Książki (nie)zapomniane - Rzewna nuta, tęsknota i oczekiwanie.

Oby nam dane było najwięcej

Otwarte oczy i czułe serce (...)

Jest frasobliwa radość istnienia

Kto nie przeżywa świata nie zmienia

(A my jak dzieci)

Ładne, prawda? Dziś zaprezentujemy poetę, JONASZA KOFTĘ (1942-1988) i tomik PAMIĘTAJCIE O OGRODACH. Myślę, że kojarzymy piosenki z jego tekstami, bo również tym się zajmował. Samba na rozstanie, Kwiat jednej nocy, Jej portret śpiewali najlepsi wokaliści, a melodie tworzyli najsłynniejsi kompozytorzy, np. Jerzy Satanowski, Czesław Niemen, Jan Pietrzak, Jarosław Kukulski. W wierszach i piosenkach Kofty dominuje jakaś rzewna nuta, tęsknota, oczekiwanie... Czysty liryzm.

Gdy smutno, można przeczytać te słowa - by jeszcze bardziej się zasmucić ... i przeżyć katharsis, po którym znacznie śmielej da się mierzyć z życiem:

Wszystko co piękne musi boleć

Chociaż tak trudno to znieść (...)

Radości nie dla wszystkich starczy

Bólu wystarczy dla wszystkich

(Śpiew ocalenia)

Kiedy się kocha, wypada powiedzieć najdroższej osobie:

Zasłoń mi słońce - niech zgaśnie

Mnie w twoim cieniu najjaśniej

(Zatrzymaj mnie)

A po tragicznym rozstaniu, gdy sił brakuje, by ze wspomnień wyjmować ciernie, czyż nie przynosi ulgi taka myśl:

Róży cierniem serca skłute

Póki bolą

Jeszcze warto żyć

(Niepotrzebny nam ten smutek)

Gdy wreszcie nadchodzi chwila względnej równowagi, warto przemyśleć radę:

Kiedy serce śpi, daj odpocząć mu

Przecież czeka je nowy ból

(Kiedy serce śpi)

Liryka Kofty skupia się nie tylko na relacji ja - ty. To, co ogólnoludzkie, jakże trudne! Taka jest konstatacja w zakończeniu Epitafium dla Louisa Armstronga:

Nas na to (...) już nie stać

Być człowiekiem

I na tym poprzestać

I jeszcze wielki apel artysty, ale nade wszystko członka ludzkiej rodziny:

Gdy chcemy przetrwać

Musi boleć

To

Że jesteśmy ludźmi

(Volo)

Jonasz Kofta. Nie żył długo. Mógł żyć rozważniej. Nie chciał. Drobny, wątły, nic z Supermana. Schorowany. Słabiutki fizyczne, ale pełen wewnętrznego żaru. Takim go pamiętam. W 1988 roku poszedł na słoneczną stronę. By zaprzeczyć cieniowi, który nierzadko rozciągał się nad jego codziennością. By udowodnić, że zwyciężyła miłość - jeden z najważniejszych tematów tej twórczości. Może więc jako ostatnie słowo trzeba potraktować strofę, której wszystkim, nawet zawiedzionym i poranionym, kazał się nauczyć na pamięć:

Małe jasne - to jest piwo

Duże jasne - to jest słońce

Mała czarna - to jest kawa

Duża czarna - to jest noc

Noc odchodzi, słońce wschodzi

Chyba nam go nie ubyło

Mała miłość - to nic nie jest

Duża miłość - to jest miłość

(Słońce)

Kofta Jonasz, Pamiętajcie o ogrodach, wybór i oprac. Jadwiga Kofta, wstęp Ryszard Marek Groński, Warszawa, "Czytelnik", 1991. ISBN 83-07-02105-7. (Sygnatura: 134072).