piątek, 9 kwietnia 2021

Książki (nie)zapomniane - Z miłości do ojczystego języka

Co jest w tym  p o d r ę c z n i k u, że wspominany go z rozrzewnieniem? Chyba głęboka miłość autora do ojczystego języka, emanująca z nieco pożółkłych kart. Duma z rodzinnej ziemi i dokonań ludzi mieszkających na niej od wieków. Cours de Langue et de Civilisation Françaises GASTONA MAUGERA. Dzieło wybitne, uhonorowane przez Akademię Francuską. W podtytule znajdujemy wzmiankę, że jest przeznaczony dla studentów wszystkich krajów. Współpracownikami przy redagowaniu tomów byli także: J. Lamaison, M-A. Hameau, Maurice Bruéziere i R. Gouze.

A tomy są cztery (dla różnych poziomów zaawansowania). Pierwszy zawiera podstawy gramatyki języka francuskiego oraz niedługie teksty z życia codziennego. Drugi - kontynuację zagadnień gramatycznych wraz z prezentacją specyfiki poszczególnych regionów: chłodnej Bretanii, przemysłowej Lotaryngii, Burgundii pachnącej winoroślą, słonecznej Prowansji. I innych. Trzeci - prowadzi nas do Paryża. Jego ulic i uliczek. Zabytków. Tam, gdzie się pracuje i odpoczywa.
Najbardziej wszechstronny jest tom czwarty: La France et ses écrivains. To już nie gramatyka, ale bogaty (liczący ponad 500 stron) wybór tekstów. Składa się z 17 rozdziałów ujętych w dwie części i w formę wypisów z najsławniejszych twórców.

Część 1. Francja i Francuzi (łatwiej będzie nam podawać tytuły w tej formie) to pogłębiona charakterystyka regionów spisana piórami ich mieszkańców lub znawców. Paryż - zawiera fragmenty tekstów o "kultowych" miejscach, np. Montparnasse, Saint-Germain-des-Pres, Montmartre, Belleville. Naród - ukazuje najsławniejsze postaci: od Wercyngetoryksa, przez św. Joannę D’Arc, szlachetnego Henryka IV, kardynała Richelieu, Napoleona, po rozwój XX-wiecznych idei wolnościowych. Zwyczaje i obyczaje - to wdzięczna tematyka kulinarna (nie brak fragmentu z Fizjologii smaku Brillat-Savarina), rozrywkowa (np. gra w karty), taniec (farandola opisana przez znawcę, Alphonse'a Daudeta, którego przeuroczą opowieść o Prowansji omówiłyśmy TUTAJ), Tour de France...

Osobny rozdział zajmuje Kobieta, reprezentowana np. przez elegie Georgesa Duhamela, poezje Alfreda de Musseta, fragment Pani Bovary Gustawa Flauberta, hołd dla Colette.

Szkoła - to cytaty m.in. z Michela Montaigne'a i Emila Jeana-Jacquesa Rousseau. Życie religijne przedstawiono ukazując kult świętych, zakony (np. Dialogi karmelitanek Georgesa Bernanosa), myśl z Port-Royal, niegdyś inspirującą całą Europę. Nie zabrakło protestantów i antyklerykałów (aptekarza Homais z Pani Bovary). Życie publiczne - to partie polityczne, znaczące fragmenty dziejów, także... kara śmierci (cytat z Obcego Alberta Camusa).

Francja „pracująca” to dawne i współczesne zawody, ukazane np. w poezji Charlesa Péguy i prozie Anatola France'a oraz André Maurois. Wreszcie Francja w świecie, czyli nauka, wielkie osiągnięcia i wynalazki (np. Ludwik Pasteur, Ferdynand Lesseps, bracia Lumiere, Maria Curie - z pominięciem panieńskiego nazwiska, ale ze wspomnieniem, że urodziła się w Polsce) oraz człowiek o niepospolitej duchowości - Charles de Foucauld.

Część 2. Tradycja intelektualna. Zawiera podrozdziały: Język (od Pieśni o Rolandzie po współczesny żargon). Poezja (od Françoisa Villona po Jacquesa Preverta i Roberta Desnos). Proza (od Rabelaisa po Camusa). Teatr reprezentują m.in. Pierre Corneille, Molier, Pierre de Marivaux, Pierre Beaumarchais, Jean Anouilh. Myśl - to np. Michel Montaigne, René Descartes, Blaise Pascal, Motesquieu, Denis Diderot, wreszcie Jean-Paul Sartre.

Sztuka została podzielona na cztery cząstki. Architekturę rozpoczyna świetlisty gotyk (literacko ilustrowany Katedrą Jorisa-Karla Huysmansa), potem mamy Wersal i inne słynne budowle. Później są jeszcze: Malarstwo, Muzyka i Film. Ten ostatni reprezentuje jedna, ale wspaniała postać - René Clair. Planujemy przedstawienie któregoś z jego filmów. Może nawet kilku.
   
Niezwykły podręcznik. Ostatni tom: antologia - mozaika cytatów z najsławniejszych pisarzy, filozofów, innych twórców. Nieważne, że książka jest czarno-biała. Nie ma płyty - jak wiele nowszych podręczników. Ale jest napisana z "sercem". Z miłości do rodzinnego kraju i języka.

Mauger Gaston, Cours de langue et de civilisation françaises (...), T. 1-4, Paris, Librairie Hachette, różne wydania (sygnatury: 50756/1-4, 61376/1-4, 63164/1,4, 77736/1-4).

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz