Pierwsze Ćwiczenie powstało z inspiracji naszej Czytelniczki, która poprosiła o wskazanie niektórych dzieł literackich, w których pojawia się motyw owadów. Mamy nadzieję, że i ono, i kolejne okażą się pomocne w przygotowaniu do arcyważnego egzaminu.
Pytania
Ćwiczenie 1
Jakie funkcje pełni motyw owada(-ów) w literaturze?
Ćwiczenie 2
Oto ryciny teatrów. Wskaż teatry: antyczny (w starożytnej Grecji), elżbietański, barokowy i awangardowy (XX w.).
Pytania
Ćwiczenie 1
Jakie funkcje pełni motyw owada(-ów) w literaturze?
Ćwiczenie 2
Oto ryciny teatrów. Wskaż teatry: antyczny (w starożytnej Grecji), elżbietański, barokowy i awangardowy (XX w.).
Ćwiczenie 3
Dobierz typowe powitania lub pożegnania do wymienionych osób. Zwróć uwagę, że niekiedy możesz wykorzystać więcej możliwości.
Powitania i pożegnania: Darzbór!; Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!; Szczęść Boże!; Czuwaj!; Czołem!; Do widzenia!; Do jutra!; Cześć!
Osoby: kolega; osoba duchowna lub zakonna; nauczyciel; harcerz; generał; górnik; myśliwy.
Ćwiczenie 4
Podaj znaczenie podanych wyrazów oraz imiona postaci mitologicznych, od których zostały utworzone: panika, hermetyczny.
Dobierz typowe powitania lub pożegnania do wymienionych osób. Zwróć uwagę, że niekiedy możesz wykorzystać więcej możliwości.
Powitania i pożegnania: Darzbór!; Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!; Szczęść Boże!; Czuwaj!; Czołem!; Do widzenia!; Do jutra!; Cześć!
Osoby: kolega; osoba duchowna lub zakonna; nauczyciel; harcerz; generał; górnik; myśliwy.
Ćwiczenie 4
Podaj znaczenie podanych wyrazów oraz imiona postaci mitologicznych, od których zostały utworzone: panika, hermetyczny.
Odpowiedzi
Ćwiczenie 1
Odpowiedź jest bardzo obszerna. Wymienię kilka przykładów:
• Alegorie cech charakteru – najczęściej pojawia się w baśniach i legendach, ale nie tylko, np. pracowitość mrówek (Konik polny i mrówka Ezopa / Biernata z Lublina / Jeana de La Fontaine’a; Na lipę Jana Kochanowskiego), mądrość pszczół (w: O wróżkach i czarodziejach Natalii Gałczyńskiej); także: Furman i motyl; Komar, Komar i mucha; Motyl i chrząszcz; Pszczoła i szerszeń; Pszczoły; Pszczoły i mrówki; Pszczółka Wół i mrówka Ignacego Krasickiego; Pchła Szachrajka, Mrówka, Mucha, Pająk i muchy, Stonoga, Żuk Jana Brzechwy.
• Znak poniżenia, nędzy, krzywdy (np. w Biblii: „Ja zaś jestem robak, a nie człowiek, pośmiewisko ludzkie i wzgardzony u ludu” – Ps. 22(21)); częsty motyw w literaturze obozowej i łagrowej (wszy).
• Znak kary (np. biblijne plagi egipskie – komary, Wj 8,12-15, muchy - Wj 8,16-28, szarańcza - Wj 10,1-20).
• Znak pokory (Ksiądz Robak z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza).
• Skojarzenie z Piekłem i wiecznym odrzuceniem (np. w Biblii: „Gdzie robak nie umiera” - Mk 9, 43-48). Podobnie – Zło (np. Władca Much Williama Goldinga – opracowałam TUTAJ).
• Zagrożenie (np. Karakony w Sklepach cynamonowych Brunona Schulza).
• Znak uwstecznienia człowieka (np. zakończenie Wesela w Atomicach Sławomira Mrożka).
• Temat utworów żartobliwych lub satyrycznych (np. Na śmierć motyla przejechanego przez ciężarowy samochód, Satyra na bożą krówkę Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego; „mechaniczne ogrody” Tytusa Czyżewskiego; Karaluchy Stanisława Ignacego Witkiewicza). Także: komizm w scenie z mrówkami w Panu Tadeuszu Mickiewicza.
• Obecność w ludzkiej codzienności (np. Mrówki blokówki, Zmuchzwierzsię, Faramuchy, Faramuszki, Mucha, Mucha to ja, Mrówkowo, Mrowienia się Mirona Białoszewskiego; Ćmy, Pszczoły Bolesława Leśmiana; Człowiek i stonoga, Moje wszy Anny Świrszczyńskiej).
• Element przyrody (np. Pszczoła w bursztynie Jana Andrzeja Morsztyna; Pan od przyrody Zbigniewa Herberta; Mrówko ważko biedronko, O wędrówkach po wieżach kościelnych, Pszczoła Jana Twardowskiego; Pszczoła, Pszczoły Leopolda Staffa; Przypowieść o maku Czesława Miłosza; Doktor Muchołapski Erazma Majewskiego); znak normalności (np. pszczoła z Piosenki o końcu świata Miłosza – o symbolicznej obecności owada w wierszu zob. TUTAJ - odpowiedź na Ćwiczenie 1).
• Eseje filozoficzno-przyrodnicze (np. Życie mrówek, Życie pszczół, Życie termitów Maurice'a Maeterlincka).
• Apostrofy do owadów (np. Do motyla Franciszka Karpińskiego).
• Metafora (tytuł przenośny, np. Szerszeń Ethel Lilian Voynich).
Warto też pamiętać o Dziadów części III („miłość nie na jednym spoczęła człowieku, Jak owad na róży kwiecie”) oraz Dziadów części IV (motyle, ćmy) Mickiewicza.
Ćwiczenie 1
Odpowiedź jest bardzo obszerna. Wymienię kilka przykładów:
• Alegorie cech charakteru – najczęściej pojawia się w baśniach i legendach, ale nie tylko, np. pracowitość mrówek (Konik polny i mrówka Ezopa / Biernata z Lublina / Jeana de La Fontaine’a; Na lipę Jana Kochanowskiego), mądrość pszczół (w: O wróżkach i czarodziejach Natalii Gałczyńskiej); także: Furman i motyl; Komar, Komar i mucha; Motyl i chrząszcz; Pszczoła i szerszeń; Pszczoły; Pszczoły i mrówki; Pszczółka Wół i mrówka Ignacego Krasickiego; Pchła Szachrajka, Mrówka, Mucha, Pająk i muchy, Stonoga, Żuk Jana Brzechwy.
• Znak poniżenia, nędzy, krzywdy (np. w Biblii: „Ja zaś jestem robak, a nie człowiek, pośmiewisko ludzkie i wzgardzony u ludu” – Ps. 22(21)); częsty motyw w literaturze obozowej i łagrowej (wszy).
• Znak kary (np. biblijne plagi egipskie – komary, Wj 8,12-15, muchy - Wj 8,16-28, szarańcza - Wj 10,1-20).
• Znak pokory (Ksiądz Robak z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza).
• Skojarzenie z Piekłem i wiecznym odrzuceniem (np. w Biblii: „Gdzie robak nie umiera” - Mk 9, 43-48). Podobnie – Zło (np. Władca Much Williama Goldinga – opracowałam TUTAJ).
• Zagrożenie (np. Karakony w Sklepach cynamonowych Brunona Schulza).
• Znak uwstecznienia człowieka (np. zakończenie Wesela w Atomicach Sławomira Mrożka).
• Temat utworów żartobliwych lub satyrycznych (np. Na śmierć motyla przejechanego przez ciężarowy samochód, Satyra na bożą krówkę Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego; „mechaniczne ogrody” Tytusa Czyżewskiego; Karaluchy Stanisława Ignacego Witkiewicza). Także: komizm w scenie z mrówkami w Panu Tadeuszu Mickiewicza.
• Obecność w ludzkiej codzienności (np. Mrówki blokówki, Zmuchzwierzsię, Faramuchy, Faramuszki, Mucha, Mucha to ja, Mrówkowo, Mrowienia się Mirona Białoszewskiego; Ćmy, Pszczoły Bolesława Leśmiana; Człowiek i stonoga, Moje wszy Anny Świrszczyńskiej).
• Element przyrody (np. Pszczoła w bursztynie Jana Andrzeja Morsztyna; Pan od przyrody Zbigniewa Herberta; Mrówko ważko biedronko, O wędrówkach po wieżach kościelnych, Pszczoła Jana Twardowskiego; Pszczoła, Pszczoły Leopolda Staffa; Przypowieść o maku Czesława Miłosza; Doktor Muchołapski Erazma Majewskiego); znak normalności (np. pszczoła z Piosenki o końcu świata Miłosza – o symbolicznej obecności owada w wierszu zob. TUTAJ - odpowiedź na Ćwiczenie 1).
• Eseje filozoficzno-przyrodnicze (np. Życie mrówek, Życie pszczół, Życie termitów Maurice'a Maeterlincka).
• Apostrofy do owadów (np. Do motyla Franciszka Karpińskiego).
• Metafora (tytuł przenośny, np. Szerszeń Ethel Lilian Voynich).
Warto też pamiętać o Dziadów części III („miłość nie na jednym spoczęła człowieku, Jak owad na róży kwiecie”) oraz Dziadów części IV (motyle, ćmy) Mickiewicza.
 |
| "mechaniczny ogródek" Tytusa Czyżewskiego, w: Tuwim Julian, Pegaz dęba, Warszawa 1950, s. 414 |
Ćwiczenie 2
1/ Teatr awangardowy. 2/ Teatr barokowy. 3/ Teatr elżbietański. 4/ Teatr antyczny (w starożytnej Grecji).
Źródła ilustracji:
1. Walter Gropius, projekt teatru totalnego, na zamówienie Erwina Piscatora, 1927, w: Berthold Margot, Historia teatru, przeł. Danuta Żmij-Zielińska, Warszawa 1980, s. 511.
2. Wnętrze budynku operowego przy Salvatorplatz w Monachium, rycina Michaela Weninga, 1686, w: Berthold Margot, Historia teatru..., il. 228 (po s. 328).
3. Teatr elżbietański (rekonstrukcja), w: Nicoll Allardyce, Dzieje teatru, Warszawa 1974, s. 123.
4. Rzut teatru w Epidauros (mógł pomieścić 14 000 widzów), w: Berthold Margot, Historia teatru…, il. 92 (po s. 136).
Ćwiczenie 3
Darzbór! – myśliwy;
Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! - osoba duchowna lub zakonna;
Szczęść Boże! - osoba duchowna, zakonna (często witają się w ten sposób także górnicy);
Czuwaj! - harcerz;
Czołem! - generał;
Do widzenia! - nauczyciel;
Do jutra! – kolega;
Cześć! – kolega.
Ćwiczenie 4
Panika – uczucie nagłego lęku o wysokim nasileniu. Od imienia Pan (rzymski Faun).
Hermetyczny – 1/ szczelnie zamknięty; 2/ zamknięty i niedostępny wpływom zewnętrznym; 3/ dostępny tylko dla niewielkiego kręgu wtajemniczonych; 4/ odnoszący się do hermetyzmu – nurtu filozoficzno-religijnego. Od imienia Hermes.
Ciekawostka! Zadanie pochodzi z XXXVI Olimpiady Literatury i Języka Polskiego.
1/ Teatr awangardowy. 2/ Teatr barokowy. 3/ Teatr elżbietański. 4/ Teatr antyczny (w starożytnej Grecji).
Źródła ilustracji:
1. Walter Gropius, projekt teatru totalnego, na zamówienie Erwina Piscatora, 1927, w: Berthold Margot, Historia teatru, przeł. Danuta Żmij-Zielińska, Warszawa 1980, s. 511.
2. Wnętrze budynku operowego przy Salvatorplatz w Monachium, rycina Michaela Weninga, 1686, w: Berthold Margot, Historia teatru..., il. 228 (po s. 328).
3. Teatr elżbietański (rekonstrukcja), w: Nicoll Allardyce, Dzieje teatru, Warszawa 1974, s. 123.
4. Rzut teatru w Epidauros (mógł pomieścić 14 000 widzów), w: Berthold Margot, Historia teatru…, il. 92 (po s. 136).
Ćwiczenie 3
Darzbór! – myśliwy;
Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! - osoba duchowna lub zakonna;
Szczęść Boże! - osoba duchowna, zakonna (często witają się w ten sposób także górnicy);
Czuwaj! - harcerz;
Czołem! - generał;
Do widzenia! - nauczyciel;
Do jutra! – kolega;
Cześć! – kolega.
Ćwiczenie 4
Panika – uczucie nagłego lęku o wysokim nasileniu. Od imienia Pan (rzymski Faun).
Hermetyczny – 1/ szczelnie zamknięty; 2/ zamknięty i niedostępny wpływom zewnętrznym; 3/ dostępny tylko dla niewielkiego kręgu wtajemniczonych; 4/ odnoszący się do hermetyzmu – nurtu filozoficzno-religijnego. Od imienia Hermes.
Ciekawostka! Zadanie pochodzi z XXXVI Olimpiady Literatury i Języka Polskiego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz