Ręce nie zawsze są czyste…

15 października przypadnie Światowy Dzień Mycia Rąk, ustanowiony przez ONZ w 2008 roku, a dotyczący upowszechniania tej czynności na świecie. Przypomniał nam się piękny wiersz „Ręce” Ewy Lipskiej. Dotyczy innych zagadnień, ale jest tak bardzo inspirujący interpretacyjnie, że warto go sobie przypomnieć i trochę przybliżyć. Przy okazji pytanie: czy potrafisz podać minimum trzy związki frazeologiczne z rzeczownikiem "ręka", które nie występują w tym wierszu? Rozwiązanie na końcu tekstu.

„Te
które podajemy
do dymisji
Te
które nam się podają
za ręce
Te
którymi mocno trzymamy się
za głowę
Wszystkie
które dają nam
wolną rękę
przy wyborze decyzji

Te
które wymykają się
z rąk

Ręce
na których zawsze można polegać
jak na poległych”
(z tomu: Ewa Lipska, Przechowalnia ciemności i inne wiersze, Warszawa 1994).

Dominantą w wierszu jest – jak łatwo dostrzec - wykorzystanie mnogości i wieloznaczności stałych związków frazeologicznych i posługiwanie się nimi w celu ukazania różnorodności ludzkich postaw. Prześledźmy znaczenie licznych związków frazeologicznych, które poetka przywołała (w kolejności ukazywania się ich w tekście):
„podawać rękę, ręce” – znaczy: pomóc;
„podać się do dymisji” – zrezygnować ze stanowiska;
„podawać się za kogoś” – udzielić (fałszywych) informacji na swój temat;
„trzymać się za głowę” – martwić się;
„dać (komuś) wolną rękę” – pozwolić (komuś) samodzielnie decydować o czymś;
„wymykać się z rąk” – tracić;
„polegać (na kimś)” – móc (na kogoś) zawsze liczyć; mieć (do kogoś) pełne zaufanie.

Ponadto mamy tu paronomazję: „polegać jak na poległych”, która może sugerować, iż absolutnie godni zaufania są jedynie zmarli; na człowieku żyjącym zawsze można się zawieść. Wszystkie przywołane związki frazeologiczne ukazują dwuznaczność etyczną ludzkich zachowań.

I jeszcze „ręka”. Związki frazeologiczne z tym rzeczownikiem, które nie występują w tekście, to np. „ręka rękę myje”, „umywać ręce”, „podawać z rąk do rąk”, „złota rączka”.