Dziś pierwszy dzień lata, zatem może
napiszemy o zimie? Nie? :) Ale tak się składa, że w natłoku różnych rocznic niemal
niepostrzeżenie - w połowie maja - minęła 85. rocznica śmierci FRIDTJŐFA NANSENA (1861-1930).
Fridtjőf Wedel-Jarlsberg Nansen był norweskim badaczem polarnym, oceanografem, wykładowcą
biologii na uniwersytecie w Oslo. Podjął wyprawę w kierunku Bieguna Północnego,
którego nie osiągnął, ale właśnie z niej opublikował dziennik. Zakończywszy
karierę podróżniczą, zajął się działalnością społeczną. Pomagał uchodźcom
politycznym z Rosji Radzieckiej i między innymi za to wielkie zaangażowanie
otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.
Jego biografia
zainspirowała Alinę i Czesława Centkiewiczów, którzy napisali wielokrotnie
wznawianą powieść biograficzną Fridtjőf co z ciebie wyrośnie? Opowieść o
Nansenie. Warto przeczytać. Lecz dziś pragniemy zachęcić do lektury jego
diariusza, zatytułowanego Do bieguna. Bo to fascynująca historia. Oprócz
fachowych notatek na temat temperatur, grubości lodu itp., czasem w ujęciu tabelarycznym,
znajdujemy w nim zapiski… niemal poetyckie, piękne uogólnienia o życiu,
konsekwencji w działaniu, odpowiedzialności. Przytoczymy kilka – dla zachęty:
Dziś żegna nas słońce - zacznie się noc polarna. Gdzie będziemy, kiedy pojawi się znowu gwiazda życia? Księżyc, by nas pocieszyć po stracie słońca, lśni niezwykłym blaskiem.
Jakże piękny jest śnieg - cichy, łagodzący swoją nieskalaną warstwą wszystkie ostre zarysy! Te płaszczyzny ruchomych lodów są jak życie bez miłości. Nic ich nie łagodzi.
Zawsze te same zmierzchy - ich piękno tak smutne i tak głęboko przejmujące!
Ależ ten surowy z pozoru (i wyglądu) mężczyzna
musiał być wrażliwy! A teraz deser – arcypiękny opis zorzy polarnej. Nikt nie
napisałby (i nie namalowałby!) tego zjawiska doskonalej!
Nie ma nic cudowniejszego niż noc polarna! To kraj marzeń! Ubarwiony tak delikatnie, jak można tylko sobie wyobrazić – nieziemska tonacja. W cudownej harmonii jedne tony przechodzą w drugie. Czyż całe piękno życia nie jest tak wspaniałe, subtelne i czyste jak ta noc?! Niebo to potężna kopuła, błękitna w zenicie, przechodząca ku horyzontowi w zieleń, w fiolet bzu, w fiolet fiołka. Na polach lodowych jawią się zimne cienie ciemnoniebieskiej barwy, tu i tam wysokie krawędzie lodów zapalają się czerwonym blaskiem, ostatnimi refleksami umierającego dnia. W górze lśnią gwiazdy, wieczny symbol pokoju. Na południu wstaje czerwona poświata, otoczona chmurami jasnego złota, płynącymi po błękicie. W tym samym czasie zorza północna rozpina swe zmienne draperie – srebrzyste, złote, zielone lub czerwone. Co chwila zmienia kształt: rozwija się, zwija, rozpada w usiane srebrem kręgi płomienistych promieni. Nagle gaśnie niczym jakieś nieziemskie zjawisko. Za chwilę ogniste języki płoną w zenicie, a na horyzoncie wstaje lśniąca smuga, która stapia się z księżycową poświatą. Godzinami mieni się ponad olbrzymią lodową pustynią to świetlne dziwo, a widzowi pozostaje wrażenie czegoś nieokreślonego, czegoś, co nie istnieje. Nie, nigdy nie uwierzę, by końcem tego świata miało być opuszczenie i nicość. Po co całe to piękno, jeśli żadna istota nie miałaby się nim rozkoszować?
I jeszcze:
Wokoło ciągną się pola lodowe, posrebrzone blaskiem księżyca, usiane wielkimi ciemnymi plamami - cieniami sterczących płyt lodowych, a hen, hen w dali jasna linia znaczy horyzont. Bardzo nisko na południu wyłania się czerwonawa światłość, wyżej żółta, potem zielona, rozpływająca się niepostrzeżenie w ogromnej błękitnej kopule. Nie dająca się opisać harmonia - jedynie muzyka mogłaby ją wyrazić. To więcej, niż wolno oczekiwać od życia: to zjawisko nie z tego świata, wizja przyszłego życia.
- Centkiewicz Alina, Centkiewicz Czesław, Fridtjőf co z ciebie wyrośnie? Opowieść o Nansenie, Warszawa, Nasza Księgarnia, 1962. (Sygnatura: BS 33384).
- Centkiewicz Alina, Centkiewicz Czesław, Fridtjőf co z ciebie wyrośnie? Opowieść o Nansenie, wyd. 9, Warszawa, Nasza Księgarnia, 1981. ISBN 83-10-08097-2. (Sygnatura: 95374).
- Centkiewicz Alina, Centkiewicz Czesław, Fridtjőf co z ciebie wyrośnie? Opowieść o Nansenie, wyd. 10, Warszawa, Nasza Księgarnia, 1987. ISBN 83-10-07928-1. (Sygnatury: 122150, 122194).
- Nansen Fridtjőf, Do bieguna, przeł. [z adaptowanego wyd. fr.] Joanna leszczyńska, Warszawa, „Iskry”, 1961. (Sygnatura: 32662).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz