środa, 9 stycznia 2019

Kącik Maturzysty - 94: Epoki literackie

Dzisiaj pojawi się kilka pytań o epoki literackie.

Pytania

Ćwiczenie 1
Dla jakich epok były charakterystyczne: a) powieść epistolarna; b) powieść gotycka; c) powieść poetycka; d) powieść tendencyjna; e) powieść walterscotowska (odmiana powieści historycznej). 

Ćwiczenie 2
Z jakimi epokami wiążą się te pojęcia i co oznaczają (podaj krótkie definicje): a) chanson de geste; b) élan vital; c) filister; d) język ezopowy; e) kwietyzm; f) millenaryzm; g) naturalizm; h) pietyzm; i) secesja; j) "Żagary"?

Ćwiczenie 3
Połącz osoby (nie tylko pisarzy!) z epoką, w której żyli:
a) Henrik Ibsen, Edvard Munch, August Strindberg.
b) Erazm z Rotterdamu, Niccolo Machiavelli, Michel Montaigne, Thomas More, Nostradamus, Tycjan.
c) Pierre Corneille, Benjamin Franklin, Immanuel Kant, Adam Naruszewicz, Stanisław Trembecki, James Watt.
d) Johannes Kepler, John Locke, John Milton, Blaise Pascal.
e) Pierre Abelard, królowa Jadwiga (św.), Hans Memling, François Villon.
f) Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy, Andrzej Trzebiński.

Ćwiczenie 4
Pierwsze zdanie w języku polskim znajduje się w (wybierz właściwy tytuł): a) Kronice Thietmara, b) Kronice Galla Anonima, c) Księdze Henrykowskiej, d) dokumencie Dagome Judex.

Ćwiczenie 5
Podaj imiona kobiet kochanych przez bohaterów: a) Dante, b) Tristan, c) Romeo Montecchi, d) Filon (z sielanki Franciszka Karpińskiego), e) Gustaw (z Dziadów części IV Adama Mickiewicza), f) Stanisław Wokulski.

Odpowiedzi

Ćwiczenie 1
a) Powieść epistolarna - głównie oświecenie (np. Jean-Jacques Rousseau).
b) Powieść gotycka - przełom oświecenia i romantyzmu, zwłaszcza w literaturze angielskiej (np. Zamczysko Otranto Horace'a Walpole'a).
c) Powieść poetycka - romantyzm (np. Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza).
d) Powieść tendencyjna - pozytywizm (np. Marta Elizy Orzeszkowej).
e) powieść walterscotowska, odmiana powieści historycznej - romantyzm (np. Waverley, Ivanhoe, Rob Roy Waltera Scotta).

Ćwiczenie 2
a) Chanson de geste - średniowiecze. Gatunek literacki; opowieść o wybitnych czynach wielkich rycerzy na polu walki.
b) Élan vital – modernizm. Twórcza, życiowa siła „napędowa” istot żywych, będąca podstawą wszelkiego działania, także w dziedzinie artystycznej. Pojęcie sformułowane przez Henri Bergsona.
c) Filister – modernizm. Człowiek ograniczony, bez wyższych aspiracji, zakłamany moralnie. Pojęcie pojawia się też w następnych epokach (np. Mieszkańcy Juliana Tuwima).
d) Język ezopowy – pozytywizm. Formowanie wypowiedzi nie wprost, sugerowanie treści w sposób pośredni, często przy pomocy paraboli, alegorii i innych środków. Dwa przykłady z Lalki Bolesława Prusa: Misiewiczowa rozmawia z Rzeckim o jego „pobycie za granicą” (czyli udziale w Wiośnie Ludów), Wokulski „Gotował wraz z innymi piwo, które do dziś dnia pijemy, i sam w rezultacie oparł się aż gdzieś koło Irkucka” (= wziął udział w powstaniu styczniowym i był za to represjonowany). Termin pochodzi od Ezopa, greckiego bajkopisarza.
e) Kwietyzm – barok. Mistyczna doktryna religijno-etyczna, uznająca za podstawę życia religijnego modlitwę, kontemplację i całkowitą bierność, czyli zdanie się wyłącznie na wolę Boga. W Polskiej literaturze jego elementy znajdujemy w poezji Sebastiana Grabowieckiego.
f) Millenaryzm – średniowiecze. Pogląd religijny głoszący bliskie nadejście tysiącletniego panowania Królestwa Bożego na Ziemi. Obecny także w czasach nowożytnych (np. anabaptyści, adwentyści, mormoni, Świadkowie Jehowy). 
g) Naturalizm – 1/ kierunek w literaturze i sztuce pozytywizmu, którego głównym założeniem było wierne rejestrowanie zjawisk życia, bez ich selekcji i oceny. 2/ Uwydatnienie czegoś nieprzyjemnego, brzydkiego lub brutalnego (pokrewne turpizmowi). 3/ Kierunek filozoficzny tłumaczący całość zjawisk (fizycznych i duchowych) działaniem praw przyrody. Ma także swe odniesienia w pedagogice i socjologii.
h) Pietyzm – 1/ nurt religijny w luteranizmie w okresie baroku, kładący nacisk na intensywną modlitwę, studiowanie Biblii, rygorystyczną moralność i działalność charytatywną. 2/ Wielka dbałość o coś, rzadziej o kogoś, wynikająca z głębokiego szacunku dla tej rzeczy lub osoby.
i) Secesja - styl w sztuce modernistycznej.
j) "Żagary" – dwudziestolecie międzywojenne. Polska grupa poetycka, powstała w Wilnie w 1931 roku, działająca w obrębie tzw. Drugiej Awangardy. Nazwa pochodzi od wydawanego przez nią z początku czasopisma „Żagary”. Program: orientacja lewicowa, radykalizm, katastrofizm. Główni przedstawiciele: Czesław Miłosz, Jerzy Zagórski, Teodor Bujnicki, Aleksander Rymkiewicz.

Ćwiczenie 3
a) Modernizm, b) renesans (odrodzenie), c) oświecenie, d) barok, e) średniowiecze, f) okres II wojny światowej i okupacji.

Ćwiczenie 4
c) W Księdze Henrykowskiej.

Ćwiczenie 5
a) Beatrycze, b) Izolda, c) Julia Capuletti, d) Laura, e) Maryla, f) Izabela Łęcka.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz