Tytuły, tytuły

3 marca przypada Międzynarodowy Dzień Pisarzy i Pisarek. Proponujemy zabawę literacką. Podajemy tytuły utworów polskich literatów. Prosimy, by wyjaśnić ich znaczenia. Odpowiedzi znajdują się poniżej. Wzór: Drzewiej (Władysław Orkan) – staropolskie: dawniej.

Tytuły

Anafielas (Józef Ignacy Kraszewski), Bajbuza (Józef Ignacy Kraszewski), Bohiń (Tadeusz Konwicki), Boleszczyce (Józef Ignacy Kraszewski), Choucas (Zofia Nałkowska), Con amore (Krystyna Berwińska), Dewajtis (Maria Rodziewiczówna), Heydenreich (Jarosław Iwaszkiewicz), Kollokacja (Józef Korzeniowski), Kunigas (Józef Ignacy Kraszewski), Lubonie (Józef Ignacy Kraszewski), Mindowe (Juliusz Słowacki), Mirtala (Eliza Orzeszkowa), Morituri (Józef Ignacy Kraszewski), Nietota (Tadeusz Miciński), Pałuba (Karol Irzykowski), Quidam (Cyprian Kamil Norwid), Rojsty (Tadeusz Konwicki), Skiz (Gabriela Zapolska), Trapezologjon (Józef Ignacy Kraszewski).

Odpowiedzi

Anafielas (Józef Ignacy Kraszewski) – litewskie: góra wieczności.
Bajbuza (Józef Ignacy Kraszewski) – herb szlachecki.
Bohiń (Tadeusz Konwicki) – jezioro i miejscowość na Białorusi.
Boleszczyce (Józef Ignacy Kraszewski) – drużyna przyboczna Bolesława Śmiałego.
Choucas (Zofia Nałkowska) – francuskie określenie kawki (ptaka).
Con amore (Krystyna Berwińska, TUTAJ) – włoskie „z zamiłowaniem”.
Dewajtis (Maria Rodziewiczówna) – stary dąb.
Heydenreich (Jarosław Iwaszkiewicz) - generał powstania styczniowego.
Kollokacja (Józef Korzeniowski) – 1. wieś szlachecka podzielona na części należące do różnych właścicieli albo wierzycieli, 2. dawniej: kolejność spłacania wierzycieli w sytuacji upadłości dłużnika.
Kunigas (Józef Ignacy Kraszewski) – litewskie: ksiądz.
Lubonie (Józef Ignacy Kraszewski) – nazwa rodu zamieszkałego w pobliżu Gniezna.
Mindowe (Juliusz Słowacki) – król Litwy - Mendog.
Mirtala (Eliza Orzeszkowa) – imię głównej bohaterki: młodej Żydówki, przybranej córki Menochima i narzeczonej jego przybranego syna – Jonatana.
Morituri (Józef Ignacy Kraszewski) – nawiązanie do pozdrowienia Cezara przez gladiatorów: „Ave, Caesar, morituri te salutant”.
Nietota (Tadeusz Miciński) - ludową nazwą wrońca widlastego – rośliny zaliczanej do widłakowatych.
Pałuba (Karol Irzykowski) – 1. niezgrabna lalka lub figurka, 2. osoba przypominająca kukłę.
Quidam (Cyprian Kamil Norwid) – łacińskie: jakiś, któryś, pewien.
Rojsty (Tadeusz Konwicki) – zbiorowisko roślinnych terenów podmokłych; miejsce podmokłe i bagniste. Potocznie: bagna litewskie.
Skiz (Gabriela Zapolska) - najwyższa karta atutowa w grze w taroka.
Trapezologjon (Józef Ignacy Kraszewski) – z greckiego: tραπεζα (trapeia) – stół, Δογιον (dogion) – wyrocznia.

Ps. Istnieją tytuły niejednoznaczne interpretacyjnie. Do takich należą m.in. „Ferdydurke” (Witold Gombrowicz) i „Zwolon” (Cyprian Kamil Norwid). O „Ferdydurke” zob. TUTAJ. „Zwolon” zaś – to imię bohatera dramatu, ale również (jak sądzi p. Basia, czego absolutnie nie można uznać za wiążące, ale… hipotetyczne), może stanowić nawiązanie do staropolskiego „zwolić” – wybrać. W takim znaczeniu archaizm występuje w „Bogurodzicy”. Może bohater Norwida to zatem „wybraniec”? Ten sens otwierałby dodatkowe, szerokie pole interpretacyjne. „Zwolon” byłby nie tylko imieniem, ale również metonimią „myśli”, „idei”, swoistej „dewizy”…