Ponieważ ćwiczeń nigdy za dużo, dziś kolejne, nieco trudniejsze.
Pytania.
Ćwiczenie 1.
Nawiązując do rzeźby Apollo i Dafne Giovanniego Lorenza Berniniego (1598-1680) oraz wybranego przez siebie utworu literackiego, przedstaw charakterystyczne cechy stylu barokowego.
Pytania.
Ćwiczenie 1.
Nawiązując do rzeźby Apollo i Dafne Giovanniego Lorenza Berniniego (1598-1680) oraz wybranego przez siebie utworu literackiego, przedstaw charakterystyczne cechy stylu barokowego.
 |
| źródło |
Ćwiczenie 2.
A gdyby temat brzmiał tak: Realizm czy deformacja? Który sposób przedstawienia rzeczywistości pełniej odzwierciedla złożoność współczesnego świata? Przedstaw swoją opinię odwołując się do różnych tekstów kultury XX wieku. Co byśmy powiedzieli (napisali)?
Ćwiczenie 3.
Oto kilka cytatów pochodzących z lektur z gwiazdką. Z jakich? Należy podać autora, tytuł i okres literacki, w którym utwór powstał.
1/ Każdy ptak w górze i każdy człowiek na ziemi wyobraża sobie, że idzie tam, dokąd chce. I dopiero ktoś stojący z boku widzi, że wszystkich razem pcha naprzód jakiś fatalny prąd, mocniejszy od ich przewidywań i pragnień.
2/ Wszyscy odeszli: widze i aktory.
Na placu pustym, samotnym zostało
Dwadzieścia trupów
3/ We wtorek zbudziłem się o tej porze bezdusznej i nikłej, kiedy właściwie noc się już skończyła, a świt nie zdążył jeszcze zacząć się na dobre.
4/ Więc tobie, wielka, święta przeszłości, i tobie, krwi ofiarna, niech będzie chwała i cześć po wszystkie czasy!
4/ Bo naród bywa na takiej katuszy,
Że kiedy zwróci wzrok ku jego męce,
Nawet Odwaga załamuje ręce.
5/ Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.
6/ Pełno nas, a jakoby nikogo nie było
7/ Bo do rycerskiego dzieła
Matka w łonie mnie poczęła
8/ Maski trzepotały czerwonymi powiekami, kolorowe wargi szeptały coś bezgłośnie i wiedziałem, że przyjdzie chwila, kiedy napięcie tajemnicy dojdzie do zenitu i wtedy wezbrane niebo kurtyny pęknie naprawdę, uniesie się i ukaże rzeczy niesłychane i olśniewające.
A gdyby temat brzmiał tak: Realizm czy deformacja? Który sposób przedstawienia rzeczywistości pełniej odzwierciedla złożoność współczesnego świata? Przedstaw swoją opinię odwołując się do różnych tekstów kultury XX wieku. Co byśmy powiedzieli (napisali)?
Ćwiczenie 3.
Oto kilka cytatów pochodzących z lektur z gwiazdką. Z jakich? Należy podać autora, tytuł i okres literacki, w którym utwór powstał.
1/ Każdy ptak w górze i każdy człowiek na ziemi wyobraża sobie, że idzie tam, dokąd chce. I dopiero ktoś stojący z boku widzi, że wszystkich razem pcha naprzód jakiś fatalny prąd, mocniejszy od ich przewidywań i pragnień.
2/ Wszyscy odeszli: widze i aktory.
Na placu pustym, samotnym zostało
Dwadzieścia trupów
3/ We wtorek zbudziłem się o tej porze bezdusznej i nikłej, kiedy właściwie noc się już skończyła, a świt nie zdążył jeszcze zacząć się na dobre.
4/ Więc tobie, wielka, święta przeszłości, i tobie, krwi ofiarna, niech będzie chwała i cześć po wszystkie czasy!
4/ Bo naród bywa na takiej katuszy,
Że kiedy zwróci wzrok ku jego męce,
Nawet Odwaga załamuje ręce.
5/ Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.
6/ Pełno nas, a jakoby nikogo nie było
7/ Bo do rycerskiego dzieła
Matka w łonie mnie poczęła
8/ Maski trzepotały czerwonymi powiekami, kolorowe wargi szeptały coś bezgłośnie i wiedziałem, że przyjdzie chwila, kiedy napięcie tajemnicy dojdzie do zenitu i wtedy wezbrane niebo kurtyny pęknie naprawdę, uniesie się i ukaże rzeczy niesłychane i olśniewające.
 |
| źródło |
Ćwiczenie 4.
Pamiętajmy, że może również paść pytanie o funkcję motta w utworze. Przypomnijmy sobie (niełatwą) odmianę tego wyrazu oraz zastanówmy się nad sensem mott w utworach, które znamy. A z których tekstów pochodzą poniższe?
1/ Są dziwy w niebie i na ziemi, o którym ani śniło się waszym filozofom (Shakespeare).
2/ Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy; tu trwał martwy za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie niezwykli. Ten oto zapomniany zakątek zamierzam tutaj opisać (Dostojewski, Zapiski z martwego domu).
3/ Zdaje mi się, że widzę... gdzie?
Przed oczyma duszy mojej (Shakespeare).
4/ Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje (Daniel Defoe).
Pamiętajmy, że może również paść pytanie o funkcję motta w utworze. Przypomnijmy sobie (niełatwą) odmianę tego wyrazu oraz zastanówmy się nad sensem mott w utworach, które znamy. A z których tekstów pochodzą poniższe?
1/ Są dziwy w niebie i na ziemi, o którym ani śniło się waszym filozofom (Shakespeare).
2/ Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny; tu panowały inne, odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy; tu trwał martwy za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie niezwykli. Ten oto zapomniany zakątek zamierzam tutaj opisać (Dostojewski, Zapiski z martwego domu).
3/ Zdaje mi się, że widzę... gdzie?
Przed oczyma duszy mojej (Shakespeare).
4/ Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje (Daniel Defoe).
Uwaga! Nie zapominajmy również o literackich dedykacjach, bo o nie też może nas ktoś zapytać!
Ćwiczenie 5.
Wymień po kilka motywów, które są obecne w utworach: 1/ Treny (Jana Kochanowskiego), 2/ Dziadów część II (Adama Mickiewicza), 3/ Dziadów część III, 4/ Wesele (Stanisława Wyspiańskiego), 5/ Ferdydurke (Witolda Gombrowicza).
Odpowiedzi.
 |
| źródło |
Ćwiczenie 1.
Rzeźba Berniniego nawiązuje do mitologicznej sytuacji, w której nimfa Dafne – uciekając przed Apollinem – zamienia się w krzew laurowy. Rzeźba reprezentuje wszystkie podstawowe cechy stylu barokowego: dynamizm ujęcia (postaci są w biegu), niezwykłość, a niejednokrotnie - sztuczność pozy (postaci znajdują się w pozycji dość nienaturalnej) i ekspresję gestu, która wyraża skrajnie odmienne, kontrastujące ze sobą stany emocjonalne postaci. Z twarzy boga emanuje szczęście, a z twarzy nimfy – przerażenie. Dążenie do niezwykłości przedstawienia widzimy także w literaturze epoki, np. w twórczości Jana Andrzeja Morsztyna, przedstawiciela nurtu dworskiego. W sonecie Do trupa, w wyszukanej, bardzo kunsztownej formie (bogactwo środków stylistycznych) przedstawia dość błahe treści. Sonet - zbudowany na zasadzie konceptu - ma zaszokować odbiorcę. Już sam apostroficzny tytuł wywiera takie wrażenie. W samym tekście podmiot zestawia podobieństwa (obaj są "zabici strzałą" i pozbawieni wolności) i różnice między zakochanym a zmarłym (jeden "kwili", drugi milczy; jeden płonie, drugi jest zimny "jak lód"). Interpretując tekst, należy wspomnieć o kunsztowności stylistyki (analogia do podobnej stylistyki dzieł sztuki tego okresu), tzn. o licznych środkach, które odnajdujemy w tekście - apostrofie, anaforze, inwersjach i epitetach, wyszukanych metaforach i metonimiach (np. "ja mam płomień skryty"), peryfrazie (w końcowej części tekstu) oraz niecodziennych wyrazach (np. "śrzeżoga" = "upał").
Ćwiczenie 2.
Przypomnijmy sobie kilka utworów literackich powstałych w XX w. Najłatwiej rozpoznajemy konwencję realistyczną (np. Granica Zofii Nałkowskiej), czasem zawierającą elementy naturalizmu (np. sceny z Baku w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego, niektóre teksty dotyczące okresu wojny i okupacji). Bywają utwory łączące kilka różnych konwencji (np. impresjonistyczne opisy przyrody w Chłopach Władysława St. Reymonta, rozdział Przyjdź! w Ludziach bezdomnych Żeromskiego, symbolizm w rozdziale Rozdarta sosna z tej powieści). Nas jednak interesuje dominanta. Oto kilka tekstów napisanych w innych konwencjach: metaforycznej, parabolicznej (np. Proces Franza Kafki, Dżuma Alberta Camusa), onirycznej (Sklepy cynamonowe Brunona Schulza) lub groteskowej (Ferdydurke Witolda Gombrowicza, Tango Sławomira Mrożka, Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa). Można też wspomnieć o konwencji baśniowej czy fantastycznej (fantasy, science fiction). Gdyby wymieniony temat się pojawił, trzeba wybrać kilka utworów (nie za dużo!) i zastanowić się, który pełniej pokazuje złożoność świata, np. czy robi to narrator wszechwiedzący z powieści realistycznej, czy ten, który przyznaje się do niewiedzy? Skąd biorą się tendencje do "deformowania" rzeczywistości? Czy same w sobie są jakąś prawdą o niej (np. taką, że nie sposób poznać całej prawdy)?
Rzeźba Berniniego nawiązuje do mitologicznej sytuacji, w której nimfa Dafne – uciekając przed Apollinem – zamienia się w krzew laurowy. Rzeźba reprezentuje wszystkie podstawowe cechy stylu barokowego: dynamizm ujęcia (postaci są w biegu), niezwykłość, a niejednokrotnie - sztuczność pozy (postaci znajdują się w pozycji dość nienaturalnej) i ekspresję gestu, która wyraża skrajnie odmienne, kontrastujące ze sobą stany emocjonalne postaci. Z twarzy boga emanuje szczęście, a z twarzy nimfy – przerażenie. Dążenie do niezwykłości przedstawienia widzimy także w literaturze epoki, np. w twórczości Jana Andrzeja Morsztyna, przedstawiciela nurtu dworskiego. W sonecie Do trupa, w wyszukanej, bardzo kunsztownej formie (bogactwo środków stylistycznych) przedstawia dość błahe treści. Sonet - zbudowany na zasadzie konceptu - ma zaszokować odbiorcę. Już sam apostroficzny tytuł wywiera takie wrażenie. W samym tekście podmiot zestawia podobieństwa (obaj są "zabici strzałą" i pozbawieni wolności) i różnice między zakochanym a zmarłym (jeden "kwili", drugi milczy; jeden płonie, drugi jest zimny "jak lód"). Interpretując tekst, należy wspomnieć o kunsztowności stylistyki (analogia do podobnej stylistyki dzieł sztuki tego okresu), tzn. o licznych środkach, które odnajdujemy w tekście - apostrofie, anaforze, inwersjach i epitetach, wyszukanych metaforach i metonimiach (np. "ja mam płomień skryty"), peryfrazie (w końcowej części tekstu) oraz niecodziennych wyrazach (np. "śrzeżoga" = "upał").
Ćwiczenie 2.
Przypomnijmy sobie kilka utworów literackich powstałych w XX w. Najłatwiej rozpoznajemy konwencję realistyczną (np. Granica Zofii Nałkowskiej), czasem zawierającą elementy naturalizmu (np. sceny z Baku w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego, niektóre teksty dotyczące okresu wojny i okupacji). Bywają utwory łączące kilka różnych konwencji (np. impresjonistyczne opisy przyrody w Chłopach Władysława St. Reymonta, rozdział Przyjdź! w Ludziach bezdomnych Żeromskiego, symbolizm w rozdziale Rozdarta sosna z tej powieści). Nas jednak interesuje dominanta. Oto kilka tekstów napisanych w innych konwencjach: metaforycznej, parabolicznej (np. Proces Franza Kafki, Dżuma Alberta Camusa), onirycznej (Sklepy cynamonowe Brunona Schulza) lub groteskowej (Ferdydurke Witolda Gombrowicza, Tango Sławomira Mrożka, Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa). Można też wspomnieć o konwencji baśniowej czy fantastycznej (fantasy, science fiction). Gdyby wymieniony temat się pojawił, trzeba wybrać kilka utworów (nie za dużo!) i zastanowić się, który pełniej pokazuje złożoność świata, np. czy robi to narrator wszechwiedzący z powieści realistycznej, czy ten, który przyznaje się do niewiedzy? Skąd biorą się tendencje do "deformowania" rzeczywistości? Czy same w sobie są jakąś prawdą o niej (np. taką, że nie sposób poznać całej prawdy)?
 |
| źródło |
Ćwiczenie 3.
1/ Bolesław Prus, Lalka [t. 1, rozdz. 8, Medytacje], pozytywizm. 2/ Adam Mickiewicz, Dziadów część III [Ustęp, Przegląd wojska], romantyzm. 3/ Witold Gombrowicz, Ferdydurke [początek utworu], dwudziestolecie międzywojenne. 4/ Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, pozytywizm. 5/ Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz [Epilog], romantyzm. 5/ Ignacy Krasicki, Jagnię i wilcy (z tomu Bajki i przypowieści), oświecenie. 6/ Jan Kochanowski, Treny (Tren VIII), renesans = odrodzenie. 7/ Aleksander Fredro, Zemsta [słowa Papkina w rozmowie z Cześnikiem, Akt 1, sc. 2], romantyzm. 8/ Bruno Schulz, Sklepy cynamonowe [opowiadanie tytułowe], dwudziestolecie międzywojenne.
Ćwiczenie 4.
1/ Adam Mickiewicz, Dziadów część II. 2/ Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat. 3/ Adam Mickiewicz, Romantyczność. 4/ Albert Camus, Dżuma.
Ćwiczenie 5.
1/ Treny - np. Bóg, cierpienie, dziecko, kryzys światopoglądowy, mitologia [ojciec szuka zmarłej również w świecie mitycznym], ojciec, rodzina, śmierć.
2/ Dziadów część II - np. duchy, krzywda społeczna [Widmo Złego Pana], obyczaje, sprawiedliwość, wieś, wina i kara.
3/ Dziadów część III - np. Anioł, Bóg, bunt, cierpienie, diabeł, duchowieństwo, inteligencja (grupa społeczna), kobieta (np. "anielska" Ewa, damy salonowe), koło (motyw Iksjona), kosmopolityzm [salon warszawski], lot, matka [bolesna, Pani Rollison], Matka Boska [opowiadanie Kaprala, imię Maryi], marzyciele i idealiści, mitologia grecka [prometeizm], młodzież, obłęd, opętanie (i egzorcyzmy), patriotyzm, poeta, pokora [ks. Piotra], pokusa [Wielka Improwizacja], poświęcenie, powstania narodowe, pycha [Konrada], samotność, sen [Konrada, Ewy, Nowosilcowa], taniec [bal u Senatora], zemsta.
4/ Wesele - np. inteligencja [Radczyni, Gospodarz, Dziennikarz, Pan Młody, Poeta], koło [chocholi taniec], krzywda społeczna, patriotyzm, poeta, powstania narodowe, rycerz, sen, ślub i wesele, taniec, wieś, zemsta [Jakub Szela], Żydzi.
5/ Ferdydurke - np. dom, dworek ziemiański [Hurleckich], młodzież (Zuta), rodzina, stosunki międzyludzkie, szkoła, wieś.
1/ Bolesław Prus, Lalka [t. 1, rozdz. 8, Medytacje], pozytywizm. 2/ Adam Mickiewicz, Dziadów część III [Ustęp, Przegląd wojska], romantyzm. 3/ Witold Gombrowicz, Ferdydurke [początek utworu], dwudziestolecie międzywojenne. 4/ Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, pozytywizm. 5/ Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz [Epilog], romantyzm. 5/ Ignacy Krasicki, Jagnię i wilcy (z tomu Bajki i przypowieści), oświecenie. 6/ Jan Kochanowski, Treny (Tren VIII), renesans = odrodzenie. 7/ Aleksander Fredro, Zemsta [słowa Papkina w rozmowie z Cześnikiem, Akt 1, sc. 2], romantyzm. 8/ Bruno Schulz, Sklepy cynamonowe [opowiadanie tytułowe], dwudziestolecie międzywojenne.
Ćwiczenie 4.
1/ Adam Mickiewicz, Dziadów część II. 2/ Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat. 3/ Adam Mickiewicz, Romantyczność. 4/ Albert Camus, Dżuma.
Ćwiczenie 5.
1/ Treny - np. Bóg, cierpienie, dziecko, kryzys światopoglądowy, mitologia [ojciec szuka zmarłej również w świecie mitycznym], ojciec, rodzina, śmierć.
2/ Dziadów część II - np. duchy, krzywda społeczna [Widmo Złego Pana], obyczaje, sprawiedliwość, wieś, wina i kara.
3/ Dziadów część III - np. Anioł, Bóg, bunt, cierpienie, diabeł, duchowieństwo, inteligencja (grupa społeczna), kobieta (np. "anielska" Ewa, damy salonowe), koło (motyw Iksjona), kosmopolityzm [salon warszawski], lot, matka [bolesna, Pani Rollison], Matka Boska [opowiadanie Kaprala, imię Maryi], marzyciele i idealiści, mitologia grecka [prometeizm], młodzież, obłęd, opętanie (i egzorcyzmy), patriotyzm, poeta, pokora [ks. Piotra], pokusa [Wielka Improwizacja], poświęcenie, powstania narodowe, pycha [Konrada], samotność, sen [Konrada, Ewy, Nowosilcowa], taniec [bal u Senatora], zemsta.
4/ Wesele - np. inteligencja [Radczyni, Gospodarz, Dziennikarz, Pan Młody, Poeta], koło [chocholi taniec], krzywda społeczna, patriotyzm, poeta, powstania narodowe, rycerz, sen, ślub i wesele, taniec, wieś, zemsta [Jakub Szela], Żydzi.
5/ Ferdydurke - np. dom, dworek ziemiański [Hurleckich], młodzież (Zuta), rodzina, stosunki międzyludzkie, szkoła, wieś.
Uwaga! Sporo motywów w Lalce (Bolesława Prusa) - zob. TUTAJ (odpowiedź na pytanie z poprzedniego odcinka).
 |
| źródło |
Za tydzień jeszcze wskazówki do opracowania kilku tematów, a po nich (czyli za dwa tygodnie) - najważniejsze lektury, z zaznaczeniem, na co warto zwrócić uwagę podczas powtórek oraz jakie motywy zawierają.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz