Rok obecny można nazwać Rokiem Światła. Jednym z jego Patronów jest przecież Ignacy Łukasiewicz, konstruktor lampy naftowej.
Światło jako opozycja ciemności jest u ludzkich prapoczątków. W Biblii, mitologiach, największych tekstach kultury. Tańczy w szybkach witraży średniowiecznych katedr. Migoce wśród kamieni współczesnych architektonicznych arcydzieł. Kochało je średniowiecze - bezmyślnie nazywane "ciemnym" - i nadało mu sporo nazw, w których opalizują semantyczne odcienie: „claritas, luciditas, fulgor, ignitas, refulgentia, splendor, lumen i lux” – „światło, jasność, blask, ale też wzrok, spojrzenie, pochodnia”, nawet... „okno”. Połyskiwało w dziełach renesansowych. Nie było obce pisarzom późniejszych epok, chociaż wydaje się, że niektórzy - na przykład twórcy romantyzmu - bardziej miłowali mrok. Nie wszyscy. Wystarczy przypomnieć "Promethidiona" ("Bo nie jest światło, by pod korcem stało") i "Za kulisami" („świetlisty dyjament”) Cypriana Kamila Norwida.
Światło lśni w poezji. Na przykład w "Renesansowym psałterzu" Karola Wojtyły, "Przebitym światłem" Kazimierza Wierzyńskiego, "Świetle wewnętrznym" Mariana Piechala, u Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (np. "Biała magia", "Kolęda", "Sur le pont d'Avignon"). Opalizuje w "wielobarwnej" twórczości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. We "Fioletowym gotyku" Mirona Białoszewskiego i licznych "katedralnych" wierszach Juliana Przybosia ("Widzenie katedry w Chartres"; "Przed Notre-Dame po latach"; "Notre-Dame III"; "Katedra jest biała"; "Widok z wieży Notre-Dame"; "Abstrakcja i gotyk"; "Katedra w Lozannie"; "Notre-Dame" - TUTAJ). Także w jego "Narzędziu ze światła".
Światło przenika prozę. "Całą jaskrawość" Edwarda Stachury (TUTAJ), "Światłość w sierpniu" Williama Faulknera, "Lato" Alberta Camusa (TUTAJ). Bohater opowiadań Agathy Christie, Mr Harley Quin, cały był - można powiedzieć - ze światła. A wszędzie, gdzie się pojawiał, zwiastował miłość... lub śmierć. A oto jeszcze kilka książek - ze „światłem” w tytule.
Paulo Coelho, Podręcznik wojownika światła (Manuel de Guerreiro da Luz). Wojownik to ten, który się nie poddaje. To ten, który walczy – także z własnymi słabościami. Może głównie z nimi. Proza poetycka? Króciutkie opowiadania? Parabole? Zbiorek zawierający sumę życiowych doświadczeń, przemyśleń, uogólnień (sygn. 175121).
Anthony Doerr, Światło, którego nie widać (All the Light We Cannot See). Saint-Malo. W okupowanym przez Niemców mieście krzyżują się życiowe drogi tutejszej dziewczynki i chłopca reprezentującego naród najeźdźców. Co wynika ze spotkania? (sygn. 177401).
Mieczysław Jastrun, Smuga światła. Wspomnienia pisarza – głównie z czasów krakowskiego dzieciństwa i młodości, wzbogacone nutą rozważań nad dojrzałością (sygn. 102396).
Aleksander Minkowski, Dolina Światła. Marcel – nastolatek mający problemy w rodzinie i przeżywający trudny okres w swoim życiu – trafia do sanatorium. W zamkniętej społeczności, wśród skonfliktowanych rówieśników, także zrazu nie znajduje spokoju. Do wewnętrznej równowagi powróci dopiero z czasem, gdy wewnętrznie dorośnie i pozna miłość…
Harry Mulisch, Czarne światło. Marjolein była dziewczyną Maurycego Akelei. Zmarła ponad 20 lat temu, a on nadal nie potrafi poradzić sobie z traumą po jej odejściu. Mężczyzna prowadzi ciche życie w ubogiej dzielnicy, pracując jako organista. Nastaje 20 sierpnia 1953 roku, dzień, który Świadkowie Jehowy oznaczyli na datę końca świata. Maurycy ma dziś imieniny i pragnie wreszcie wyjść ze swej samotni i zaprosić grupkę przyjaciół na przyjęcie… (sygn. 73098).
M.L. Stedman, Światło między oceanami (The Light Between Oceans). Tom Sherborne zostaje latarnikiem, poślubia Isabel i razem zamieszkują na malowniczej wyspie. Mija trochę czasu. Sielanka się kończy. Po dwukrotnej utracie dziecka kobieta popada w depresję. I oto zdarza się rzecz niezwykła: do brzegu przypływa łódka z ciałem martwego mężczyzny i żywym niemowlęciem. To jednak nie koniec problemów małżeństwa, ale ich początek… (sygn. 177296).
Światło to również latarnie morskie – ten motyw przedstawiłyśmy TUTAJ.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz