poniedziałek, 30 lipca 2018

Nasz Mały Leksykon Filmowy – Filmy na wakacje: filmy historyczne

Oto kilka filmów historycznych w zbiorach PBW:

Król Artur (King Arthur), reż. Antoine Fuqua (sygnatura: AV DVD 2121)

Artur i sześciu wojowników (Lancelot, Dagonet, Borse, Tristan, Gawain i Galahad) mają otrzymać wolność po 15 latach służby dla Imperium Rzymskiego. Przedtem jednak biskup Germanius każe im wykonać ostatnią, bardzo niebezpieczną misję przyprowadzenia z północy wyspy Aleca, potencjalnego kandydata na biskupa. Pokonując wiele przeciwności, straciwszy dwóch odważnych kompanów, Artur jednoczy Celtów i Brytów w jedno państwo i zostaje jego władcą.
źródło
Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons), reż.  Fred Zinnemann (sygnatura: AV DVD 2467)

Angielski król Henryk VIII Tudor – pragnąc poślubić Annę Boleyn - żąda od papieża zgody na rozwód ze swą pierwszą żoną, Katarzyną Aragońską. Gdy jej nie otrzymuje, zakłada Kościół anglikański i zostaje jego głową. Wymaga także poparcia ze strony wielkiego katolickiego autorytetu, Thomasa More’a (Morusa). Sir Thomas omawia, chociaż wie, że sprzeciw zostanie ukarany śmiercią…
źródło
Elizabeth: Złoty wiek (Elizabeth: The Golden Age), reż. Shekhar Kapur (sygnatura: AV DVD 2220)

Rządy wielkiej królowej, Elżbiety I. Kontynuacja filmu Elizabeth.
źródło
Danton, reż. Andrzej Wajda (sygnatura: AV DVD 2398)

Tego filmu specjalnie przedstawiać nie trzeba. Epizod z czasów rewolucji francuskiej. Ekranizacja dramatu Sprawa Dantona Stanisławy Przybyszewskiej, którego osią przewodnią jest konflikt pomiędzy Dantonem a Robespierre’em, zakończony zgilotynowaniem tego pierwszego.

Filary Ziemi (The Pillars of the Earth), reż. Sergio Mimica-Gezzan (sygnatura: AV DVD 2575)

XII wiek. Następca tronu angielskiego ginie w katastrofie morskiej u wybrzeży Normandii. Nowy król, Stefan, nie zyskuje aprobaty córki Henryka I, Matyldy, która wraz z synem ucieka do Francji i stamtąd podejmuje walkę o tron. Drugim wątkiem jest budowa wielkiej katedry w (fikcyjnym) mieście Kingsbridge i losy osób związanych z tymi wydarzeniami. Adaptacja powieści Kena Folletta.

Świat bez końca (World Without End), reż. Michael Caton-Jones (sygnatura: AV DVD 2576)

Kontynuacja Filarów Ziemi. XIV stulecie. Wielowątkowa panorama średniowiecza, w której splatają się wielkie namiętności, zbrodnie, zdrady i zmowy, ale wśród niszczycielskich, złych emocji jest również miejsce na miłość. Adaptacja prozy Kena Folletta.

Barbarossa: Klątwa przepowiedni (Barbarossa), reż. Renzo Martinelli (sygnatura: AV DVD 2473)

Włochy w XII wieku.  Cesarz Fryderyk I Barbarossa dociera do miast na północy Włoch i podbija je, wywołując eksodus miejscowej ludności. Wśród uciekinierów jest młody Alberto, który nie godzi się na krzywdę mieszkańców i formuje niezbyt liczną Kompanię Śmierci, mającą stanąć do nierównej walki z najeźdźcą…
źródło
Popioły, reż. Andrzej Wajda (sygnatura: AV DVD 2397)

Ekranizacja znanej powieści Stefana Żeromskiego. Losy młodego szlachcica, Rafała Olbromskiego, oraz jego przyjaciela, Krzysztofa Cedry, na tle wojen napoleońskich.

Tragedia Makbeta (The Tragedy of Macbeth), reż. Roman Polański (sygnatura: AV DVD 2465)

Adaptacja filmowa sztuki Szekspira, bardzo brutalna i okrutna, nakręcona w posępnych plenerach.
źródło
Tajemnica Enigmy, reż. Roman Wionczek (sygnatura: DVD 2333)

To już historia niezbyt odległa. Pierwsza połowa XX wieku. Serial o polskich kryptologach, którzy złamali szyfr niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.
Ps.  Filmy dokumentalne, czyli przyroda, geografia, muzyka i... mistyka - 6 sierpnia (w poniedziałek).

piątek, 27 lipca 2018

Nasz Mały Leksykon Filmowy – Filmy na wakacje: filmy biograficzne (dokumentalne i fabularyzowane)

Dziś zaprezentujemy niektóre filmy biograficzne z naszych zbiorów, które naprawdę warto zobaczyć!

Steve Jobs: człowiek - maszyna (Steve Jobs: Man in the Machine), reż. Alex Gibney (sygnatura: AV F DVD 31)

Sylwetka Steve’a Jobsa i jego prace nad Macintosh’em, komputerem NeXT oraz iMac’em. Z filmu wyłania się obraz człowieka o zawrotnie bogatej wyobraźni, ale bezkompromisowego, wymagającego, okrutnego, egotycznego i pozbawionego empatii. Czy jest to prawdziwy portret? 
źródło
Einstein, reż. Liliana Cavani (sygnatura: AV DVD 2360)

Film telewizyjny. Biografia znanego naukowca i ekscentryka.
źródło
Teoria wszystkiego (Theory of Everything), reż. James Marsh (sygnatura: AV F DVD 4)

Melodramat. Dzieje małżeństwa Stephena Hawkinga, matematyka, astrofizyka i kosmologa cierpiącego na stwardnienie zanikowe boczne, oraz jego byłej żony. Adaptacja książki Podróż do nieskończoności autorstwa Jane Hawking.
źródło
Niczego nie żałuję. Edith Piaf (La Môme, tytuł wersji ang. La Vie en Rose), reż. Olivier Dahan (sygnatura: AV DVD 2406)

Dramat biograficzny. Porzucona przez matkę Edith wychowuje się na ulicach Paryża. Formalnie opiekuje się nią babcia, korzystająca z pomocy ojca późniejszej pieśniarki, która stanie się sławna pod pseudonimem La Môme Piaf. Pisałyśmy o niej TUTAJ.
źródło
Szaleństwo króla Jerzego (The Madness of King George), reż. Nicholas Hytner (sygnatura: AV F DVD 21)

Dramat biograficzny. Historia Jerzego III i jego relacji z synem, księciem Walii. Na podstawie książki Alana Bennetta.
źródło
Patton, reż. Franklin J. Schaffner (sygnatura: AV DVD 2364)

Działania kontrowersyjnego generała George’a Pattona w okresie II wojny światowej.
źródło
Faustyna, reż. Jerzy Łukaszewicz (sygnatura: AV DVD 2517)

Życie Heleny Kowalskiej – s. Faustyny, zakonnicy ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, beatyfikowanej i kanonizowanej przez św. Jana Pawła II.
źródło
Ludzie Boga (Des hommes et des dieux), reż. Xavier Beauvois (sygnatura: AV DVD 2468)

Potraktujmy ten film jako „biografię zbiorową”.  Próba odtworzenia wydarzeń, które poprzedziły uprowadzenie i zamordowanie siedmiu francuskich trapistów z klasztoru Tibhirine w Algierii w 1996 roku.
źródło
Korczak, reż. Andrzej Wajda (sygnatura: AV DVD 1995)

Biografia bohaterskiego lekarza, pisarza i pedagoga, do końca wiernego dzieciom.
źródło
Bob Marley: Freedom Road,  reż. Sonia Anderson (sygnatura: AV 176205)

Esther Anderson, aktorka i długoletnia przyjaciółka Marley’a, opowiada o ich codziennym życiu Kingston i w Londynie. Atutem filmu są niepokazywane wcześniej archiwalne materiały filmowe, wywiady i bogactwo utworów muzycznych.
źródło
Patti Smith – sen życia (Patti Smith: Dream of Life), reż. Steven Sebring (sygnatura: AV DVD 2375)

Życie osobiste i artystyczne gwiazdy rocka, filmowane na przestrzeni wielu lat.
Ps. Niektóre filmy historyczne zaprezentujemy w najbliższy poniedziałek (30 lipca).

środa, 25 lipca 2018

Nie tylko dla studentów pedagogiki specjalnej

Niektórzy nasi Czytelnicy znają tę organizację. Współpracują z nią jako wolontariusze. Studenci pedagogiki specjalnej mają przy okazji nieformalną "praktykę". Ale to oferta nie tylko dla nich. Każdy, kto zechce, może pomóc. Wszyscy są i będą mile widziani. Stowarzyszenie na Rzecz Niepełnosprawnych "SPES" zaprasza na 13 dni radości!
A oto wypowiedź uczestnika ubiegłorocznego wyjazdu:


poniedziałek, 23 lipca 2018

Słabe czy silne? Kilka migawek o udziale kobiet w życiu społeczno-politycznym (na marginesie setnej rocznicy przyznania kobietom w Polsce praw wyborczych)

W bieżącym roku przypada setna rocznica przyznania kobietom w Polsce praw wyborczych. Niech ona stanie się okazją do przypomnienia kilku pozycji z naszych zbiorów, w których poruszono kwestie związków kobiet z polityką. Przedstawiamy kilka ciekawostek, by zainteresowanych pobudzić do dalszych samodzielnych poszukiwań. Początkowe teksty dotyczą historii i współczesności Polski, dwa ostatnie – nieco szerszego zasięgu geograficznego.

Żarnowska Anna, Szwarc Andrzej (red.), Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej. Zbiór studiów, Warszawa 2000. ISBN 83-7181-023-7 (sygnatura: cz XIII-8/63)

Praca – oprócz przeglądu piśmiennictwa poświęconego dziejom kobiet w międzywojennej Polsce – została podzielona na cztery zasadnicze części: W polityce, W społeczeństwie [m.in. szkic o pracy zawodowej i życiu codziennym nauczycielek województwa śląskiego], W rodzinie, Wśród twórców kultury [pisarki i malarki dwudziestolecia międzywojennego oraz kobiety w uniwersytetach].
źródło
Markiewicz Marcin, Moja żona jest piłą drewnianą, czyli "słaba płeć" przeciwko kołchozom, „ Pamięć.pl” 2013, nr 3, s. 37-39

Na wsi kolektywizację postrzegano jako zewnętrzną ingerencję radykalnie zmieniającą dotychczasowe zwyczaje, burzącą tradycyjne i kulturowe fundamenty. Chłopi zaczęli zdawać sobie sprawę z tego, że urzeczywistnia się scenariusz, który dotychczas funkcjonował jedynie w sferze ich domysłów i podejrzeń. (...) W związku z tym, uwidoczniły się typowe objawy kolektywizacyjnej paniki: pozbywanie się inwentarza i całych gospodarstw czy ubój zwierząt gospodarskich. W niektórych powiatach całkowicie zaprzestano prac polowych, oczekując na dalszy rozwój wydarzeń. Z czasem chłopi wypracowali rozmaite strategie przystosowawcze, które pozwoliły im na przetrwanie okresu kolektywizacji, nie brakowało jednak licznych przejawów czynnego oporu wobec władz. Wątkiem powtarzającym się w sprawozdaniach partyjnych jest wyjątkowa niechęć do kolektywizacji ze strony kobiet. To właśnie żeńska część wiejskiej społeczności najsilniej wyrażała swój sprzeciw wobec organizowania spółdzielni produkcyjnych.

Formy i przykłady sprzeciwu kobiet wobec tego zjawiska. Oto same fascynujące podtytuły (a treść jest jeszcze bardziej interesująca): Miotłą i nabożeństwem w prelegenta, Omdleniem i kijem w partyjnego, Kamienie w fartuchach, Traktorzyście piachem w oczy, Prowodyrzy do więzienia.
źródło
Jarska Natalia, Dzień bez kobiet, „Pamięć.pl” 2014, nr 3, s. 43-45

8 Marca to jedno z niewielu peerelowskich świąt, które zyskało względną społeczną akceptację. Z biegiem lat jego wymowa coraz bardziej zbliżała się do dominujących w polskim społeczeństwie tradycyjnych wyobrażeń o kobietach. Co tak naprawdę świętowano goździkiem i parą rajstop?

Ewolucja społecznego postrzegania dnia i formy jego świętowania - od celebracji bliżej nieokreślonej, uniwersalnej „Ewy”, po wynaturzenia późnego okresu Polski Ludowej. Przegląd prezentów, jakie panie mogły z tej okazji otrzymać.
źródło
Jakubowska Urszula, Jakie szanse w wyborach prezydenckich mają kobiety?. Badania eksperymentalne wśród młodzieży, „Studia Socjologiczne” 2010, nr 2, s. 31-51
W badaniach wzięło udział 929 osób (454 kobiety i 475 mężczyzn), w wieku od 18 do 25 lat, z wykształceniem średnim (uczniowie szkół maturalnych i studenci). Przeprowadzono serię eksperymentów, w których opisywano fikcyjnych kandydatów – kobietę i mężczyznę – na urząd prezydenta. (…) Zaobserwowano: (1) efekt faworyzacji polityka własnej płci w grupie badanych kobiet, (2) zniekształcenia w percepcji kobiety-polityka; kandydatka na prezydenta wzbudzała bardziej pozytywne albo negatywne ustosunkowania niż kandydat na prezydenta w warunkach prezentacji pozytywnych albo negatywnych charakterystyk.
źródło
Kanafa-Chmielewska Dorota, Zachowania wyborcze kobiet. Kobiety-kandydatki i kobiety-wyborcy, w: Klebaniuk Jarosław (red.), Człowiek wobec masowych zjawisk społecznych, Wrocław 2006, s. 115-124

[W świetle badań] Płeć żeńska w znacznie mniejszym stopniu niż mężczyźni uczestniczy w życiu politycznym. (…) Choć ta reguła nie zawsze obowiązuje, z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że w krajach postindustrialnych kobiety mają największy dostęp do władzy, w uprzemysłowionych nieco mniejszy, w rolniczych bardzo ograniczony.

Wyniki badań udziału kobiet w polityce i społecznych postaw wobec niego. Sporo ujęć cyfrowych i tabelarycznych.
źródło
Zierkiewicz Edyta, Szkic panoramiczny sytuacji społecznej kobiet w różnych okresach historycznych, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1995, nr 1/2, s. 145-161

Oto podtytuły szkicu: 1/ Pozycja społeczna kobiet w Starożytności. 2/ Kobiety w Średniowieczu. 3/ Zmiany sytuacji społecznej w okresie Odrodzenia, Baroku i Oświecenia. 4/ Odmienne drogi zdobywania przez kobiety pozycji społecznej w Romantyzmie i Pozytywizmie. 5/ Pozycje społeczne kobiet w początkach XX wieku (emancypacja). 6/ Przerost feminizmu? 7/ Podsumowanie.
źródło
Wasiak Patryk, Dlaczego kobieta nie powinna głosować, „Mówią Wieki” 2010, nr 10, s. 22-24

W sierpniu 1913 roku redakcja jednej z londyńskich gazet otrzymała list, w którym autor gorąco protestował przeciwko działaniom angielskich sufrażystek walczących o prawo do głosowania. Jeśli kobiety nie zaprzestaną stosowania przemocy, to powstrzymam wojujące sufrażystki za pomocą metody, która okazała się już raz skuteczna. Sufrażystki to zaraza prześladująca Wyspy Brytyjskie!, podpisano: Kuba Rozpruwacz. Wprawdzie ów jegomość zaprzestał swej działalności ponad 20 lat wcześniej, jednak fakt pozostawał znamienny. Kto oprócz naśladowcy Kuby Rozpruwacza sprzeciwiał się działaniom sufrażystek?
źródło
Gryglicka-Rewera Małgorzata, Głosowanie dla kobiet, „Mówią Wieki” 2005, nr 7, s. 26-31

Emily Wilding Davison przyjechała na gonitwę derby w Epsom 4 czerwca 1913 roku. Spokojnie przyglądała się wyścigom, gdy nagle wysunęła się zza ogrodzenia i wbiegła na tor. Anmer, koń króla Jerzego V, potrącił kobietę, która upadła jęcząc. Krew tryskała jej z nosa i ust. Odwieziona do szpitala w Epsom, zmarła – tak brytyjskie gazety donosiły o dramacie sufrażystki. Ta ponad wszelką wątpliwość pragnęła zwrócić uwagę opinii publicznej, że kobiety chcą mieć prawa wyborcze.

Droga do uzyskania praw wyborczych przez angielskie kobiety to nie tylko jednostkowe poświęcenie pani Davison, ale również wielu innych. Właśnie o nich jest ten tekst.
źródło
 

piątek, 20 lipca 2018

Książki (nie)zapomniane – Czy tylko niewierni, frywolni, rozpustni? Fragmenty „nieoficjalnej” historii

Te książki łączy wspólny temat, ale są napisane odmiennie. Pierwsza - bardziej "naukowa", "faktograficzna". Druga - pełna szczegółów, świadczących o ogromnym oczytaniu i dogłębnej wiedzy autorki, ale zdecydowanie "lżejsza" pod względem stylistycznym, niemal powieściowa. Podobna do awanturniczo-przygodowych powieści Alexandra Dumasa.

Królewskie faworyty w Anglii CHARLESA CARLTONA (ur. 1941). Przegląd rozpoczyna się od kobiet z otoczenia Karola II, a zatem od XVII wieku. Następnie autor "wraca" do władców sprzed podboju normandzkiego, czyli do Henryka I - trzeciego syna bezwzględnego i okrutnego Wilhelma I, ojca około 20 dzieci urodzonych przez przypuszczalnie 12 kobiet. Potem prezentuje kobiety Henryka VII, nieciekawego typa, by przejść do barwnej postaci Henryka VIII, jego sześciu żon i wielu faworyt. Kolejne rozdziały poświęca głupkowatemu (w powszechnej opinii), płaczliwemu Jakubowi VI (znanemu z niechęci do kobiet), Karolowi II (nieustannie otoczonemu licznymi niewiastami i będącemu ojcem wielu nieślubnych dzieci) oraz Jerzemu I (który żadnej kobiecie nie przepuścił, jeśli była bardzo chętna i bardzo gruba), podobnemu pod względem upodobań Jerzemu II oraz - dla odmiany - bardzo wiernemu żonie Jerzemu III.

I oto dotarliśmy do XX wieku. Po długich rządach Wiktorii, panowanie przypadło Edwardowi VII - miłośnikowi szybkich kobiet i szybkich koni, czyli uosobionemu zaprzeczeniu wiktoriańskiej moralności.

Jedną z postaci najbardziej wyeksponowanych w książce jest książę Edward VIII, który zrzekł się tronu dla Wallis Warfield, żony Ernesta Simpsona. Po nim do władzy doszedł wnuk Wiktorii, Jerzy V, ojciec późniejszego monarchy, Jerzego VI – nieśmiałego męża rozsądnej kobiety i taty dwóch miłych córeczek, z których młodsza z czasem nieco wyrodziła się i przystała do... komuny hippisów. Ot, dzieje...

Faworyty władców Francji JADWIGI DACKIEWICZ (1920-2003). Uczta dla miłośników "kuluarowej" historii. Napisana lekkim, zgrabnym stylem. Wstęp obejmuje czasy najdawniejsze. Po nim pojawiają się rozdziały zatytułowane imionami królów.

Karol VII. Kochanek jednej kobiety - Agnes Sorel. Późniejsi monarchowie to mężczyźni zdecydowanie mniej wierni. Jeszcze jeden wyjątek może stanowić Franciszek I (i jego wieloletnia znajomość z Dianą de Poitiers), ale Ludwik XIV - już z pewnością nie. Jego kobiety są nie do policzenia. Autorka skupia się na prezentacji dworskich losów zaledwie kilku, czyli Marii Mancini (siostrzenicy kardynała Mazariniego), Henrietty - piękności o gasnącym spojrzeniu, Luizy de la Valliere (której smutne dzieje są m.in. tematem Wicehrabiego de Bragelonne Dumasa), wdowy Scarron i chyba najbardziej tajemniczej - Madame de Maintenon.

Po śmierci rozpustnego "Le Roi Soleil" na arenę dziejów wkroczył Ludwik XV. To czas dominowania powiewnego stylu rokoko w sztuce i frywolnego podejścia do moralności w życiu codziennym. Niezwykły awans społeczny Jeanne Antoinette de Pompadour, przedstawicielki mieszczaństwa podbijającej królewskie komnaty, jest tematem obszernego rozdziału. Ludzie kultury tamtego czasu sporo jej zawdzięczali, czego nigdy należycie nie docenili.

I wreszcie ostatni rozdział. Spodziewalibyśmy się - analogicznie do pozostałych - tytułu Ludwik XVI. A jest - Pani du Barry. Bo była powiązana z bohaterem poprzedniego rozdziału (po śmierci de Pompadour), ale znała też następcę, nie zostając jego faworytą. Tak, jesteśmy w rozwiązłym XVIII wieku. W libertyńskim stuleciu niebezpiecznych związków. Marie Jeanne Bécu, córka bardzo przystojnego pracownika komory celnej (zapewne po nim i po równie pięknej matce odziedziczyła urodę), późniejsza żona pana du Barry, przeszła do historii jako osoba nie ukrywająca swojego zamiłowania do mężczyzn. Niejednego zdobyła urzekającym uśmiechem, ale nie potrafiła wykupić się nim od gilotyny w rewolucyjnym Paryżu.

Zaletą książki jest solidna podbudowa w postaci cytowanych źródeł: fragmentów pamiętników, ulotnych druków, wierszowanych pamfletów, czyli literatury okolicznościowej z omawianych epok. Te same uwagi można odnieść do Carltona, chociaż źródła są u niego wykorzystane w nieco inny sposób. Najogólniej rzecz ujmując - Królewskie faworyty w Anglii bardziej przypominają fabularyzowane opracowanie popularnonaukowe, a Faworyty władców Francji - pełną nagłych zwrotów akcji powieść awanturniczą.

Carlton Charles, Królewskie faworyty w Anglii, tłum. Hanna Szłapka, Wrocław, Warszawa 1992, ISBN 83-04-03898-6. (Sygnatura: cz XXIII-7/40).
Dackiewicz Jadwiga, Faworyty władców Francji, Lublin 1983. ISBN 83-222-0199-0. (Sygnatura: 103926).

poniedziałek, 16 lipca 2018

Podróże na latającym dywanie (ewentualnie miotle), w czapce niewidce i z Mówiącym Piwem w dłoni - cz 3 (dokończenie)

Myślodsiewnia - kamienna misa, do której można wrzucić myśli i wspomnienia w celu ich zbadania (cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling).

Napój magiczny - przygotowany z ziół, korzeni i kwiatów (np. Dzieje Tristana i Izoldy Josepha Bédiera, cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling).
źródło
Nóż magiczny - jego jedna strona potrafi przeciąć każdy materiał (od powietrza po kamienie), a druga - wycina przejścia do innych światów (Mroczne Materie Philipa Pullmana).

Parasolka z rączką z papuziej główki – parasolka, która służy do przemieszczania się w przestrzeni. Własność niani Mary (cykl o Mary Poppins Pameli L. Travers).
źródło
Pastuch elektryczny – przedmiot do odstraszania pająków (Władca Lewawu Doroty Terakowskiej).

Peleryna niewidka - płaszcz, po którego założeniu człowiek staje się niewidzialny (np. cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling, Władca Pierścieni Johna Reuela Tolkiena).
źrółdło
Pierścień magiczny - spełnia życzenia; często używany do zmiany postaci. Powszechny w literaturze, np. 1/ Pierścień Czarnej Wróżki - zjednuje serca każdemu, kto włoży go na palec (Pierścień i róża Williama Makepeace'a Thackeray'a); 2/ pierścień Erreth-Akbego - srebrny, ma dziewięć otworów i wygląda jak bransoletka (cykl Ziemiomorze Ursuli K. Le Guin); 3/ Pierścień Jedyny - najpotężniejszy przedmiot magiczny w Śródziemiu; ma moc rządzenia innymi Pierścieniami Władzy (Władca Pierścieni Johna Reuela Tolkiena); 4/ pierścień wróżki Cud-Królewny - spełnia wszystkie życzenia tego, kto włoży go na palec lub weźmie w łapę (Dzieci pana majstra Zofii Rogoszówny).
źródło
Pompka powiększająca - wynalazek Pana Kleksa, powiększający obiekt lub istotę ożywioną (Akademia Pana Kleksa Jana Brzechwy).

Powóz widmo – ukazujący się w angielskim hrabstwie Dorset, zwiastujący śmierć każdemu, kto go zobaczy (Tessa d’Urberville Thomasa Hardy’ego).

Pudełko Tureckich Rozkoszy – własność Białej Wiedźmy (cykl Opowieści z Narnii Clive’a Staplesa Lewisa).

Róg królowej Zuzanny - zaczarowany róg, który - gdy się w niego zadmie - przynosi natychmiastową pomoc (cykl Opowieści z Narnii Clive’a Staplesa Lewisa).

Rubin - kamień przenoszący w czasie (Małgosia contra Małgosia Ewy Nowackiej).
źródło
Siekiera zaczarowana - narzędzie będące przyczyną okaleczenia Blaszanego Drwala, czyli Nika Rębacza (cykl o Czarnoksiężniku z Krainy Oz Franka Lymana Bauma).

Stół - częsty w literaturze, np. 1/ Okrągły Stół - stół, przy którym siadali rycerze króla Artura (Opowieści Okrągłego Stołu Jacquesa Boulengera i inne legendy arturiańskie); 2/ stoliczek - sam się nakrywa (Stoliczku, nakryj się! Jacoba i Wilhelma Grimmów); 3/ Stół Kamienny - na jego bokach znajdują się napisy, prawdopodobnie runy (cykl Opowieści z Narnii Clive’a Staplesa Lewisa).
źródło
Syrop – podawany każdego wieczoru dzieciom przed snem. Nieustannie zmienia wygląd i zawsze jest bardzo smaczny (cykl o Mary Poppins Pameli L. Travers).

Szafa Stara - zaczarowana szafa z lustrem w drzwiach - brama do Narnii lub drzwi do świata ludzi (cykl Opowieści z Narnii Clive’a Staplesa Lewisa).
źródło
Teleporter międzygwiezdny – urządzenie pozwalające przemieszczać się w przestrzeni (Kontakt Carla Sagana).

Termometr - pokazuje nie temperaturę, ale napisy dotyczące zachowania dzieci pod nieobecność niani (cykl o Mary Poppins Pameli L. Travers).
źródło
Torebka, torba - potrafi zaspokoić każde pragnienie swego posiadacza, począwszy od nakarmienia go, a skończywszy na pieniądzach (Pierścień i róża Williama M. Thackeray'a). Także: 1/ torba dywanikowa – torba, której pojemność jest nieograniczona, własność Mary (cykl o Mary Poppins Pameli R. Travers).
źródło
Wehikuł czasu - maszyna umożliwiająca podróżowanie w czasie (Wehikuł czasu Herberta George'a Wellsa, cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling).
źródło
Zegar z portretu - przenosi w czasie (Godzina pąsowej róży Marii Krüger).
źródło
Znicz Złoty - złota kula wielkości orzecha włoskiego, posiadająca małe, srebrne skrzydełka (cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling).

Żądło - nóż elfów (Władca Pierścieni Johna Reuela Tolkiena).
źródło

piątek, 13 lipca 2018

Podróże na latającym dywanie (ewentualnie miotle), w czapce niewidce i z Mówiącym Piwem w dłoni - cz. 2

Koralik błękitny - zaczarowany koralik, spełniający życzenia właściciela do chwili, w której straci swoją barwę (Karolcia Marii Krüger).

Kredka błękitna - zaczarowana kredka, która sprawia, że narysowane przez nią przedmioty przemieszczają się z papieru w rzeczywisty świat (Witaj, Karolciu Marii Krüger).
źródło
Kronopio - trzpiotowaty, radosny, nieodpowiedzialny "przedmiot zielony, zjeżony, wilgotny" (Opowieści o kronopiach i famach Julio Cortázara).

Krzesło czerwone – wykonane z drewna magicznego dębu (Magiczne drzewo. Czerwone krzesło Andrzeja Maleszki). Także: 1/ fotel – w którym pojawia się duch zmarłego krewnego (Castle Rackrent Marii Edgeworth).
Księga czarów - wykonana z trwałych materiałów i pięknie zdobiona. Bardzo częsty rekwizyt utworów fantastycznych, np. Ziemiomorza Ursuli K. Le Guin, cyklu o Świecie Dysku Terry'ego Pratchetta.
źródło
Kufer latający - stary kufer, wzlatujący w powietrze po naciśnięciu zamka (Latający kufer Hansa Christiana Andersena).

Kula kryształowa - używana przez wiedźmy i magów do przepowiadania przyszłości. Pojawia się w licznych utworach, np. w cyklu o Harrym Potterze Joanne K. Rowling i w Arivaldzie z Wybrzeża Jacka Piekary.

Lampa Aladyna - zaczarowana, dająca posiadaczowi bogactwo i potęgę. Zawiera w środku dżinna (Księga tysiąca i jednej nocy).
źródło
Laska czarnoksięska - kij maga. Częsta w literaturze, np. we Władcy Pierścieni Johna Reuela Tolkiena, w cyklu Ziemiomorze Ursuli K. Le Guin i w Burzy Williama Shakespeare’a. Podobne: 1/ laseczka - można się przemieszczać przy jej pomocy (Pierścień i róża Williama M. Thackeray'a, Gucio zaczarowany Zofii Urbanowskiej); 2/ różdżka - jeden z głównych przedmiotów w "wyposażeniu" czarodziejów, obecny w licznych utworach, np. w Głosie dla Księżniczki Johna Morressy'ego i sadze o Wiedźminie Andrzeja Sapkowskiego.
źródło
Lustra - częste w literaturze. Na przykład: 1/ cudowne lusterko, potrafiące mówić (Śnieżka Jacoba i Wilhelma Grimmów); 2/ lustro diabelskie, odbijające wszystko na odwrót (Królowa Śniegu Hansa Christiana Andersena); 3/ lustro krągłe, czyli przezieradło lub czarodziejskie zwierciadło, w którym można było zobaczyć wszystko, co się dzieje na świecie (Dzieci pana majstra Zofii Rogoszówny); 4/ zwierciadło Galadrieli - srebrna misa pokazująca obrazy z przyszłości (Władca Pierścieni Johna Reuela Tolkiena); 5/ senne lusterko – zwierciadełko stojące przy łóżku, w którym odbijały się sny leżącego (Akademia Pana Kleksa Jana Brzechwy); 6/ Ain Eingarp - zwierciadło ukazujące pragnienia tego, kto się w nim przegląda (cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling).
źródło
Łoże Madejowe - narzędzie tortur przygotowane przez diabły dla okrutnego zbója Madeja, zobaczone przez niego w wizji, która przeraziła go i skłoniła do przemiany życia (Klechdy starożytne, podania i powieści ludu polskiego i Rusi Kazimierza Władysława Wójcickiego).
źródło
Łódka Pana Maluśkiewicza - wykonana z łupiny orzecha, wyścielona watą, napędzana czterema wiosłami z zapałki (Julian Tuwim, Pan Maluśkiewicz i wieloryb).

Łupina orzecha włoskiego - polakierowana, wyścielona płatkami fiołków, pełniąca funkcję kołyski (Calineczka Hansa Christiana Andersena).

Metal lżejszy od powietrza - wynalazek genialnego chemika, profesora Geista (Lalka Bolesława Prusa).

Miecz magiczny - miecz o nadzwyczajnych cechach. Częsty rekwizyt literacki, obecny np. w Pieśni o Nibelungach i we Władcy Pierścieni Johna Reuela Tolkiena. Także: 1/ Anaklusmos – rodzaj miecza; przemienione pióro (Percy Jackson i Złodziej Pioruna Ricka Riordana); 2/  Excalibur - miecz króla Artura, dający mu pewność zwycięstwa w słusznej walce (Opowieści Okrągłego Stołu Jacquesa Boulengera i inne legendy arturiańskie).
źródło
Miotła - środek służący do przemieszczania się magów i wiedźm. Częsta w literaturze, np. w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa i w cyklu o Harrym Potterze Joanne K. Rowling.

Młot Thora – ma zdolność niszczenia gór i powracania do ręki właściciela (Młot Thora Ricka Riordana).
źródło
Mówiące Piwo - napój stosujący autoreklamę (Senni zwycięzcy Marka Oramusa).

Dokończenie - 16 lipca (w poniedziałek).

poniedziałek, 9 lipca 2018

Podróże na latającym dywanie (ewentualnie miotle), w czapce niewidce i z Mówiącym Piwem w dłoni - cz. 1

W minionym roku wyruszyliśmy na wakacyjno-urlopowe szlaki fantastycznych (dosłownie!) krain. Jeśli ktoś nie pamięta, może zajrzeć TUTAJ, TUTAJ, TUTAJ i TUTAJ. Obecnie podpowiemy, co można ze sobą zabrać udając się w niezwykłą podróż do Nibylandii lub Zasiedmiogórogrodu, ewentualnie w co się ubrać lub nawet - co wypić.

Aletheiometr - miernik prawdy, który wygląda jak złoty kompas, lecz jego igła nie wskazuje północy, ale prawdę (Mroczne Materie Philipa Pullmana).
źródło
Amulet - przedmiot służący do obrony przed konkretnymi niebezpieczeństwami. Wymieniany w licznych utworach, np. Historia amuletu Edith Nesbit i Niekończąca się historia od A do Z Michaela Endego.
źródło
Bagaż - drewniany kufer pokaźnych rozmiarów, wykonany z rzadkiego drewna Myślącej Gruszy. W swym wnętrzu zawiera tysiąc zębów, by odstraszać potencjalnych złodziei (cykl Świat Dysku Terry’ego Pratchetta).

Bęben Drake’a – instrument posiadający właściwość przywoływania ducha admirała – sir Francisa Drake’a (Phantoms of the Sea Raymonda Lamonta Browna).

Buty, pantofelki, trzewiczki - ważna część garderoby, np. pantofelek z popieliczej skóry (w innych wersjach - ze szkła) Kopciuszka lub obuwie Kota w butach. Pisali o nich najwięksi twórcy, np. Juliusz Słowacki (O Janku, co psom szył buty) Istotną rolę grają również w innych baśniach. Kolejne przykłady: 1/ buty siedmiomilowe - zaczarowane, pasujące na nogę każdego, kto w nich chodzi (Paluszek Charlesa Perraulta, Bartymeusz Jonathana Strounda); 2/ czerwone trzewiczki – nie przestające tańczyć, a tym samym uniemożliwiające wykonywanie normalnych życiowych czynności (Czerwone trzewiczki Hansa Christiana Andersena); 3/ kalosze szczęścia - charakteryzujące się tym, że kto je założył, mógł być, kim chciał, gdzie i kiedy chciał (Kalosze szczęścia Hansa Christiana Andersena); 4/ żelazne trzewiki - te, w których zła macocha Śnieżki musiała za karę tańczyć po kres swoich dni (Śnieżka Jacoba i Wilhelma Grimmów); 5/ Srebrne Trzewiczki - przenoszą w dowolne wskazane miejsce (cykl o Czarnoksiężniku z Krainy Oz Franka Lymana Bauma).
źródło
Czapka, kapelusz - w licznych utworach, z których najsłynniejszy jest Czerwony Kapturek (mający nieco inne losy u Charlesa Perraulta i braci Jacoba i Wilhelma Grimm). Inne przykłady: 1/ czapka niewidka - po założeniu czyni właściciela niewidzialnym. Występuje w licznych utworach, np. w Czapce niewidce Bolesława Londyńskiego; 2/ Tiara Przydziału - zaczarowany kapelusz przydzielający nowych uczniów do odpowiednich domów (cykl o Harrym Potterze Joanne K. Rowling).

Czara kryształowa – wykonana z kryształowego serca ubogiego rybaka, potrafiąca śpiewać jego głosem, gdy jest trzymana przez dziewczynę, którą kochał (Kryształowe serce. Baśń wietnamska, w zbiorze Dar rzeki Fly Marii Krüger).

Dywan latający - pozwala się szybko przemieszczać. Nierzadki w literaturze, obecny np. w Księdze tysiąca i jednej nocy oraz w Feniksie i dywanie Edith Nesbit.
źródło
Eliksir - napój wywołujący nadzwyczajne efekty, np. przywracający człowiekowi młodość, czyniący go niewidzialnym, przemieniający w zwierzę itp. Występujący w licznych utworach, np. w Doktorze Jekyllu i Panu Hyde Roberta Louisa Stevensona oraz w Czarownicach Roalda Dahla).

Flakonik Galadrieli - zawiera wodę z magicznego źródła. Daje jego posiadaczowi odwagę i nadzieję (Władca Pierścieni Johna Ronalda Reuela Tolkiena).

Garnek grający - mały, piękny, zaopatrzony w dzwoneczki (Świniopas Hansa Christiana Andersena).
źródło
Kamień Filozoficzny - substancja, przy której pomocy można przemienić metale nieszlachetne w szlachetne. Motyw częsty w utworach o alchemii, także w Harrym Potterze i Kamieniu Filozoficznym  Joanne K. Rowling (i innych częściach cyklu). Inne kamienie, np. 1/ palantiry (Kamienie Jasnowidzenia) - umożliwiają komunikację między osobami patrzącymi w nie oraz dają możliwość oglądania jakiegokolwiek miejsca na Ziemi (Władca Pierścieni Johna Reuela Tolkiena); 2/ Terrenon  - kamień powstający wraz ze światem, usytuowany w Krainie Kruków (Ziemiomorze Ursuli K. Le Guin).
Kije samobije - dwa dębowe kije, umieszczone w worku (Stoliczku, nakryj się! Jacoba i Wilhelma Grimmów).
źródło
Kocioł magiczny - metalowe naczynie, przeznaczone do sporządzania eliksirów przez magów i czarownice. Obecny w licznych utworach, np. w Makbecie Williama Shakespeare'a i w cyklu o Harrym Potterze Joanne K. Rowling.

Kompas - z jego pomocą można się natychmiast przenosić w różne części świata (cykl o Mary Poppins Pameli L. Travers).
źródło
Ciąg dalszy - 13 lipca (w piątek).