poniedziałek, 27 września 2021

(Dobrych?) porad nigdy za wiele... Na marginesie Międzynarodowego Dnia Lekarza

1 października przypadnie Międzynarodowy Dzień Lekarza. Sporo było mowy o medykach w minionych miesiącach. Wiele mieli (dodatkowej) pracy. Ogłoszono nawet Rok Pracowników Ochrony Zdrowia. Z tej okazji podamy kilka zdrowotnych porad - najpierw z 1750. Kalendarza uniwersalnego. Nie wątpimy w wartość tych informacji, ale – mimo wszystko – proponujemy pewną ostrożność w ich dosłownym stosowaniu. Medycyna rozwinęła się znacząco od XVIII stulecia:).

Na duszność
Póki się nie zestarzeje, weź rumianku pachnącego, włóż w woreczek, uwarz z octem i ciepło na podeszwy u nóg przykładaj. Item [takoż]. Smarować piersi olejkiem migdałów gorzkich albo gryźć i połykać kołaczyki białe.

Lekarstwo na morowe powietrze
Jaskółcze ziele. Zachowuje to ziele ludzi od zarazy powietrznej. Weźmij tego ziela, ruty, czosnku i gorzałki, utłucz to wszystko społem na miazgę, wyciś z niego sok, dawaj tego soku każdego dnia łyżkę dobrą na czczo z rana, za czym z domu kto wynidzie.
Dzięgiel. Dawać tego korzenia trzeba ludziom, aby go trzymali w ustach i żeby go żuli; służy to tym, co jeszcze powietrza nie zachwycili rano na czczo; za czym z domu wychodzić mają, niech ten korzeń żują i trzymają w gębie. (…)

Lekarstwo na truciznę i jady wszelkie
Gdy kto zachwyci trucizny. Niech się zaraz napije masła roztopionego jak najwięcej, aż póki nie zwonituje jak najprędzej, albo mleka słodkiego, albo oliwy, a tego wszystkiego jak najwięcej i jak najprędzej być może, albo jakimkolwiek sposobem wonit niech poruszy, bo na tym zdrowie zawisło. 

Lekarstwo na kamień
Żurawie nóżki. Nazbierać tego ziela, warz go w winie albo też utrzej go na proszek, daj go wypić w trunku jakim, wyprowadza z pęcherza muł i piasek.

Teraz coś z 1794. Kalendarza gospodarskiego Zawadzkiego:
 

Na dziury w gardle
Weź garść pełną poziomkowego ziela, wygotuj aż do trzeciej części, miodem osłodź i płucz często.

I jeszcze z 1785. Kalendarza gospodarskiego Grőlla:

Sposób obycia się bez doktora
Pracuj miernie, mało głową; strzeż się gwałtownych namiętności; zachowuj mierność w jedzeniu i piciu; pij wiele wody, gdy się uczujesz być słabym, i zachowaj dietę; a do samej śmierci bez doktora się obejdziesz.

Źródło: Henryk Baczko, Henryk Hinz (wybór tekstów, wstęp i oprac.), Kalendarz półstuletni. 1750-1800, Warszawa 1975, s. 181-182, 224, 230 (sygnatury: 161650, cz XXIV-5/11).

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz