Dzień spowity w biel i czerwień. Gawęda o dawnych stolicach (cz. 2)

Płock, czyli Stołeczne Książęce Miasto Płock. Rolę stolicy pełnił w latach 1079 (ucieczka Bolesława II Śmiałego, a po niej rządy Władysława I Hermana) - 1138 (testament, zwany statutem Bolesława III Krzywoustego, czyli początek rozbicia dzielnicowego).

Źródło

Lublin. Był nieoficjalną stolicą Polski przez kilka miesięcy. Jeszcze krócej - stał się nią Chełm, w którym 22 lipca 1944 r. ogłoszono tzw. Manifest Lipcowy, czyli odezwę Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, zatwierdzoną przez Stalina w Moskwie dwa dni wcześniej.

Źródło

Łódź. Tak! Pełniła funkcję stołeczną tuż po wojnie (ze względu na ogromne zniszczenie Warszawy). Decyzję, że to jednak Warszawa będzie stolicą, podjął Józef Stalin.

Źródło

Warszawa. Już od szkolnych lat wiemy, że tu przeniósł stolicę (z Krakowa) Zygmunt III Waza. Podręczniki podają datę: 1596 r. Tymczasem te "przenosiny" trwały długo. Ponoć monarcha na stałe osiadł w mieście 24/25 maja 1609 r., o czym była mowa wyżej. W Konstytucji z 3 maja 1791 r. nie było żadnej wzmianki o lokalizacji stolicy. Podobnie - w konstytucji Księstwa Warszawskiego, chociaż tutaj wspomniano o Warszawie jako miejscu obrad sejmu. W Polsce międzywojennej, w konstytucji marcowej (z 17 marca 1921 r.) i kwietniowej (z 23 kwietnia 1935 r.), analogicznie jak w osiemnastowiecznej, nie było żadnego zapisu o mieście stołecznym, bo dla wszystkich pewnie było oczywiste, że to Warszawa. Pierwszy zapis zaś pojawił się, tak (!), w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej, Ludowej uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. Znajdujemy go w jej końcowej partii, w Rozdziale 10, zatytułowanym Godło, barwy, hymn i stolica Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w Artykule 105. Dosłownie brzmi następująco:

Stolicą  Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jest miasto bohaterskich tradycji Narodu Polskiego - Warszawa.

Kolejna ustawa zasadnicza, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., przenosi zapis na ten temat do Rozdziału 1 (zatytułowanego Rzeczpospolita), do Artykułu 29. Cytujemy: Stolicą Rzeczypospolitej Polskiej jest Warszawa.

Źródło

Bibliografia (wybór)
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Warszawa 1976, s. 73. (Sygnatura: 70858).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r. Nr 78, poz. 483), Warszawa 2005. ISBN 83-87206-23-7, s. 8. (Sygnatura:161495).
Kurowski Stefan, Warszawa na tle stolic Europy, Lublin 1987. ISBN 83-228-0087-8. (Sygnatura: cz M XXVIII-4/6 b).
Wrede Marek, Warszawa i Zamek Królewski. Na drodze do nowego centrum Rzeczypospolitej, "Mówią Wieki" 2016, nr 7, s. 29-33. (Czytelnia).

Netografia (wybór)
Brzeziński Maciej, Katedra poznańska królewską nekropolią? [Online], tryb dostępu: poznanskiehistorie.blogspot.com/2014/06/katedra-poznanska-krolewska-nekropolia.html
Zuzga Jarek, 5 stolic Polski, a może więcej? [Online], tryb dostępu: http://oknonawarszawe.pl/blog/archives/7834