Krytycy mówią o poecie, poeta mówi o poezji

9 października 1921 roku urodził się Tadeusz Różewicz. Różnie o nim pisali. Oto niektóre określenia pochodzące z tytułów artykułów w naszych zbiorach: antypoeta (Edward Hirsch), łowca nowych form (Bogusława Latawiec), poeta Zagłady (Marian Kisiel), nihilista,  poeta "słabej" wiary (Michał Januszkiewicz), skandalista (Mariusz Solecki), starzyk poezji (Aneta Wiatr)…

O jego twórczości: dramaturgia paradoksu (Małgorzata Lech), między cogito a dubito (Maria Kwiatkowska-Ratajczak), snobizm rozpaczy czy próba ocalenia wartości (Bartosz Suwiński), Arkadia i Hades - podróże wydziedziczonych (Heinrich Olschowsky), ponowoczesny poemat o miłości (nt. Matka odchodzi - Stefan Sawicki), jedenaste przykazanie: nie bądź obojętny (Joanna Kostrzewa)…

A co sam mówił o sobie? Zostały wywiady. Całkiem sporo. Jednak twórca wypowiada się głównie… we własnej twórczości. Zajrzyjmy do niej.

Z życiorysu…

pytasz o ważniejsze
wydarzenia daty
z mojego życiorysu
spytaj o to innych

mój życiorys kończył się
już kilka razy
raz lepiej raz gorzej
(Z życiorysu)

Główny temat poezji, czyli… poezja:

Nie wstydźcie się łez
nie wstydźcie się łez młodzi poeci.
(Oczyszczenie)

Chciałbym dziś mówić spokojnie i cicho
by ludzie mogli ze mną odpoczywać
śmiać się i płakać
i milczeć i śpiewać
(Pragnienie)

Jesteśmy odpowiedzialni
za kształt każdego człowieka

Jeśli zapomnimy o tym
nasza poezja
będzie godną pogardy
gadaniną.
(W związku z pewnym wydarzeniem (Wiersz polemiczny))

Byli szczęśliwi
dawniejsi poeci
Świat był jak drzewo
a oni jak dzieci (…)
A nasze drzewo
w nocy zaskrzypiało
I zwisło na nim
pogardzone ciało
(Drzewo)

poezja współczesna
to walka o oddech.
(Zdjęcie ciężaru)

poetą jest ten który zrzuca więzy
i ten który więzy sobie nakłada (…)
poetą jest ten który odchodzi
i ten który odejść nie może
(Kto jest poetą)

Nic nigdy nie zostanie
wytłumaczone
nic wyrównane
nic wynagrodzone (…)
poezja powlecze się
dalej
w stronę Arkadii
albo w stronę drugą
(Wiedza)

niczego nie tłumaczy
niczego nie wyjaśnia
niczego się nie wyrzeka
nie ogarnia sobą całości
nie spełnia nadziei (…)
ma wiele zadań
którym nigdy nie podoła
(Moja poezja)

Poeta w czasie pisania
to człowiek odwrócony
tyłem do świata
do nieporządku
rzeczywistości

Poeta w czasie pisania
jest bezbronny
łatwo go wtedy zaskoczyć
ośmieszyć przestraszyć
(Poeta w czasie pisania)

Ku Tamtej Stronie…

Wśród wielu zajęć
bardzo pilnych
zapomniałem o tym
że również trzeba
umierać (…)
od jutra
wszystko się zmieni

zacznę umierać starannie
mądrze optymistycznie
bez straty czasu
(Wśród wielu zajęć)

Nie wie
jaki będzie jego ostatni wiersz
i
jaki będzie pierwszy dzień
na świecie bez poezji (…)
prawdopodobnie
odejdzie
tak
jak odchodzi opóźniony
pociąg osobowy
z Radomska do Paryża
przez Zebrzydowice
(Na odejście poety i pociągu osobowego)

W zbiorach mamy kilkanaście książek jego i o nim, zaś artykułów (w tym wzorcowych interpretacji dzieł) – ponad 130. Zapraszamy do czytania! Chętnie też wyślemy (bezpłatnie) skany. Ps. Poemat Matka odchodzi – TUTAJ.