"Mierząc się z przeszkodą, człowiek poznaje siebie"

Kim chciałby w przyszłości zostać kilkulatek? Najczęstsze odpowiedzi brzmią: pilotem lub strażakiem. Był taki dorosły Chłopiec. Zawsze pragnął latać. I cel osiągnął. W swój ostatni lot udał się przedwcześnie, mając 44 lata. Zniknął w przestworzach 31 lipca 1944 roku. Wspominałyśmy go w rocznicę urodzin (TUTAJ). Nie zapomnimy o nim także w okrągłą rocznicę wielkiego odlotu.

Twórczość Antoine'a de Saint-Exupéry'ego oscyluje wokół kilku kluczowych słów:
•    domu (lub pałacu, zamku) - metonimii punktu wyjścia i celu dążeń, ładu, raju; także katedry (znaku transcendencji) i cytadeli (prawa moralnego - osi postępowania człowieka);
•    drzewa - symbolizującego trwanie, odradzanie się (wyjątkowo - w "Małym Księciu" - także zagrożenia);
•    pustyni - miejsca wewnętrznego wzrastania (rzadziej - niebezpieczeństwa);
•    studni (lub źródła) - znaku życia i wyższych wartości;
•    ziarna - synonimu wartości duchowych.

W szkole, do której uczęszczałam (pisze p. Basia), uczniowie - jako temat wypracowania - otrzymali cytat z de Saint-Exa: "Mierząc się z przeszkodą, człowiek poznaje siebie". Należało odnieść tę myśl do postaw lekturowych postaci. Może przypomnimy jeszcze inne niezapomniane fragmenty, głównie z niedokończonej "Twierdzy"? Czy staną się inspiracją do tematów kolejnych prac pisemnych, zdecydują poloniści.

Czas. Czyn. Działanie. Twórczość. Życie i śmierć

"Czas nie jest klepsydrą, która przesypuje piasek, lecz żniwiarzem, który wiąże snop."

"Człowiek ślepy idzie ku ogniowi, ponieważ odczuwa jego potrzebę. Kieruje nim już ogień. Jeżeli człowiek ślepy szuka ognia, to znaczy, że go już znalazł."

"Drzewo nie jest nasieniem, później pędem, później pniem giętkim, później martwą kłodą. Nie trzeba go tak dzielić, aby poznać jego istotę. Drzewo jest mocą, która powoli wznosi się ku niebu."

"Śmierć już nie istnieje, kiedy się ją spotyka."

"To, co jest łatwe, jest też jałowe, właśnie z tej przyczyny."

"Umarli i żywi łączą się jedni z drugimi i stanowią jedno rosnące drzewo."

"Zgoda na śmierć jest możliwa wówczas, gdy umierasz za coś. A więc z miłości."

Duchowość. Rozwój wewnętrzny. Wartości

"Diament ma wartość, kiedy go wydobywasz, kiedy go sprzedajesz, kiedy go ofiarowujesz, kiedy go tracisz, kiedy go odzyskujesz, kiedy zdobi czoło w dniu święta. Nie znam wartości zwykłego diamentu. Bowiem diament dnia powszedniego jest zwyczajnym kamieniem."

"Najważniejsze jest, by gdzieś istniało to, czym się żyło. I zwyczaje. I święta rodzinne. I dom pełen wspomnień. Najważniejsze jest, by żyć dla powrotu."

"Nie rozumiem, dlaczego oddzielać przymus od wolności. Im więcej wytyczę dróg, tym większą masz swobodę wyboru. A przecież każda droga jest przymusem, gdyż ogrodziłem ją z obu stron płotem. Ale co nazwiesz wolnością, jeżeli nie będzie dróg, między którymi możesz wybierać? Czy wolnością nazwiesz prawo błąkania się po pustkowiu? Ilekroć powstaje przymus jakiejś drogi, powiększa się wolność. Ale jak wolność nie jest swawolą, tak i ład nie jest brakiem wolności."

"Przestrzenią ducha, gdzie może on rozwinąć skrzydła, jest cisza."

Przyjaźń. Miłość. Wspólnota

"Im dajesz więcej, tym większym się stajesz. Ale potrzebny jest ktoś, aby przyjmować. Bowiem dawać to nie znaczy tracić."

"Być człowiekiem, to właśnie być odpowiedzialnym. (...) To czuć, kładąc swoją cegiełkę, że się bierze udział w budowie świata."

"Jesteśmy jedni dla drugich pielgrzymami, którzy różnymi drogami zdążają w trudzie na to samo spotkanie."

"Miłość jest przede wszystkim zasłuchaniem w ciszy. Kochać to rozpamiętywać."

"Nie zdradzę ci racji, dla których mnie kochasz. Nie ma ich. Racją miłości jest miłość."

"Trzeba zacząć od ofiary, aby powstała Miłość."

"Zamiast utwierdzać prawa Człowieka poprzez jednostkę, zaczęliśmy mówić o prawach Zbiorowości. Byliśmy świadkami, jak niepostrzeżenie zaczęła szerzyć się moralność Kolektywu, która pomija Człowieka."

Ps. „Pocztę na Południe” i „Pilota wojennego” de Saint Exa przedstawiłyśmy TUTAJ i TUTAJ.

Źródła cytatów
Antoine de Saint-Exupéry, Aforyzmy, wybrała i wstępem opatrzyła Anna Bukowska, Warszawa 1980. ISBN 8306003926 (sygn. 92935).
Antoine de Saint-Exupéry, Twierdza, przeł. Aleksandra Olędzka-Frybesowa, Warszawa 1985. ISBN 8321105599.