Chrobak Katarzyna, W kręgu słów. O tematyczno-lingwistycznych analogiach w twórczości Juliana Tuwima, Jana Brzechwy oraz Wandy Chotomskiej, "Guliwer" 2013, nr 1, s. 12-20
Analiza analogii zachodzących miedzy dziecięcym sposobem spostrzegania świata a twórczością literacką trójki poetów. Język ich twórczości jako przedmiot „refleksji, eksperymentów i badań”.
Mimo iż twórczością dla dzieci Julian Tuwim zajął się dosyć późno, (…) to właśnie ona przyniosła poecie nieśmiertelną sławę i zawodową satysfakcję. (…) Wielu współczesnych lingwistów oraz literaturoznawców w badaniach nad językiem literackim sięga do jego pierwotnego kształtu. Julian Tuwim cechy własnej poezji, do których zaliczał nacechowanie emocjonalne, intuicyjność oraz metaforyczność, wywodzi z przeszłości, tzn. doświadczeń okresu dzieciństwa.
Kowolik Piotr, Humor w utworach dla dzieci Jana Brzechwy. "Nauczyciel i Szkoła" 2002, nr 1-2, s. 185-197
Najistotniejszą cechę poezji Brzechwy stanowią „zabawa słowem” i „granie” podobieństwem dźwięków. Równie ważne jest usuwanie przezeń z utworów dla dzieci wszystkiego, co jest związane ze złem czy przemocą. Świat w nich ukazany jest radosny i budzi miłe skojarzenia.
Rzadko na bohaterów swych utworów wybiera (...) dzieci. Nawet w bajkach zwierzęcych są to dojrzałe czaple, pająki, kaczki, indyki. I właśnie na przykładach świata dorosłego eksponuje „wady”. Nie obciąża nimi dzieci i ponieważ morał nie ma określonego adresata, łatwiej go można przyjąć. (…) Wiele wierszy dla dzieci, w których występują zwierzęta, trudno zaliczyć do „bajek zwierzęcych”. Bliskie jednak tej formie, choć różne w wymowie są m.in. niektóre utwory J. Brzechwy (...). Ich bohaterami są zwierzęta, warzywa, grzyby, w postaci których łatwo można odnaleźć aluzję do świata ludzi (...). Świat zwierząt w tych utworach jest pogodny, stosunki w nim panujące nie mają nic wspólnego z okrucieństwem i bezwzględnością (...). Zwierzęta te są przede wszystkim śmieszne i sympatyczne. Pogodna jest więc i pointa.
Krasoń Katarzyna, Malowniczy most do poezji. Wiersze Brzechwy i Tuwima w edukacji i wspomaganiu rozwoju dziecka, Kraków 2002. ISBN 83-86663-93-6 (sygnatury: 156056, cz XXI-5/56)
Poezja Brzechwy i Tuwima na zajęciach i lekcjach. Scenariusze 16 spotkań, między innymi na temat Żaby, Kwoki, Kaczki-Dziwaczki, Indyka, Hipopotama, Żurawia i czapli, Wrony i sera.
Organizacja spotkań z wierszami Brzechwy i Tuwima służy przede wszystkim wywołaniu refleksji nad sobą, porządkiem świata i wieloma istotnymi w życiu każdego człowieka wartościami.
Ługowska Jolanta, W kręgu baśni poetyckich Jana Brzechwy, "Guliwer" 2008, nr 1, s. 47-54
Baśń o korsarzu Palemonie oraz Przygody rycerza Szaławiły jako przykłady baśni poetyckich na tle innych realizacji gatunku.
Pisał przed laty Jerzy Cieślikowski: „Teksty rymowane, do wiersza były najbardziej naturalne dziecku, a i mówić do dziecka (…) wierszem wydawało się najbardziej właściwe”. Tę sztukę mówienia wierszem opanował Brzechwa w stopniu bez mała mistrzowskim i zastosował ją (…) także w trudnym i w polskiej literaturze niezbyt (...) popularnym gatunku, jakim jest baśń poetycka (…)
Mieczkowski Alfred, Kolesie Lisa Witalisa, "Guliwer" 2007, nr 2, s. 96-99
Polemika z krytycznymi uwagami na temat poezji Brzechwy. Upamiętnienie setnej rocznicy urodzin poety wierszem napisanym przez sympatyków jego twórczości.
Kochany Panie Janie Brzechwo
Sto lat, jak z bicza strzelił, przeszło
Od kiedy przyszedł Pan na świat
By Pańskim bajkom świat był rad
Ostasz Maria, Agon, alea, ilinx i mimicry w wierszach Tuwima i Brzechwy, „Guliwer" 2003, nr 1, s. 10-18
Nawiązanie (w tytule) do klasyfikacji postaw realizowanych w czynnościach ludycznych, dokonanej przez Rogera Cailloisa. Agon – postawa obecna w zabawach opartych na współzawodnictwie. Alea – postawa bierności uczestnika gry, gdy decyzja nie zależy od niego. Ilinx - oszołomienie. Mimicra – naśladowanie, maska.
Julian Tuwim i Jan Brzechwa w większości swoich wierszy dla dziecięcego adresata operują pewnym typem poetyckości, który odwołuje się do paidii, bowiem zakładają, że zabawa dziecięca pełni określone zadania. (…) Utwór paidialny staje się dziełem dopełnionym dzięki twórczej aktywności odbiorcy, np. działaniom ruchowym, przeżywaniu, reprodukowaniu itp.
Szóstak Anna, Poeta dzieciom. O zabawie słowem w wierszach Jana Brzechwy, „Guliwer" 2003, nr 1, s. 5-10
Twórczość dla dzieci w dorobku pisarskim Brzechwy. Jej źródła i chronologia.
Wiek XX nazwano stuleciem dziecka. Bowiem właśnie dzięki badaniom dwudziestowiecznych psychologów i pedagogów zwrócono uwagę na te prawidłowości procesu rozwojowego dziecka, które pozwoliły dostrzec świadomego oraz wnikliwego odbiorcę treści pochodzących ze świata zewnętrznego, w tym również z literatury. Niemałą rolę odegrali tu (…) pisarze. W Polsce przełom ten związany jest z drukiem w końcu lat trzydziestych tomików poetyckich Tuwima i Brzechwy.
Taraszkiewicz Małgorzata, Książki warte czytania... dzieciom, Warszawa 1995. ISBN 83-85910-02-6 (sygnatura: cz LVI-4/25 c)
Wychowanie do i przez sztukę. Wychowanie przez książkę. „Warstwy” tekstów literackich dla dziecka: psychologiczna, estetyczna, etyczna i kulturowa. Analiza ogólna 18 lektur zalecanych do klasy 1, w tym – wierszy Jana Brzechwy.
Brzechwa wprowadził do poezji dziecięcej paradoks, nonsens i stylizację świata na opak (…), operował oryginalnym skojarzeniem, elementami satyry i groteski. Ulubionym chwytem fabularnym poety jest wyrywanie przedmiotów i pojęć z potocznych znaczeń i funkcji, mieszanie pierwotnych znaczeń słów z ich symbolicznym (metaforycznym) funkcjonowaniem. (…) Poeta powołuje nowego czytelnika zachęcając i prowokując dziecko do wysokiej aktywności intelektualnej, do szukania sensu i nonsensu, do stawiania pytań, dziwienia się i nie poddawania stereotypom i schematom.
 |
| Źródło |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz