O czym śnią bohaterowie literaccy?

14 marca przypada Światowy Dzień Snu… Zajrzyjmy do literatury. Oniryczna atmosfera przenika utwory Brunona Schulza, Jorge Luisa Borgesa (np. „Koliste ruiny”, TUTAJ, „Księgę snów”), „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego (TUTAJ i TUTAJ), „Bramy raju” Jerzego Andrzejewskiego, „Sennik współczesny” Tadeusza Konwickiego, „A jak królem, a jak katem będziesz” Tadeusza Nowaka, poezję Bolesława Leśmiana (np. „Szmer wioseł”), Józefa Czechowicza (np. „Sen”)…

A o czym śnią bohaterowie literaccy, czego odzwierciedleniem są ich sny? Śnią… o jedzeniu, np. "Kotek" Juliana Tuwima:

„Wzdycha kotek: o!
- Co ci, kotku, co?
- Śniła mi się wielka rzeka,
Wielka rzeka, pełna mleka
Aż po samo dno.”

To zdecydowanie najmilszy literacki sen. Kogo zainteresuje jego łacińskie tłumaczenie, znajdzie je TUTAJ… O królewiczu niosącym uwolnienie od czaru (zapewne), np. "Śpiąca Królewna"… O sławie i realizacji dążeń, np. "Sny o potędze" Leopolda Staffa… O uznaniu, podziwie, z jednoczesną obawą przed popadnięciem w niełaskę, np. sen Senatora z „Dziadów części III” Adama Mickiewicza (TUTAJ i TUTAJ)…

Czym jeszcze bywa sen w literaturze?

… Czasem ingerencji Boga w ludzkie życie, np. stworzenie Ewy (Rdz 2,21), drabina Jakuba (Rdz 28,10-15), rozwianie wątpliwości Józefa (Mt 1,19-21).
… Darem Boga, np. wytłumaczenie snu Nabuchodonozora przez Daniela (Dn 2,45-46).
… Zaniechaniem działania, czuwania, np. Apostołowie w Ogrójcu (Mk 14,37-40 i in.).
… Konsolacją, np. „Ten XIX” abo Sen” Jana Kochanowskiego.
… Profetyczną wizją, np. Konrad z „Dziadów części III”.
… Symbolicznym wyrzutem sumienia, np. koszmary Raskolnikowa i Swidrygajłowa w „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego.
… Emanacją skrywanych lęków, ale też pragnień i podświadomych oczekiwań, np. sen Izabeli z „Lalki” Bolesława Prusa.
… Grą podświadomości i nieświadomości, np. „Sny Marii Dunin (Palimpsest)”, wchodzące w skład „Pałuby” Karola Irzykowskiego.
… Motywem powiązanym z erotyzmem, np. „Sen nocy letniej” Williama Szekspira, „Sen” Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
… Symbolem ofiary koniecznej, np. sen niewinnej Ewy z „Dziadów części III”.
… Dopełnieniem rzeczywistości widzialnej, np. "Dwa teatry" Jerzego Szaniawskiego.
… Krainą spełnionych marzeń i uczynienia niemożliwego możliwym, np. „Pochwała snów” Wisławy Szymborskiej.
… Metaforą życia (np. “Życie snem” Pedra Calderona de la Barca, „Żywot sen i cień” Zbigniewa Morsztyna) i śmierci (np. mitologiczni bracia - Hypnos i Tanatos)…

O filmowym śnie – TUTAJ.