Kącik Maturzysty – 34: Epoki literackie. Ćwiczenia (cz. 2)

Dziś będą ćwiczenia obejmujące okres do dwudziestolecia międzywojennego. Okres wojny i okupacji oraz powojenny aktualnie omawia się w szkołach (lub omawiano stosunkowo niedawno), zatem ewentualne ćwiczenia z tego zakresu mogą pojawić się dopiero pod koniec roku szkolnego, gdyż już zdążymy je nieco zapomnieć :). W końcówce tekstu – odpowiedzi.

Ćwiczenie 1. Pytanie dotyczy porównania malarstwa epok klasycyzmu oświeceniowego (XVIII w.) i romantyzmu (XIX w.). W poniższych przykładach wskaż obrazy z tych epok i podaj trzy cechy charakterystyczne dla malarstwa tamtego czasu:
Nr 1.

Źródło

Nr 2.

Źródło

Nr 3. 

Żródło

Nr 4.

Źródło

Ćwiczenie 2. Dodaj do nazwisk pisarzy pseudonimy, pod którymi tworzyli (jeśli mieli kilka, wystarczy jedno) i miejscowości, w których znajdują się ich muzea – według wzoru:
Maria Konopnicka – (np.) Ko-mar, Mruczysław Pazurek – Żarnowiec,
Eliza Orzeszkowa –
Bolesław Prus –
Henryk Sienkiewicz -

Ćwiczenie 3. Wyjaśnij pochodzenie i znaczenie nazw epoki następującej po pozytywizmie:
Dekadentyzm -
Młoda Polska –
Modernizm –
Neoromantyzm –

Ćwiczenie 4. Wskaż obrazy stworzone w epoce pozytywizmu oraz modernizmu:
Nr 1. Leon Wyczółkowski, Rybak

Źródło

Nr 2. Wojciech Gerson, Odpoczynek w szałasie tatrzańskim

Źródło

Nr 3. Jacek Malczewski, Meduza

Źródło

Nr 4. Aleksander Gierymski, Piaskarze

Źródło

Ćwiczenie 5. Przyporządkuj nazwiska pisarzy do podanych ugrupowań poetyckich dwudziestolecia międzywojennego: Julian Tuwim, Jarosław Iwaszkiewicz, Julian Przyboś, Antoni Słonimski, Aleksander Wat, Jan Lechoń, Anatol Stern, Kazimierz Wierzyński, Bruno Jasieński, Tadeusz Peiper.
Awangarda krakowska:
Futuryzm:
Skamander:

Ćwiczenie 6. Przyporządkuj grupom dwudziestolecia międzywojennego czasopisma główne oraz inne, z którymi były związane: Pro arte et studio, Linia, Skamander, Zwrotnica, Pro arte, Nowa Sztuka, Wiadomości Literackie, Cyrulik Warszawski.
Awangarda krakowska:
Futuryzm:
Skamander:

Odpowiedzi.

Ćwiczenie 1.
Klasycyzm. Nr 1 (Marcello Bacciarelli, Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego w stroju koronacyjnym) i nr 3 (Bernardo Bellotto, zwany Canaletto, Krakowskie Przedmieście w stronę Placu Zamkowego). Cechy: unikanie kontrastów; oszczędne stosowanie plam barwnych; spokój, statyka (jako przeciwieństwo barokowej ekspresji); miękki światłocień; chłodny koloryt; gładka faktura; kontur; tematyka – często umoralniająca i antyczna (historia starożytna i mitologia), liczne portrety; wzniosłość.
Romantyzm. Nr 2 (William Turner, Wybrzeże Northumberland) i nr 4 (Caspar David Friedrich, Ruiny w Eldenie). Cechy: natura, potężna i żywiołowa przyroda jako natchnienie; rozszerzenie gamy kolorów; kontrast jako dominanta kompozycyjna; zmiana tematyki – wprowadzenie postaci i zjawisk fantastycznych; duża rola symbolu. Brak dominującej „szkoły” malarskiej, gdyż wysoko ceni się ekspresję, a zatem także subiektywność, niepowtarzalność ujęć.
Ćwiczenie 2.
Maria Konopnicka – (np.) Ko-mar, Mruczysław Pazurek – Żarnowiec,
Aleksander Głowacki – Bolesław Prus – Nałęczów (oddział Muzeum Lubelskiego),
Eliza Orzeszkowa – (np.) Li...ka, Gabriela Litwinka – Grodno,
Henryk Sienkiewicz – Litwos – Oblęgorek, Wola Okrzejska.

Ćwiczenie 3.
Dekadentyzm – akcentowanie nastrojów końca wieku; przeświadczenie twórców o schyłku cywilizacji oraz kryzysie kultury i sztuki.
Młoda Polska – analogia do nazw funkcjonujących w innych krajach Europy, np. Młoda Skandynawia, Młode Niemcy.
Modernizm – pochodzenie: francuskie moderne, oznaczające nowoczesność sztuki tamtego okresu.
Neoromantyzm – akcentowanie nawiązań poetów tamtej epoki do tradycji romantyzmu.

Ćwiczenie 4.
Modernizm. Nr 1 i nr 3.
Pozytywizm. Nr 2 i nr 4.

Ćwiczenie 5.
Awangarda krakowska: Julian Przyboś, Tadeusz Peiper.
Futuryzm: Aleksander Wat, Anatol Stern, Bruno Jasieński.
Skamander: Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Jarosław Iwaszkiewicz, Jan Lechoń, Antoni Słonimski.

Ćwiczenie 6.
Awangarda krakowska: Zwrotnica, Linia.
Futuryzm: Nowa Sztuka.
Skamander: Skamander, Pro arte, Pro arte et studio, Wiadomości Literackie, Cyrulik Warszawski.