„Czarna dyskoteka”?

Władysław Kopaliński, czyli Władysław Sterling. Postać niezwykła, warta pamięci. Niedawno udostępniałyśmy Czytelnikowi jedną z jego książek – „Słownik wydarzeń, pojęć i legend XX wieku” (sygn. 170748, cz VI-5/5 c). Chociaż liczy niewiele lat, miała już sporo wydań. Ostatnie (jak na razie) – 15 lat temu. Mały jubileusz. Zajrzałyśmy do tekstu. Czym może zaskoczyć pozycja o czasach tak nieodległych, których znaczącą część znamy z autopsji? A jednak… Oprócz haseł „oczywistych”, jak np. „mysz” (komputerowa), „płetwonurek”, „pług śnieżny”, „sztuczne rzęsy”, „trwała ondulacja”, „ukryta kamera”, znajdujemy takie, które niewiele nam mówią. Proponujemy test. Wypiszemy 10 haseł i prosimy o ich krótką definicję.

Zdefiniuj terminy
Autostrada informacyjna, Czarna sukienka, Dziecko z kluczykiem, Filofax, It Girl, Kanotier, Modsi, Pionowzlot, Terror biurowy, Wspaniały żbik.

Odpowiedzi podajemy po cytatach na temat historii. Mogą się przydać (w szkole i nie tylko). Najpierw z pism Cypriana Kamila Norwida:

„dzieje pozornie są zamęt,
Gdy w gruncie są: siła i ładność szeroka! -
Aż oto, że dzieje są jako testament,
Którego cherubin dogląda z wysoka – „
(Żydowie polscy)

„Historia jest siłą. Historię nie tylko stanowią wiarygodne zbiorowiska nagich faktów, ale i pojęcia, jakie naród w swej własnej wyrabia historii.”

„Historia pisze rachunek swój żelazną ręką i nie pyta się wcale o sentymenta, ale pyta o sumę rachunku.”

„Położenie geograficzne nie jest wcale technicznym i nagim przypadkiem, ale jest pierwszą elementarną kartą historii narodowej.”

Teraz – z „Historii” Krzysztofa Kamila Baczyńskiego:

„Idą, idą pochody, dokąd idą,
których prowadzi jak wygnańców łaski
ląd krążący po niebie. A może
niebo po lądzie dmące piaskiem
tak kształt ich zasypuje. Jak noże
giną w chleb pogrążone – tak oni
z wolna spływają. Piach ich pokrywa.
Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni.”

Z „Orszaków, dworaków” Agnieszki Osieckiej:

„Historio, historio,
cóżeś ty za pani,
że dla ciebie giną
chłopcy malowani. (…)
Historio, historio,
czarna dyskoteko,
nie pozwalasz wytchnąć
ludziom ani wiekom. (…)
Historio, historio,
tyle w tobie marzeń,
często ciebie piszą
kłamcy i gówniarze.”

Z „Obozu głodowego pod Jasłem” Wisławy Szymborskiej:

„Historia zaokrągla szkielety do zera.
Tysiąc i jeden to wciąż jeszcze tysiąc.
Ten jeden, jakby go wcale nie było”.

Odpowiedzi do testu

Autostrada informacyjna – różne wizje ponadpaństwowej sieci komputerowej, która docierając do wszystkich instytucji i osób, będzie mogła wykonywać wszelkie usługi związane z dostarczaniem, wymianą, poszukiwaniem i przetwarzaniem informacji.

Czarna sukienka – odsyła do hasła Chanel Nr 5. W taką sukienkę ubierała się Coco.

Dziecko z kluczykiem – symbol problemu matek pracujących poza domem i zjawiska rozbitych rodzin (szczególnie widocznego od lat 60.).

Filofax – połączenie terminarza, notatnika, książki adresowej, informatora i portfela w oprawie ze skóry (lub jej imitacji).

It Girl – dziewczyna mająca „to coś” (pociąg zmysłowy). Przydomek amerykańskiej aktorki Clary Bow.

Kanotier – płaski, okrągły, sztywny, słomkowy kapelusz męski obwiedziony czarną wstążką, noszony pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX w.

Modsi – grupy młodych robotników i studentów brytyjskich z lat 60., zachowujących się jak dandysi i noszących eleganckie, ultranowoczesne stroje.

Pionowzlot – samolot pionowego startu i lądowania.

Terror biurowy – terror psychiczny w miejscu pracy (mobbing).

Wspaniały żbik (ang. „Magnificent Wildcat”) – wamp, tzn. typ kobiety niebezpiecznej dla mężczyzn, pętającej ich wdziękami i zmysłową urodą, aby doprowadzić ich do ruiny lub zguby.