Najsławniejszy "Mazurek". (Na marginesie roku Józefa Wybickiego)

Ile jest Mazurków (Dąbrowskiego)? Raczej – ile było wariantów "Pieśni Legionów Polskich we Włoszech"? Obecny tekst hymnu narodowego jest kontaminacją z trzech wersji. A było ich – pod różnymi tytułami – jeszcze kilka. Zainteresowanych odsyłamy do pozycji: Józef Wybicki, "Wiersze i arietki", Gdańsk 1973 (sygn. 55710). Dzisiaj zajmiemy się jednak czymś innym: zaprezentujemy niektóre wiersze napisane na jego melodię i zacytujemy ich refreny. Tworzyli je – poza niżej cytowanymi - np. Kazimierz Brodziński, Stanisław Doliwa-Starzyński, Felicjan Faleński, Konstanty Gaszyński, Józef Gregor, Hiacynt Jabłoński, Stanisław Jachowicz, Stanisław Jaszowski, Bruno Kiciński, Jan Lam, Katarzyna Lewocka, Rajnold Suchodolski, Władysław Syrokomla, Maria Szczepanik, Stefan Witwicki, Leon Wycisk. Zobaczymy, jak wiele wydarzeń z dziejów narodowych wspominali (teksty – wg wspomnianej pozycji). Mazurek w istocie „wędruje” z nami przez dzieje.

                                                                   Z naszych zbiorów

Antoni Borucki, Pieśń młodzieży [ok. 1820]

Marsz, marsz, młodzieży,
Przodem, jak należy;
Za twoim przewodem,
Będziem znów narodem.

Karol Królikowski, Piosnka dzieci na wałach w Warszawie [21 grudnia 1830]

Marsz, marsz, na wały,
Z doroślejszym mały;
Choć nieduże chłopy,
Możem wznieść okopy.

Ignacy Mokronoski, Śpiew Polek [1830]

Marsz, marsz, cne dzieci,
Bieżcie do oręża,
Niech żyje wolność,
Wolność niech zwycięża!

Pieśń wołyńska Krakusów Dwernickiego [1830]

Marsz, marsz, Polacy,
Marsz, mężny narodzie!
Odpoczniemy po tej pracy
W ojczystej zagrodzie.

J.W., Mazur pobudki [1830]

Marsz, marsz, z żelazem,
W kim serce, w kim męstwo,
Przysięgnijmy wszyscy razem:
Śmierć albo zwycięstwo!

Mazurek ofiarowany tchórzom, próżniakom, darmozjadom, pasibrzuchom i włóczęgom miasta stołecznego Warszawy [1830]

Marsz, marsz, do łyżki,
A od łyżki do miski.
Potem się napijmy,
A na koniec śpijmy.

Hieronim Derdowski, Hymn Kaszubski [1870]

Nigde do zgube,
Nie przyndu Kaszebe,
Marsz, marsz, za wrodziem,
Me trzemume z Bodziem.

Bronisław Koraszewski, Pieśń Ślązaków [1890]

Hop! Hop! zanućmy,
Kłopoty porzućmy!
Bóg lepszej dozwoli
Doczekać nam doli!

Pieśń Legionistów Polskich [1916]

Marsz, marsz, Piłsudski,
Prowadź na bój krwawy,
Pod twoim przewodem
Wejdziem do Warszawy.

Robert Bilitewski, Jeszcze Warmia nie zginęła [1920, plebiscyt]

Śpiewajcie wszędzie:
Warmia Polską będzie,
Za bożym przewodem
Złączym ją z narodem.

Ps. O recepcji Pieśni Legionów można poczytać w artykule: Roman Kaleta, Nie zginęła. Dzieje recepcji "Mazurka Dąbrowskiego", „Pamiętnik Literacki” 1988, nr 1, s. 193-264 (Czytelnia oraz TUTAJ).