poniedziałek, 2 października 2023

Literackie instrumenty (muzyczne)

1 października przypadł Międzynarodowy Dzień Muzyki. Powracamy do niego kolejny raz.

O związkach muzyki z literaturą można opowiadać bez końca. Już w starożytności „melika” była jedną z odmian liryki. „Psalm” jako gatunek pochodzi od „psallein”, znaczącego śpiew przy akompaniamencie instrumentu. Muzycy są bohaterami licznych utworów. Wystarczy przypomnieć „Cudzoziemkę” Marii Kuncewiczowej, „Janka Muzykanta” Henryka Sienkiewicza, „Pianistę” Władysława Szpilmana, „Con amore” Krystyny Berwińskiej (TUTAJ). Dzisiaj przypomnimy kilka instrumentów muzycznych sportretowanych w poezji.
 

Altówka
    

„Altówka należy do rodziny
instrumentów smyczkowych,
jest młodszą siostrą skrzypiec
i podobna jest do nich z budowy.
Ale to wcale nie powód,
Proszę dzieci i osób dorosłych,
żeby mówić, że altówka
wygląda jak skrzypce,
które za bardzo urosły.”
(Wanda Chotomska, Altówka)

Bęben, fletnia, trąbka, waltornia

„Odeszły pasterskie fletnie
złoto niedzielnych trąbek
zielone echa waltornie
i skrzypce także odeszły –

pozostał tylko bęben
i bęben gra nam dalej”
(Zbigniew Herbert, Pieśń o bębnie)

Flet

„To już ostatni szum, to flet już kona,
Zabrakło krwi i serca skurczów nieustannych.
Cicho się sączy krew z otwartej rany
I szumi szum najlżejszy na najwyższych tonach.”
(Władysław Sebyła, Śmierć fletu)

Fortepian

„I znów widzę, acz dymem oślepian,
Jak przez ganku kolumny
Sprzęt podobny do trumny
Wydźwigają… runął… runął… - Twój  f o r t e p i a n!”
(Cyprian Kamil Norwid, Fortepian Chopina)

Fujarka

„To Pan pierwszy pokazał jak spajać fujarki
Woskiem, Pan dba o owce i pasterzy owiec”
(Wergiliusz , Ekloga II)

Klarnet, klawesyn, obój

„Garniemy się do muzyki,
muzyka to jest nasz festyn,
kochamy trąbki i smyki,
obój, klarnet i klawesyn.”
(Konstanty Ildefons Gałczyński, Pieśni [V])

Kontrabas


"Powiedziałam: - Kontrabasie,
witam pana, jak pan ma się?
A kontrabas stęknął basem:
- Ciężko jest być kontrabasem!
Mam dwa metry, z takim wzrostem
życie wcale nie jest proste.”
(Wanda Chotomska, Kontrabas)

Lutnia, piszczałka

„Przeszedłem już Amfijona
I lutnistę Aryjona (…)
Stada igrają przy wodzie,
A sam pasterz, siedząc w chłodzie,
Gra w piszczałkę proste pieśni,
A faunowie skaczą leśni.”
(Jan Kochanowski, Pieśń II [I])

Organy

„W nocy zbudziłem się – grają organy!
Ciemność napełnia mnie, stoję wezbrany,
Pienię się, pienię się gniewem i winem,
Okna otwórzcie mi – niech już odpłynę!”
(Jan Brzechwa, Muzyka)

Skrzypce

„O, dajcie mi te małe skrzypce
Może na skrzypcach wygram
Wiatr i pochyłą ulicę
I noc, co taka niezwykła”
(Konstanty Ildefons Gałczyński, Ech muzyka, muzyka)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz