"Jak długo, leniwcze, chcesz leżeć?"

„Na tapczanie siedzi leń,
Nic nie robi cały dzień.”
(Jan Brzechwa, Leń)

20 października przypadł Międzynarodowy Dzień Leniwca. To miłe zwierzątko, ale dziś  przypomnimy kilka (-u?) literackich leni(wców). Pojawiają się już w tekstach najdawniejszych - w bajkach Ezopa, do których później bezpośrednio nawiązywali Biernat z Lublina („Kto lecie proznuje, zimie poczuje”) i najsławniejszy bajkopisarz Zachodu - Jean de la Fontaine („La Cigale et la Fourmi”) - oraz w „Biblii”: „Jak długo, leniwcze, chcesz leżeć? A kiedyż ze snu powstaniesz?” (Prz 6, 6-11). Także w innych miejscach (np. Prz 6, 6-11; 26, 13-16; 12, 27; 19, 15; 24, 30-34; Syr 33, 38). Średniowiecze pozostawiło nam w spadku „Satyrę na leniwych chłopów”, a renesans – „Żywot człowieka poczciwego” (Kapitulum XVI. 8. Gospodarstwo jesienne domowe) Mikołaja Reja:

„Nuż też ćwikiełki w piec namiotawszy a dobrze przypiekszy, nadobnie ochędożyć, w talerzyki nakrajać, także w faseczkę ułożyć, chrzanikiem, co nadrobniej ukrążawszy, przetrząsać, bo będzie długo trwała, także koprem włoskim, troszkę przetłukszy, przetrzęsać, a octem pokrapiać, a solą też trochę przesalać (…). Albo też rydzyków nasolić, grzybków nasuszyć, a cóż to za praca? (…) Ale leniwemu niedbalcowi wszytko się trudno widzi.”

Najwięcej literackich leni sportretował chyba Ignacy Krasicki w „Bajkach i przypowieściach” („Daremna praca”, „Pszczoła i szerszeń”, „Woły krnąbrne”). Lenistwo było też przyczyną wielu nieszczęść Ślamazarki, uratowanej ostatecznie przez mądrą siostrę, w baśni "Sprytna księżniczka, czyli przygody Filutki" Charlesa Perraulta. I tak lenie wędrują przez karty książek aż po współczesność (np. „Dyzio Marzyciel” Juliana Tuwima, „Światło po południu” Józefa Czechowicza).

„Krewną” lenistwa, często jego konsekwencją, jest nuda, o której była mowa niedawno. Strzeżmy się więc lenistwa!

Ps. O wadach i słabościach ludzkich w tekstach kultury - TUTAJ. Zainteresowanych plastycznym ujęciem motywu odsyłamy do obejrzenia obrazu „Nuda” (L'ennui) Gastona de La Touche'a (1854-1913) - TUTAJ.