Kalendarze Majów, bardowie dawniej i dziś, Van Gogh a fizyka... Prasówka z aktualnych czasopism

Stanisław Iwaniszewski, Kalendarze Majów. Fakty i mity, rozm. przepr. Iwona Żelazowska, „Mówią Wieki” 2021, nr 1, s. 54-58

Kilka lat temu dużo się mówiło na temat kalendarzy Majów, najczęściej w kontekście katastroficznych przepowiedni dotyczących końca świata, który miał nastąpić 21 grudnia 2012 roku. Twierdzono, że są one źródłem tajemnej wiedzy, a Majom przypisywano ponadprzeciętną znajomość astronomii i wynikającą z niej zdolność przepowiadania przyszłości.

Przepowiednie o 2012 roku jako końcu świata wcale nie były związane z kalendarzami Majów. Stworzył je w XX wieku ruch New Age. To jednak nie znaczy, że kalendarze Majów nie zawierają tajemnic. Jakie?

Witold Olbryś, Najgrubszy człowiek w Europie, „Mówią Wieki” 2021, nr 3, s. 66-67

Wielbark to niewielkie miasteczko na Mazurach. (…) Na przełomie XIX i XX wieku najbardziej znanym mieszkańcem Wielbarku, a zapewne i całego powiatu szczycieńskiego, był hotelarz Hans Fromm, syn właściciela gospody Carla Otto Fromma i pochodzącej z Nidzicy Henrietty z domu Laskawy.

Dlaczego ten szczupły i zwinny we wczesnej młodości mężczyzna zaczął gwałtownie tyć do tego stopnia, by pod koniec XIX stulecia uzyskać status najgrubszego człowieka Europy? Artykuł zawiera jego interesującą biografię oraz niemało anegdot. Za przyczyną Fromma Wielbark przeszedł do historii. Ale był jeszcze inny powód...

Michał Spurgiasz, Kim byli bardowie?, „Śląsk” 2021, nr 2, s. 46-47

Bardowie w społeczeństwie celtyckim pełnili wielorakie funkcje. Zarówno byli historykami – znawcami przeszłości, którzy swoją pieśnią wspominali czyny dawnych władców czy herosów kulturowych, jak i stanowili głos ludu, oddając swoimi pieśniami satyrycznymi nastroje społeczne. O bardach i ich funkcji społecznej zachowała się garść zapisków pozostawionych przez Greków i Rzymian.

Dziś terminem „bard” określa się wybitnego artystę, wykonującego autorsko opracowane dzieła. Historia terminu sięga jednak czasów starożytnych i interesująco przedstawia ją kulturoznawca, historyk i religioznawca.

Marta Wacławczyk, Zofia Wacławczyk, Van Gogh i inni, czyli fizyka spotyka sztukę, „Fizyka w Szkole z Astronomią” 2021, nr 1, s. 26-27

Zarówno w fizyce jak i w sztuce istotną rolę odgrywają symetrie.

Co mają wspólnego fizyka i sztuka? Na przykład to, że w obu dziedzinach istotna jest obserwacja i odwzorowanie otaczającego nas środowiska. W fizyce przybierają formę równania, a w sztuce – rysunku. W tekście znajdziemy omówienie zjawiska symetrii w Człowieku Witruwiańskim Leonarda Da Vinci, Gwiaździstej nocy Vincenta Van Gogha i malarstwie Davida Alfara Siqueirosa.

Dawnych katalogów czar...

Kilka(naście) lat temu, gdy komputery upowszechniły się do tego stopnia, że miał je już niemal każdy, odwiedzili nasz wydział uczniowie szkoły podstawowej. Na bocznym biurku stała wówczas jeszcze maszyna do pisania APOLLO (nie mechaniczna, ale elektroniczna!). Relikt mijającej epoki. Jeden z chłopców przyjrzał się jej i zapytał: "Proszę pani, a co to jest?" Cyfrowy tubylec nie umiał sobie wyobrazić, że kiedyś opracowywano zbiory na czymś "półcyfrowym", a jeszcze wcześniej - pisano karty do katalogu rzeczowego... przez kalkę.

Ktokolwiek odwiedził naszą bibliotekę, zauważył - już od lat zamknięty - katalog klamrowy w wypożyczalni oraz "cząstkowy" w czytelni. W miejscu niewidocznym dla Użytkownika stoi także katalog topograficzny. Ponieważ zebrało się nam dziś na sentymenty, przypomnimy, co zawiera(ła) karta w takim katalogu.

Zdjęcie pokazuje trzy karty. Pisaną ręcznie u nas oraz wyprodukowane w Bibliotece Narodowej. Te drugie - można było zamawiać jako ruchomy wykaz nowości i służyły pomocą w opracowaniu, głównie rzeczowym (w bibliotekach dodawano tylko pewne informacje, o których niżej). Tak, cyferki na dole karty prezentującej opis książki Zdzisława Libery o Marii Dąbrowskiej (por. zdjęcie), czyli 884(09)+92=012/014, to znak klasyfikacji UKD (Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej), wówczas powszechnej w bibliotekach. W przeciwległym rogu mamy - ręcznie dopisany - znak akcesji, czyli wpływu do naszej biblioteki w danym roku - Akc. 1443/63. Maszynowy druk akcesji - 6724/63 - dotyczy akcesji w Bibliotece Narodowej. Jeszcze jedna rzecz może nas zainteresować - cyferka 1, napisana odręcznie w górnym rogu. To numer inwentarzowy.

Dziś opis bibliograficzny tworzymy korzystając z programów komputerowych. Nie stosujemy już klasyfikacji UKD, ale dodajemy hasła. Czytelnik woli powiedzieć, że - przykładowo - interesuje go temat Psychologia, a nie 159.9. Jedno się nie zmieniło. Nasz stosunek do pracy. Nadal chcemy pomagać najlepiej, jak umiemy.

Książki (nie)zapomniane - Bardzo długa droga do Domu

Niezwykła książka. Na zawsze pozostaje w pamięci. Powieściowa fikcja literacka? Dokument? Paradokument? Chyba jednak to pierwsze, chociaż wygląda jak drugie i trzecie. Autor zwodzi czytelnika, gra z nim, jak chce, a ten czuje się szczęśliwy, gdy już gubi się w labiryncie dat, faktów i zmyśleń. Intelektualna łamigłówka. Wyzwanie dla historyków. Uczta dla koneserów literatury.  

Pierścień rybaka (Anneau du pêcheur) JEANA RASPAILA (1925-2020) sprawia wrażenie połączenia szacownej kroniki z historią napisaną przez wytrawnego znawcę przeszłości. A pozycja liczy niewiele lat. Powstała w 1995 roku.

Początek akcji powieści to XIV wiek. Konkretnie – pierwsze lata schizmy zachodniej. Dwutorowa narracja stanowi literacki majstersztyk. Jedna sięga tamtego ponurego czasu, druga dzieje się współcześnie. Pojawiają się w niej przecież kardynał R., którego jednoznacznie kojarzymy z Josephem Ratzingerem, a także Jan Paweł II.

Zasadnicza treść powieści dotyczy okresu powrotu Urbana VI z tzw. niewoli awiniońskiej do Rzymu i wyboru w Awinionie Benedykta XIII, pierwszego antypapieża, oraz jego sukcesorów, powołanych - jak można sądzić - nieważnie. Przypomina weto, które złożył wobec kolejnego antypapieża (Klemensa VIII) Jan Carrier - ostatni kardynał Benedykta XIII. Kardynał bardzo nieugięty i zdecydowany w działaniu, bo po abdykacji Klemensa namaścił dziekana kapituły katedralnej w Rodez - Benedykta XIV - na papieża z linii awiniońskiej. Od tej pory kolejni papieże o tym imieniu stali w tym miejscu na straży sukcesji apostolskiej. Ostatni - żyjący współcześnie - Gerard de Vallac, w swoim mniemaniu jedyny legalny posiadacz Pierścienia Rybaka - zamierza podjąć wędrówkę do Rzymu, gdzie pragnie umrzeć. Niemal heroiczny, a taki pokorny starzec. W pełni pogodzony z nieodwołalnym losem. Swoim odejściem chce zakończyć kilkusetletni rozłam.

Ale w Rzymie od wieków już  j e s t  papież. Tajne służby Watykanu nie zapomniały o awiniońskich "uzurpatorach". Wysyłają do Francji biskupa Cassini i zakonnika o polskim nazwisku, o. Włodzimierza Nykasa, by znaleźli na obczyźnie ostatniego Benedykta. Tak więc pierwszy szuka drogi do Rzymu, do Domu, z którego papieże wyszli, zaś tamci - poszukują poszukującego...

Benedykt. Cichy staruszek. Czy ma świadomość, że właśnie od niego zależy los współczesnego Kościoła? Czy wie, iż w jego mocy jest usunięcia gorszącego podziału w Owczarni, w której wszyscy powinni "być jedno"? Chyba tak, bo z ogromnym trudem, lecz konsekwentne i bez lęku ten strażnik przeszłości i pamięci podąża ku swemu przeznaczeniu.

Wysłannicy znajdują kapłana. Ale tamten jednak ostatecznie im się wymyka. Prosto w ramiona Śmierci. Nie! Nie! Do Krainy Życia. Do odwiecznego Domu.

Nowy grób w krypcie św. Piotra. Spoczywa w nim "Benedictus". Nabożnie nawiedzają to miejsce dostojnicy - Jan Paweł II i kardynał R. Modlą się. Ale odpowiedzi na pytanie, który z papieży wybranych od XIV stulecia - od schizmy - był prawdziwy, a który fałszywy, nie dostajemy. Pytanie jak refren pobrzmiewa na kartach tej niezwykłej powieści. I jest stawiane przez historyków setki lat. Tak już pewnie zostanie. Naukowcy będą się głowić, dociekać, badać. Taka ich rola. A każdy kolejny kruchy człowiek, dźwigający wybrane dlań brzemię, będzie z pokorą mówił: "Nie jestem godzien". I będzie zwyciężał. Mocą nadludzką. To jest chyba ostateczne przesłanie niezwykłej powieści Raspaila.

Jean Raspail, Pierścień Rybaka, tłum. Marian Miszalski, Poznań 2005. ISBN 8388481665 (sygnatura: 161213).

Co nowego w Wydziale?

22 lutego wśród szkół im. K.K. Baczyńskiego przeprowadziłyśmy ogólnopolski konkurs online Czy znasz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego? Wartościowe nagrody oraz dyplomy, podziękowania i wyróżnienia przesłałyśmy pocztą. Poziom wiedzy uczestników był bardzo wysoki! Słowa podziękowania należą się również sponsorom – firmom Sopra Steria Polska i Sii Polska.

22 marca obfitował w wydarzenia. W godzinach przedpołudniowych p. Kasia przeprowadziła dwie lekcje online dla uczniów klas szóstych ze Szkoły Podstawowej nr 31 im. H. Sienkiewicza w Katowicach. Tematy: Wyjątkowy charakter i przygody rudowłosej bohaterki. „Ania z Zielonego Wzgórza” Lucy Maud Montgomery oraz Śladami Bilba i krasnoludów, czyli „Hobbit…” J.R.R. Tolkiena. Łącznie wzięło w nich udział 41 uczniów oraz nauczyciele.
Po południu p. Basia wzięła udział (również online) w I Konferencji Patroni Roku 2021: Krzysztof Kamil Baczyński, wygłaszając w jej ramach wykład i pokazując prezentację Krzysztof Kamil Baczyński. Barwy życia i barwy poezji (aktualnie można ją zobaczyć TUTAJ). W wydarzeniu uczestniczyło ponad 130 nauczycieli. Pamięta ktoś powieść Wszystko dla pań Emila Zoli? Nieważne. My możemy powiedzieć – „wszystko dla Nauczycieli”, bo z zamieszczonych tam materiałów mogą do woli korzystać.

Pod koniec marca w kwartalniku „Forum Nauczycieli” - wydawanym przez Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Katowicach - jedna z nas opublikowała artykuł pt. Bajka czy nie bajka? Scenariusz lekcji w szkole ponadpodstawowej. Temat lekcji, który zaproponowano: „Bajka” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, czyli potyczki poety z wzorcem gatunkowym. Całość jest dostępna online TUTAJ - s. 26-29.

Od pewnego czasu jesteśmy także na YouTube. Nasz Wydział (konkretnie – jego fotogeniczne przedstawicielki) prezentuje(-ą) Wydarzenia Miesiąca – króciutkie, kilkuminutowe filmy. W grudniu był to Francis Scott Fitzgerald. W styczniu - Krzysztof Kamil Baczyński. W lutym - Tłusty Czwartek (czyli mini historia pączka). W marcu - Międzynarodowy Dzień Wróbla. W kwietniu - tragedia „Titanica”. Co zobaczymy w maju? Już wiemy :). Dodajmy, że Wydarzenia ukazują się nieregularnie, tzn. w dniu, w którym przypadają.

W Tygodniu Bibliotek planujemy wystąpienie podczas konferencji zorganizowanej przez naszą placówkę oraz Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką w Bielsku-Białej. Temat roboczo brzmi: Spotkajmy się… i nawiązuje do tegorocznego hasła imprezy.

Coś ze standardowych działań… Jesteśmy. Udzielamy porad (najczęściej online lub telefonicznie). Czekamy na kolejne pytania:).

Nasz Mały Leksykon Filmowy – Filmy (nie)zapomniane: Edward Dmytryk, W poszukiwaniu deszczowego drzewa (1957)

To film wyjątkowej urody. Stanowią o niej piękno krajobrazu, kostiumów i twarze aktorów grających główne role - Elizabeth Taylor, Evy Marii Saint i Montgomery'ego Clifta. Jednak na jego niekorzyść - według krytyków - przemawiały... podobieństwo do Przeminęło z wiatrem i czas projekcji (182 minuty). W poszukiwaniu deszczowego drzewa (Raintree County) EDWARDA DMYTRYKA.

Raintree County to nieistniejące w rzeczywistości hrabstwo i jednocześnie tytuł powieści opublikowanej w 1948 roku, w którym Ross Lockridge, Jr. umieścił akcję sięgającą wcześniejszego stulecia. Na jej motywach Dmytryk oparł swoje dzieło.

Pierwsze lata drugiej połowy XIX wieku. Marzyciel i poeta, John Wickliff Shawnessy, mieszkaniec Raintree County w Indianie, poznaje Susannę Drake, śliczną dziewczynę z Nowego Orleanu. Zostawia dla niej swą szkolną miłość, Nell Gaither. Po burzliwych wspólnych miesiącach Susanna wyjeżdża, lecz niebawem wraca, by oznajmić, iż oczekuje dziecka. Idealistyczne poglądy młodzieńca nie pozwalają mu zostawić jej w takiej sytuacji. Żeni się, łamiąc tym samym serce Nell. Wkrótce życie małżonków zacznie zamieniać się w koszmar.

Najpierw na jaw wychodzi kłamstwo o ciąży. Mężczyzna wybacza. Później u jego żony pojawiają się dziwaczne, niezrozumiałe ataki psychozy - skutki kolejnych rodowych tajemnic. I oto następny sekret, którego nie dało się ukryć: matka Susanny oszalała, gdy okazało się, że jej mąż miał romans z Henriettą - służącą i niewolnicą. Zginęła w pożarze, którego przyczyny nikt nie rozwikłał. Ta ostatnia zaś  była przypuszczalnie prawdziwą matką Susanny.

John nie czuje się dobrze na Południu, w domu przenikniętym rasistowskimi uprzedzeniami. Zabiera żonę i razem wracają do Indiany. On podejmuje pracę nauczyciela, a ona zajmuje się ich maleńkim synkiem, Jimmy'm. Wtedy wybucha wojna domowa. John zaciąga się do wojska. Tymczasem Susanna pogrąża się w odmętach szaleństwa. Wreszcie zabiera dziecko i ucieka do dalekiej rodziny w Georgii.

Po kilku latach Shawnessey wraca do pustego domu. Podejmuje próbę odnalezienia syna. Nadal walczy w szeregach żołnierzy Unii, gdyż wydaje mu się, iż w ten sposób łatwiej dotrze do swych bliskich. Wreszcie udaje mu się to, lecz połowicznie. Jimmy znajduje się na starej plantacji, ale żonę odwieziono jakiś czas temu do zakładu psychiatrycznego. Znowu musi przedzierać się przez ogarnięte walkami terytoria, by poszukać także jej. Zostaje ranny i zwolniony z wojska.

Kobieta przetrzymywana jest w zakładzie w opłakanych warunkach. John zabiera ją do Raintree County. I nie wie, jak dalej postąpić. Jego małżeństwo legło w gruzach. W sercu mężczyzny coraz bardziej odżywa dawna miłość do Nell. Żona to widzi. I cierpi. Postanawia udowodnić mu, że nadal kocha. W nocy wychodzi wraz z kilkuletnim synem na mokradła, gdyż tam - jak głosi dawna legenda - rośnie deszczowe drzewo, zdolne przywracać miłość. Ale czy naprawdę istnieje?

... Ciało udręczonej Susanny znajdują rano John i Nell. Usiłując jak najszybciej wyprowadzić Jimmy'ego z niebezpiecznego miejsca, nie dostrzegają złotego drzewa, którego na próżno szukała nieszczęśliwa kobieta, a które tak pięknie rozpościera gałązki...

Ps. O aktorstwie Montgomery'ego Clifta pisałyśmy TUTAJ.

W poszukiwaniu deszczowego drzewa (Raintree County). Reż. Edward Dmytryk.1957. Stany Zjednoczone. 182 min. Główne role: Montgomery Clift (John Wickliff Shawnessey), Elizabeth Taylor (Susanna Drake), Eva Marie Saint (Nell Gaither), Lee Marvin (Orville “Flash” Perkins).

Można przeczytać
Kołodyński Andrzej, Elizabeth Taylor, Warszawa 1978 (sygnatura: 83126).
Wiśniowski Damian, Udręczona dusza. Montgomery Clift: droga do zapomnienia, "Kino" 2016, nr 12, s. 59-62 (Czytelnia).

Trzeba, żeby człowiek zapuszczał się w jądro nocy...

Trzeba, żeby ludzie zagłębiali sie w tę ciemną otchłań i powracali z niej mówiąc, że nic się nadzwyczajnego nie stało. Trzeba, żeby człowiek zapuszczał się w najtajniejsze jądro nocy, w sam jej gąszcz, nie mając nawet latarki, zaledwie oświetlającej ręce lub skrzydło, ale opychającej odeń to coś nieznane - bodaj na odległość ramienia (Antoine de Saint-Exupéry, Nocny lot, przeł. M. Czapska i St. Stempowski).
 
Pilot i ja Adama Bahdaja, Dywizjon 303 Arkadego Fiedlera, Paragraf 22 Josepha Hellera, Opowieść o prawdziwym człowieku Borisa Polewoja, twórczość Antoine'a de Saint-Exupéry'ego. "Klasyka" motywu.

Pisałyśmy o nich TUTAJ. Dzisiaj - z okazji Międzynarodowego Dnia Lotnictwa i Kosmonautyki (12 kwietnia) - przedstawimy kilka innych, równie interesujących utworów.

Najpierw parę wierszy. Hymn do śmigła Czesława Kączkowskiego, Lot Orlińskiego Juliana Przybosia, Na powitanie odrzutowców Wisławy Szymborskiej. Kolejne - we wspomnianym artykule. A teraz proza (wszystkie wymienione książki mamy w zbiorach).

Robert P. Davis, Pilot (sygn. 110804, 128397). Mike Hagen, czterdziestolatek, pilot międzynarodowych pasażerskich linii lotniczych, po kryjomu popija alkohol podczas lotów. Sam przed sobą nie przyznaje się do uzależnienia. Podejmuje jednak leczenie, namówiony przez przyjaciół. Gdy powraca, pilotowana przezeń maszyna rozbija się po starcie. Na ironię zakrawa to, że jego jedyny wypadek nastąpił wówczas, gdy był trzeźwy...

William Faulkner, Wszyscy polegli lotnicy (sygn. 70774). Szereg krótkich migawek, bez głębi czy perspektywy, w których tylko przelotnie majaczy złowieszcza groźba tego, co może znieść naród, czym może stać się naród w ułamku sekundy pomiędzy ciemnością a ciemnością. Obrazki z czasu I wojny światowej.

Arthur Hailey, Port lotniczy (sygn. 119933). Noc. Niebezpieczny lot w warunkach śnieżycy, z niezrównoważonym zamachowcem na pokładzie. Obsługa musi stoczyć trudną walkę o bezpieczeństwo pasażerów. Nie mniejszym wyzwaniem jest walka ze słabościami i problemami osobistymi, które każda z tych osób prowadzi ze sobą... (TUTAJ).

Stanisław Lem, Opowieści o pilocie Pirxie (sygn. 89543, 114106, 135431). Pirx nie jest bohaterem bez skazy. Najpierw pilot, później dowódca kosmicznych maszyn regularnie latających - w ramach  kosmolocji - po całym Układzie Słonecznym, nie zawsze postępuje słusznie, ale nieodmiennie wychodzi cało z mniejszych i większych opresji.

Janusz Meissner, Żądło Genowefy (sygn. 57211, 88947). Fragment wojennej epopei. Wrześniowa wojna obronna, ewakuacja do Rumunii, obozy dla internowanych, wreszcie walki załogi bombowca "G" jak Genowefa nad Francją i Niemcami.

Janusz Meissner, L jak Lucy (sygn. 68483, 88947). Kontynuacja losów załogi "G"- tym razem na maszynie "L" jak Lucy - w Anglii.

Janusz Meissner,  Orlęta i orły (zawiera: Szkoła orląt; Skrzydła nad Arktykiem; Eskadra, sygn. 60959). Porucznik Jerzy Grey zakłada szkołę lotniczą dla kilkunastu chłopców. Świetnie wyszkoleni, zżyci ze sobą, wielokrotnie później pomagają sobie w ekstremalnych sytuacjach.

Emiko Ohnuki-Tierney, Dzienniki kamikadze. Poruszające wyznania japońskich studentów-pilotów (sygn. 163537). Kamikadze to nazwa pogardliwa. W ich ojczyźnie tę formację nazywano Tokkotai (Siły Specjalnego Przeznaczenia). Byli licealistami i studentami. Wysyłano ich na śmierć w samolotach i torpedach. Z zimną krwią skazywano na śmierć... (TUTAJ).

Antoine de Saint-Exupéry, Nocny lot oraz Ziemia, planeta ludzi (sygn. 60053, 156405, 157726). "Nocny lot" jest, fabularnie biorąc, dziennikiem (...) śmiertelnej i zwycięskiej walki z nocą (Zbigniew Bieńkowski). "Ziemia, planeta ludzi". Występują tu: cudownie ocalały na oceanie Mermoz, cudownie ocalały w Andach Guillaumet. Występuje tu także cudownie ocalały na Saharze Saint-Exupéry, który w rajdzie Paryż - Sajgon (1935) ląduje przymusowo w szczerej pustyni i po pięciu dniach beznadziejnej wędrówki spotyka karawanę (Zbigniew Bieńkowski).
Pilota wojennego tego autora przedstawiłyśmy TUTAJ, a Pocztę na Południe - TUTAJ.

Książki (nie)zapomniane - Z miłości do ojczystego języka

Co jest w tym  p o d r ę c z n i k u, że wspominany go z rozrzewnieniem? Chyba głęboka miłość autora do ojczystego języka, emanująca z nieco pożółkłych kart. Duma z rodzinnej ziemi i dokonań ludzi mieszkających na niej od wieków. Cours de Langue et de Civilisation Françaises GASTONA MAUGERA. Dzieło wybitne, uhonorowane przez Akademię Francuską. W podtytule znajdujemy wzmiankę, że jest przeznaczony dla studentów wszystkich krajów. Współpracownikami przy redagowaniu tomów byli także: J. Lamaison, M-A. Hameau, Maurice Bruéziere i R. Gouze.

A tomy są cztery (dla różnych poziomów zaawansowania). Pierwszy zawiera podstawy gramatyki języka francuskiego oraz niedługie teksty z życia codziennego. Drugi - kontynuację zagadnień gramatycznych wraz z prezentacją specyfiki poszczególnych regionów: chłodnej Bretanii, przemysłowej Lotaryngii, Burgundii pachnącej winoroślą, słonecznej Prowansji. I innych. Trzeci - prowadzi nas do Paryża. Jego ulic i uliczek. Zabytków. Tam, gdzie się pracuje i odpoczywa.

Najbardziej wszechstronny jest tom czwarty: La France et ses écrivains. To już nie gramatyka, ale bogaty (liczący ponad 500 stron) wybór tekstów. Składa się z 17 rozdziałów ujętych w dwie części i w formę wypisów z najsławniejszych twórców.

Część 1. Francja i Francuzi (łatwiej będzie nam podawać tytuły w tej formie) to pogłębiona charakterystyka regionów spisana piórami ich mieszkańców lub znawców. Paryż - zawiera fragmenty tekstów o "kultowych" miejscach, np. Montparnasse, Saint-Germain-des-Pres, Montmartre, Belleville. Naród - ukazuje najsławniejsze postaci: od Wercyngetoryksa, przez św. Joannę D’Arc, szlachetnego Henryka IV, kardynała Richelieu, Napoleona, po rozwój XX-wiecznych idei wolnościowych. Zwyczaje i obyczaje - to wdzięczna tematyka kulinarna (nie brak fragmentu z Fizjologii smaku Brillat-Savarina), rozrywkowa (np. gra w karty), taniec (farandola opisana przez znawcę, Alphonse'a Daudeta, którego przeuroczą opowieść o Prowansji omówiłyśmy TUTAJ), Tour de France...

Osobny rozdział zajmuje Kobieta, reprezentowana np. przez elegie Georgesa Duhamela, poezje Alfreda de Musseta, fragment Pani Bovary Gustawa Flauberta, hołd dla Colette.

Szkoła - to cytaty m.in. z Michela Montaigne'a i Emila Jeana-Jacquesa Rousseau. Życie religijne przedstawiono ukazując kult świętych, zakony (np. Dialogi karmelitanek Georgesa Bernanosa), myśl z Port-Royal, niegdyś inspirującą całą Europę. Nie zabrakło protestantów i antyklerykałów (aptekarza Homais z Pani Bovary). Życie publiczne - to partie polityczne, znaczące fragmenty dziejów, także... kara śmierci (cytat z Obcego Alberta Camusa).

Francja „pracująca” to dawne i współczesne zawody, ukazane np. w poezji Charlesa Péguy i prozie Anatola France'a oraz André Maurois. Wreszcie Francja w świecie, czyli nauka, wielkie osiągnięcia i wynalazki (np. Ludwik Pasteur, Ferdynand Lesseps, bracia Lumiere, Maria Curie - z pominięciem panieńskiego nazwiska, ale ze wspomnieniem, że urodziła się w Polsce) oraz człowiek o niepospolitej duchowości - Charles de Foucauld.

Część 2. Tradycja intelektualna. Zawiera podrozdziały: Język (od Pieśni o Rolandzie po współczesny żargon). Poezja (od Françoisa Villona po Jacquesa Preverta i Roberta Desnos). Proza (od Rabelaisa po Camusa). Teatr reprezentują m.in. Pierre Corneille, Molier, Pierre de Marivaux, Pierre Beaumarchais, Jean Anouilh. Myśl - to np. Michel Montaigne, René Descartes, Blaise Pascal, Motesquieu, Denis Diderot, wreszcie Jean-Paul Sartre.

Sztuka została podzielona na cztery cząstki. Architekturę rozpoczyna świetlisty gotyk (literacko ilustrowany Katedrą Jorisa-Karla Huysmansa), potem mamy Wersal i inne słynne budowle. Później są jeszcze: Malarstwo, Muzyka i Film. Ten ostatni reprezentuje jedna, ale wspaniała postać - René Clair. Planujemy przedstawienie któregoś z jego filmów. Może nawet kilku.
   
Niezwykły podręcznik. Ostatni tom: antologia - mozaika cytatów z najsławniejszych pisarzy, filozofów, innych twórców. Nieważne, że książka jest czarno-biała. Nie ma płyty - jak wiele nowszych podręczników. Ale jest napisana z "sercem". Z miłości do rodzinnego kraju i języka.

Mauger Gaston, Cours de langue et de civilisation françaises (...), T. 1-4, Paris, Librairie Hachette, różne wydania (sygnatury: 50756/1-4, 61376/1-4, 63164/1,4, 77736/1-4).

Nowości nie zawsze nowe

Te nowości nie zawsze są nowe w sensie roku publikacji. Na pewno nowością jest jednak ich stała dostępność. Każdy posiadacz kodu do platformy IBUK może z nich wszechstronnie korzystać. Użytkownicy biblioteki mają – rzecz jasna – wejście darmowe. W katalogu – w miejscu sygnatury – są oznaczone w ten sposób: IBUK [numer], zaś przy tytule mamy (w kwadratowym nawiasie) dopisek: dokument elektroniczny. Gdy klikniemy w IBUK (kolor ciemnoczerwony, bez numeru) - obok Sprawdź status – pojawia się okienko:

Nieco powyżej zaś: Link do tekstu publikacji. Oto wybrane, poszukiwane tytuły, do których dostęp wykupiliśmy w bieżącym roku (łącznie przybyło ich prawie 150).

Wojciech Czerski, Gotowość nauczycieli do stosowania nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych, Lublin, Wydawnictwo UMCS, 2017. ISBN 9788377849811 (sygnatura: IBUK 182)

W ostatnich latach z prawdziwą satysfakcją odnotować trzeba wzrost liczby prac dotyczących edukacyjnych konsekwencji rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych, zwłaszcza że rosnącej liczbie publikacji towarzyszy poszerzenie pola badań i refleksji oraz - co istotne - dbałość o ich poziom merytoryczny. (…) Praca powinna okazać się atrakcyjna dla tych pedagogów i nauczycieli, którzy w imię własnych pasji informatycznych czy medialnych, świadomi rosnącej roli technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz ich znaczenia dla kształtu współczesnej edukacji w Polsce, podejmują trud racjonalnego i efektywnego wykorzystania mediów cyfrowych w swej pracy zawodowej dla dobra powierzonych ich pieczy dzieci i młodzieży (z recenzji dr hab. Macieja Tanasia).

Sally Goddard Blythe, Jak ocenić dojrzałość dziecka do nauki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020. ISBN 9788301211172 (sygnatura: IBUK 184)

Praktyczny przewodnik zawierający informacje na temat prawidłowości w rozwoju ruchowym dziecka i jego powiązań z uczeniem się. Autorka pokazuje związek pomiędzy takimi wskaźnikami, jak: koordynacja wzrokowo-ruchowa, kontrola postawy a gotowością dziecka do nauki. Publikacja zawiera narzędzia pozwalające na ocenę aktualnego poziomu rozwoju motoryki dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym, a także kompletny program rozwoju ruchowego (z opisu Wydawcy).

Anna Kalbarczyk, Najważniejsze lata czyli jak rozumieć rysunki małych dzieci. Rozwój osobowości dziecka w wieku od 2 do 6 lat na podstawie jego rysunków, Kraków, „Impuls”, 2010. ISBN 9788375877953 (sygnatura: IBUK 204)

We wczesnych latach życia mowa i rysunek uzupełniają się po to, by wspomóc rozwój dziecka. Mówienie wspomaga rysowanie, a rysowanie mówienie. Czy można zabronić dziecku uczyć się mówienia? Czy można zabronić mu uczyć się chodzenia? W pierwszych latach życia dziecko wzbogaca mowę przez rysowanie, a rysunek - dzięki powiększeniu zasobu słów. Mowa i rysunek uzupełniają się wzajemnie, tworząc jedność na drodze rozwoju osobowościowego małego dziecka (z opisu Wydawcy).

Adam Mikrut, Ewa Dyduch, Przygotowanie do zawodu i zatrudnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną. Rozważania na kanwie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, Kraków, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, 2019. ISBN 9788380843455 (sygnatura: IBUK 232)

Pozycja w trzech rozdziałach. Pierwszy obejmuje zagadnienia praw i wolności człowieka z punktu widzenia osób z niepełnosprawnością. Drugi – kwestie przygotowania tych osób do pracy i ich zatrudnianie. Trzeci – prawne konteksty zatrudnienia.

Jagna Niepokólczycka-Gac, Iwona Sierant, Mariusz Masiarek, Justyna Mroczek-Żal, Małgorzata Słomczyńska-Pierzchalska, Choroby przewlekłe u dzieci, Poznań, Oficyna MM, 2017. ISBN 9788365774248 (sygnatura: IBUK 167)

Jak postępować z dzieckiem przewlekle chorym w przedszkolu? Jak opracować procedury w placówce? Jak prowadzić dokumentację dziecka? Kiedy i jaką pomoc wezwać? Jak rozmawiać o chorobie? Odpowiedzi na te pytania udzielają fachowcy. Szczegółowo omówiono: padaczkę, cukrzycę, astmę, wadę serca.

Hanna Rajfura, Patrycja Szwedo, Barbara Świadek, Marek Walczak, Piotr Węcowski, Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie władców w dawnej Polsce, Warszawa, Academica Wydawnictwo SWPS, 1917. ISBN 9788323543749 (sygnatura: IBUK 294)

Perełka dla zainteresowanych historią, historią sztuki, literatury i muzyki. Wartościowe, interdyscyplinarne studium, oparte również na dotąd niepublikowanych źródłach. Pomimo sugerowanego w tytule ograniczenia zasięgu geograficznego, pozycja dotyczy nie tylko polskich władców. Jej zakres czasowy też jest ogromny: od późnego średniowiecza do początku XX wieku. Znajdziemy tu artykuły na temat osobistego stosunku panujących do śmierci i wiary oraz społecznego (politycznego, organizacyjnego, symbolicznego) wydźwięku ich zgonów i pogrzebów.

Natalia Walter (red. Nauk.), Zanurzeni w mediach. Konteksty edukacji medialnej, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2016. ISBN 9788323231066 (sygnatura: IBUK 262)

Pozycja podzielona na trzy części. W pierwszej zaprezentowano różne aspekty edukacji medialnej i kompetencji medialnych. W drugiej omówiono wykorzystanie mediów w praktyce edukacyjnej. Trzecia zawiera charakterystykę mediów jako naturalnej przestrzeni ludzkiego życia.

Maciej Wróblewski, Sylwia Kołos (red.), Dziecko w świecie ruchomych obrazów, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018. ISBN 9788323140870 (sygnatura: IBUK 175)

Czwarta publikacja z serii „Biblioteczka Dziecięca” zawiera kilkanaście artykułów poświęconych rozmaitym zagadnieniom związanym z filmem, telewizją oraz nowymi mediami, w których dziecko albo pojawia się jako temat, albo jest ich odbiorcą (z opisu Wydawcy).

Wielkanoc w przedszkolu i szkole. Poczytajmy i zainspirujmy się

Wielkanoc w naszych zbiorach. Temat obszerny, ale w kilku przykładach był przedstawiony TUTAJ. O Wyspie Wielkanocnej pisałyśmy TUTAJ. Dzisiaj zaproponujemy inne artykuły. Także przydatne nauczycielom różnych przedmiotów. Znajdzie tu coś dla siebie wychowawca przedszkola, nauczyciel plastyki, biologii, bibliotekarz, regionalista. Nie tylko oni. Zresztą - poczytajmy! Inspirujmy się!

Anna Bielecka-Sternik, Ewelina Walczyk (współpr.), Pierzasta wiosna z papieru - wiosenno-świąteczne inspiracje plastyczne, "Biblioteka w Szkole" 2019, nr 3, s. 19-21

Są kolorowe, pomysłowe, śliczne. Można je wykonywać na wiele sposobów. Zdobią budynki przedszkolne, szkolne i mieszkania. Po prostu: wielkanocne ozdoby! Może jeszcze kolejne pomysły na to, jak je wykonać?

Agnieszka Bukowińska, Wielkanocny alfabet, "Wychowanie w Przedszkolu" 2020, nr 3, s. 16-21

Alfabet zawiera zbiór pojęć związanych ze Świętem Wielkanocy. Można go modyfikować zależnie od wieku, zainteresowań, umiejętności i możliwości intelektualnych dzieci. Każdego dnia omawiane jest jedno pojęcie, któremu towarzyszą aktywności artystyczne, ruchowe i językowe. Wykorzystywane są różne akcesoria plastyczne, ilustracje i karty pracy. Przykłady pojęć: baranek, ogień, nastrój świąteczny, palma wielkanocna, stół wielkanocny.

Alina Jakubowska, Wielkanocne baśnie i legendy, "Wychowanie w Przedszkolu" 2014, nr 4, s. 26-28

 
Kolejna propozycja dla dzieci w wieku przedszkolnym. Na ogół bożonarodzeniowe legendy znamy lepiej, wielkanocne - słabiej. A są piękne.

Bożena Kubit, Wielkanocne zwyczaje wiekami uświęcone, "Śląsk" 2013, nr 3, s. 12-15

W naszym zestawie nie mogło zabraknąć artykułu o regionie. Mamy nadzieję, że zainteresuje również Czytelników spoza Śląska (lubiących czynić badania porównawcze:)).

Marek Stajszczyk, Zając szarak, "Biologia w Szkole" 2019, nr 2, s. 18-20
 

Zajączek to plastyczny motyw przewodni naszego tekstu (narysowany przez p. Basię). Nie mogło zabraknąć artykułu na jego temat.

Alicja Szymańska, Biolog przed Wielkanocą, czyli jajko w pytaniach uczniów, "Biologia w Szkole" 2019, nr 2, s. 21-24

 
Jajko z biologicznego punktu widzenia. Ileż można o nim powiedzieć! Na pewno więcej, niż do tej pory wiemy. Uczniowie często są dociekliwi, więc warto oczytać się także na ten temat.

Dodajmy do tego ponad 90 scenariuszy zajęć na wielkanocne tematy. Jest w czym wybierać! Jednocześnie przypominamy, że można zamawiać - telefonicznie, mailowo, w dostępny sobie sposób - bezpłatne skany artykułów. Wyślemy.