poniedziałek, 24 kwietnia 2023

(Literackie) sny o Szekspirze

... Śpij... ciepło mi przy tobie.
Od gwiazd się trzęsie i jarzy
noc letnia, pełna ros.
Nie trzep mi tylko przy twarzy
uchem - puchami obrosłem.
Śpij! - nie przeszkadzaj mi teraz...
Wiem przecie. Jesteś osłem,
a ja - elfową królewną... (...)
Źródlanie jakoś i leśnie
mech pachnie... (...)
Miękko przy tobie i ciepło...
Jesteśmy w lesie sami...
W sierść oślą ufnie wtulona,
chcę w gwiazdy patrzeć dalekie
i tęsknić do - Oberona...
Śpij!!

Co to za tekst? Fragment "Snu nocy letniej", ale nie Williama Szekspira, ale Beaty Obertyńskiej. Interesujące, że w kategoriach snu pisała o twórczości mistrza także Wisława Szymborska w raczej koszmarnym "Śnie nocy letniej":

 (...) Małośmieszna para z nas:
zamiast księżyca świeci las,
a podmuch zrywa twojej damie
radioaktywny płaszcz, Pyramie.

i Kazimierz Wierzyński w "Burzy":

Nie gubcie tego świata,
Szkoda Szekspira (...)
Nie gubcie tego świata,
Bo przy wieczornych kurantach
Komu wyszeptać (...)
To wszystko, co się odzywa,
Jak światło
Pogrążone w milczeniu? (...)
Wszyscy jesteśmy snem
Tego samego świata.
Nic więcej, nic więcej.

Oniryczny klimat panuje także w "Szekspirze i chryzantemach" Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego:

Kiedy nocą odpływał okręt do Arabii,
od fajerwerków huczną, a od bólu niemą,
długo jeszcze z pokładu twoje oko wabił,
lunatyczny kochanek z białą chryzantemą. (...)
Morze to teatr z wody i na tym teatrze
pójdzie grać swoją sztukę pośród trąb Szekspira -
ty jesteś taka mała, ty jesteś jak lira -
jego śladów na piasku żaden wicher nie zatrze. (...)
Nie płacz, przestań, bo przyjdą jeszcze cięższe noce -
wszak miłość jest cierpieniem, nie fraszką jałową. (...)

... w "Hamlecie" Andrzeja Bursy:

(...) Sztylet uderza w zamku cicho
sto uszu każdy kąt ma pusty
wiec Hamlet nie chce budzić licha
bezgłośnie śmieje się przed lustrem

... w "Wolnym przekładzie z Szekspira" Ewy Lipskiej:

Miłość przez wieki się nie zmienia.
Kamień jak był tak jest z kamienia.
Rzeka jak była tak jest rzeczna.
I wieczna miłość jest odwieczna. (...)
Tik tak. Powoli światła gasną.
Tik tak. W miłości wiecznej zasnął
książę współczesny. Przeszły. I
współcześnie przeszły. Jakby nic
odchodzi chyłkiem. W noc wyrusza.
Jak gdyby w ręku trzymał jeszcze
swą rolę godną Poloniusza.

... W innych utworach: "W Weronie" Cypriana Kamila Norwida, ... "Do Szekspira" Jana Lechonia, ... "Czytelnikach" Leopolda Staffa, ... "Nocy nad książką" Antoniego Słonimskiego, ... "Yoricku" Mariana Grześczaka, ... tomiku "Nic w płaszczu Prospera" Tadeusza Różewicza, ... "Hamlecie" Stanisława Wyspiańskiego, .. "Hamlecie i łabędziu" Romana Brandstaettera...

Literacki hołd składali mistrzowi liczni pisarze XX wieku. Niektórych już wspomniano. Wypada dodać jeszcze kilku znaczniejszych, m.in. Zbigniewa Herberta ("Tren Fortynbrasa"), Halinę Poświatowską ("Na dzień zaręczyn"), Stanisława Grochowiaka ("Hamlet", "* * * [Kiedy Hamlet umierał]"), Jalu Kurka ("Ofelia"), Leszka Aleksandra Moczulskiego ("Przywidzenia"), Adama Zagajewskiego ("Muszę powiedzieć")...

Szekspir to nie tylko wielka tradycja literacka. To twórca ciągle aktualny. Współczesny. Nawet w "obrazoburczo" zatytułowanym "Zaprosić Szekspira do burdelu" Krzysztofa Karaska lub w "Szekspirze w Bytomiu" ks. Jerzego Szymika:

Z baru "Hamlet" wychodzą kolejni pijani
nad barem "Hamlet" dziś majowa burza (...)
pod barem "Hamlet" czteroletnie dziecko
myje stopy i ręce w kałużach

zanim postawi pytanie
o być albo nie być
ma spore szanse
zostać prostytutką
ucząc się bycia
pod barem "Hamlet" (...)

Wydawało się, że wreszcie rozstąpiła się noc. Nastał dzień. Ale czy radosny? Szekspir - którego kolejna rocznica urodzin i śmierci przypadła 23 kwietnia - świadczył swym pisarstwem, że najważniejsze sprawy w życiu nie są "fraszką jałową"...

Ps. O Szekspirze pisałyśmy także TUTAJ. "Makbet" został zanalizowany TUTAJ.

Źródło fotografii: Wikimedia Commons - TUTAJ.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz