Nigdy dosyć przypominania dawnych tematów pisemnych egzaminów dojrzałości z języka polskiego. Stanowią swoisty "klucz", no, może "kluczyk" do zrozumienia minionych czasów. W jakiś sposób je objaśniają. Niektóre przytoczone tematy mogłyby wystąpić na maturze ustnej. Niektóre przykłady - TUTAJ i TUTAJ. Dzisiaj kolejne.
1778-1789 (szkoły KEN)
Co użyteczniejsze dla kraju, czy aby wielu do rady obywatelów wchodziło, czy mało?
Jaka wielka jest zacność i jak wielkie pożytki wymowy tak w stanie świeckim, jak i duchownym.
Nie przystoi uskarżać się na przeciwności.
Niewczesne wojaże nie tylko wojażującemu i krajowi nie są pożyteczne, ale nawet bardzo szkodliwe.
O potrzebie przyzwyczajania się za młodu do pracy.
1965-1975
Adam Mickiewicz jako szermierz idei postępu i braterstwa.
Jaki bohater literacki jest potrzebny współczesnej młodzieży? Uzasadnij swój sąd.
Jakie cechy komunisty polskiego budzą uznanie czytelnika? Omów na podstawie poznanych bohaterów literatury Polski Ludowej.
Jakie wartości ideowe wykształcone przez romantyzm i pozytywizm znajdują w Polsce Ludowej swoje urzeczywistnienie?
Obraz i kryteria stosunków kapitalistycznych w podanych utworach naszej literatury okresu realizmu krytycznego i realizmu socjalistycznego.
Przedstaw ważniejsze dążenia pozytywistów i ich realizację w Polsce Ludowej.
Rozwiń i uzasadnij tezę: „Nie może być oczekiwań i pragnień bez pracy i działań” (Edward Gierek).
Uzasadnij, dlaczego we „wstępie” do Konstytucji umieszczono zdanie „Polska Ludowa nawiązuje do postępowych tradycji przeszłości”.
Wkład literatury współczesnej w walkę o socjalistyczną rzeczywistość w Polsce Ludowej.
Lata 90. XX wieku
Bezbronność, tchórzostwo, męstwo… Odwołując się do wybranych utworów, przedstaw swoje rozważania na temat postaw człowieka wobec zła otaczającego świata.
Fatum czy wolna wola? Twoje refleksje nad ludzkim losem po lekturze wybranych utworów różnych epok.
„Jak żyć – spytał mnie w liście ktoś, kogo ja zamierzałam zapytać o to samo” (W. Szymborska). Poszukiwania sposobu na życie udane w utworach różnych epok literackich.
Kreacjonizm czy dokumentaryzm? Która z artystycznych metod trafniej przedstawia świat? Prezentując swoją opinię, wykorzystaj znane Ci teksty.
2001 - 2021
"Człowiek (...) jest trochę zagubiony w moralnym labiryncie współczesnego świata" (Wiesław Myśliwski). Rozważania o uniwersalnych wartościach, które powinny tworzyć kodeks etyczny człowieka naszej epoki (odwołaj się do tekstów kultury i własnych doświadczeń).
Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu? Rozważ problem, odwołując się do fragmentu Lalki Bolesława Prusa, całego utworu oraz do wybranego tekstu kultury.
Czy prawda i dobro zapewniają człowiekowi szczęście? Jak na to pytanie odpowiadają pisarze różnych epok.
David H. Lawrence twierdził, ze cała wielka literatura opowiada o moralności. Odwołując się do wybranych utworów, potwierdź ten pogląd lub podejmij z nim polemikę.
Dyskusje i polemiki, a także waśnie i kłótnie - wskaż, jaka pełnią funkcję w utworach literackich różnych epok.
Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie tego utworu? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanych fragmentów Wesela, do całego dramatu Stanisława Wyspiańskiego oraz do wybranego tekstu kultury.
"Jest zawsze miejsce na nadzieję..." (Gustaw Herling-Grudziński). Zaprezentuj utwory literackie, w których odnalazłeś motyw nadziei i wiary w sens pokonywania trudności.
"Już dom widać / Dym / Na niebie pełznący cierpliwie / Z dłonią nad oczami" (Tadeusz Różewicz). Różne obrazy domu w wybranych tekstach kultury.
Miasto - przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu "Ziemi obiecanej" Władysława Stanisława Reymonta oraz do wybranych tekstów kultury.
"Należy uwierzyć, że w tym powszednim krzątaniu są też jakieś rzeczy wiekuiste, powszechne" (Maria Dąbrowska). Odwołując się do literatury i własnych doświadczeń, podziel się swymi przemyśleniami na temat znaczenia codzienności w życiu człowieka.
Odnosząc sie do wybranych utworów, rozważ myśl Władysława Tatarkiewicza: "Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną i męką dla tych, co są do niej zmuszeni".
Praca – pasja czy obowiązek? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi, planety ludzi Antoine'a de Saint-Exupéry'ego oraz do wybranych tekstów kultury.
Szaleni i rozważni - dwa sposoby kreowania bohatera w literaturze na przestrzeni dziejów.
Tęsknota – siła niszcząca czy budująca ludzkie życie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury.
Trud wierności sobie. Rozważania o postawach wybranych bohaterów literackich.
"... większą mi rozkoszą podróż niż przybycie" (Leopold Staff). Różne motywy wędrówki w tekstach kultury. Omów na wybranych przykładach i porównaj.
Współbrzmi, zachwyca, przeraża... Jaką rolę spełnia pejzaż w literaturze i sztuce. W swoich rozważaniach odwołaj się do wybranych przykładów.
Ps. Dawne tematy maturalne z matematyki i języków obcych - TUTAJ i TUTAJ.
Bibliografia
Teresa Bulska (i in.), Ćwiczenia i tematy maturalne... (sygn. 169927).
Matura. Język polski. Zeszyt czwarty. Informator dla nauczycieli i uczniów. Katowice 1998.
Halina Parnowska, Matura z języka polskiego w latach 1965-1975. Zagadnienia metodyczne i analiza tematów, Warszawa 1978 (sygn. 81380-1, cz XXI-4/65).
Netografia
Internet (strony www CKE i OKE).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz