Ćwiczenie 1
Inspirując się obrazem Pamiątka z Barlinka - Anioł Śmierci Jerzego Dudy-Gracza, fragmentem Wiersza dla malarza Dudy-Gracza Jonasza Kofty oraz wybranym przez siebie utworem literackim, wymień niektóre funkcje brzydoty w literaturze.
Inspirując się obrazem Pamiątka z Barlinka - Anioł Śmierci Jerzego Dudy-Gracza, fragmentem Wiersza dla malarza Dudy-Gracza Jonasza Kofty oraz wybranym przez siebie utworem literackim, wymień niektóre funkcje brzydoty w literaturze.
 |
| źródło: Duda-Gracz Jerzy, Obrazy prowincjonalno-gminne 1986-1996. Katalog wystawy, Katowice: Muzeum Śląskie, 1996. ISBN 8385039554 |
Starych komód rzęzi próchno
Stare baby śmiercią cuchną
Kaca ma garbaty anioł
Że się sprzedał był za tanio
Obszczywają ruń pod murem
Ludzie różne szarobure
Nie tłumaczą się przed nikim
Smarczą w chustkę Weroniki
No bo co im ma zależeć
Pili wódkę w dobrej wierze
W dobrej wierze pili wódkę
Bo to życie takie krótkie (…)
Ćwiczenie 2
Jakie elementy budowy wiersza (i środki stylistyczne) wprowadzają element muzyczności tekstu?
Ćwiczenie 3
Jaki środek stylistyczny zastosowano w wypowiedziach:
Piotr siedział na wprost Ewy, Marek obok.
Jacek handluje samochodami. Wczoraj sprzedał trzy.
Stare baby śmiercią cuchną
Kaca ma garbaty anioł
Że się sprzedał był za tanio
Obszczywają ruń pod murem
Ludzie różne szarobure
Nie tłumaczą się przed nikim
Smarczą w chustkę Weroniki
No bo co im ma zależeć
Pili wódkę w dobrej wierze
W dobrej wierze pili wódkę
Bo to życie takie krótkie (…)
Ćwiczenie 2
Jakie elementy budowy wiersza (i środki stylistyczne) wprowadzają element muzyczności tekstu?
Ćwiczenie 3
Jaki środek stylistyczny zastosowano w wypowiedziach:
Piotr siedział na wprost Ewy, Marek obok.
Jacek handluje samochodami. Wczoraj sprzedał trzy.
Odpowiedzi
Ćwiczenie 1
Obraz i wiersz ukazują prozaiczną, ponurą, smutną stronę życia. Jego nieubłagane przemijanie i nieunikniony rozpad. Estetyka brzydoty (turpizm), zastosowane w wierszu środki stylistyczne, ściśle korespondują z ich wymową, np.:
- rzęzi próchno - personifikacja, wskazująca na wielkie cierpienie lub agonię;
- stare komody, stare baby - epitety przypominające o rychłym końcu wszystkiego (i ludzi, i rzeczy);
- garbaty anioł, anioł sprzedał się – sygnalizują ułomność, słabość istoty uważanej za doskonałą;
- Ludzie różne - zastosowanie rodzaju rzeczowego do osób, umniejszające ich wartość, godność, wzmocnione epitetem szarobure, czyli "nijakie", "bez szczególnych cech";
- Smarczą w chustkę Weroniki - depczą świętości, nic nie jest dla nich wartością.
Tutaj następuje wyjaśnienie, dlaczego ludzie tak postępują: co im ma zależeć (...) Bo to życie takie krótkie. Zarówno w obrazie, jak i w wierszu estetyka turpizmu służy więc wyrażeniu swoistej litości twórców wobec ludzkiej słabości, skończoności, małości. Podobnemu celowi podporządkowana jest np. w poezji Bolesława Leśmiana (wszystkie jego "kalekujące" postaci, np Dusiołek, Garbus itp.).
Ćwiczenie 1
Obraz i wiersz ukazują prozaiczną, ponurą, smutną stronę życia. Jego nieubłagane przemijanie i nieunikniony rozpad. Estetyka brzydoty (turpizm), zastosowane w wierszu środki stylistyczne, ściśle korespondują z ich wymową, np.:
- rzęzi próchno - personifikacja, wskazująca na wielkie cierpienie lub agonię;
- stare komody, stare baby - epitety przypominające o rychłym końcu wszystkiego (i ludzi, i rzeczy);
- garbaty anioł, anioł sprzedał się – sygnalizują ułomność, słabość istoty uważanej za doskonałą;
- Ludzie różne - zastosowanie rodzaju rzeczowego do osób, umniejszające ich wartość, godność, wzmocnione epitetem szarobure, czyli "nijakie", "bez szczególnych cech";
- Smarczą w chustkę Weroniki - depczą świętości, nic nie jest dla nich wartością.
Tutaj następuje wyjaśnienie, dlaczego ludzie tak postępują: co im ma zależeć (...) Bo to życie takie krótkie. Zarówno w obrazie, jak i w wierszu estetyka turpizmu służy więc wyrażeniu swoistej litości twórców wobec ludzkiej słabości, skończoności, małości. Podobnemu celowi podporządkowana jest np. w poezji Bolesława Leśmiana (wszystkie jego "kalekujące" postaci, np Dusiołek, Garbus itp.).
Funkcje brzydoty w innych utworach, spośród których można uczynić wybór, to m.in.:
• weryzm, realizm, naturalizm w przedstawieniu rzeczywistości, np. Powiśle w Lalce Bolesława Prusa, ulica Ciepła w Ludziach bezdomnych, Rozdzióbią nas kruki, wrony... Stefana Żeromskiego;
• przestroga, np. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, piekło w Boskiej Komedii Dantego;
• wprowadzenie motywu wanitatywnego (wskazującego na przemijanie), np. Uwagi śmierci niechybnej Józefa Baki:
• zaskoczenie oryginalnością, np. Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna;
• skontrastowanie piękna wewnętrznego i (mało istotnej) brzydoty zewnętrznej, np. Katedra Marii Panny w Paryżu Victora Hugo;
• punkt wyjścia dla rozważań estetycznych, także - w nawiązaniu do etyki (destrukcyjna siła zazdrości), np. Apollo i Marsjasz Zbigniewa Herberta.
Ćwiczenie 2
Aliteracja, anafora, onomatopeja, paralelizm, refren, rym, rytm, sylabotonizm, tonizm.
Ćwiczenie 3
Elipsę.
W wypowiedziach dokonano pewnych pominięć, czyli:
Piotr siedział na wprost Ewy, Marek [siedział] obok [niej].
Jacek handluje samochodami. Wczoraj sprzedał trzy [samochody].
Aliteracja, anafora, onomatopeja, paralelizm, refren, rym, rytm, sylabotonizm, tonizm.
Ćwiczenie 3
Elipsę.
W wypowiedziach dokonano pewnych pominięć, czyli:
Piotr siedział na wprost Ewy, Marek [siedział] obok [niej].
Jacek handluje samochodami. Wczoraj sprzedał trzy [samochody].
Ps. 25 grudnia i 1 stycznia Kąciki ukażą się jak zwykle.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz