K. Stopczyk, Plastyka. Podręcznik dla klasy szóstej szkoły podstawowej, wyd. 12 popr., Warszawa 1998, s. 87 |
Ćwiczenie 6
Oda.
Ćwiczenie 7
30 srebrników - Judasz (NT),
arka - Noe (ST),
jabłko - (Adam i) Ewa (ST),
kamienne tablice - Mojżesz (ST),
miska soczewicy - Ezaw (ST),
proca - Dawid (ST).
Oda.
Ćwiczenie 7
30 srebrników - Judasz (NT),
arka - Noe (ST),
jabłko - (Adam i) Ewa (ST),
kamienne tablice - Mojżesz (ST),
miska soczewicy - Ezaw (ST),
proca - Dawid (ST).
 |
| źródło: L. Cranach, Adam i Ewa (1526), w: Wielcy Malarze. Ich życie, inspiracje i dzieło. Nr 54, Sochaczew 1999, s. 11 |
Ćwiczenie 8
a) Motyw tanga (aluzja do chocholego tańca) i wesela (u Mrożka - Artura z Alą).
b) Portret "nowoczesnego" małżeństwa Eleonory i Stomila oraz ich dość obojętny stosunek do syna przypominają rodzinę Młodziaków.
c) Artur - jak Konrad - jest romantycznym buntownikiem (ponoszącym klęskę).
a) Motyw tanga (aluzja do chocholego tańca) i wesela (u Mrożka - Artura z Alą).
b) Portret "nowoczesnego" małżeństwa Eleonory i Stomila oraz ich dość obojętny stosunek do syna przypominają rodzinę Młodziaków.
c) Artur - jak Konrad - jest romantycznym buntownikiem (ponoszącym klęskę).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz