Kochamy język ojczysty? Lubimy zjeść coś smacznego? To da się pogodzić. Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego (21 lutego) przypomnijmy niektóre związki frazeologiczne związane z różnymi grupami żywności. A jeśli ktoś przy okazji zgłodnieje, to... bardzo dobrze! A przy okazji: Agatha Christie od kuchni – TUTAJ i TUTAJ, Kulinarne podróże przez stulecia – TUTAJ, Uczta biesiada, impreza w literaturze – TUTAJ.
Desery, słodycze, ciasta
Ciacho (przystojny mężczyzna); Co ma piernik do wiatraka (brak związku między sprawami); Cukierkowy (czułostkowy, przesłodzony); Czekolada (przen. osoba bardzo opalona); Doznać (zakosztować) słodyczy (doświadczyć dobrobytu); Dziesiąta woda po kisielu (daleki krewny); Jak pączek w maśle (wygodnie, dostatnio, bez trosk); Leżeć plackiem (leżeć płasko); Masz babo placek (wykrzyknienie stanowiące reakcję na kłopotliwą, zaskakującą sytuację); Miodowy miesiąc (pierwszy miesiąc po ślubie); Nie jesteś z cukru (nie zaszkodzi ci przebywanie na dworze podczas deszczu); Robić do kogoś słodkie oczy (wdzięczyć się, kokietować); Rosnąć jak na drożdżach (rosnąć bardzo szybko); Słodka idiotka (kobieta atrakcyjna fizycznie, ale niezbyt inteligentna); Słodka tajemnica (coś, co jest sprawą starannie ukrywaną przez kogoś, kto nie chce tego ujawnić innym, mimo że nie jest to nic wstydliwego); Słodki ciężar (1/ ciąża; 2/ Chrystusowe jarzmo, brzemię - pochodzenie biblijne - Mt 11, 28-30); Słodkie lenistwo (miłe próżnowanie; odpoczywanie bez żadnych wyrzutów, że powinno się w tym czasie coś robić); Słodkie życie (życie bez materialnych trosk); Spijać miód (zbierać to, co najlepsze; osiągać korzyść); Stary piernik (bardzo stary mężczyzna).
Kasze, produkty mączne (poza ciastami)
Bułka z masłem (łatwizna); Być z jednej mąki (być takim samym jak ktoś inny); Chleb powszedni (rzecz zwyczajna); Ciepłe kluchy (człowiek niezaradny, piecuch); Głupi jak czwarta mąka (bardzo głupi); Kaszka z mlekiem (łatwizna); Manna z nieba (coś przychodzącego bez trudu - pochodzenie biblijne - Wj 16, 1-6, 12-18); Mieć pewny kawałek chleba (mieć zapewnione utrzymanie); Nawijać makaron na uszy (opowiadać bzdury); Nie dać się zjeść w kaszy (dać sobie radę); Nie dać sobie w kaszę dmuchać (być zaradnym, pewnym siebie); Odjąć komuś chleb od ust (pozbawić środków utrzymania); Płakać nad rozlanym mlekiem (żałować czegoś daremnie); Sprzedaje się jak ciepłe bułeczki (bardzo dobrze się sprzedaje); Witać chlebem i solą (witać gościnnie, szczerze); Z niejednego pieca chleb jadł (obyty, doświadczony); Z tej mąki chleba nie będzie (ta osoba nie spełni pokładanych w niej nadziei); Żyć o chlebie i wodzie (1/ marnie się odżywiać; 2/ pościć).
Chleb w tekstach kultury - TUTAJ i TUTAJ.
Mięso
Flaki z olejem (coś bardzo nudnego); Narobić bigosu (wywołać zamieszanie); Nie dla psa kiełbasa (coś nieosiągalnego dla kogoś; ktoś na coś nie zasługuje); Odgrzewany kotlet (coś dawnego, co jest przedstawiane jako nowe); Rzucać mięsem (kląć); Trząść się jak galareta (drżeć ze strachu, zimna); Upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu (załatwić dwie sprawy przy jednej okazji); Zalać sadła za skórę (dokuczyć).
Ryby „przedstawimy” w grudniu.
Nabiał
Jajko Kolumba (łatwe rozwiązanie problemu z pozoru trudnego); Kraina mlekiem i miodem płynąca (kraina dostatku, dobrobytu); Kura znosząca złote jajka (źródło łatwych korzyści); Mieć mleko pod nosem (być bardzo młodym, niedojrzałym); Obchodzić się jak z malowanym jajkiem (obchodzić się delikatnie); Płacz nad rozlanym mlekiem (co się stało, to się nie odstanie); Ptasie mle(cz)ko (coś wykwintnego, wyszukanego); Śmiać się jak głupi do sera (śmiać się bez powodu, bezmyślnie); Wyssać z mlekiem matki (posiadać jakąś cechę od urodzenia).
Napoje, trunki, używki
Mała czarna (mała filiżanka kawy bez mleka, śmietanki); Małe piwo (coś łatwego); Nawarzyć sobie piwa (wpaść w kłopoty); Nie wylewać za kołnierz (upijać się); Wróżyć z fusów (przewidywać coś na podstawie niepewnych przesłanek); Wyłożyć kawę na ławę (powiedzieć wprost); Wysuszyć butelkę (wypić butelkę alkoholu).
Woda – zob. TUTAJ.
Przyprawy
Być solą w oku (przeszkadzać, drażnić); Gdzie pieprz rośnie (bardzo daleko); Na słoną wodę nie zarobić (bardzo mało zarobić); Musztarda po obiedzie (rzecz wykonana za późno); Pieprzny (nieprzyzwoity); Sól ziemi (najwartościowsi ludzie); Zamienić się w słup soli (oniemieć - pochodzenie biblijne – Rdz 19, 26); Zjeść z kimś beczkę soli (długo się znać).
Tłuszcze
Dolać oliwy do ognia (podsycić niechęć, spór); Jak po maśle (bez trudu); Kto smaruje, ten jedzie (kto daje łapówki, wszystko załatwi); Masło maślane (zbędne powtórzenie - pleonazm); Mieć olej w głowie (być roztropnym, rozsądnym); Oliwa na wierzch wypływa, oliwa sprawiedliwa (prawda zawsze wychodzi na jaw); Robić maślane oczy (patrzeć zakochanym, zamglonym wzrokiem); Śmietanka towarzyska (elita); Wlać oleju do głowy (pouczyć).
Warzywa, owoce, bakalie
Amator kwaśnych jabłek (osoba mająca wyszukane zachcianki); Ananas (gagatek, ladaco); Bananowa młodzież (bogata młodzież prowadząca „imprezowy” tryb życia); Cicho jak makiem zasiał (bardzo cicho); Czerwony jak burak (zarumieniony); Dziewczyna jak malina (rumiana, dorodna dziewczyna); Figa z makiem (nic z tego!); Groch z kapustą (galimatias, pomieszanie); Grochem o ścianę (mówić, nie będąc słuchanym; daremnie przekonywać, upominać); Gruszki na wierzbie (coś nierealnego); Jabłko niezgody (przyczyna sporu - pochodzenie mitologiczne); Jak grzyby po deszczu (bardzo szybko); Kapuściana głowa (ktoś niezbyt mądry); Każdy sobie rzepkę skrobie (brak współpracy); Kokosy (intratny interes); Metoda kija i marchewki (naprzemienne nagradzanie i karani); Ni z gruszki ni z pietruszki (niespodziewanie; bez logicznego związku); Niebieskie migdały (mrzonka); Pokazać figę (zlekceważyć); Radosny jak szczypiorek na wiosnę (zadowolony); Sezon ogórkowy (letni zastój, czas bez znaczących wydarzeń); Sprać na kwaśne jabłko (dotkliwie pobić); Stary grzyb (bardzo stary mężczyzna); Śliwka pod okiem, na czole (podbite oko, guz); Trele morele (bzdury); Twardy orzech do zgryzienia (duży problem); Ubrać się na cebulkę (włożyć kilka warstw odzieży); Wpaść jak śliwka w kompot (zostać przyłapanym na niezręcznej sytuacji); Wpuszczać w maliny (oszukać); Wycisnąć jak cytrynę (bezwzględnie, cynicznie wykorzystać); Zadać bobu (dokuczyć); Zakazany owoc (coś niedozwolonego, ale kuszącego); Zdrów jak rzepa (bardzo zdrowy).
Zupy, sosy
Być nie w sosie (mieć zły humor); Czarna polewka (odmowa ręki córki); Dwa grzyby w barszcz (dwie rzeczy, gdy potrzeba jednej); Lać się żurem (ośmieszać się); Kisić się we własnym sosie (przebywać stale w tym samym kręgu ludzi, spraw); Rozebrać się do rosołu (rozebrać się do naga); Tani jak barszcz (bardzo tani).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz