piątek, 21 października 2016

Przed premierą, czyli powrót Harry’ego

W ostatnim dniu lipca trafiła do brytyjskich księgarń. W Polsce jej premierę wyznaczono na 22 października. Nowa książka o Harrym Potterze, czyli Harry Potter i Przeklęte Dziecko, już pobiła jeden rekord: jest najczęściej zamawianą w przedsprzedaży książką w historii. O dotychczas wydanych częściach pisano sporo. W kartotece zagadnieniowej online mamy około 60 opisów bibliograficznych. Znaczna część, to materiały dla nauczycieli: scenariusze lekcji, inne rozwiązania metodyczne, konkursy. Zapraszamy do korzystania. Poniżej zaprezentujemy kilka pozycji niebędących opracowaniami metodycznymi, ale mogących wesprzeć wiedzę nauczycieli i miłośników cyklu. Przedstawiamy różne spojrzenia - od w pełni aprobujących po (częściowo) krytyczne. Przy każdym opisie podajemy (na początku) najkrótsze streszczenie, poniżej – cytat z tekstu.

Dunin-Borkowski Jacek, Harry Potter a magia, „Więź" 2002, nr 3, s. 137-140

Polemika z krytykami i wychowawcami uważającymi magię w książkach Rowling za niebezpieczną lub wręcz szkodliwą dla młodego odbiorcy. Niektóre tezy artykułu są... bardzo oryginalne. Zresztą, przeczytajmy całość! Tutaj - tylko próbka:

Rola czarów w "Harrym Potterze" jest podobna do roli techniki w "Tytusie, Romku i A'Tomku". Nikt zdrowy na umyśle nie sądzi chyba, że Papcio Chmiel wmawia młodym czytelnikom, iż można łatwo przerobić wannę lub żelazko na pojazd latający, ani że czytelnicy w coś takiego wierzą. Niektórzy przestrzegają przed Harrym jako inicjacją w magię. Sami jednak przyznają, że sposób uprawiania potterowskich czarów nie ma nic wspólnego z magią prawdziwą. Zaklęcia są najczęściej żartobliwymi zbitkami słów łacińskich, imiona i nazwiska po wielekroć okazują się szaradami, wskazującymi na językową erudycję autorki, nie zaś na wiedzę okultystyczną (sam znalazłem zbitki z angielskiego, łaciny, francuskiego, a sądzę, że jest ich więcej). (...) A co jest zaletą historii o Harrym Potterze? (...) Harry to anty-Barbie. Przecież właśnie śliczna laleczka Barbie jest niemoralna i zdecydowanie szkodliwa. Na ulicach i w szkołach, a bodaj i w przedszkolach widać małe dziewczynki poubierane jak kobiety lekkich obyczajów. To jest pokłosie Barbie i prasy tzw. młodzieżowej.

Górski Michał, Podwójna pieczęć Miłości, „Communio" 2009, nr 3, s. 134-147

Analiza świata przedstawionego cyklu i jego wewnętrznych podziałów. Charakterystyka postaci głównego bohatera i innych czarodziejów, magicznych stworzeń, przedmiotów i miejsc. Omówienie każdej z książek (wówczas siedmioczęściowego) cyklu.

Zaskakująco stwierdzić trzeba, że sednem powieści J.K. Rowling jest miłość. Choć nie jest ona widoczna na pierwszy rzut oka, jednakowoż została opatrzona dwoma pieczęciami: na początku i na końcu. A może lepiej byłoby stwierdzić, że została zamknięta w klamrach? (…) Kluczem do otwarcia pieczęci są dialogi głównego bohatera z charyzmatycznym dyrektorem Albusem Dumbledorem. Harry nie mógł pojąć, jak to się stało, że ugodzony śmiertelnym zaklęciem nie umarł, lecz złowroga siła odbiła się od niego pozostawiając mu tylko bliznę na czole. (…) To miłość jego matki aż po śmierć sprawiła, że nadal żyje.

Jedliczko-Malik Marta, Harry Potter i pytania Antygony, „Polonistyka" 2004, nr 2, s. 24-28

Omówienie zastrzeżeń rodziców i wychowawców dotyczących książki: eksponowania (i nauczania) magii, a także „apoteozy” buntu przeciw opiekunom. Sugestia sposobów omawiania tych zagadnień podczas lekcji.

Książki te wymagają gruntownego, aksjologicznego odczytania, wychodzącego poza stereotypowe sposoby lektury. Niepokojącym wychowawczo jest brak rozróżnienia między dobrem a złem. Pozory są takie, że mamy do czynienia z utworem dydaktycznym. Powieścią o wyzwalaniu się spod ciężaru ograniczeń, ze spętania konwencjami (…). O dydaktyzmie powieści świadczy i miejsce akcji (szkoła), i środowisko bohaterów (uczniowie, nauczyciele). Książka jednak nie mówi nam do końca, co jest dobrem, a co złem. Powoduje to pewne zamieszanie, które prowadzić może młodego czytelnika do błędnych konstatacji, że czyniąc zło, można czynić dobro.

Just Monika, Harry Potter jako medialny wzorzec kształtowania dziecięcych postaw wobec siebie i świata, w: Limont Wiesława, Nielek-Zawadzka Kamilla (red.), Dylematy edukacji artystycznej, t. 2, Edukacja artystyczna a potencjał twórczy człowieka, Kraków 2006, s. 440-456 (sygnatura: cz XXI-9/75)

Wyniki badań przeprowadzonych w roku szkolnym 2002/2003 w klasie 3 szkoły podstawowej, mających na celu poznanie opinii uczniów na temat Harry’ego jako bohatera pozytywnego.

[Dzieci] Młodsze utożsamiają się z głównym bohaterem, starsze zaś znajdują tylko niektóre cechy godne naśladownictwa. Postać Harrego miała na dzieci bezpośredni wpływ i duże znaczenie osobiste. Na nią skierowały swoją uwagę. Mały czarodziej był podziwiany za:
- chłopcy: mądrość, dobroć, uczynność, odwagę, zaradność, spryt, sprawiedliwość, wysoką pozycję społeczną (blizna na czole, pochodzenie „z czystej krwi”);
- dziewczynki: dobroć, delikatność uczuć, dociekliwość, odwagę, uczciwość, niezwykłość, mądrość, życzliwość, opiekuńczość.


Kołodyński Andrzej, Harry Potter jeszcze dorasta, "Kino" 2009, nr 12, s. 20-21

Wyjątkowość filmów o Harrym w dziejach kina, polegająca na zatrudnianiu wciąż tych samych aktorów.

Czym wyjaśnić fenomen powodzenia? Przecież to tylko anachroniczna – jak twierdzą przeciwnicy – baśń o czarodziejach. A jednak czytana i oglądana. Zagadka dla socjologów kultury.

Kostecka Weronika, Skowera Maciej (red.), Harry Potter. Fenomen społeczny, zjawisko literackie, ikona popkultury, Warszawa 2014. ISBN 978-83-64203-06-0 (sygnatury: 173692, cz IB V-4/147 b)

14 rozpraw. Harry Potter w polskiej prasie i dyskursie naukowym. Także zagadnienia magii, kobiecości, seksualności, bestiariuszy oraz wybranych postaci cyklu.

W realiach XXI w. (…) globalizacja, kojarzona przede wszystkim ze zjawiskami gospodarczymi i społecznymi, ale też kulturowymi, przejawia się także (..) w doświadczeniach lekturowych młodego pokolenia. Sam “Harry Potter”, jako literacka mieszanka rozmaitych popkulturowych motywów i nawiązań, jest w jakimś sensie “produktem” globalizacji; za taki “produkt” należy bez wątpienia uznać popularność cyklu i związane z nią zjawiska. (Ze Wstępu).

Morgado Maria Margarida, Magia Harry Pottera, tł. Lucjan Balter, „Communio" 2009, nr 3, s. 118-133

Wieloznaczność “magii”: “magia” fenomenu popularności książki, “magia słowa pisanego w królestwie obrazu”, “magia bohaterów”.

Chociaż jesteśmy wytworami ery technologicznej i racjonalnej, nie potrafimy mimo wszystko przestać interesować się funkcjonowaniem magii, względnie pytaniem: dlaczego tak bardzo popularne są książki oraz samo tworzenie świata fantastycznego i magicznego, dzięki czemu fikcja zyskuje sobie status zjawisk magicznych?  

Paczoska Ewa, Za co (nie) lubimy Harry'ego Pottera?, w: Papuzińska Joanna, Leszczyński Grzegorz (red.), Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia, Warszawa 2002, s. 175-185 (sygnatury: 159046, 165900, cz LVI-4/1 c)

Książki Rowling na tle anglosaskiej tradycji baśniowego i fantastycznego pisarstwa dla dzieci: Carrolla, Tolkiena, Lewisa, Le Guin, Dahla. Do szukania analogii zachęcać ma sama pisarka. Nazwisko jej bohatera może kojarzyć się z Beatrix Potter, popularną autorką i ilustratorką książek dla dzieci….

Rowling wykorzystuje znane scenariusze i konwencje literatury, (…) przede wszystkim motyw dziecka – „brzydkiego kaczątka”, które okazuje się potężnym czarodziejem. Krytycy łączą też powieści o przygodach Harry’ego z konwencją bildungsroman, powieści rozwojowej. (…) Schemat powieści inicjacyjnej (…) zostaje tu jeszcze dopełniony innymi modnymi konwencjami, takimi jak: fantasy, proza psychologiczna, thriller, horror. I właśnie ta gra z tradycją literatury dla dzieci i tym, co jest dziś „na topie” (…) wydaje się być jednym ze źródeł fenomenu popularności książek Rowling.

Rak Isabelle, Harry Potter. Kiedy magia zachęca do refleksji, tł. Maria Żerańska, „Communio" 2009, nr 3, s. 101-117

Podstawowe pytania i zagadnienia cyklu: postaci (nieobecnego) ojca (i ich kompensacje), rzeczywistość Zła i jej przezwyciężanie, oblicza Zła, wola mocy, cierpienie i ofiara, śmierć i „zabójcza nieśmiertelność”.

A gdyby tak uwielbienie dla „Harry Pottera” wywodziło się stąd, że podkreśla on pewne tematy „nieobecne” w naszych współczesnych społeczeństwach: temat ojca, zła, śmierci? (…) Otóż dzięki magii, której niezwykłość pozwala obejść liczne cenzury, owe fundamentalne rzeczywistości ludzkiego życia podejmowane są w sposób mocny i stały w całym tym dziele.


Źródło

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz