Książki (nie)zapomniane - Rycerze, damy i mroczny Templariusz, czyli wszystko, co w średniowieczu najbardziej malownicze

Anglosaski rycerz w opanowanej przez Normanów Anglii. Mający damę swego serca, ale zafascynowany piękną Żydówką. I mroczny Templariusz, zakochany w tej drugiej. Pojedynki, turnieje, nagłe zwroty akcji. Oto Ivanhoe WALTERA SCOTTA (1771-1832).

XII wiek. W Anglii dwaj bracia - Ryszard Lwie Serce i Jan bez Ziemi - walczą o tron. Czasy znane z niezliczonych opowieści o Robinie Hoodzie (który jest tu jedną z postaci). Na tym barwnym tle rozgrywa się wewnętrzny dramat Wilfreda Ivanhoe'a, który musi wybrać pomiędzy wiernością ojcu, Saksonowi, a lojalnością wobec normandzkiego króla, Ryszarda. Dręczy go też drugi dylemat, odmiennej natury. Rycerz ma damę, Rowenę, wychowankę ojca. Powinien być wierny ślicznemu dziewczęciu, jak nakazuje rycerski etos, ale czuje nieprzepartą skłonność do Rebeki, córki Izaaka z Yorku, wędrownego handlarza, której zawdzięcza życie. Bo panienka posiada naturalny dar leczenia i dzięki jej troskliwej opiece wyzdrowiał. Jednak z czasem ta umiejętność stanie się przyczyną wielu komplikacji w jej życiu. Jest jeszcze "czarny charakter". Brian de Bois-Guilbert - chmurny Templariusz, zachwycony Żydówką, ku jego rozpaczy wodzącą rozkochanym wzrokiem za Wilfredem.

Burzliwe XII stulecie. Czas rozkwitu kultury rycerskiej. Utwór wypełniają więc liczne sceny walk, ucieczek i pościgów, turniejów, nieoczekiwanych perypetii. Jest wszystko, co w historii średniowiecza najbardziej malownicze. Tytułowy bohater - (niemal) bez skazy, jego wybranka – słodziutka. Ale - mimo wszystko - największe zainteresowanie odbiorcy chyba budzi tych dwoje: Rebeka i Brian. Ona - ponieważ głębia i jakość jej uczuć autentycznie wzruszają. Od pierwszego spotkania z Ivanhoe'm wie, że nie zdobędzie jego miłości, a jednak bezinteresownie go wspiera i pielęgnuje. Na nic nie liczy i niczego nie otrzymuje. W końcu wyrusza wraz z ojcem w kolejną podróż, bo całe jej życie jest drogą. Odjeżdża błogosławiąc ukochanego i życząc mu szczęścia z nieco "papierową" lady Roweną.

Najbardziej intrygującą osobą jest jednak Guilbert. Templariusz o ponurym spojrzeniu i mrocznej duszy. Bezlitosny, bezwzględny, ale szaleńczo odważny i waleczny. Chwilami przeraża, ale też... przyciąga. Bo jest tragiczny w swej beznadziejnej miłości, w pasji, która go rujnuje. Romantyczny, przegrany rycerz.

Średniowiecze. Dumne i bohaterskie. XII wiek, pełen historycznych zawirowań, przeminął. Nastał czas rozświetlonego gotyku. I właśnie ostrołuki strzelistych katedr, elementy architektoniczne bez trudu rozpoznawalne w wielu krajach naszego kontynentu, stanowią najtrwalszy fundament łacińskiej cywilizacji. Jako filary tutejszej ziemi, swym wielowiekowym trwaniem przeciwstawiają się przemijalności, kruchości ludzkich dążeń, marzeń, planów i rozczarowań. Heroiczna epoka rzuca w ten sposób snop światła w kolejne stulecia. Trwa w wielkich tekstach kultury. Jest znaczącą częścią niezaprzeczalnego dziedzictwa.

Scott Walter, Ivanhoe, przeł. Teresa Tatarkiewicz, wyd. 5, Warszawa 1984. ISBN 83-10-08136-7 (sygnatura: 105688). Ponadto – wyd. 4, 1978 r. (sygnatura: 83611)
Scott Walter, Ivanhoe, oprac. Wojciech Lipiński, Warszawa 1950 (wersja skrócona, tekst w jęz. angielskim, sygnatura: BS 6679)

Kącik Maturzysty: 73. Lektury. Joseph Conrad, Jądro ciemności

I wydanie. 1899 rok.

Narracja.
Dwaj narratorzy:
- trzecioosobowy, wprowadzający czytelnika w ramową sytuację, zachodzącą w czasie teraźniejszym. Wraz z trzema przyjaciółmi i kapitanem płynie na statku „Nellie” w dół Tamizy;
- Marlow (jeden z pasażerów) - podczas odpływu opowiada, co kiedyś przeżył w Afryce. To: 1/ naoczny świadek wydarzeń w Kongu; 2/ wyraziciel poglądów autora.

J. Conrad

Bohaterowie.
- Marlow - ascetycznie wyglądający marynarz. Przemierzając Afrykę - doznaje duchowej przemiany. Z bliska dostrzega, że wizja zdobycia majątku ma na człowieka (Kurtza) wielki, destrukcyjny wpływ. Jednak po powrocie do Europy tuszuje prawdę o degradacji Kurtza.
- Kurtz - główny bohater relacji Marlowa; człowiek bezwzględnie dążący do absolutnego panowania w dziczy, będący zarazem obiektem uwielbienia, ale i strachu miejscowych. Indywidualista. Jego matka - "pół krwi Angielką, ojciec - na wpół Francuzem. W jego żyłach płynęła krew całej Europy". Symbol europejskiej, bezwzględnej ekspansji kolonialnej.
- Inni bohaterowie. Większość z nich jest określona rzeczownikami pospolitymi, bez indywidualizujących ich nazwisk, np. dyrektor, fabrykant cegły itp.

źródło

Temat. Kolonizacja Konga. Bezwzględna eksploatacja tubylców, grabieżcza polityka, marnotrawstwo surowców i sił, zawieszenie wszelkich norm, nieudolność, demoralizacja i okrucieństwo białych kolonizatorów. Nielogiczne działania, np. na Stacji Centralnej przebywa wytwórca cegieł, który żadnej cegły nie wyprodukował; biały - wraz z oddziałem Murzynów - pilnuje porządku na drodze, której nie ma; środkiem płatniczym za niewolniczą pracę jest - zupełnie nieprzydatny w dżungli - miedziany drut.

Przebieg zdarzeń.
a) Prolog. Przedstawienie pasażerów okrętu („Nellie”) na Tamizie. Rozważania na temat kolonizacji (w scenerii zachodzącego słońca). Już tu pojawia się podstawowa opozycja: jasność – ciemność.
b) Opowieść Marlowa, który stale pozostaje na pierwszym planie, choć bohaterem jego opowiadania jest Kurtz (pojawiający się w nim zresztą dość późno). Podróż Marlowa „do wnętrza”, czyli wędrówka: 1/ przestrzenna - w głąb dżungli oraz 2/ w głąb siebie - poszerzanie doświadczeń moralnych.
- Odbiór nominacji od dyrektora spółki.
- Dalsze kręgi „wtajemniczenia”: podróż do Konga. – Stacja spółki. – Piesza podróż lądem do Stacji Centralnej.
- Coraz głębiej w stronę ciemności: poznanie ludzi budujących kolej, osobiste poznanie Kurtza i śmierć tego ostatniego.
- Choroba Marlowa i powrót do Europy. – Załatwianie spraw związanych z Kurtzem i kłamstwo wobec jego narzeczonej.

Wolne Państwo Kongo, źródło

Symbolizm. Wiele przedmiotów, sytuacji i zdarzeń ma znaczenie symboliczne, np. podróż, gaj śmierci, sceneria (Tamiza i Kongo), atmosfera (światło i ciemność). Są tu też motywy częste u francuskich symbolistów (np. Artura Rimbauda): „duchowa podróż odkrywcza” (głównie przez egzotyczną dżunglę); nastrój marzenia sennego, koszmaru i halucynacji; prezentacja skrajnych przeżyć.

Tytuł. Jądro ciemności to określenie:
- rabunkowej, niemoralnej działalności kolonizatorów;
- śmierci niesionej miejscowym przez białych;
- duszy człowieka, zniszczonej przez żądzę pieniądza i władzy;
- pierwotnych instynktów ludzkich, spotęgowanych przez poczucie bezkarności oraz pobyt w dzikiej głuszy.

Ciemność jest w dżungli, ale także nad Tamizą (słońce zachodzi), w Londynie, bo tutaj często  zapadają decyzje odnośnie do działań w Afryce. Skojarzenia z wędrówką Dantego (Boska Komedia). Tamten miał jednak przewodnika i niebiański cel, a Marlow zdaje się przemierzać labirynt zła, z którego nie ma wyjścia. Zważywszy to, a także niewyjawienie przez Marlowa prawdy o Kurtzu, pojawiają się pytania:
- Czy zakończenie można uznać - jak twierdzili niektórzy krytycy - za nihilistyczne?
- Czy jest ono - mimo wszystko - wyrazem swoistego podziwu dla tej nieprzeciętnej, choć zdemoralizowanej (przez warunki zewnętrzne, poczucie bezkarności i naturalną skłonność do zła) jednostki?
- A może Marlow w pewnym sensie "rozgrzesza" Kurtza, gdyż – jak uważa - w jego ostatnich słowach usłyszał przyznanie się do zła?

Tytuł sprawia wrażenie oksymoronu: Heart of Darkness. Ian Watt pisze o nim (por. bibliografia):

Oba użyte przez Conrada rzeczowniki naładowane są sugestiami fizycznymi i moralnymi (…) łączą się z sobą budząc uczucie zaskoczenia, które przygotowuje czytelnika na spotkanie z czymś poza jego normalnymi oczekiwaniami (…) bardziej konkretny z dwóch rzeczowników, „jądro”, zajmuje strategiczny punkt centralny wewnątrz bezkształtnej i nieskończonej abstrakcji, „ciemności”; kombinacja tych dwóch wyrazów sprzeciwia się zarówno wyobrażeniu wzrokowemu, jak i logice. W jaki sposób coś nieograniczonego, jak ciemność, może mieć ograniczony ośrodek życia i czucia? Jak może bezkształtna nieobecność światła zagęścić się w ukształtowaną, pulsującą obecność? I co mamy począć z faktem, że „dobra” istność w postaci jądra (= serca; ang. heart) staje się (…) nadrzędną częścią istności „złej” w postaci ciemności?

źródło

Impresjonizm. Przedstawienie doraźnych wrażeń Marlowa. Akcentowanie przez niego trudności w pojmowaniu i przekazywaniu osobistego przeżycia. Także: sceneria opowiadania (statek na Tamizie, nad którym zapada noc).

źródło

Opozycje i kontrasty.
- Światło  - ciemność.
- Cywilizacja - dzicz.
- Postęp – regres, także w sensie moralnym, ale również fizycznym (Kurtz pełznący „na czworakach” w kierunku obrzędowych ognisk).
- Prawda – kłamstwo.
- Realia – ideał.

Główne motywy literackie. Europejczycy, kolonializm, podróż (w przestrzeni i w głąb siebie), władza, zło.

źródło

Bibliografia (wybór, wszystkie pozycje dostępne w PBW)
Chomiuk Aleksandra, Podróż do kresu pewnego doświadczenia, "Polonistyka" 2003, nr 1, s. 21-26
Francuz Aleksandra, Jądro ciemności - Marlowa sen o krańcu, "Język Polski w Liceum" 2013/2014, nr 3, s. 75-80
Koc Barbara, "Jądro ciemności" Conrada w stulecie istnienia, "Przegląd Humanistyczny" 2000, nr 1/2, s. 107-114
Koc Barbara, Zdobywca w „Jądrze ciemności” Conrada, "Polonistyka" 1985, nr 1, s. 21-27
Przybyła Wiesław, Jądro ciemności Józefa Conrada, "Język Polski w Liceum" 2008/2009, z. 3, s. 61-69
Watt Ian, Conrad w wieku dziewiętnastym, tł. Maria Boduszyńska-Borowikowa, Gdańsk 1984. ISBN 83-215-7830-6

Od Lascaux do sztuki współczesnej. Na marginesie Dnia Malarstwa

Dziś wspomnimy przyjemne „święto”. Dzień Malarstwa - ustanowiony przez poznański Uniwersytet Artystyczny – obchodzimy każdego roku w ostatni piątek marca. Zachęcamy do wypożyczania filmów o tej tematyce, których sporo mamy w zbiorach PBW w Katowicach.

Seria Mistrzowie Sztuki Nowoczesnej. Wielcy artyści, Warszawa, ADD Media, 2010
   
Karolina Dulemba (tekst), Frida Kahlo. + Płyta DVD - Eila Hershon, Roberto Guerra, Wibke von Bonin (reż.), Frida Kahlo [film]. Sygnatura: AV 176210.
Zofia Sawicka (tekst), Andy Warhol. + Płyta DVD - Kim Evans (prod. i reż.), Andy Warhol [film]. Sygnatura: AV 176206.
Zofia Sawicka (tekst), Edouard Manet. + Płyta DVD - Didier Baussy-Oulianoff (reż.), Edouard Manet [film]. Sygnatura: AV 176212.
Zofia Sawicka (tekst), Paul Cezanne. + Płyta DVD - Janice Sutherland (reż.), Paul Cezanne [film]. Sygnatura: AV 176209.
Zofia Sawicka (tekst), Vincent van Gogh. + Płyta DVD - Dominik Rimbault (reż.), Vincent van Gogh [film]. Sygnatura: AV 176208.
Anna Śmiechowska (tekst), Jackson Pollock. + Płyta DVD - Kim Evans (reż.), Jackson Pollock [film]. Sygnatura: AV 176211.
Anna Śmiechowska (tekst), Marc Chagall. + Płyta DVD - Kim Evans (prod. i reż.), Marc Chagall [film], Sygnatura: AV 176207.

Seria Historia Wielkich Dzieł, scen. Russel Davies, Warszawa, Best Film, 2011-2013, każdy film: 1 dysk optyczny (50 min.)

Seria 1, Arcydzieła XX wieku

Salvador Dali. Chrystus św. Jana od Krzyża 1951. Sygnatura: DVD 2421.

źródło

Gustav Klimt. Pocałunek 1907 - 1908. Sygnatura: DVD 2420.

Pablo Picasso. Panny z Avignon 1907. Sygnatura: DVD 2422.

źródło

Seria 2, Impresjonizm i Postimpresjonizm

August Renoir. Bal w Moulin de la Galette 1876. Sygnatura: DVD 2437.

źródło

Georges Seurat. Niedzielne popołudnie na Grande Jatte 1884 - 1886. Sygnatura: DVD 2436.

źródło

Vincent van Gogh. Słoneczniki 1888. Sygnatura: DVD 2435.

źródło

Seria 3, Arcydzieła lat 1851 - 1900       
   
Édouard Manet. Śniadanie na trawie 1862 - 1863. Sygnatura: DVD 2549.

źródło

Edvard Munch. Krzyk 1893. Sygnatura: DVD 2551.

źródło

James McNeill Whistler. Portret matki artysty 1871. Sygnatura: DVD 2550.

źródło

Seria 4, Arcydzieła lat 1800 - 1850

Eugene Delacroix. Wolność wiodąca lud na barykady 1830. Sygnatura: DVD 2548.

źródło

Francisco Goya. Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 r. 1814. Sygnatura: DVD 2546.

Katsushika Hokusai. Wielka fala w Kanagawa 1823 - 1829. Sygnatura: DVD 2547.

źródło

Seria 5, Arcydzieła XVII wieku

Rembrandt van Rijn. Straż nocna 1642. Sygnatura: DVD 2564. 

Diego Velázquez. Wenus z lustrem ok. 1644 - 1648. Sygnatura: DVD 2565.

źródło

Johannes Wermeer. Alegoria malarstwa ok. 1665. Sygnatura: DVD 2566.

źródło

Filmy z cyklu Potęga sztuki (scen. i prezentacja Simon Schama), Warszawa, Best Film, [2006?], każdy film: 1 dysk optyczny (ok. 100 min.)
   
Potęga sztuki. Caravaggio; Bernini. Sygnatura: DVD 2382.   
Potęga sztuki. Rembrandt; David. Sygnatura: DVD 2383.   
Potęga sztuki. Van Gogh; Turner. Sygnatura: DVD 2384.
Potęga sztuki. Picasso; Rothko. Sygnatura: DVD 2385.   

Inne filmy DVD

Leonardo da Vinci. Pasjonujące życie geniusza, Rome [2007?], 2 dyski optyczne (270 min.). Sygnatura: DVD 2073.
Tajemnice Leonarda da Vinci = Leonardo da Vinci. Opowieść o człowieku, który chciał wiedzieć wszystko, Warszawa 2006. 1 dysk optyczny (100 min). Sygnatura: DVD 2048.
Tarkowski Andriej (reż.), Andriej Rublow, Warszawa 2009 (ZSRR 1966). Sygnatura: AV 169250+2DVD. Uwaga! O Andrieju Tarkowskim pisałyśmy TUTAJ.
Turczyński Andrzej, Andriej Rublow. Mistrz niewidzialnej strony, wyd. 2, Poznań 2011. Do książki są dołączone 2 filmy DVD. Sygnatura: AV 169250+2DVD.
Moja ikona, Kraków [2011]. – 1 dysk optyczny (26 min. + 13 min. 35 s.). Sygnatura: DVD 2595.
Kontemplacja ikony. Chrystus i Abba Menas, Kraków 2010, 1 dysk optyczny (ok. 46 min). Sygnatura: DVD 2449.

źródło

Nasz Mały Leksykon Filmowy - Biblioteczny Gwiazdozbiór

W marcu aktorzy obchodzą swoje święto. I ci z teatralnych desek, i ci z filmowych planów. Niech to będzie okazja do przypomnienia niektórych pozycji z naszych zbiorów.

źródło

Na początek – ciekawostka. Bardzo „stara” książka, czyli:

Hagemann Karol, Aktor i sztuka aktorska, przekł. z upoważnienia aut. J. Wasserbergera, Warszawa 1924 (sygnatura: ZS 12090)

Spis treści tej pozycji wygląda bardzo szczególnie. Jest niejako wypunktowaniem tematów, które znajdą rozwinięcie w tekście. Przytoczmy niektóre: Pociąg do sztuki aktorskiej wynika z ogólnoludzkiej potrzeby wzorowania się (zniweczenie siebie samego, naśladownictwo) oraz z potrzeby maskowania się… Żądamy od aktora swobody w przeinaczaniu się to znaczy prawdy artystycznej… Na scenie powinni występować tylko ludzie fizycznie wytrenowani i zupełnie zdrowi… Charakterystyczny wygląd zewnętrzny świadczy o przeszłości i zapowiada przyszłość… Próżność aktorów i ich gonitwa za poklaskiem… Samochwała i pewność siebie… Aktor i społeczeństwo potrzebują się nawzajem…

źródło

Teraz już niektóre znane postaci:

Jackiewicz Aleksander, Gwiazdozbiór, Warszawa 1983. ISBN 83-212-0258-6 (sygnatura: 101216)

Plejada gwiazd. Ponad pół setki postaci, a wśród nich m.in. Rudolf Valentino, Marlena Dietrich, Marilyn Monroe, Marlon Brando, James Dean, Jane Fonda, Jeanne Moreau, Jean-Paul Belmondo, Giulietta Masina, Monica Vitti, Innokientij Smoktunowski, Ryszarda Hanin, Andrzej Łapicki, Tadeusz Łomnicki, Zbigniew Cybulski, Beata Tyszkiewicz, Roman Wilhelmi, Jan Nowicki, Anna Seniuk, Piotr Fronczewski, Jadwiga Jankowska-Cieślak i inni.

Pitera Zbigniew, Trzech wspaniałych. Henry Fonda, John Wayne, Humphrey Bogart, Warszawa 1990. ISBN 83-221-0496-0 (sygnatura: 176714)

Wasson Sam, Piąta Aleja, piąta rano, przeł. Agnieszka Lipska-Nakoniecznik, Warszawa 2014. ISBN 978-83-7943-795-5 (sygnatura: 177371)

Historia powstania filmu Śniadanie u Tiffany'ego Blake’a Edwardsa, adaptacji słynnej powieści Trumana Capote’a.

źródło

Bergan Ronald, Dustin Hoffman, przeł. i przypisami opatrzył Mirosław Przylipiak, [Warszawa] 1992 (sygnatura: 138029)

źródło

Ackroyd Peter, Charlie Chaplin, przeł. Jerzy Łoziński, Poznań 2015. ISBN 978-83-7785-698-7 (sygnatura: 176298) oraz Martin Marcel, Charles Chaplin, przeł. Irena Nomańczuk, Warszawa 1977 (sygnatury: 76425, 168761)

źródło

McCann Graham, Woody Allen, przeł. Andrzej Kołodyński, Warszawa 1993. ISBN 83-85144-16-1 (sygnatura: 137292) oraz Lax Eric, Rozmowy z Woody Allenem. Rozmowy z lat 1971-2007, przeł. Jarosław Rybski, [Warszawa] 2008. ISBN 978-83-61432-00-5 (sygnatura: 174407)

źródło

Quinn Anthony, Grzech pierworodny. Autobiografia, przeł. Zofia Kierszys, Warszawa 1978 (sygnatura: 82143)

źródło

Negri Pola, Pamiętnik gwiazdy, przeł. Tadeusz Evert, posłowie Jacek Fuksiewicz, Warszawa 1976 (sygnatura: 69831)

źródło

Speriglio Milo, Marilyn Monroe - morderstwo zatuszowane, przeł. Artur Ubik, Szczecin 1987. ISBN 83-03-02035-8 (sygnatura: 121372)

źródło

Falk Quentin, Anthony Hopkins. Biografia, przeł. Aneta Nowak, Kraków 2006. ISBN 83-7221-731-9 (sygnatura: 162447)

źródło

Eberhardt Konrad, Zbigniew Cybulski, Warszawa 1976 (sygnatura: 70571). O tym aktorze mamy jeszcze inne pozycje (także niektóre filmy, w których zagrał).

źródło

Inni ludzie kina, o których książki (nie licząc wielu artykułów w czasopismach) posiadamy w zbiorach, to między innymi: Greta Garbo (o tej wielkiej gwieździe początków kina pisałyśmy TUTAJ), Elizabeth Taylor, Richard Burton, Edmund Kean, John Gielgud, Sarah Bernhardt, Roman Polański, Ingmar Bergman (bliżej prezentowałyśmy go TUTAJ), Andriej Tarkowski (była o nim mowa TUTAJ), Rainer Werner Fassbinder, Lilli Palmer, Klaus Kinski, Liv Ullmann, Monica Vitti. Także kilkadziesiąt sylwetek aktorek i aktorów polskich.

Źródła zdjęć: Henry Fonda - https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c9/The_Smith_Family_cast_%28cropped%29.jpg

John Wayne -  https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d5/John_Wayne_in_Riders_of_Destiny_%281933%29.png

Humphrey Bogart - https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Humphrey_Bogart_1940_crop.jpg

Kącik Maturzysty: 72. Lektury. Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom 1: Jesień)

Geneza. 1. Rabacja Jakuba Szeli (1846 r.) i 2. powstanie styczniowe (1863-4 r.). W obu przypadkach - wrogość chłopstwa wobec szlachty. 3. Okres pouwłaszczeniowy (ubóstwo, migracje, "przebudzenie narodowe"). Powstawanie dzieła - około 10 lat (1897-1908). Pierwodruk - 1904 r. Literacka Nagroda Nobla - 1924 r. (kontrkandydaci: Stefan Żeromski i Thomas Hardy).

W.S. Reymont - źródło

Świat przedstawiony. Akcja toczy się we wsi Lipce (okolice Skierniewic), położonej w kotlinie, wokół stawu, będącej syntezą wsi polskiej - symboliczną, wyodrębnioną od "reszty świata". Widzimy gromadę wiejską w jej społecznym przekroju - od bogaczy po grupę najuboższą (por. niżej). Ukazane są gospodarstwa, kościół, karczma, młyn, tartak, kuźnia. Najważniejszą  rolę odgrywają tu tradycyjne wartości: rodzina, hierarchia majątkowa, przywiązanie do ziemi, solidarność, ludowa religijność i przywiązanie do Kościoła jako strażnika norm moralnych. Rzadko akcja "wychodzi" poza nią (wyjazd Boryny do sądu w sprawie alimentów dla byłej służącej; do Tymowa na jarmark). Okoliczne miejscowości (posiadające nazwę), to np. Modlica, Rudka, Rzepki. W pobliskiej Wólce mieszka dziedzic.

Czas. Początek lat 80. XIX w., najpewniej na przełomie lat 1883/1884. Świadczą o tym: powrót Pietrka (parobka Borynów) z rosyjskiego wojska (służba trwała 5 lat), który brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej (1877-8); powrót pana Jacka (brata dziedzica) z zesłania (amnestia była w 1883 r.). Jednak czas historyczny jest świadomie spychany na drugi plan, bo autor chciał stworzyć epicką opowieść, aktualną zawsze i wszędzie. W całej powieści wspomniał tylko trzy daty dzienne: 22 października (św. Korduli - jarmark w Tymowie), 25 grudnia i 29 czerwca (odpust w Lipcach). Ważniejsze są tu więc rytmy cykliczne: 1/ kalendarz natury i prac polowych, 2/ Rok kościelny (święta), 3/ "kalendarz obyczajowo-zwyczajowy chłopów polskich" (np. adwentowe wystrzyganki Jagusi i Józki, wieczerza wigilijna, kolędowanie z gwiazdą i turoniem, jesienne przędzenie lnu i konopi, kwaszenie kapusty), 4/ "porządek egzystencjalny" (rytm życia i śmierci), zob. np. godna śmierć i bogacza (Macieja), i żebraka (Kuba).

źródło

Bohaterowie. Trzy pokolenia: 1/ najstarsze - "ojcowie", dawni chłopi pańszczyźniani, dlatego są szczególnie przywiązani do ziemi, jak najdłużej nie chcą jej oddać dzieciom, np. Maciej Boryna, Płoszka, Bylica, wójt; 2/ dzieci, najczęściej skłócone z ojcami o ziemię, której pragną dla własnych rodzin, np. Antek, Kowalowie, Mateusz Gołąb z siostrą, dzieci Dominikowej, Grzela (rozsądny brat wójta); 3/ wnuki - niezindywidualizowane, najczęściej bez imion (np. dzieci Antka).

Około 90 osób wskazano w powieści z nazwiska, imienia lub przezwiska. Jednak najważniejsza jest zbiorowość: od bogaczy po komorników, żebraków. Całą konstrukcję trzyma około 20 pierwszoplanowych postaci. Struktura społeczna:

źródło

Najbogatsi gospodarze:
Borynowie. 58. letni Maciej - włodarz na 32 morgach, mający też prawo do pastwiska i wspólnego lasu, ostrożny i pracowity. Żeni się po raz trzeci. Związek jest nieudany, gdyż żona kocha jego syna - żonatego mężczyznę, Antka. Ten ostatni - chce się uniezależnić od ojca; czeka na jego spadek, gdyż mocno jest przywiązany do ziemi, gdy - tymczasem - ojciec zapisuje ziemię właśnie trzeciej żonie. Hanka - żona Antka - ciężko pracuje i walczy z podstępnym kowalem o utrzymanie majątku oraz z rywalką - Jagną - o serce męża.
Kowal - mąż Magdy, córki Macieja z pierwszego małżeństwa, walczący z Antkiem o część majątku starego Boryny. Prostacki, przebiegły, ubierający się „po miejsku". Nieakceptowany przez gromadę.
Młynarz i ksiądz.

Średni gospodarze:
Paczesiowie. Dominikowa - mocną ręką trzyma sprawy domowe. Jagna Paczesiówna - jej córka (i młoda żona Macieja, pozbawiona hamulców moralnych, szukająca wciąż nowych mężczyzn i ...prawdziwej miłości), a Szymek i Jędrzych - jej synowie.
Kłąb. Rozumny gospodarz, dobry ojciec i sąsiad, były powstaniec. Inni mniejsi gospodarze, to np. Balcerkowie, Winciorkowie, Wachnikowie.

Wiejscy urzędnicy - wójt (Piotr Rakoski, człowiek bez charakteru i złodziej, kradnący pieniądze z gminnej kasy) oraz sołtys.

Rosyjska administracja - naczelnik powiatu, pisarz, żandarmi (= strażnicy). Ukazana stereotypowo.

Ludzie "luźni" - Rocho (uczestnik powstania styczniowego, ludowy nauczyciel i pątnik, mieszkający u Macieja, nieco tajemniczy). Żebracy, np. Agata, wędrująca zimą "za chlebem" i ślepy dziad. Parobkowie i służący: Kuba Socha (brał udział w powstaniu styczniowym), Pietrek (był w carskim wojsku), Witek. Wszyscy trzej pracują u Boryny. Bylica - ojciec Hanki. Biedota wiejska. Jagustynka - wypędzona przez dzieci z domu, którym kiedyś z dobrej woli zapisała majątek. Sama nieszczęśliwa - sieje wokół siebie niezgodę i zło. Do tej samej grupy zaliczamy Weronkę - ubogą siostrę Hanki oraz pracujące u Borynów komornice, a także Filipków, Kozłów. Również Ambrożego - staruszka, kościelnego, którego zniszczył alkoholizm. Kiedyś walczył w wojnach we Francji i Włoszech. Wspominał też Kościuszkę.

Wyd. GREG

Kompozycja. Każda z 4 części (Jesień, Zima, Wiosna, Lato) "ma prawie identyczną liczbę rozdziałów i głównych epizodów, odpowiadającą liczbie tygodni w danej porze roku" (Franciszek Ziejka).

Narrator. Trzy perspektywy patrzenia na rzeczywistość (wg Kazimierza Wyki): 1/ "realistyczny obserwator"; 2/ "wsiowy gaduła" (np. opis jarmarku w Tymowie, nasycony gwarą); 3/ "młodopolski stylizator" (np. w opisach pór roku). Ten narrator czasem wypowiada się z punktu widzenia postaci, pragnąc pogłębić wizerunek psychologiczny bohaterów (rola mowy pozornie zależnej!).

Wyd. GREG

Język i styl. W partiach narracyjno-opisowych dominuje język literacki, do których przenikają elementy gwarowe i - niekiedy - archaizmy. Gwara - dominująca w dialogach - jest synkretyczna, tzn. stanowi syntezę kilku gwar. Widać ją we wszystkich warstwach języka, tzn. w:
- fonetyce: prejotacja, (np. Jewka, Jantoś), przydech (hale zamiast ale), mieszanie ch i k), ściągnięcia (pódę, pedzieć);
- morfologii: formy niemęskoosobowe zamiast męskoosobowych (ludzie kochane, braty rodzone);
- koniugacji: liczba mnoga w formie wyrażenia szacunku (ociec mówili, matula idą), końcówka -ta w 2 os. l.m. trybu rozkazującego (lećta); archaiczna końcówka -ch (byłech);
- słownictwie (np. galanto, ano, kieby).

Bardzo częsty - styl podniosły, pełen dostojeństwa i środków stylistycznych (animizacji, personifikacji, apostrof, eksklamacji, paralelizmów). Bardzo duża liczba przysłów, porzekadeł, sentencji (około 200), pochodzących z ustnej tradycji ludowej.

Wyd. Biblioteka Narodowa

Najważniejsze motywy. Kobieta fatalna, małżeństwo, ślub i wesele, zdrada małżeńska, miłość, macierzyństwo [np. Hanka], ojcostwo [np. stosunki między Maciejem Boryną a dziećmi], rodzina, konflikt rodzinny, obyczaje i tradycja, praca, czas, pory roku, przyroda, ubóstwo, wieś, zazdrość [Maciej i Antek].

Adaptacje filmowe. 1920-21 - nieudana próba. Kolejna próba - 1930 (reż. Juliusz Gardan) - nie doszła do skutku. 1973 (reż. Jan Rybkowski) - film pełnometrażowy i serial (z 1972 r.). Główne role: Władysław Hańcza (Maciej), Emilia Krakowska (Jagna), Ignacy Gogolewski (Antek).

Uwaga! W Kąciku 11 (zakończenie) podałam jako ćwiczenie dwa fragmenty z Chłopów. Zadanie polegało na znalezieniu i nazwaniu środków stylistycznych w opisach. Odpowiedź - na początku Kącika 12 (niebieskim kolorem). Przeczytaj koniecznie, bo takie pytanie padło na egzaminie ustnym!

Wyd. Zielona Sowa

Bibliografia (wybór)
Lichański Stefan, Chłopi Władysława Stanisława Reymonta, wyd. 3, Warszawa 1987. ISBN 83-02-03303-0 (i inne wydania).
Ziejka Franciszek, Wstęp, w: Reymont Władysław Stanisław, Chłopi, t. 1, Wrocław 1991, s. III-CLVIII. ISBN 83-04-03707-6.

„Z przyczyny miłości poszły w las”, czyli humor ze szkolnych wypracowań (4)

Oto kolejny odcinek z cyklu autentycznych wypowiedzi uczniowskich:

Statek opisany w sonecie „Burza” znajduje się w drobnych strzępach, czyli jest zniszczony lub w trakcie zniszczania się.

Na końcu wsi palił się pożar.

Goryl jest nieprzystojny z budowy zewnętrznej.

Matka Helki zmarła na chorobę, a ojciec spadł i zabił się na śmierć.

Wtedy król uderzył niemieckiego rycerza, spadł z konia, ale nogami jeszcze ruszał.

Na tle szczekających psów poeta ukazuje miłość dwu kochających się osób płci odmiennej.

Aleksander Wielki był dlatego sławny, bo założył wielkie reformy.

Przez pamięć o Jacku Soplicy nazwano jego imieniem wódkę.

Kiedyś, jak była bieda, to bracia szli do kościoła w jednych spodniach.

Kochanowski pisał wiersze pod dębem zwanym lipą.

Wzburzone morze wchłania ich pod wodę i tracą życie.

Skawiński (to ten latarnik) rozwinął paczkę i zobaczył leżącego pana Tadeusza.

We wsi panowała ciemnota, a także wójt.

Wacław kochał Klarę przez dziurę w płocie.

Córki wdowy z przyczyny miłości do Kirkora poszły w las.

Cześnik i Rejent błogosławią małżeństwo, a Wacław i Klara dochodzą do skutku.

Fraszkę „Raki” można czytać z przodu i z tyłu. Z przodu – pochwała kobiety, a od tyłu – kobiety są zhańbione.

Atena była to część stolicy starożytnej Grecji.

Antek w wolnych chwilach strugał sobie części.

Ślimak ma jednocześnie płeć męską i żeńską, ale z niej nie korzysta.

Wieszcz to osoba przynosząca dobrą nowinę. Można go zastąpić słowem „posłaniec”, chociaż dzisiaj określilibyśmy wieszcza mianem „listonosza”.

Na koniec rządy w domu przejmuje totalitarny Edek.

Napoleon przegrał i wycofał się z Rosji z powodów atmosferycznych.

Trup wspomina mile ten czas, w świeżym powietrzu pomiędzy zieloną naturą.

Utwór jest przeładowany woniami i kolorami.

Ludzie chodzą tam po ulicach, a kobiety w parasolkach.

Ciąg dalszy nastąpi:)

Książki (nie)zapomniane - Jak niezrozumiały i przewrotny bywa Los!

Jak niezrozumiały i przewrotny bywa Los! Przeczytajcie Klejnoty GUY’A DE MAUPASSANTA (1850-1893)…

Lantin, skromny urzędnik, ożenił się z równie skromną, uroczą panną. Kochał ją bezgranicznie i patrzył w nią jak w bóstwo. Różniła się od innych kobiet. Była uczynna, zapobiegliwa, pracowita. Miała tylko dwie słabostki - teatr i fałszywą biżuterię. Gdy wieczorem odpoczywał w błogiej atmosferze domowego zacisza, obserwując spod zmęczonych powiek bezszelestnie przesuwającą się drogą postać swojej żony, wyrzucał sobie, że znużenie nie pozwala mu na rozrywkę czy zabawę. Uprosił, by chodziła do teatru z koleżankami. A ta śliczna istota z właściwym sobie wdziękiem i wyrozumiałym uśmiechem przystała na jego propozycję. O, jakże był szczęśliwy! Ale oto do ich domowego sanktuarium zawitało nieszczęście...

Nastała surowa zima. Żona Lantina nie potrafiła sobie odmówić kolejnego spektaklu. Prawdę powiedziawszy, był z tego zadowolony. Pod jej nieobecność znowu odpłynie w sielankowym śnie, a gdy jego anioł powróci, z troską pochyli się nad zmęczonym małżonkiem i szepnie kilka słodkich słów...

I wróciła. Przeziębiona. Chorowała niedługo... Po jej śmierci jego uporządkowany świat nagle się zawalił. Jak ona to robiła, że chociaż przynosił jej skromniutką pensję, zawsze na wszystko wystarczało? On tak nie potrafił. Zbiedniał. Z ciężkim sercem postanowił sprzedać świecidełka, do których była bardzo przywiązana. Chociaż dostanie za nie grosze, bo ileż są warte sztuczne naszyjniki czy diademy, ale zawsze na chleb tych pieniędzy wystarczy. Przynajmniej przez jakiś czas.

Uczynił, jak umyślił. Ale oto - niespodzianka. Jubiler upierał się, że naszyjnik jest wart 18 tysięcy franków! To niemożliwe! A jednak! Przez jakiś czas oponował, ale w końcu musiał dać się przekonać znawcy.

Lantinowi trudno przyszło pogodzenie się z myślą, że wszystkie klejnoty były prawdziwe.  Słodka twarzyczka jego żony zapewne przyciągnęła wzrok niejednego mężczyzny... Sprzedał wszystkie "świecidełka", a ponieważ było ich wiele, zebrał sporą fortunę. Zwolnił się z urzędu, bo już nie musiał pracować. Niebawem ożenił się ponownie. Druga żona była mu wierna, ale ponoć miała zły charakter. I nie był z nią szczęśliwy.

Jak niezrozumiały i przewrotny bywa Los!

źródło

Guy de Maupassant, Klejnoty, w: tegoż: Opowiadania, przeł. Róża Czekańska-Heymanowa, Warszawa 1949, s. 187-194

Kącik Maturzysty: 71. Lektury. Franz Kafka, Proces

I wydanie. Nigdy nie ukończona powieść została napisana prawdopodobnie w grudniu 1914 r., opublikowana - w 1925 r. Na język polski przetłumaczył ją Bruno Schulz (1935 r.).

Ogólna idea. "Proces" to powieść-parabola, ukazująca los jednostki w świecie współczesnym, jej uwikłanie zarówno w mechanizm instytucji, jak i w mechanizmy nieświadomości. (D. Wojda)

Główne zagadnienia:
- Konfrontacja jednostki ze światem.
- Kwestia winy i kary.

F. Kafka - źródło

Treść. Przedakcja: Józef K. ściąga na siebie uwagę Prawa przez popełnienie nieznanego mu wykroczenia. Cała treść, to mozaika (technika kolażu!) jego prób samoobrony przed wymiarem sprawiedliwości. Także zakończenie nie może być ostateczne, gdyż jednostkowy przypadek K. jest tylko przykładem powszechnej zasady funkcjonowania świata jako Sądu.

Przebieg zdarzeń:
W dniu 30. urodzin bohatera do jego mieszkania wkraczają funkcjonariusze nieznanej mu organizacji z nakazem aresztowania. Prowadzą go do nadzorcy, od którego dowiaduje się, iż - pomimo pozbawienia wolności - może iść do pracy. Po jakimś czasie trafia do kancelarii w olbrzymiej kamienicy na przesłuchanie (w niedzielę). Tu - wobec licznie zebranych osób, "widzów" - wygłasza swoją mowę obronną. Jednak wszyscy tu obecni reprezentują Prawo. W następną niedzielę wraca tu dobrowolnie, ale przesłuchanie się nie odbywa. Żona miejscowego woźnego obiecuje mu pomoc. Mija trochę czasu i oto pewnego wieczoru, wychodząc z biura, spotyka funkcjonariuszy informujących go o aresztowaniu. Ma także zostać wychłostany. Jednak - po jego interpelacji w sądzie - to strażnicy mają zostać ukarani.

Przy pomocy wuja, K. dociera do adwokata Hulda, w którego mieszkaniu poznaje służącą Leni. Ona również obiecuje pomoc. Mimo to, K. coraz bardziej odczuwa osaczenie. Wszczęte przeciwko niemu postępowanie jest tajne i stale pozostaje we wstępnej fazie. Rezygnuje więc z usług Hulda, a dowiedziawszy się o znajomościach malarza Titorellego, liczy teraz na pomoc tego ostatniego. Odwiedzając go, odkrywa, że atelier artysty jest usytuowane na terenie kancelarii prawniczej.

Kolejną osobą, którą poznaje próbując samoobrony, jest kupiec Block, podobnie jak on sam będący ofiarą przeciągającego się (trwającego już pięć lat) procesu. Następnie K. otrzymuje polecenie pełnienia roli przewodnika nieznanego włoskiego klienta banku. Umawia się z nim w katedrze, ale tamten nie przybywa. Sam K. prowadzi zaś w katedrze rozmowę z kapelanem więziennym i dowiaduje się o negatywnych dla siebie rokowaniach procesu.

W przeddzień 31. urodzin K., do jego mieszkania znowu przychodzą dwaj funkcjonariusze. Józef K. idzie z nimi - tym razem dobrowolnie - na peryferie miasta, do kamieniołomu. Tu dochodzi do egzekucji, będącej wynikiem zasądzonego nań wyroku - kary śmierci.

źródło

Sens. Zderzenie jednostki z niepoznawalnym w pełni światem. Wszystkie próby jego odgadnięcia pokazano na przykładzie człowieka usiłującego odgadnąć naturę Prawa i widzącego rzeczywistość jako aparat władzy - represyjny, zhierarchizowany, dysponujący skodyfikowanym system zasad. W kontakcie z nim człowiek jest zagubiony, osamotniony, wyobcowany i stale odczuwa bliżej nieokreślone zagrożenie. Droga wiodąca do poznania mechanizmów i reguł rządzących światem wiedzie przez:
- badanie zasad, na jakich jest oparta rzeczywistość otaczająca człowieka;
- autoanalizę własnego postępowania, w którym może kryć się przyczyna prześladowań (czyli człowiek sam mógł naruszyć reguły rządzące rzeczywistością, por. pojęcie grzechu).

Najpierw Józef nie widzi swojej winy, ale - stając w opozycji do Prawa - coraz mocniej uznaje jego znaczenie. Tym samym zachowanie K. coraz bardziej przypomina postępowanie winnego. To zaś przyspiesza orzeczenie wyroku (kary śmierci).

Wina i kara. Świat jest wrogi, a człowiek - niedoskonały. Poznanie jest ograniczone, gdyż nie sposób dotrzeć do pełni wiedzy (agnostycyzm). W utworze:

odpowiedź na pytanie o zasady kierujące rzeczywistością jest (...) równoznaczna z osiągnięciem istoty człowieczeństwa. "Wina sama przyciąga organy sądowe" - stwierdza jeden ze strażników. Egzekwowanie kary stanowi więc bezpośrednie następstwo wykroczenia; przerażające Józefa K. restrykcje świata znajdują swe źródło i przedłużenie  w nim samym. Można więc interpretować Proces jako obraz konfrontacji dwóch stron jednostkowej osobowości - tej występnej i tej, która wymierza sprawiedliwość, będąc jednocześnie przedłużeniem nieznanego centrum prawodawczego. Takie odczytanie (...) sugeruje przypowieść opowiadana (...) przez kapelana (...) każdemu przeznaczona jest inna droga poznania, na końcu której znajdują się drzwi prowadzące ku tajemnicy. Człowiek do końca swojego trwania nie ośmiela się przeciwstawić pilnującemu ich strażnikowi. Wie już, że jest winny i nie uniknie kary. Ciągle jednak nie zna odpowiedzi na podstawowe pytania - dlaczego i na mocy jakiego prawa. (D. Wojda)

źródło

Parabola. Milan Kundera napisał: Przypominam sobie rozmowę (...) z Gabrielem Garcią Márquezem. Powiedział: "To Kafka uprzytomnił mi, że można pisać inaczej". Inaczej to znaczy: przekraczając granicę prawdopodobieństwa. Nie po to, by uciec ze świata realnego (...) lecz po to, by go lepiej uchwycić.

Uniwersalizm. Narrator trzecioosobowy, ale przyznający się do niewiedzy, sprawiający wrażenie, iż pisze z perspektywy pierwszoosobowej. Przewaga toku dyskursywnego. Powtarzający się wzorzec narracyjny (por. uwagę o kolażu).

Przestrzeń - jest projekcją wnętrza bohatera. Nieokreślona. Bez nazwy miasta i kraju. Dom, katedra, miasto - nie dają poczucia bezpieczeństwa, ale stanowią labirynt, który osacza K., będąc zarazem wyrazem jego skomplikowanej psychiki.

Czas - także uniwersalny. Obejmuje ostatni rok życia K. Czas opowiadania jest równoznaczny z czasem wydarzeń. Brak linearnego rozwoju akcji. Zaburzenie relacji przyczynowo-skutkowych.

Bohaterowie - przykłady uniwersalnego, powszechnego wszystkim losu. Dwie grupy: sprzymierzeńcy (główne kobiety) i wrogowie K. Szkicowo zarysowani.

Konwencja oniryczna - przedstawienie świata jako (koszmarnego) snu.

źródło

Dla chcących wiedzieć więcej! Podobną konwencję stosowali ekspresjoniści, surrealiści i twórcy tzw. realizmu magicznego. Przykłady: Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), Bruno Schulz, Guillaume Apollinaire, Gabriel Garcia Márquez.

Najważniejsze motywy. Everyman (Quidam), jednostka w świecie, miasto – labirynt, podróż, poznanie (psycholog.), prawo, sen (oniryzm), samotność, sprawiedliwość sąd, śmierć, totalitaryzm, wina im kara, władza, wolność wyboru (i jej brak), wędrówka.

Konteksty filozoficzne:
- egzystencjalizm,
- psychoanaliza.

Dla chcących wiedzieć więcej! Proces jest kontynuacją powieści Ameryka. Sam zaś stanowi dopełnienie w Zamku. Max Brod - powołując się na opinię samego Kafki - nazywa te trzy utwory "trylogią samotności" (por. artykuł D. Wojdy).

Wyd. Zielona Sowa

Bibliografia (wybór, wszystkie pozycje dostępne w PBW)
Brod Max, Franz Kafka. Opowieść biograficzna, przeł. Tadeusz Zabłudowski, wstęp Marek Wydmuch, Warszawa 1982. ISBN 83-07-00655-4
Emrich Wilhelm, Świat jako sąd. „Proces” Kafki, przeł. Zofia Ciechanowska, w: Sztuka interpretacji, t. 2, Wrocław 1973, s. 159-192
Klich-Siewiorek Aleksandra, Szymik Eugeniusz, Przypowieść o "Jedermanie" i prześladujących go innych. "Proces" Franza Kafki jako powieść paraboliczna, "Język Polski w Szkole Średniej" 1998/99, z. 3, s. 62-64
Kuziński Piotr, Przestrzeń i nadzieja w „Procesie” F. Kafki, "Polonistyka" 1985, nr 6, s. 445-456
Musiał Łukasz, Proces - co nowego?, "Przegląd Humanistyczny" 2016, nr 4, s. 83-94
Nakoneczny Tomasz, Architektura i "Proces" Franza Kafki, "Polonistyka" 2006, nr 3, s. 27-33
Suwała Robert, Casus Józefa K., "Twórczość" 2015, nr 3, s. 132-134
Urbańska Paulina, Wójcik Tomasz, "Sytuacja kafkowska" - projekt definicji, "Przegląd Humanistyczny" 2016, nr 4, s. 133-135
Wojda Dorota, Proces Franza Kafki. Parabola poznawcza, w: Kuziak Michał (red.), Lektury bez tajemnic, [cz.] 2, Kraków 1999, s. 9-19

Zajęcia edukacyjne, wycieczki, dyktando, czyli co robiłyśmy w minionych (tygo)dniach

Dzisiaj kilka aktualności z pracy Wydziału w ostatnich (tygo)dniach. Najpierw „nowość” sprzed prawie roku, ale dotarła na nasze biurko dopiero teraz. W czasopiśmie dla nauczycieli pisała o nas długoletnia Czytelniczka i Współpracowniczka, obecnie emerytowana nauczycielka bibliotekarka z IV Liceum Ogólnokształcącego im. gen. S. Maczka w Katowicach. Wiele wspaniałych inicjatyw dla młodzieży wykonałyśmy wspólnie. Nadal nas odwiedza. Ach, wspomnienia! Oto fragment, w którym nadmienia o tej „kooperacji” (Kasprzyszak Elżbieta, Promocja czytelnictwa w bibliotece szkolnej – na przykładzie IV Liceum Ogólnokształcącego im. gen. S. Maczka w Katowicach, „Forum Nauczycieli” 2017, nr 1, s. 38-40).

21 lutego rozpoczęłyśmy w Wydziale miłą współpracę z I Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Mikołaja Kopernika w Katowicach. Po południu (o godz. 16) zawitała do nas elitarna grupa 16 uczniów wraz z opiekunem - nauczycielem informatyki w tej szkole i wykładowcą w placówkach doskonalenia nauczycieli. Elita, czyli uczniowie, którzy z własnej woli zechcieli po lekcjach przybyć do biblioteki, by poznać źródła informacji dostępne w tej placówce oraz niektóre ważne (z punktu widzenia zdobywania wiadomości) strony internetowe. Młodzież - bardzo inteligentna, błyskotliwa i kulturalna - wspaniale reprezentowała szkołę od lat cieszącą się zasłużoną renomą, a opiekun radośnie fotografował jej pracę oraz omawiane strony www i zbiory. Zachwycił się nawet jakimś mikroprocesorem (fotografia - Encyclopedia Britannica), a jego entuzjazm udzielił się prowadzącej zajęcia i jednocześnie piszącej te słowa. Żegnaliśmy się około godziny 18 z uśmiechem i zapewnieniem, że znowu się zobaczymy. Dziękujemy za inspirujące i miłe chwile!

6 marca gościliśmy uczniów klasy piątej ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. T. Christopha w Miasteczku Śląskim. To była dla nich spora wyprawa, gdyż z Miasteczka do Katowic jest trochę kilometrów.

Pokazałyśmy im bibliotekę „od kuchni”, czyli wydziały udostępniania zbiorów, rozległe magazyny, ale najpierw wzięli udział w zajęciach na temat pisma i kultury chińskiej. Poznali niektóre olśniewające zabytki i pomniki przyrody tego kraju oraz spróbowali (z sukcesem!) napisać kilka słów i cyfr za pomocą chińskich znaków.

Aha, jeszcze cytat (wypowiedź kilku uczennic): „To była najlepsza wycieczka spośród tych, na których kiedykolwiek byliśmy”. Po stokroć dziękujemy za przybycie i za cudowny, własnoręcznie przez dzieci wykonany upominek, który publikujemy w kilku „odsłonach”! Mamy nadzieję, że nastąpią kolejne odwiedziny!

7 marca z inicjatywy Centrum Kształcenia Ustawicznego i Bytomskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku odbyła się kolejna edycja konkursu ortograficznego Trzy Pokolenia, w którym o tytuł Bytomskiego Mistrza Ortografii corocznie walczy ponad 100 osób. Tegoroczny konkurs był "jubileuszowy" - odbył się po raz piąty, ale cieszy się coraz większym powodzeniem (także wśród osób spoza Bytomia), zatem nic nie stoi na przeszkodzie, by doczekał się kolejnych rocznic. Tym razem tekst dyktanda oscylował - z woli Organizatorów - wokół tematyki regionalnej. Piszemy o nim dlatego, że - także już tradycyjnie - tekst stworzyła pracownica naszego Wydziału (pisząca te słowa). Wśród uczestników znaleźli się uczniowie wyższych klas podstawowych, gimnazjów, ponadgimnazjalnych szkół młodzieżowych i placówek dla dorosłych oraz seniorzy. Zmagali się z tekstem o ubiegłorocznym obozie przyrodniczo-krajoznawczym i sercowych problemach jego uczestniczki, zauroczonej wysportowanym superchłopakiem ze Śląska.

W najbliższy piątek odwiedzą nas Wychowankowie Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Zawierciu. Te wizyty są już miłą, kilkuletnią tradycją. Wychowankowie chętnie pomagają w zawierciańskiej Filii, ofiarowując i otrzymując przy tym wiele radości.