Zaczęło się od studenckiego żartu. Obecnie już mamy nieoficjalne międzynarodowe „święto”. 14 grudnia przypada... Dzień Małpy. Tak, kto by pomyślał, że to zwierzę ma swój "dzień". A jednak...
Małpa jest obecna w tekstach kultury (wystarczy wspomnieć obraz Bruegla czy King Konga!), między innymi w literaturze. Przypomnijmy kilka utworów, w których się pojawia.
Małpa jest obecna w tekstach kultury (wystarczy wspomnieć obraz Bruegla czy King Konga!), między innymi w literaturze. Przypomnijmy kilka utworów, w których się pojawia.
Pierre Boulle, Planeta małp. Przerażająca antyutopia. Śliczną planetę Soror, bardzo podobną do Ziemi, zamieszkują odczłowieczone istoty, tylko zewnętrznie podobne do ludzi. Ale na naszym globie nie jest inaczej. Po powrocie ekspedycji z międzyplanetarnych wojaży okazuje się, że na lotnisku "pracują" goryle. Wariant teorii ewolucji. Rozwój doprowadził do degeneracji ludzi i zdominowania wszechświata przez małpy.
Frances Hodgson Burnett, Mała księżniczka. Jak zapewne pamiętamy, małpka pełni bardzo ważną rolę w skróceniu cierpień Sary Crewe. Zwierzątko co i rusz ucieka Ram Dassowi. Sara decyduje się je osobiście odnieść do sąsiadów pensji panny Minchin, a w rozmowie z nimi ujawnia swoje pochodzenie.
Frances Hodgson Burnett, Mała księżniczka. Jak zapewne pamiętamy, małpka pełni bardzo ważną rolę w skróceniu cierpień Sary Crewe. Zwierzątko co i rusz ucieka Ram Dassowi. Sara decyduje się je osobiście odnieść do sąsiadów pensji panny Minchin, a w rozmowie z nimi ujawnia swoje pochodzenie.
Edgar Rice Burroughs, Tarzan wśród małp. Klasyka literacka. Tarzan to syn brytyjskiej pary szlacheckiej, osadzonej przez zbuntowaną załogę na bezludnej wyspie. "Wychowany" - po szybkiej śmierci rodziców - przez małpy, stał się panem dżungli. Przeżywszy niezliczone przygody, wrócił wreszcie do Anglii.
Karol Darwin, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego; O wyrażaniu emocji u człowieka i zwierząt. To wprawdzie raczej traktaty naukowe, a nie literatura piękna. Nie szkodzi. Teorii, że "człowiek pochodzi od małpy" w tym zestawie nie mogło zabraknąć. A czy naprawdę pochodzi, to już inna sprawa...
Arkady Fiedler, Gorąca wieś Ambinanitelo; Jutro na Madagaskar; Madagaskar - okrutny czarodziej; Radosny ptak drongo; Wyspa kochających lemurów; Żarliwa wyspa Beniowskiego. Podróżnik musiał kochać tę wyspę, skoro napisał o niej sześć książek. Niemało miejsca poświęca w nich lemurom, uroczym małpiatkom z bujnymi ogonami. Pisałyśmy o nich TUTAJ.
Karol Darwin, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego; O wyrażaniu emocji u człowieka i zwierząt. To wprawdzie raczej traktaty naukowe, a nie literatura piękna. Nie szkodzi. Teorii, że "człowiek pochodzi od małpy" w tym zestawie nie mogło zabraknąć. A czy naprawdę pochodzi, to już inna sprawa...
Arkady Fiedler, Gorąca wieś Ambinanitelo; Jutro na Madagaskar; Madagaskar - okrutny czarodziej; Radosny ptak drongo; Wyspa kochających lemurów; Żarliwa wyspa Beniowskiego. Podróżnik musiał kochać tę wyspę, skoro napisał o niej sześć książek. Niemało miejsca poświęca w nich lemurom, uroczym małpiatkom z bujnymi ogonami. Pisałyśmy o nich TUTAJ.
 |
| źródło |
Aleksander Fredro, Małpa w kąpieli. Wierszyk, który nieodmiennie bawi.
Kornel Makuszyński, Awantury i wybryki małej małpki Fiki-Miki. Historyjka ślicznie zilustrowana przez Mariana Walentynowicza. Małpka w towarzystwie przyjaciela przemierza drogę z dalekiej Arabii do Polski, przeżywając sporo przygód.
Adolf Nowaczyński, Małpie Zwierciadło. Wybór pism satyrycznych.
Edgar Alan Poe, Zabójstwo przy Rue Morgue. Opowiadanie nazwane pierwszym utworem detektywistycznym. Tajemniczym mordercą dwóch kobiet okazuje się tu... orangutan.
Wisława Szymborska, Dwie małpy Bruegla. Słynny wiersz noblistki. Czytany w szkołach. Interpretowany przez nas, na tym blogu. Kto nie wierzy, niech zajrzy TUTAJ - do odpowiedzi nr 9. Może przyda się uczniom lub innym fanom poetki. Warto też przeczytać Tarsjusza - wiersz o kolejnym małpiątku.
Kornel Makuszyński, Awantury i wybryki małej małpki Fiki-Miki. Historyjka ślicznie zilustrowana przez Mariana Walentynowicza. Małpka w towarzystwie przyjaciela przemierza drogę z dalekiej Arabii do Polski, przeżywając sporo przygód.
Adolf Nowaczyński, Małpie Zwierciadło. Wybór pism satyrycznych.
Edgar Alan Poe, Zabójstwo przy Rue Morgue. Opowiadanie nazwane pierwszym utworem detektywistycznym. Tajemniczym mordercą dwóch kobiet okazuje się tu... orangutan.
Wisława Szymborska, Dwie małpy Bruegla. Słynny wiersz noblistki. Czytany w szkołach. Interpretowany przez nas, na tym blogu. Kto nie wierzy, niech zajrzy TUTAJ - do odpowiedzi nr 9. Może przyda się uczniom lub innym fanom poetki. Warto też przeczytać Tarsjusza - wiersz o kolejnym małpiątku.
Małpy pojawiają się w innych licznych utworach, np. w Kopalniach króla Salomona Ridera H. Haggarda, W pustyni i w puszczy Henryka Sienkiewicza, w wierszyku Ręce i nogi Jana Brzechwy.
Może jeszcze aneks. Kilka słów o małpie w przysłowiach i powiedzeniach. Najpierw łacińska sentencja: Simia simia est, etiamsi aurea gestet insignia. Niezbyt to miłe, ale prawdziwe. Ma polską wersję: Małpa zawsze będzie małpą, choćby i w jedwabiu. I jeszcze polskie: Kto lusterko małpom daje, sam się taką małpą staje; Polak jak małpa - co ujrzy, to chce mieć. Też niechlubne.
Może jeszcze aneks. Kilka słów o małpie w przysłowiach i powiedzeniach. Najpierw łacińska sentencja: Simia simia est, etiamsi aurea gestet insignia. Niezbyt to miłe, ale prawdziwe. Ma polską wersję: Małpa zawsze będzie małpą, choćby i w jedwabiu. I jeszcze polskie: Kto lusterko małpom daje, sam się taką małpą staje; Polak jak małpa - co ujrzy, to chce mieć. Też niechlubne.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz