poniedziałek, 28 stycznia 2019

Matematyk w Krainie Czarów

Był matematykiem, ale także pisarzem. Rozsławiła go Alicja w Krainie Czarów (Alice’s Adventures in Wonderland). I nie przeszedł do historii matematyki, ale literatury. Charles Lutwidge Dodgson, czyli Lewis Carroll (1832-1898). W styczniu przypada kolejna rocznica zarówno jego urodzin, jak też odejścia.
źródło: Pixabay.com
Alicja była wielokrotnie adaptowana na potrzeby filmu, opery, musicalu czy baletu. Śpiewano o niej piosenki. Wystawiano na scenie. Ilustrowano. Inspirowała również - rzecz jasna - pisarzy, na przykład Jamesa Joyce'a (Finnegans Wake), Rolanda Topora (Alicja w krainie liter) czy Andrzeja Sapkowskiego (Złote popołudnie). Na blogu przytoczyłyśmy cytat z O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra (Through the Looking Glass and what Alice found there), który stanowi motto do Przyjdź i zgiń (Clocks) Agathy Christie (TUTAJ):

Nadszedł już czas - powiedział Mors -
Pogrążyć się w rozmowie
O tym, czym but jest, łódź i lak,
Kapusta i Królowie,
I czemu w morzu woda wrze,
A wieprz ma skrzydła sowie
.

W oryginale:

"The time has come," the Walrus said,
"To talk of many things:
Of shoes - and ships - and sealing-wax -
Of cabbages - and kings -
And why the sea is boiling hot -
And whether pigs have wings."


Kto chce naocznie sprawdzić (wersję polską), to kryminał mamy w zbiorach (sygnatura: 177798)! A oto jeszcze niektóre inne pozycje, tym razem już nie z literatury pięknej, które dotyczą Carrolla i jego Alicji:

Knap Jakub, Od Alinki po Alicję. Polskie dzieje wydawnicze "Alicji w Krainie Czarów", "Guliwer" 2008, nr 1, s. 30-43

Jeszcze za życia Carrolla sprzedano około 180 tysięcy egzemplarzy (co jak na tamte czasy było liczbą ogromną).

Od tamtego czasu sława książki… rosła. W artykule omówiono polskie edycje baśni.

Trojanowska Marta Wiktoria, Fałszywe Krainy Czarów, "Poradnik Bibliotekarza" 2014, nr 3, dodatek: Świat Książki Dziecięcej, s. (1-3)

Niezwykłość książki Carrolla osadza się (…) przede wszystkim na jej specyficznym, absurdalnym humorze, na nieprzetłumaczalnych grach słownych i dialogu z filozofią.

Czy to zatem książka dla dzieci, czy raczej dla dorosłych? Omówienie polskich adaptacji wydawniczych „dostosowanych” -  jak je określa autorka - do dzieci. Czy dzieje się to ze szkodą dla podstawowego tekstu?
Kołodyński Andrzej, Przygody Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carrolla. Wiktoriańska Alicja, w: Helman Alicja, Kazana Bartosz (red.): Od Jane Austen do Iana McEwana. Adaptacje literatury brytyjskiej, Warszawa 2011, s. 122-143

Minąć musiało dwadzieścia jeden lat od publikacji Przygód Alicji w Krainie Czarów, zanim ta niezwykła i od samego początku niezwykle poczytna w Anglii powieść doczekała się przeróbki scenicznej, zyskując formę modnej pod koniec XIX wieku operetki dla dzieci. Po kolejnych siedemnastu latach powstała jej pierwsza wersja filmowa.

A potem były kolejne… Wartościowy artykuł, ukazujący ekranowe losy Alicji.

Miś Marta, Alicja, Lewis Carroll i sen, który trwa, "Kino" 2010, nr 3, s. 12-15

Mimo wielu bardzo ciekawych, często autorskich ujęć Carrollowskiego tematu w kinie, książki o Alicji wciąż czekają na idealną adaptację. Wydaje się, że przed taką szansą stanął Tim Burton. Plastyczna wyobraźnia reżysera, jego zamiłowanie do surrealizmu i niesamowitości, przewrotne poczucie humoru – a także możliwości zastosowanej techniki trójwymiarowej 3D, każą z uwagą przyjrzeć się jego autorskiej propozycji.

Kolejny tekst poświęcony filmowym losom Alicji, napisany po wejściu na ekrany słynnej, olśniewającej adaptacji dokonanej przez Tima Burtona.

Witek Rafał, Wilkołak z Oxfordu, "Odra" 2001, nr 2, s. 84-87
Natura uwielbienia, jakim Carroll darzył dzieci, trudna jest do wyjaśnienia. Dość powiedzieć, że wszystkie przyjaźnie między Carrollem a dziewczynkami pozostawały platoniczne, czego on sam skrupulatnie pilnował.

Ponoć mawiał, że lubi wszystkie dzieci z wyjątkiem chłopców. Czy dlatego, że sam we wnętrzu pozostawał wrażliwym dzieckiem? Tę trudną, skomplikowaną osobowość spróbowali zgłębić Morton N. Cohen i Richard Wallace. Artykuł jest omówieniem ich ustaleń.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz